Lajmet

Përhapja e lehtë e varianteve të reja të Covid 29

Pse po përhapen më lehtë variantet e reja të SARS-CoV-2?

Publikuar

“The Economist”

Si të gjitha organizmat e gjalla edhe viruset kanë ciklet e tyre jetësore. Ato janë parazitare, duke filluar në momentin kur një virus-prind infekton një krijesë tjetër dhe pushton qelizat e tij për të bërë kopje të vetvetes.

Në rastin e SARS-CoV-2, virusi që po shkakton pandeminë aktuale, kjo ndodh kur virusi depërton përmes një enzime të quajtur ACE2 në membranën e disa qelizave njerëzore, dhe rrëshqet në gjenomën e saj. Ky pushtim qelizor ndihmohet nga një proteinë që e studion sipërfaqen e virusit.

Ndryshimet në këtë proteinë, të nxitura nga ndryshimet gjenetike për shkak të mutacionit, ndryshojnë edhe vetitë e përgjithshme të virusit, dhe sidomos aftësinë e tij për t’u përhapur nëpër popullata. Natyra e ndryshueshme e viruseve,e ka burimin tek rastësia e natyrshme që ndodh brenda procesit të prodhimit të kopjeve të çdo objekti, duke i bërë të pashmangshmegabimet, të cilat quhen mutacione.

Shumica dërrmuese e viruseve nuk i mbijetojnë dot gabimeve në procesin e shumimit.

Por disa po, dhe madje mund të lulëzojnë si rezultat i këtyre ndryshimeve, duke e fituar konkurrencën me viruset paraardhës, dhe duke u përhapur në një mënyrë më efikase nëpër popullatën e tyre pritëse.

Ekzistojnë disa pjesë të strukturës së virusit, të cilat janë më të afta të përballojnë mutacionet:proteina që vesh nga jashtë virusin është më tolerante ndaj ndryshimeve. Viruset që pësojnë mutacione dhe mbijetojnë quhen variante. Ato nisën të shfaqeshin në nëntorin e vitit të kaluar, me variantin Alfa që u zbulua fillimisht në Kent, në juglindje të Anglisë.

Variantet e reja, duhet se kanë prioritet në krahasim me ato të vjetrat, nëse shndërrohen në formën dominuese të virusit.

Një nga mutacionet e para që rrit transmetueshmërinë u njoh si N501Y ose“Nelly”, një nga tetë mutacionet që karakterizuan proteinën virale të variantit Alfa. Emri teknik i mutacionit i referohet ndryshimeve në gjenomin e virusit. “501” do të thotë që ndryshimi po ndodh në aminoacidin 501 në një zinxhir prej 1.273 të tilla që përbëjnë proteinën virale.

Meqenëse aminoacidet e ndryshme kanë veti kimike paksa të ndryshme, ky ndryshim ka një ndikim në strukturën e proteinës mbështjellëse.

Për pasojë ndryshon edhe mënyra e shpërndarjes së ngarkesës elektrike. Kjo nga ana e saj ndryshon paksa formën e proteinës, pasi zonat me ngarkesë elektrike pozitive tërheqin zona me ngarkesë negative. Falë kësaj dinamike, N501Y lejon që një pjesë thelbësore e kulmit të rrotullohet rreth 20 gradë, duke bërë që të përshtatet më mirë me receptorin ACE2.

Kjo gjë e rrit transmetueshmërinë. Mutacione të tjera kryejnë një truk të ngjashëm Delta, varianti që u zbulua për herë të parë në Indi dhe që aktualisht po përhapet në të gjithë botën, duket të jetë edhe më i transmetueshëm se Alfa dhe variantet e tjera. Edhe pse nuk është e qartë, pasi studimet e hollësishme strukturore mbi proteinën e këtij varianti nuk kanë përfunduar ende.

Por Ravindra Gupta, virolog molekular në Universitetin e Kembrixhit dhe kolegët e tij argumentojnë se transmetueshmëria e shtuar e Delta ka të bëjë pjesërisht me një mutacion në vendin aminoacidin nr.681. Kjo është pika në majë ku lidhet me ACE2, dhe proteina virale çahet më dysh.

Ndërkohë ekzistojnë edhe mutacione të tjera teorike që e bëjnë virusin më të transmetueshëm dhe të cilat ai nuk i ka arritur akoma. Por edhe të tjerë që e ndihmojnë atë të shmangë antitrupat që lëshon sistemi imunitar në mënyrë që të mbrojë trupin nga infeksioni. / bota.al

Bota

UNCHR: Kriza ndërkombëtare e refugjatëve, 120 milionë të dëbuar, 40% të mitur

Publikuar

nga

Sipas agjencisë së refugjatëve të OKB-së, numri i njerëzve që u detyruan të largoheshin nga shtëpitë e tyre në mbarë botën vitin e kaluar ishte i barabartë me popullsinë e Londrës.

Vlerësimi i fundit vjetor nga Komisioneri i Lartë i Kombeve të Bashkuara për Refugjatët (UNHCR) tha se një rritje e mprehtë e numrit të njerëzve të zhvendosur me forcë gjatë vitit 2023 e kishte çuar totalin në një rekord prej më shumë se 117 milionë. Konfliktet ishin kryesisht për të fajësuar me shumë njerëz, si ato në Ukrainë dhe Sudan, duke treguar pak shenja përfundimi.

Dhuna e përhapur nënkuptonte që 8.8 milionë njerëz të zhvendosur me forcë në 2023 – pothuajse i njëjtë me popullsinë e kryeqytetit të Mbretërisë së Bashkuar – eklipsuan rekordin e mëparshëm, të vendosur një vit më parë, pas një serie rritjesh nga viti në vit gjatë 12 viteve të fundit.

Në total, 1.5% e popullsisë së botës tani është zhvendosur me forcë – gati dyfishi i përqindjes së një dekade më parë.

UNHCR – e cila tha se shifrat e saj përfshinin refugjatë, azilkërkues, persona të zhvendosur brenda vendit dhe të tjerë që kanë nevojë për mbrojtje ndërkombëtare – paralajmëroi se totali kishte vazhduar të rritet në katër muajt e parë të këtij viti dhe tashmë kishte gjasa të kishte kaluar 120 milionë. më shumë se dyfishi i popullsisë së Italisë.

Filippo Grandi, komisioneri i lartë i OKB-së për refugjatët, tha: “Pas këtyre shifrave të zymta dhe në rritje fshihen tragjedi të panumërta njerëzore. Kjo vuajtje duhet të nxisë komunitetin ndërkombëtar që të veprojë urgjentisht për të trajtuar shkaqet rrënjësore të zhvendosjes së detyruar.”

Agjencia e OKB-së tha se një e pesta e të zhvendosurve me forcë tani ndodheshin në vendet më të varfra në botë, si Çadi dhe Sudani.

Megjithatë, marrësi më i madh në botë i kërkesave të reja për azil, me 1.2 milionë, ishte SHBA. Më pas, me 329,000 aplikime, ishte Gjermania, ku migracioni është bërë një temë dominuese e debatit politik dhe vlerësohet se ka ndihmuar të djathtën ekstreme të performojë fuqishëm në zgjedhjet e fundit evropiane.

UNHCR zbuloi gjithashtu se një numër disproporcional i fëmijëve u prekën, me të mitur që përbënin 40% të të gjithë njerëzve të zhvendosur me forcë, pavarësisht se përbënin vetëm 30% të popullsisë së botës.

Gjatë vitit, popullsia globale e refugjatëve u rrit me 7% për të arritur në 43.4 milionë, e nxitur nga konflikti në Gaza, me 6 milionë refugjatë palestinezë në total, dhe në Sudan, ku 10.8 milionë njerëz u zhvendosën me forcë në fund të vitit të kaluar. një numër që rritet me mijëra çdo ditë./UBTNews/

Nga Guardian, D.E.

UNHCR staff member Maria del Pilar Pena assists thousands of refugees from Myanmar helping admit them to Bangladesh after spending up to four days stranded near the border.
Bangladesh border guards reported that over 6,800 refugees had passed through Anjuman Para border village in Cox’s Bazar district. Thousands more are said to be on their way from Myanmar.
The most vulnerable refugees were bussed to a transit centre near Kutupalong camp where UNHCR and out partners provided food, water, medical checks and temporary shelter. On Thursday some families moved into UNHCR tents while others slept under covered shelters.
Other new arrivals are hosted in Kutupalong refugee camp, spending the night in existing structures and buildings in the camp. ; As an estimated 600,000 Rohingya sought safety in Bangladesh between late-August and October 2017, UNHCR began work on an extension site next to the long-established Kutupalong refugee camp in Cox’s Bazar. Whole families, young mothers and unaccompanied minors were among those fleeing for their lives since fighting reignited in Myanmar. They came by boat or walked barefoot for days, wading through vast rice fields. They left most of their possessions behind. Large groups crossed into south-eastern Bangladesh hungry, in poor physical condition and in need of life-saving support. By mid-September, the Bangladeshi Government allocated some 2,000 acres of land on which family tents and temporary communal shelters were erected to shelter new arrivals. UNHCR site planners estimate that these will be sufficient to house 150,000 people.

 

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Drama Kurti-Rama, probleme të protagonizmit personal të dy kryeministrave

Publikuar

nga

Ditët e fundit u vërshuan me reagime raportet ‘e ngurta’ mes kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti dhe kryeministrit të Shqipërisë, Edi Rama. Ky i fundit qëndroi për vizitë në Kosovë më 10 qershor në shënimin e 25-vjetorit të Çlirimit të Kosovës, porse në agjendën e tij nuk kishte takim të planifikuar me homologun e tij nga Kosova.

Mospajtimet e dy udhëheqësve politikë nisën që nga 7 korriku i vitit të kaluar, kur Rama kishte anuluar pjesëmarrjen e kabinetit të tij në mbledhjem e përbashkët të dy qeverive.

Megjithatë analistja politike, Afërdita Maliqi në një prononcim për UBTNews tha se brishtësia e raporteve mes kryeministrave shqiptarë e ka zanafillën që nga fillimi i qeverisjes së Kurtit.

“Problemet mes dy kryeministrave nuk është që janë sotshme, datojnë pothuajse qëkur ka ardhur kryeministri Kurti në pushtet. Nëse ju kujtohet kryeministri Kurti pati konkuruar në zgjedhjet në Shqipëri dhe kishte shkuar me votu atje dhe prej aty kanë filluar ato ndërstramcat mes të dy kryeministrave. Kryeministri Rama e ka thumbuar ndonjëherë kur ju ka thënë mundësia, ndërkaq kryeministri Kurti ka dëshiruar të jetë ai lideri i të gjithë shqiptarëve në Ballkan për të cilën nuk ka pranuar kryeministri Rama”, deklaroi Maliqi.

Vlerëson se mospajtimet rrjedhin si pasojë e protagonizmit personal të dy kryeministrave.

“Nga ana e kryeministrit Kurti protagonizmin me qenë lider i Ballkanit për shkak se është përzier në zgjedhjet në Shqipëri, ëshët përzier në zgjedhjet në Luginë të Preshevës, është përzier në zgjedhejet në Maqedoninë e Veriut, d.m.th kur në Kosovë vlojnë problemet ne e shohim kryeministrin duke u marr pjesë nëpër fushata dhe duke u mbështetur në parti të caktuara”, shtoi ajo.

“Në këtë pikë problemet mes dy kryeministrave i shoh më shumë probleme personale dhe probleme të protagonizmit personal të tyre”, thotë ajo.

Gjatë vizitës së tij në Kosovë, Rama u takua me të parën e shtetit, Vjosa Osmanin. Ai mori pjesë edhe në një konferencë ndërkombëtare për ish-presidentin Ibrahim Rugova të organizuar nga Lidhja Demokratike e Kosovës./UBTNews/

Teksti: Dea Berisha

Vazhdo të lexosh

Lajmet

​Piramida e Tiranës nderohet me çmim nga “WAN Awards EMEA”

Publikuar

nga

Piramida e Tiranës ka marrë një tjetër çmim nga juria e “WAN Awards EMEA”, vlerësuese e projekteve arkitekturore më novatore nga e gjithë bota.

Kryeministri Edi Rama bëri sot të ditur se juria e “WAN Awards EMEA”, e cilëson Piramidën e Tiranës si një “projekt të guximshëm”, të hapur për publikun, dhe e rrethuar nga një ansambël kutish shumëngjyrëshe, të shpërndara brenda dhe përreth ndërtesës origjinale.

Juria e “WAN Awards EMEA” vlerëson se transformimi i Piramidës tregon se si një ndërtesë mund të përshtatet për një “erë të re”, duke ruajtur historinë e saj komplekse.

“Në vend që struktura të shembej më kot, guaska e saj e fortë prej betoni është përshtatur sipas parimeve të “ekonomisë qarkulluese”. Fletë të mëdha xhami me nivele zëvendësojnë xhamat midis trarëve të betonit të Piramidës, duke mbrojtur brendinë nga shiu, ndërsa njëkohësisht e mbajnë atë të hapur ndaj elementëve të natyrës”, vlerëson juria.

Arkitektja e njohur Eva Jiricna, kryetare e jurisë së “WAN Awards EMEA” vlerësoi projektuesit për këtë zgjidhje kaq të mirë, “për t’i treguar publikut se pak humor mund të shërojë edhe plagët më të thella”./ATSH/

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Aksionarët e Tesla-s padisin Elon Musk për devijimin e burimeve në kompaninë e tij të AI

Publikuar

nga

Aksionarët e Tesla kanë ngritur një padi kundër CEO-s, Elon Musk dhe bordit të kompanisë për zhvendosjen e burimeve dhe talentit nga prodhuesi i makinave elektrike dhe përdorimin e tyre në vend të kësaj për kompaninë e inteligjencës artificiale (AI) të Musk, xAI.

Disa aksionarë pohuan se Musk u përpoq për vite me radhë ta poziciononte Tesla-n si një kompani robotike dhe AI-në ​​dhe jo si një prodhues automjetesh.

Sipas padisë e cila u ngrit në shtetin amerikan të Delaware, Musk “devijoi talentin dhe burimet e pakta nga Tesla në xAI dhe mblodhi miliarda dollarë për xAI ndërsa pretendonte aksesin e xAI në të dhënat e lidhura me AI të Tesla”.

Padia, e raportuar fillimisht nga TechCrunch dhe Business Insider, vjen menjëherë pasi Musk hoqi dorë nga padia e tij kundër OpenAI, kompania e cila qëndron pas ChatGPT, te e cila ai ishte një investitor origjinal./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara