Lajmet

Përballë heshtjes së drejtësisë: Krimet e luftës në Kosovë ende pa dënim!

Published

on

Mbi dy dekada pas përfundimit të luftës në Kosovë, drejtësia për viktimat dhe familjet e tyre ende mbetet e paplotë. Edhe pse ka kaluar një kohë e gjatë që nga përfundimi i luftës së vitit 1998-1999, qindra raste të krimeve të luftës mbeten të pazbardhura dhe autorët e këtyre krimeve vazhdojnë të jenë të lirë. Ky dështim për të sjellë drejtësi ka shkaktuar një zhgënjim të thellë, jo vetëm tek ata që kanë humbur të dashurit e tyre, por edhe tek shoqëria kosovare në përgjithësi. Mungesa e një verdikti të qartë dhe të drejtë për ato ngjarje tronditëse ka krijuar një ndjenjë të fortë të padrejtësisë, duke e vështirësuar procesin e pajtimit dhe rehabilitimit të shoqërisë kosovare.

Sipas të dhënave nga organizatat e të drejtave të njeriut dhe burimeve institucionale, qindra raste të krimeve të luftës, të cilat përfshijnë ekzekutime masive, tortura, përdhunime dhe zhdukje me forcë, ende qëndrojnë të pazgjidhura, duke krijuar një hendek të thellë mes asaj që është bërë deri tani dhe asaj që pritej të arrihej. Përpjekjet për të hetuar dhe ndjekur penalisht autorët e këtyre krimeve janë ngadalësuar, ndërsa përparimi i pasigurt në këto procese ka forcuar ndjenjën e paqartësisë dhe të pafuqisë për të sjellë drejtësi. Ky ngadalësim i prokurorive dhe mungesa e veprimit të vendimmarrësve, përveç se po vonojnë zgjidhjen e këtyre çështjeve, kanë treguar gjithashtu një mungesë të vullnetit politik, si në nivelin ndërkombëtar, ashtu edhe në atë vendor. Ndërkohë që viktimat dhe familjet e tyre vazhdojnë të kërkojnë drejtësi, shoqëria kosovare mbetet e ndarë dhe e ngarkuar me një të kaluar të dhimbshme, që kërkon një trajtim të drejtë dhe të merituar.

Një fshat shqiptar i djegur gjatë Luftës në Kosovë në vitin 1999.

Për familjet e viktimave, kjo situatë mbetet një plagë e hapur që nuk shërohet, pasi mungesa e rezultateve konkrete ka krijuar ndjenjën e braktisjes nga institucionet e drejtësisë. Përveç dhimbjes, ata përballen me peshën e një sistemi që duket se i ka harruar.

Për të kuptuar më mirë pengesat dhe mundësitë për përmirësim, biseduam me avokatin Ardian Bajraktari i cili ndau me ne këto pikëpamje:

Cilat janë sfidat kryesore ligjore që hasen në hetimin dhe ndjekjen e krimeve të luftës në Kosovë dhe si mund të adresohen ato?

Koha është një faktor shumë i rëndësishëm dhe “armik i padukshëm” ne drejtim të hetimit dhe vënies para përgjegjësisë së kryerësve të krimeve të luftës, qoftë të urdhërdhënësve qoftë të ekzekutorëve.

Gjithashtu sfidë është edhe përshkrimi faktik i veprimeve, përkatësisht përshkrimi sa më i detajuar i rrethanave që e karakterizojnë ngjarjen. Një sfidë po ashtu shumë e madhe është mosgatishmëria e shtetit serb për të bashkëpunuar dhe vendosur drejtësi për atë që ka ndodhur, madje kjo e fundit po vazhdon të jetë strehë për një numër kriminelësh, të cilët po i shmangen ballafaqimit me drejtësinë.

Banorët shëtisin nëpër qendrën e shkatërruar të Gjakovës, 1999

A mendoni se ka pasur përpjekje të mjaftueshme nga ana e institucioneve të Kosovës për të mbështetur dëshmitarët dhe viktimat e krimeve të luftës, dhe si mund të përmirësohet ky proces?

Nuk vlerësoj se është bërë mjaftueshëm, pavarësisht faktit se për një kohë relativisht të gjatë këto krime kanë qenë kompetencë e autoriteteve ndërkombëtare, fillimisht e UNMIK-ut, pastaj e EULEX-it. Megjithatë, në raport me viktimat dhe dëshmitarët, ka mundur dhe është dashur të bëhet më shumë. Ndonëse është relativisht vonë, tashmë kemi të themeluar me ligj të veçantë Institutin për dokumentimin e krimeve të luftës, kemi shtim të kapaciteteve në kuadër të policisë, ndërsa prokuroria përkatësisht Prokuroria Speciale, duhet forcuar më tepër, me qëllim që të adresohet kjo çështje.

Trupat e shqiptarëve të vrarë nga forcat serbe, që u hodhën në varre masive, u shpëtuan dhe morën një varrim të përshtatshëm, Gjakovë, 1999.

Si ndikon presioni politik në zhvillimin e hetimeve për krimet e luftës në Kosovë? A ka pasur ndikime që kanë penguar drejtësinë dhe zbardhjen e të vërtetës?

Procesin politik dhe ndikimin në këtë aspekt duhet parë në disa aspekte, e para si rezultat e mendësisë së vjetër që vazhdon ta shoqëroj fqinjin tonë verior, akoma kjo sfidë mbetet e pa adresuar, e në planin e brendshëm, politika duhet mbështetur sa më shumë organet e zbatimit të ligjit, me theks të veçantë prokurorinë, prandaj politika qoftë direkt, qoftë indirekt ka rol në proceset e tilla, pavarësisht faktit se jo në pak raste na rastisë të dëgjojmë shumë fjalë, por që të njëjtat pastaj nuk materializohen në vepra.

Varrimi i shqiptarëve të vrarë nga forcat serbe, Korrik 1999

Për sa i përket pasigurisë ligjore dhe frikës nga hakmarrja, çfarë masash mund të merren për të siguruar që dëshmitarët dhe viktimat do të ofrojnë dëshmitë e nevojshme për hetimet e krimeve të luftës?

 

Legjislacioni ynë ofron mjaftueshëm masa mbrojtëse, përfshirë edhe mbrojtjen e identitetit të dëshmitarëve, kur kjo vlerësohet e nevojshme. Prandaj,  në këtë drejtim, roli dhe dëshmia e të gjithë atyre që kanë qenë dëshmitarë të vrasjeve, masakrave e maltretimeve të shumta gjatë luftës, është shumë e rëndësishme dhe ndikon në vendosjen e drejtësisë. Për këtë arsye, ftoj qytetarët që ta bëjnë këtë gjë, të dëshmojnë. Nuk duhet të kihet frikë nga e vërteta, ajo duhet të zbardhet, dhe çdo individ që dëshmon për atë që ka parë e përjetuar, kontribuon në zbardhjen e saj.

 

Si mund të përmirësohet bashkëpunimi ndërkombëtar në hetimin e krimeve të luftës në Kosovë, dhe cilat janë masat që mund të merren për të forcuar këtë bashkëpunim?

Bashkëpunimi juridik ndërkombëtar është para së gjithash një refleksion i vullnetit politik të shteteve respektive. Natyrisht, bashkëpunimi është shumë i rëndësishëm, por në këtë aspekt duhet pranuar se mundësitë e shteteve të vogla, siç jemi ne, janë të kufizuara. Andaj, mbetet që të koordinohemi me aleatët dhe miqtë tanë të përhershëm për ta adresuar këtë sfidë, mbi të gjitha si çështje humane.

Marinsat amerikanë ofrojnë siguri ndërsa anëtarët e Ekipit të Mjekësisë Ligjore të Policisë Mbretërore Kanadeze po hetojnë një vend varri në një fshat në Kosovë më 1 korrik 1999.

A është e mundur që në të ardhmen, Kosova të krijojë një sistem të fuqishëm të drejtësisë që mund të zbardhë të gjitha krimet e luftës dhe të ndihmojë në ndihmën e viktimave dhe dëshmitarëve?

Tashmë, legjislacioni është mjaft i konsoliduar, duke përfshirë edhe mundësinë e gjykimit në mungesë për kategorinë e veprave penale që lidhen me krimet e luftës. Kohëve të fundit, kemi një numër aktakuzash dhe procese gjyqësore që po zhvillohen. Natyrisht, sfidë mbetet kapja e të akuzuarve dhe vënia e tyre para drejtësisë, qoftë si të akuzuar, qoftë si të dënuar, kur ndaj tyre zhvillohet gjykimi në mungesë. Drejtësi dhe vendosje të drejtësisë do të mund të kemi vetëm atëherë kur të gjithë ata që kanë kryer krime, qoftë si urdhërdhënës, qoftë si ekzekutorë, ta marrin dënimin e merituar. Për të arritur këtë, ka shumë punë për institucionet e Kosovës. Viktimat do të marrin satisfaksion vetëm atëherë kur kriminelët të marrin dënimin e merituar.

Memorial për viktimat shqiptare në Vushtrri.

Në një kontekst ku drejtësia duket ende e largët dhe plagët e luftës mbeten të hapura, familjarët e viktimave të krimeve të luftës kërkojnë vetëm një gjë: të vërtetën dhe dënimin e atyre që shkaktuan vuajtjen e pafundme, për të mundur, pas kaq shumë vitesh, të ndiejnë edhe një shenjë lehtësimi. Kjo është kërkesa e drejtpërdrejtë e atyre që ende vuajnë nga humbja e të dashurve, që shpresojnë se drejtësia do të bëjë që e kaluara të mos mbetet e padukshme.

Drejtësia për krimet e luftës nuk është vetëm një nevojë për viktimat dhe familjet e tyre, por një themel i domosdoshëm për ndërtimin e një shoqërie të drejtë dhe paqësore. Ndërsa drejtësia nuk do të mund të kthejë ata që u humbën, ajo ka një fuqi shëruese për të mbledhur copëzat e shkatërruara të shoqërisë dhe për të krijuar një besim të ri mes qytetarëve dhe institucioneve. Përmes kësaj, sigurohet që krimet e së kaluarës të mos përsëriten kurrë, dhe që një shoqëri e re, e cila është e angazhuar për paqen dhe drejtësinë, të marrë jetë./UBTNews/

Gazetare: Fjolla Gashi

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara