Kulturë
Pablo Pikaso, kush ishte piktori spanjoll që revolucionarizoi artet figurative
Arti i Pikasos përfshinte më shumë sesa thjesht përdorimin e bojës.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiPak artistë kanë pasur staturën dhe trashëgiminë që la pas Pablo Pikaso, piktori i famshëm që futi stilin e artit të njohur si kubizëm, dhe emri i të cilit u bë sinonim i kryeveprave të shprehjes artistike. Ja çfarë duhet të dini mbi jetën dhe veprën e artistit të mirënjohur:
Arti i Pikasos përfshinte më shumë sesa thjesht përdorimin e bojës
Gjatë karrierës së tij legjendare dhe mijëra veprave të artit, Pikaso përdori shumë më tepër sesa bojën dhe penelin. Ndër mjetet dhe stilet e përfshira në krijimin e artit të tij, siç ishin skulpturat, përfshihen edhe gurët e detit, makinat-lodër, qeramika, blloqe gurësh, pirunj etj.
Preferonte më shumë veprat e artit sesa shkollimin tradicional
I lindur në Malaga të Spanjës më 25 tetor 1881, fati i Pablos dukej i parashkruar. Babai i tij ishte Hoze Blasko, një mësues arti. Ndaj, që në moshë të re Pikaos u mor me art, kur ishte 13 vjeç, ai kishte tejkaluar aftësitë artistike të babait të tij, teksa nisi të injorojë edukimin e tij formal, në mënyrë që të mund të vizatonte në fletoren e tij.
Edhe Shkolla e Arteve të Bukura në Barcelonë, të cilën Pikaso e përfundoi në moshën 14-vjeçare, nuk ishte e mjaftueshme për të mbajtur interesin e tij. Ai doli në rrugë, duke skicuar peizazhe. Në Akademinë Mbretërore të San Fernandos në Madrid, ai i braktisi sërish leksionet, duke bredhur rrugëve për të përvetësuar jetën reale. Nxitjet e tij eksperimentale dhe heqja dorë nga mësimet konvencionale do të diktonin edhe veprën e tij.
Pikturat e “Periudhës blu”, burojnë nga tragjedisë e jetës së tij
Edhe pse eksperimentoi me stile të ndryshme arti gjatë karrierës së tij, ajo që bie më shumë në sy është e ashtuquajtura “Periudha Blu”. Historianët e artit kuptojnë me këtë term vitet 1901– 1904, kohë që sipas tyre solli një ndryshim të dukshëm në veprën e Pikasos, me skenatë zymta të problemeve vetjake të artistit, duke përfshirë varfërinë.
Veprat e saj periudhe karakterizohen nga përdorimi i shpeshtë i blusë dhe jeshiles. Besohet se ndryshimi erdhi pas vdekjes së mikut të tij të ngushtë, Karlos Kazagemas. Nga ajo periudhë e errët vepra më e njohur është“Kitaristi i moshuar”. “Periudha blu” u pasua nga “Periudha e trëndafilit”e viteve 1904–1906, e cila dukej se e çliroi Pikason nga depresioni, duke sjellëvepra më shumëngjyrëshe si “Familja Saltimbankes”, “Akrobati” dhe “Arlekini i ri”.
Arritja më e madhe e tij është futja e rrymës së Kubizmit në artet figurative
Në vitin 1905, Pikaso u njoh me piktorin francez Zhorzh Brake, qënë atë kohë po eksperimentonte me pikturat polikromatike dhe të stilizuara të peizazhit. Së bashku, ata eksploruan mbi atë që u bë i njohur si Kubizëm, ose praktikën e aplikimit të formave gjeometrike – dhe jo vetëm kubeve – tek subjektet e veprave të tyre, për të përforcuar natyrën dydimensionale të artit. Ky stili i ka rrënjët në skulpturat tradicionale afrikane (si maskattribale) dhe piktorët post-impresionistë si Pol Sezan. Portreti i pesë prostitutave i vitit 1907 i Pikasos me titull “Les Demoiselles d’Avignon”, cilësohet si piktura e parë kubiste në botë.
“Guernika”mund të jetë vepra e tij më e famshme
Pikaso jetonte në Paris në vitin 1937. Pranverën e atij viti, bombarduesit gjermanë dhe italianë e rrafshuan qytetin e Guernikës në Spanjë, gjatë Luftës Civile që kishte prekur këtë vend. Duke përdorur një kanavacë të madhe, e cila ishte më shumë murale sesa një pikturë, Pikaso realizoi tablonë me titull “Guernika”, e cila përdorte imazhe të forta si një dem dhe një nënë të pikëlluar për të përshkruar pasojat e luftës.
Në fillim ajo u ekspozua në pavionin spanjoll të Panairit Botëror të Parisit të vitit 1937. Më pas shkoi në Shtetet e Bashkuara dhe u ekspozua në Muzeun e Artit Modern në qytetin e Nju Jorkut. Sot mund të shihet në Muzeun Kombëtar që ndodhet në Madrid.
Pikturoi autoportrete për më shumë se 70 vjet
Një mënyrë për të përcaktuar interesat dhe aftësitë e Pikasos në qasjen e tij artistike është ekzaminimi i autoportreteve të tij. Të kompozuara nga mosha 15 vjeç deri në moshën 90 vjeç, ato pasqyrojnë stilet e tij gjithnjë në ndryshim. Ai skicoi shumë prej tyre që përpara se të kalonte në stilin e tij të “Periudhës Blu”. Më pas pasuan autoportrete në stilet e kubizmit dhe neoklasicizmit.
Pati 4 fëmijë, të cilët i trashëguan veprat e tij
Ai pati 4 fëmijë me 3 gra të ndryshme. Me balerinën Olga Koklova, pati një djalë, Paulon, i lindur në vitin 1917. Me modelen Maria-Tereza Valter, pati vajzën Maja, e lindur në vitin 1935. Me piktoren Fransuazë Zhilo, pati djalin tjetër Klod në vitin 1947 dhe vajzën Palomanë vitin 1949. Paulo vdiq në vitin 1975, duke lënë si trashëgimtarë fëmijët e tjerë të Pikasos,dhe dy fëmijët e tij.
Vdekja e Pikasos i parapriu njërës prej periudhave të tij më krijuese
Besohet se Pikaso krijoi më shumë vepra gjatë 4 viteve të fundit të jetës së tij sesa në çdo periudhë tjetër kohore, duke përqafuar një qasje më ambicioze dhe abstrakte dhe madje duke pikturuar veprën “Piktori i Ri” në vitin 1971, një imazh i Pikasos dekada më i ri. Ai vdiq në Francë më 8 prill 1973 në moshën 91 vjeçare nga një atak kardiak.
Emri i tij i plotë përmbante 23 fjalë
Emri i plotë i Pablo Picasso-s në fakt ishte Pablo Diego José Francisco de Paula Juan Nepomuceno María de los Remedios Cipriano de la Santísima Trinidad Martiri Patricio ClitoRuíz y Picasso. Ky emër kaq i gjatë bazohet në emrat shenjtorëve dhe të afërmve të ndryshëm, dhe pjesa fundore “Picasso” vjen nga nëna e tij, Maria Pikaso.
Thënie të famshme të Pablo Pikasos:
“Duhet shumë kohë për t’u bërë i ri”.
“Bota sot nuk ka kuptim, ndaj pse duhet të pikturoj fotografi që ata i bëjnë në studio”.
“Nuk ka art abstrakt. Gjithnjë duhet ta nisni me diçka konkrete. Më pas mund të hiqni të gjitha gjurmët e realitetit”.
“Piktura është profesioni i të verbërve. Ai nuk pikturon atë që sheh, por atë që ndjen, atë që itregon vetes për atë që ka parë”./bota.al
Kulturë
Bukuritë e egra të Kosovës sjellin artin e Arian Mavriqit në rezidencën diplomatike
Published
1 day agoon
December 5, 2025By
UBT News
Ambasadori Jonathan Hargreaves organizoi në rezidencën e tij një ekspozitë fotografike kushtuar punës së fotografit të natyrës, Arian Mavriqi.

Ekspozita paraqiti një panoramë të pasur të florës dhe faunës së Kosovës, ndërsa Mavriqi rrëfeu historitë pas çdo fotografie.
Ngjarja shërbeu gjithashtu si platformë për të diskutuar rëndësinë e mbrojtjes së natyrës dhe për të shkëmbyer ide me ekspertë të trashëgimisë natyrore.
Ambasadori Hargreaves theksoi se natyra mbetet një nga pasuritë më të mëdha të Kosovës, me potencial të konsiderueshëm ekonomik, shëndetësor dhe mjedisor—potencial që mund të shfrytëzohet vetëm përmes ruajtjes dhe planifikimit të qëndrueshëm. /A.Z/UBT News/

Kulturë
Grigor Ylli solli tingujt e rinisë në koncertin e Prishtinës
Published
1 day agoon
December 5, 2025By
UBT News
Në kuadër të “Vihuela Guitar Festival”, kitaristi Grigor Ylli sollii në virtuozitetin e brezit të ri që po ngjitet me shpejtësi në skenat ndërkombëtare, duke dëshmuar se arti i interpretimit solistik vazhdon të rilindë përmes fytyrave të reja.
Ky festival, që nga themelimi i kushton një mbrëmje të veçantë talentëve të rinj, synon të nxjerrë në pah muzikantët që po formësojnë të ardhmen e kitarës klasike në rajon dhe në botë.
Grigor Ylli, është kitarist shqiptar i lindur më 2003 dhe aktualisht student në Conservatory of Music, Oberlin College (SHBA), nën udhëheqjen e prof. Stephen Aron. Ai është formuar në Shqipëri dhe Greqi me pedagogë të njohur si Viktor Cani, Admir Doçi, Stefanos Soulinakis dhe Fotis Koutsothodoros, dhe ka diplomuar në Synchrono Odeio në Selanik.
Grigor është fitues i çmimeve ndërkombëtare, duke përfshirë Grand Prix në Tirana International Guitar Competition (2016) dhe Çmimin e Veçantë për Talent të Jashtëzakonshëm në Forum Gitarre Wien (2017).
Në vitin 2021 mori Çmimin e Dytë në Konkursin Panhelenik të Muzikës “Tasos Pappas” dhe është finalist i vetëm në instrumentin e kitarës në përzgjedhjen për Eurovision Young Musicians për Shqipërinë.
Ai ka performuar si solist dhe me orkestër në Greqi, Itali, Austri, Shqipëri dhe Kosovë. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Në Tiranë promovohet “Libri im i kujtimeve” i Rafet Rudit
Published
1 day agoon
December 5, 2025By
UBT News
Në kuadër të Javës Kombëtare të Kulturës, në Tiranë u promovua libri “Libri im i kujtimeve” i kompozitorit, dirigjentit dhe muzikologut të njohur Rafet Rudi, me pjesëmarrjen e personaliteteve të shumta nga fusha akademike dhe artistike.
Ceremonia u hap me fjalën e Kryetarit të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, Skënder Gjinushi, e dorëzoi çmimin “Nderi i Akademisë”.
Vlerësimi u shoqërua me një motivacion të detajuar, ku theksohej kontributi i jashtëzakonshëm i tij në muzikën mbarëshqiptare, roli i rëndësishëm në jetën kulturore që nga vitet ’70, si dhe angazhimi i tij në forcimin e bashkëpunimeve mes Kosovës dhe Shqipërisë.

Rudi u përshkrua si figurë kyçe në interpretimin e veprave të kompozitorëve shqiptarë në skenat ndërkombëtare, si mbështetës i brezave të rinj dhe si themelues i festivalit prestigjioz muzikor ReMusica.

Në panel morën fjalën muzikologia Prof. Zana Shuteriqi, kompozitori dhe nënkryetari i Akademisë së Shkencave Prof. Vasil S. Tole, muzikologia Prof. Rreze Kryeziu dhe ushtruesi i detyrës së drejtorit të Filharmonisë së Kosovës, Dardan Selimaj.
Gjatë aktivitetit u interpretua vepra “Preludium – Këmbanat Arbëreshe” nga pianistja Ardita Bufaj, duke i dhënë promovimit një dimension artistik të veçantë. Ngjarja u organizua në kuadër të Javës Kombëtare të Kulturës, me mbështetjen e Akademisë së Shkencave të Shqipërisë.

Java Kombëtare e Kulturës mbyllet sot me koncertin e ansamblit “Zánat”, që zhvillohet nga ora 19:00 në Hollin Koncertor të TKOB-it. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Armata prezanton filmat më të mirë evropianë të metrazhit të gjatë
Published
2 days agoon
December 4, 2025By
UBT News
Armata i është bashkuar edhe këtë vit iniciativës për promovimin e filmave evropianë, në kuadër të partneritetit me @europeanfilmacademy.
Nga nëntori deri në janar, do të shfaqen filma të metrazhit të gjatë evropian, si pjesë e European Award Season dhe Lux Audience Award.
Filmi i radhës që do të prezantohet është “Jeanne Dielman, 23 quai du Commerce, 1080 Bruxelles” i regjisores Chantal Akerman, i vitit 1976. Shfaqja është planifikuar për më 10 dhjetor, duke filluar nga ora 19:00.
Ky film ndjek tre ditë nga jeta e përditshme e Jeanne Dielman, një gruaje të ve, që jeton me djalin e saj adoleshent në Bruksel.
Me një ritëm të ngadaltë dhe rigoroz, filmi dokumenton rutinën e saj të shtëpisë: gatimin, pastrimin, pazarin dhe ritualet e përditshme.
Për të përballuar financat, Jeanne pranon klientë në shtëpi dhe kryen marrëdhënie seksuale kundrejt pagesës.
Me kalimin e ditëve, një çarje e ngadaltë fillon të shfaqet në rutinën e saj perfekte, dhe veprime të vogla jashtë zakonshmërisë tregojnë shpërbërjen e kontrollit të saj emocional. Kulmi i tensionit shpërthen në një akt të papritur që prish qetësinë e saj të jashtme.
Filmi trajton tema të rëndësishme si puna e papaguar e grave, monotoninë urbane, presionin social mbi feminitetin dhe izolimin psikologjik. Në vitin 2022, revista Sight & Sound e renditi këtë film në vendin e parë të listës së 100 filmave më të mirë të të gjitha kohërave.
Chantal Akerman (1950–2015) ishte regjisore, skenariste dhe artiste belge, një nga zërat më të rëndësishëm të kinemasë eksperimentale.
E lindur në Bruksel në një familje hebreje polake, ku nëna e saj ishte mbijetuar e Auschwitz-it, kjo përvojë ndikoi në temat e shumë filmave të saj, duke përfshirë motivet e traumës, shtegtimit dhe identitetit. /A.Z/UBT News/
Rektori i UBT-së zhvilloi vizitë zyrtare në Texas me ftesë të Sam Houston State University
Trump: Evropa përballet me rrezikun e një zhdukjeje civilizuese
Thellimi i bashkëpunimit strategjik Shqipëri-SHBA, Spiropali takon Hanrahan
Netflix bëhet pronar i Warner Bros dhe HBO pas marrëveshjes gjigante
Gjenerali i lartë amerikan i NATO-s: Evropa do të mbijetojë edhe me më pak ushtarë amerikanë
Policia moldave gjen prova për grupin që dyshohet se u trajnua në Serbi për nxitjen e trazirave në Moldavi
Sonte bllokohet sërish aksi rrugor Kakavijë-Janinë shkaku i protestës së fermerëve grekë
BE mirëpret tranzicionin e qetë të pushtetit në katër komunat veriore – betimi u bë para simboleve shtetërore të Kosovës
Xhinxheri i përditshëm, efektet që nuk i dinit mbi trupin tuaj
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni2 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Lajmet3 months agoUBT hap thirrjen për abstrakte në Konferencën Ndërkombëtare të Stomatologjisë
