Kulturë

Pashko Vasa: Rilindasi që shkroi epikën e Shqipërisë dhe rrënoi murin e robërisë

Published

on

Më 17 Shtator 1825, në Shkodër lindi një nga figurat më të shquara të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, Vaso Pasha, i njohur ndryshe si Pashko Vasa ose Vasa Pasha Shkodrani. Ky emër është i lidhur ngushtë me përpjekjet e pasionuara për lirinë dhe pavarësinë e shqiptarëve, dhe me krijimtarinë e tij të jashtëzakonshme letrare.

Familja e tij kishte origjinë prej Mirdite, por ishte zhvendosur në qytet, në atë shtëpi që sot është shtëpia-muze e Pashko Vasës. Në atë ambient të pasur kulturor, ai mori arsimimin e parë dhe shpejt e kuptoi rëndësinë e edukimit dhe dijes për të përballuar sfidat e kohës.

Nga viti 1842 deri në 1847, Pashko Vasa shërbeu si sekretar i konsullatës britanike, një periudhë që i ofroi mundësinë për të mësuar dhe përvetësuar gjuhë të huaja si italisht, frëngjisht, turqisht dhe greqisht. Këto njohuri do të ishin thelbësore për aktivitetin e tij të ardhshëm si publicist dhe veprimtar.

Në vitin 1847, Pashko Vasa udhëtoi drejt Italisë, ku u përfshi në lëvizjet revolucionare për liri. Ai kontribuoi aktivisht në radhët e forcave kryengritëse italiane dhe në Bolonjë u emërua si oficer i Kalorësisë Qytetare. Angazhimi i tij në këtë periudhë e formoi më tej karakterin e tij të fortë dhe dedikimin për lirinë.

Gjatë viteve 1878-1882, Pashko Vasa u dallua si një nga figurat kryesore të Komitetit të Stambollit, i cili punoi për mbrojtjen e interesave shqiptare. Në vitin 1879, ai u bë një nga veprimtarët më të rëndësishëm të “Shoqërisë së të shtypurit shkronja shqip”, një organizatë që promovonte përdorimin e gjuhës shqipe dhe ruajtjen e identitetit kombëtar.

Si autor i shumë veprave politike dhe historike, Vaso Pasha kontribuoi në ndriçimin e drejtësisë për shqiptarët, duke kërkuar lirinë dhe pavarësinë e tyre. Nga viti 1883 dhe deri në vdekjen e tij më 29 Qershor 1892 në Bejrut, ai shërbeu si guvernator i përgjithshëm i Libanit.

Pas vdekjes, eshtrat e tij u sollën në Shqipëri gjatë regjimit komunist, duke dëshmuar vlerën e përjetshme të kontributit të tij për kombin shqiptar. Pashko Vasa do të mbetet gjithmonë një simbol i përkushtimit dhe dashurisë për atdheun, një figurë e ndritshme e historisë dhe kulturës shqiptare./UBTNews/

Kulturë

Arrestimi i Musine Kokalarit, intelektuales disidente të regjimit komunist

Published

on

Më 23 janar të vitit 1946, historia e Shqipërisë do të regjistronte një ngjarje tragjike dhe të rëndësishme për individët që do të qëndronin kundër regjimit komunist: arrestimin e Musine Kokalari, një prej intelektualeve më të shquara dhe të guximshme të kohës. Ky akt shënoi fillimin e një kalvari të gjatë vuajtjesh dhe përndjekjesh për Musinen, e cila konsiderohet si disidentja e parë e regjimit komunist shqiptar.

Musine Kokalari lindi më 10 shkurt 1917 në Adanë të Turqisë. Pasi familia e saj u kthye në Shqipëri, ajo u rrit dhe mori mësimet e para në qytetin e Gjirokastrës. Edhe në vitet e rinisë, Musineja spikati për intelektin e saj të jashtëzakonshëm dhe për angazhimin në fushën e letrave dhe të politikës. Ajo vazhdoi studimet e larta në Universitetin e Romës, ku u diplomua me rezultate të shkëlqyera në degën e Letërsisë, duke arritur të bëhet një nga intelektualet më të shquara të Shqipërisë.

Përveç arritjeve akademike, Musine Kokalari ishte gjithashtu një figurë aktive në jetën politike të kohës. Në vitin 1939, ende studente, ajo botoi librin e saj të parë “Siç më thotë nënua plakë”, një vepër që reflektonte shqetësimet dhe vlerat e shoqërisë shqiptare të periudhës. Në vitin 1943, ajo mori iniciativën për të themeluar Partinë Socialdemokrate, e cila përpiqej të ofronte një alternativë politike ndaj regjimëve autoritarë të asaj kohe. Po ashtu, në vitin 1944, Musineja ndihmoi në publikimin e gazetës “Zëri i Lirisë”, e cila i dha një mundësi më të madhe për të shprehur pikëpamjet dhe vizionin e saj për një shoqëri më të drejtë dhe të lirë.

Vendosja e regjimit komunist në vitin 1944 do të sillte një ndryshim rrënjësor në jetën e Musine Kokalari. Së pari, ajo humbi dy vëllezërit e saj, Mumtas dhe Vesel Kokalari, të cilët u pushkatuan pa gjyq nga regjimi komunist në nëntor të atij viti. Ky ishte vetëm fillimi i një periudhe të errët për Musinen, e cila do të arrestohej pas vetëm dy viteve, më 23 janar 1946. Pas një procesi gjyqësor të montuar, ajo u dënua me 20 vjet heqje lirie për “veprimtari të kundërligjshme”.

Musine Kokalari kaloi 16 vjet në burg, një periudhë që do të shënonte vuajtjet e mëdha fizike dhe psikologjike të saj. Më pas, ajo u internua në Rrëshen të Mirditës, ku jetoi në kushte ekstreme të varfërisë dhe të izolimit të plotë nga shoqëria, një ndëshkim i madh për një intelektuale që kishte dhënë kaq shumë për kulturën dhe politikën e vendit të saj.

Më 13 gusht 1983, Musine Kokalari ndërroi jetë në internim, e pafuqishme përballë një sëmundjeje të rëndë, por e paharruar në luftën për lirinë dhe dinjitetin e popullit shqiptar.

Pas shembjes së regjimit komunist dhe fillimit të periudhës demokratike, figura dhe veprat e Musine Kokalari u vlerësuan nga institucionet shqiptare, të cilat e nderuan për kontributin e saj të madh në fushën e politikës dhe të kulturës. Në vitin 1993, ajo u nderua post mortem me titullin “Martir i Demokracisë”, një nderim që i dha asaj një vend të veçantë në historinë moderne të Shqipërisë.

Musine Kokalari mbetet një simbol i qëndresës dhe i angazhimit për vlera të larta njerëzore, një figurë që i ka dhënë Shqipërisë një trashëgimi të pasur intelektuale dhe morale./UBTNews/

Continue Reading

Lifestyle

Pse duhet t’i pastroni gjithmonë rrobat që sapo i keni blerë?

Published

on

Herën tjetër kur blini rroba të reja, hidhni për pastrim, pasi nuk rekomandohet që t’i vishni ato menjëherë pasi t’i keni blerë.

Duhet të keni durim e vendosni në lavatriçe para se t’i vishni dhe arsyet janë të shumta.

Shumë njerëz e kanë veshur një gjë në dyqan dhe ndoshta ka pasur disa njerëz para jush e kanë provuar atë. Për shkak të kësaj, rrobat ndoten shumë shpejt, pasi ato mbulohen me djersën dhe bakteret e disa njerëzve të ndryshëm.

Përveç kësaj, ka persona të tillë që i hedhin rrobat nëpër dysheme edhe kur janë në dhomën e zhveshjes, që do të thotë se rrobat kanë qenë në dyshemenë e ndotur dhe me pluhur kur ju i vishni.

Kimikatet – Arsyeja më e madhe pse duhet të lani rrobat tuaja të reja është për shkak të substancave kimike me të cilat trajtohen rrobat.

Prodhuesit i përdorin kimikatet për t’u siguruar që rrobat të mos rrudhen aq shumë kur janë në rrugë nga fabrika për në dyqane dhe ndihmon për të zmbrapsur parazitët në bordin e anijes ose kamionit të përdorur për transportin e rrobave.

Këto kimikate mund të shkaktojnë acarim mjaft të keq për lëkurën tuaj!

Irritimi – Keni lëkurë të ndjeshme? Duhet të lani gjithmonë rrobat e reja, sepse ato mund të përmbajnë formaldehid, i cili mund të shkaktojë njolla të kuqe dhe skuqje. Rrobatu mund të kenë një erë kimike rreth tyre. /UBT News/

Continue Reading

Magazinë

Netflix rrit çmimet e abonimeve në ShBA dhe Kanada: A do të jenë vendet evropiane të radhës?

Published

on

Netflix ka njoftuar një valë tjetër rritjeje të çmimeve për plane të ndryshme abonimi – duke përfshirë rritjen e çmimit të paketës Premium në 25 dollarë (24 euro) në muaj në SHBA. Megjithatë, për momentin, shumica e vendeve evropiane nuk do të preken nga kjo rritje.

Lajmi vjen pasi Netflix festoi rritjen më të madhe të abonentëve tremujorë në histori, me 19 milionë përdorues të rinj që iu bashkuan platformës së transmetimit gjatë tremujorit të fundit.

Ky sukses besohet të jetë rezultat i një kombinimi të sporteve live dhe prodhimit të serialeve dhe filmave të platformës, duke përfshirë sezonin e dytë të serialit “Squid Game,” i cili tashmë ka mbledhur mbi 165.7 milionë shikime.

Në këtë kontekst, Netflix ka deklaruar se pret të gjenerojë të ardhura më të larta se sa pritej në vitin 2025, të nxitura pjesërisht nga raundi i ri i rritjes së çmimeve. Rritja e çmimeve është paralajmëruar për SHBA, Kanada, Portugali dhe Argjentinë dhe do të hyjë në fuqi menjëherë.

“Ndërsa ne vazhdojmë të investojmë në programim dhe të ofrojmë më shumë vlerë për anëtarët tanë, herë pas here do t’u kërkojmë anëtarëve tanë të paguajnë pak më shumë, në mënyrë që të mund të riinvestojmë për ta bërë Netflix edhe më të mirë,” thanë ata.

Në këtë drejtim, çmimet po rriten për shumicën e planeve. Plani i abonimit të mbështetur nga reklamat po rritet nga 6,99 dollarë (6,71 euro) në 7,99 dollarë (7,67 euro) në muaj, ndërsa abonimi standard pa reklama po shkon nga 15,49 dollarë (14,87 euro) në 17,99 dollarë (17,27 euro). Për nivelin Premium, çmimi do të rritet nga 22,99 dollarë (22,06 euro) në 24,99 dollarë (23.98 euro) në muaj.

Deri tani, nuk ka indikacione për rritje të çmimeve jashtë katër vendeve të shpallura aktualisht.

Megjithatë, bazuar në praktikat e kaluara të Netflix, ekziston një mundësi e madhe që ndryshimet e çmimeve të zbatohen edhe në vende të tjera në një të ardhme të afërt.

Continue Reading

Magazinë

Ekskluzive: Regjisori i njohur shqiptar Aurel Naqi me rrëfim të ndjerë, flet për jetesën në New York

Published

on

“N’ritëm” me autore dhe moderatore Albina Zeneli, në episodën e ditës e radhës pati të ftuar regjisorin dhe skenaristin shqiptar, Aurel Naqi.

Ai rrëfeu për jetesën në Amerikë, ishte vetëm 18 vjeç kur në vitin 2005 vendosi t’a lë Shqipërinë për një jetë më të mirë dhe të jap kontribut për kinematografinë amerikane.

Naqi jeton aktualisht në New York dhe nga atje nuk hezitoi të flas për sukseset e vitit 2024 duke përmendur çmimet që i mori në festivale të ndryshme.

Në emision po ashtu është diskutuar edhe për vlerësimin që kritikët e huaj i japin krijuesve shqiptar dhe se a do t’a shohim në Kosovë me premierë të ndonjë filmi shqiptar.

Linku i intervistës: https://www.facebook.com/campusradio100.7/videos/1164239148548950?st=6IESm2OL0gi

TUNE IN 100.7fm
“N’ritëm”, çdo ditë 13:00-15:00.
Dëgjoni online: https://www.ubt-uni.net/en/media-events/ubt-radio-campus/

 

 

 

Continue Reading

Të kërkuara