Lajmet

Për të arritur paqe, si Ukraina ashtu edhe Rusia duhet të ndjehen të sigurta

Edhe pse të dy palët thanë se janë gati për negociata, ende nuk janë ulur për të diskutuar rreth paqes.

Published

2 years ago

May 14, 2023

Betim Gashi

Nga Joergen Moeller

U bë më shumë se një vit qëkur Rusia nisi pushtimin në shkallë të plotë të Ukrainës. Kjo luftë la të vdekur dhe të plagosur qindra mijëra civilë dhe trupa dhe shkatërroi vendin. Sidoqoftë, gjatë muajve të fundit, ka pasur pak lëvizje në vijën e parë dhe vëzhguesit po flasin gjithnjë e më shumë për një ngërç dhe nevojën për të shkuar drejt bisedimeve midis Moskës dhe Kievit.

Edhe pse të dy palët thanë se janë gati për negociata, ende nuk janë ulur për të diskutuar rreth paqes. Derisa komuniteti ndërkombëtar mendon se si ta fillojë këtë proces, është e rëndësishme ta dimë se paqja mund të arrihet vetëm duke i bërë Ukrainën dhe Rusinë të ndjehen të sigurta. Të dyja. Jo vetëm njërën.

Të dy vendet janë nënshkruese të Kartës për Sigurinë Evropiane të miratuar në vitin 1999 në samitin e 6-të të Organizatës për Sigurinë dhe Bashkëpunimin në Evropë në Stamboll. Neni II i dokumentit afirmon të drejtën e çdo shteti për të vendosur sigurinë e tij nëpërmjet aleancave dhe traktateve dhe përcakton se duhet të ketë respekt të ndërsjellë për marrëveshje të tilla.

Është e qartë se sot paradigmat e sigurisë së Ukrainës dhe Rusisë nuk mund të pranohen lehtësisht, por kjo nuk do të thotë se është e pamundur të arrihet me një marrëveshje me të cilën do të bien dakord të dyja palët, veçanërisht një që përfshin garanci nga fuqitë e tjera.

Shtetet e Bashkuara kanë qenë të rëndësishme për sigurinë dhe pavarësinë e Ukrainës, por angazhimi i saj nuk do të zgjasë. Uashingtoni kohët e fundit ka sinjalizuar se kundërshtimi i zgjerimit rus në Ukrainë dhe gjetkë është një shfaqje anësore dhe se Kina është preokupimi i saj kryesor.

Prandaj, një garancë sigurie për Ukrainën duhet të ofrohet nga Bashkimi Evropian, interesat ekonomike dhe të sigurisë së të cilëve janë në rrezik në këtë konflikt. Ukraina mund të preferojë të merret me amerikanët, por herët a vonë do të kuptojë se fqinjët e saj evropianë janë aleatë shumë më të qëndrueshëm.

Evropianët mund të garantojnë sigurinë e Ukrainës duke ringjallur planet e mëparshme për një Komunitet Evropian të Mbrojtjes (EDC), që u paraqitën në vitin 1952 nga vendet e Beneluksit, sikurse Franca, Italia dhe Gjermania Perëndimore – për të përballuar kërcënimin ushtarak sovjetik. Ajo u ndërpre kur ratifikimi dështoi në parlamentin francez, por sot nuk ka gjasa që Parisi të bllokojë një nismë të tillë.

EDC mund të vendosë një forcë brenda Ukrainës për ta bërë garancinë të besueshme. Në këtë mënyrë, evropianët do të kundërshtonin pretendimin e Rusisë për të vepruar në vetëmbrojtje kundër NATO-s në Ukrainë.

Forcat konvencionale të Evropës do të ishin mjaft të forta për t’u përballuar një kërcënim rus, me kusht që vendet anëtare të BE-së të zbatojnë planet aktuale për të rritur aftësitë e mbrojtjes dhe të mos bien pre e mendimeve të dëshiruara se bota është një vend paqësor.

Problemi me këtë marrëveshje mund të jetë kundërshtimi i kërcënimit bërthamor të Rusisë. Ka dy mënyra për ta bërë këtë.

Së pari, sulmi rus në Ukrainë mund të frenohet nga prania e thjeshtë e trupave të EDC-së. Ata do të vinin nga vende që janë anëtare të NATO-s. Edhe pse nuk është e qartë nëse në këtë situatë, neni 5 i Traktatit të Atlantikut të Veriut, i cili përcakton mbrojtjen kolektive, mund të aktivizohet, paqartësia strategjike që krijon mund të jetë e mjaftueshme për të penguar një sulm rus.

Së dyti, edhe armët bërthamore të Francës mund të përdoren si një parandalues. Presidenti francez, Emmanuel Macron ka treguar tashmë se Parisi po shqyrton mundësinë të luajë një rol në sigurinë kolektive të Evropës përmes arsenalit të tij bërthamor.

Edhe pse vendosja e garancave të sigurisë si për Ukrainën ashtu edhe për Rusinë do të jetë padyshim sfiduese, kjo është mënyra e vetme për t’i dhënë fund këtij konflikti. Të jetosh me një luftë të zgjatur nuk është joshëse për të gjitha palët. Dhe për aq sa i frikësohet rritjes së Kinës, Perëndimit do t’i duhet të pranojë rolin e tij në nxitjen e paqes në Ukrainë. Përndryshe, do të rrezikonte të binte në një izolim gjithnjë e më të thellë nga pjesa tjetër e botës./UBTNews/

Lajmet

Sali Berisha paralajmëron protestë më 16 maj

Published

3 hours ago

May 13, 2025

UBTnews

Kryedemokrati i Shqipërisë, Sali Berisha ka paralajmëruar protestë pas rezultatit të zgjedhjeve.

Tubimi do të mbahet në datë 16 në bulevardin “Zogu i Parë”, pikërisht në ditën e Samitit të Komunitetit Politik Europian.

“Thirrja ime për të gjithë komisionerët të numërojnë çdo votë në dëshmi të respektit tonë të palëkundur për ata që kanë votuar për opozitën në dëshmi të terrorit, të mbajnë çdo parregullsi.

Libri i zi shkruhet me datën 16 ora 17:00 në bulevardin Zogu i Parë për të sensibilizuar opinionin kombëtar të përbindëshit elektoral Edi Rama”, tha Berisha.

Lajmet

Anulohet konferenca e Trendafilovës pas protestës së veteranëve

Published

5 hours ago

May 13, 2025

UBTnews

Veteranët e luftës së Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës protestuan kundër vizitës së kryetares së Dhomave të Specializuara, Ekaterina Trendafilova, në Prishtinë.

Një grup veteranësh së bashku me udhëheqësit e Organizatës së Veteranëve të Luftës së UÇK-së, u mblodhën para hotelit ku ishte paralajmëruar një konferencë e Trendafilovës, e cila u anulua pas protestës.

Udhëheqësi i OVL të UÇK-së, Hysni Gucati, tha se Trendafilova nuk është e mirëseardhur në Kosovë.

“Sa herë vjen në Kosovë, kjo vjen për një të keqe. Unë mendoj se kjo ka ardhur vetëm ta destabilizojë Kosovën”, deklaroi Gucati.

Me anulimin e konferencës, Gucati tha se u arrit qëllimi i veteranëve.

Pas anulimit të konferencës, Dhomat e Specializuara thanë për REL-in se do t’i drejtohen opinionit publik përmes një komunikate për media.

Gjatë protestës, veteranët hodhën tym të zi para hyrjes së hotelit.

Në një reagim të përbashkët, organizatat e dala nga lufta paraprakisht thanë se vizita e kryetares së Dhomave të Specializuara në Prishtinë është e papranueshme dhe përbën fyerje për qytetarët e Kosovës.

Ata deklaruan se vizita e saj nuk ka të bëjë me drejtësinë dhe transparencën, duke theksuar se gjykata ka një qasje arrogante dhe nuk i shërben drejtësisë.

Trendafilova ka mbajtur konferenca dhe ka qëndruar edhe më parë në Prishtinë./REL/

Lajmet

Ngërçi në Kuvend nuk zhbllokohet as pas përpjekjes së 15-të

Published

6 hours ago

May 13, 2025

UBTnews

Për të pesëmbëdhjetën herë me radhë, deputetët e Kuvendit të Kosovës kanë dështuar të martën ta konstituojnë përbërjen e nëntë parlamentare, të dalë nga zgjedhjet e shkurtit.

Ligjbërësit refuzuan për të shtatën herë rresht që ta formonin një komision për mbikëqyrjen e një votimi të fshehtë për kreun e ri të organit ligjvënës – sipas një propozimi të bërë më 1 maj nga kryesuesi i seancës, Avni Dehari, pasi e propozuara e Lëvizjes Vetëvendosje (LVV) për kryetare të Kuvendit, Albulena Haxhiu, nuk arriti në disa votime t’i merrte 61 votat e nevojshme për t’u konfirmuar në post.

Dështimi i radhës ndodhi një ditë pasi Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK) dërgoi në Gjykatën Kushtetuese të Kosovës çështjen e votimit të fshehtë për kryetarin e Kuvendit të Kosovës.

Kërkesa për “interpretim të ndryshimit të votimit në mes të procedurave për zgjedhjen e kryeparlamentarit”, e paraqitur nga deputetë nga radhët e AAK-së, u mbështet edhe nga deputetë të Partisë Demokratike të Kosovës (PDK) dhe të Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK).

Në vazhdimin e seancës konstituive, më 13 maj, PDK-ja, LDK-ja, AAK-ja dhe Lista Serbe refuzuan sërish që ta propozonin një përfaqësues që do të siguronte mbarëvajtjen e votimit të fshehtë.

Deputetë të partive që në legjislaturën e kaluar ishin në opozitë thonë se është jokushtetuese mënyra se si LVV-ja po tenton që kryeparlamentari të votohet përmes formës së fshehtë.

Deputetja e AAK-së, Time Kadrijaj, i ka bërë thirrje Gjykatës Kushtetuese të vendosë “një pezullim të përkohshëm, një masë të përkohshme për ndalim të mbajtjes së seancave, derisa me prioritet ta trajtojë këtë lëndë dhe ta marrë një vendim”.

Seanca konstituive do të vazhdojë të enjten e 15 majit, në orën 10:00./REL/

Lajmet

Edhe një tentim sot për konstituim të Kuvendit

Published

8 hours ago

May 13, 2025

UBTnews

Deputetët do të mblidhen sërish sot, në një tentim të radhës për konstituim të Kuvendit të Kosovës. Kjo është përpjekja e pesëmbëdhjetë për të formuar legjislaturën e nëntë.

Deputetët kanë dështuar plot katërmbëdhjetë herë me radhë të formojnë trupat e Kuvendit.

Procesi ka ngecur të kryeparlamentari, pasi Lëvizja Vetëvendosje – në koalicion me Guxo dhe Alternativa – nuk po arrin të sigurojë gjashtëdhjetë e një votat e nevojshme për të zgjedhur Albulena Haxhiun kryetare të Kuvendit.

Partitë që deri më tash ishin në opozitë janë shprehur kundër emrit të propozuar nga partia e Albin Kurtit – i cili aktualisht është kryeministër në detyrë.

Seanca konstituive ka nisur më 15 maj dhe deri më tash është arritur të bëhet vetëm betimi i deputetëve.

Nga pesëmbëdhjetë maji, presidentja e vendit, Vjosa Osmani do të nis përpjekjet për të zhbllokuar ngërçin në Kuvend.

Kjo është bërë e ditur nga këshilltari për media, Bekim Kupina i cili tha të hënën se Osmani do të fillojë një seri konsultimesh rreth çështjes së konstituimit të Kuvendit.

Lëvizja Vetëvendosje vazhdon të insistojë në emrin e Haxhiut për kryeparlamentare.

Partia Demokratike e Kosovës dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës kanë kërkuar ndërrim të kandidatit, ndërkaq Lidhja Demokratike e Kosovës është shprehur kundër çdo propozimi të Lëvizjes Vetëvendosje.

Pasi Albulena Haxhiu nuk mori votat e nevojshme për disa seanca me radhë, kryesuesi i seancës konstituive, Avni Dehari i Lëvizjes Vetëvendosje, propozoi që votimi për kryetar të Kuvendit të bëhet në mënyrë të fshehtë. Por, kjo u kundërshtua nga partitë e tjera.

Çështjen e votimit të fshehtë, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës – e mbështetur edhe nga Partia Demokratike e Kosovës dhe Lidhja Demokratike e Kosovës – e ka dërguar të hënën në Gjykatën Kushtetuese.