Kulturë

Origjina e intervistave të punës

Shekulli 21 dhe tregu gjithnjë e më konkurrues.

Published

on

Është e lehtë t’i marrësh gjërat si të mirëqena. Për shembull, merrni intervista për punë. Duket sikur po e hedhim veten me padurim në këto marrje në pyetje një me një që nga fillimi i kohës. Megjithatë, 100 vjet më parë, intervista për punë ishte ende në stadin e saj embrional.

Le të kthehemi pak dhe të hedhim një vështrim në kushtet që i dhanë zhvillim intervistës për punë duke e kthyer ne stadin që ne njohim sot.

Shekulli i 19-të dhe rritja e punëtorëve të pakualifikuar

Në Mesjetë, njerëzit prodhimtarë u ndanë në shoqëri. Kishte shoqëri për bukëpjekës, këpucarë, dhe tregëtarë, për të përmendur disa, ku të gjithë prisni të dinin nga të tjerët, mjeshtrit mësonin nxënësit, dhe nxënësit u rritën për të qenë mjeshtër. Jeta ishte e mirë.

Pastaj një ditë, dikush vendosi se thjesht nuk po bëheshin mjaft gjëra dhe se mënyra më e mirë për të rritur prodhimin ishte që të merrte shoqëritë dhe t’i ndante më tej. Shoqëritë e tregtisë u ndanë dhe u nën ndanë në mënyrë të plotë, aq sa ata nuk ishin më shoqëri në të vërtetë, por individë me shumë kohë të lirë në duart e tyre, të dëshpëruar për diçka për të bërë.

Pastaj, burrat pas revolucionit industrial – me emra si Stephenson, Hargrave dhe Cockerill – nisën të krijonin makina të mrekullueshme dhe vazhduan të inkurajojnë trendin e ndarjes duke ndarë edhe vetë punën. Nuk ishte më e nevojshme të zotëroje çdo hap të lodhshëm në prodhimin e diçkaje.

Tani, thjesht duhej të zotërohej një detyrë të thjeshtë përsëritëse, të ishe në gjendje të performoje këtë detyrë, pastaj të kaloje artikullin që po prodhohej te dikush tjetër. Dhe kështu çdo gjë ra deri kur- voila! – një grup punëtorësh kryesisht të pakualifikuar papritmas prodhonin të gjitha llojet e gjërave që mund të shiten për fitime spektakolare. Ishte martesa perfekte e punës dhe makinerisë.

Dhe pastaj, ndodhi Thomas Edison.

Shekulli i 20-të dhe lindja e testit të personalitetit

I shkolluar në shtëpi dhe I mësuar vetë, Edison realizoi atë që ndoshta nuk mund të realizohej sot. Ai ndryshoi botën nëpërmjet inovacionit pa pasur një diplomë në ndonjë gjë nga askund.

Si një operator telegrafi në Western Union, Edison revolucionarizoi mënyrën se si njerëzit komunikonin me njëri-tjetrin për distanca të largëta. Më vonë, ai shpiku një pajisje që kapte dhe lëshonte tingullin – fonografi. Më vonë, në vitin 1879, ai bëri të mundur ndriçimin e botës kur zhvilloi llambën e parë.

Nuk është për t’u habitur që një inovator i tillë që nuk pushonte kurrë duhet t’i jepeshin merita për shpikjen e intervistës për punë gjithashtu. Ose, të paktën një element thelbësor i saj: një test tepër personal që iu dha shumë punonjësve potencialë të etur për të punuar me Edison.

Megjithëse bazat e këtij lloji të testimit u shfaqën disa vjet më parë. Në vitin 1917, ushtria amerikane zhvilloi një grup prej 116 pyetjesh për të vlerësuar përshtatshmërinë psikologjike të rekrutëve. Qëllimi i të Dhënave Personale të Woodworth ishte të përcaktohej nëse ata do të ishin në gjendje të përballonin nivele intensive të stresit dhe të vlerësohej aftësia e tyre për të punuar me të tjerët. Krijuar me kontributin e psikologëve, pyetësori kishte për qëllim të ndajë aplikantët në kategori të personalitetit, duke dhënë një përshtypje se çfarë “tipi” personi një rekrutues duhet të ishte dhe nëse ky tip mund të përshtatej me rolin e një ushtari.

Dhe me këtë, lindi testimi i personalitetit.

Edison, nga ana tjetër, nuk po kërkonte ushtarë të mirë. Ai po kërkonte punonjës të sofistikuar dhe inteligjentë që posedonin njohuri dhe të njëjtin lloj të energjie dhe inovacioni si vetë ai. Deri në vitin 1921, në sajë të rritjes së regjistrimit të kolegjit, grupi i individëve të arsimuar në dispozicion të punëdhënësve ishte shumë më I gjerë.

Sidoqoftë, autodidakti te Edison nuk u impresionua me gradët që një person mund të paraqiste. Përfundimisht, ai arriti në përfundimin se asnjë sasi e arsimit nuk garanton llojin e mençurisë që po kërkonte.

Pas shkarkimit të një numri të madh punonjësish, ai shkroi një provë me 146 pyetje, që mbulonte gjithçka nga historia botërore deri në kozmologji – dhe pati aplikantë që duhet ta merrnin para se të konsideroheshin për punësim. Artikujt gazetash janë shkruar rreth këtij testi dhe vështirësisë së tij. Thuhej se edhe Ajnshtajni nuk mund ta kalonte.

Shekulli 21 dhe tregu gjithnjë e më konkurrues

Sot, kushdo që është intervistuar ndoshta do të njohë elementet themelore të testeve Woodworth dhe Edison.

Ne i kemi dëgjuar të gjitha tregimet rreth aplikantëve të Microsoft që janë pyetur: “Sa topa golfi duhen për të plotësuar një 747?” Ose intervistuesi SpaceX u ftua të përgjigjet: “Kur një hot dog zgjerohet, në cilin drejtim ndahet dhe pse?” Ose se si një menaxher punësimi i Tregut të Whole Foods donte të dinte: “A do të luftonit më mirë një rosak me madhësi kali ose 100 kuaj me madhësi të vogël?”

Dhe shumë prej nesh kanë dëgjuar për mënyrën e punësimit të “Amazonit” “Raising the Bar”, ku pesë ose gjashtë punonjës vullnetarë marrin në radhë në pyetje aplikantët, duke gjuajtur pa mëshirë për rekrutët që konsiderohen si të mirë, nëse jo më mirë se vetë. Është sikur t’i merrni ushtarët për të bërë rekrutimin.

Ashtu si në kohën e Edison, intervista për punë ka ardhur duke pasqyruar kërkesën e punëdhënësve për të gjetur punonjës me më shumë kompetencë teknike. Kompanitë janë në kërkim të stafit që mund të funksionojë në mjedise sfiduese duke shfaqur mençuri të lartë sa të përputhet me standardet e larta të CEO-së.

Nëse kjo është intervistë në person, me telefon, ose me Skype, parimet themelore nuk kanë ndryshuar. Në një treg gjithnjë e më konkurrues dhe global, kokat e pakta me shumë diploma nuk do të dalin gjithmonë në krye. Ndonjëherë është personi me një aftësi për pyetje të çuditshme dhe një aftësi për të qëndruar i ftohtë nën presion, ai që në fund do të fitojë dhe lojën.

Continue Reading

Kulturë

Muzeu “Onufri” rekord vizitorësh, 100 mijë në 10 muaj

Published

on

Në zemrën historike të Beratit, mes mureve të lashta të kalasë, Muzeu i ikonografisë “Onufri” po përjeton një moment të artë, duke thyer rekorde të vizitueshmërisë. Për herë të parë në historinë e tij, kjo oazë e artit ikonografik shqiptar ka mirëpritur mbi 100 mijë vizitorë në vetëm dhjetë muaj, një arritje që shënon një kapërcim të jashtëzakonshëm të interesit për thesarin kulturor që ky muze mbart.

Drejtori i Qendrës Muzeore Berat, Miklor Pasku, i emocionuar për këtë sukses, deklaroi për ATSH-në se muaji tetor ishte veçanërisht frytdhënës, duke vulosur këtë arritje të paprecedentë. Rritja e vizitueshmërisë me 40% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar flet për një përmirësim të dukshëm në tërheqjen e turistëve, të cilët kryesisht janë të huaj, pjesë e grupeve të organizuara nga agjenci turistike vendase dhe ndërkombëtare.

Polakët, spanjollët, italianët, francezët dhe shumë të tjerë kanë përjetuar magjinë e ikonave të Onufrit, të shndritshme në nuancat e purpurta dhe të arta, të cilat mbartin në vete shpirtin dhe frymën e shekullit të XVI-të. Vizitat nga grupmosha mbi 40 vjeç mbeten më të shpeshtat, por Pasku theksoi se kufijtë e moshës janë zgjeruar, duke pritur një rritje të ndjeshme edhe të vizitorëve vendas, që gjithnjë e më shumë zgjedhin të zbulojnë pasuritë e kulturës së tyre.

Muzeu “Onufri”, që mban emrin e kryemjeshtrit të pikturës ikonografike shqiptare, është vendosur në ambientet e kishës së mrekullueshme “Fjetja e Shën Marisë” brenda kalasë së Beratit. Që nga themelimi më 27 shkurt 1986, kjo katedrale madhështore, një kryevepër e arkitekturës pas-bizantine, ka qëndruar si një urë që lidh të kaluarën e lavdishme me të tashmen, duke sjellë në jetë artin dhe shpirtin shqiptar në çdo detaj të ikonave të saj të papërsëritshme.

Muzeu, përveçse një vend i trashëgimisë së shenjtë, është një simbol i krenarisë kombëtare që vazhdon të ndriçojë traditën dhe artin ikonografik për brezat e sotëm dhe të ardhshëm. Ky vit i jashtëzakonshëm është dëshmi e dashurisë së vizitorëve për një thesar të rrallë që mbijeton në shekujt, duke e bërë Beratin një qendër pelegrinazhi kulturor për mbarë botën./UBTNews/

 

 

Continue Reading

Kulturë

Historia e Kosovës në tri pullat e reja postare – Një dëshmi e rrënjëve parahistorike!

Published

on

Posta e Kosovës ka prezantuar sot një emision të veçantë të pullave postare të titulluar “Antropomorfet”, një projekt që ndriçon dhe ruan trashëgiminë e lashtë të Kosovës. Ky emision përfshin tri pulla postare, të cilat paraqesin figurinat me formë njerëzore, të punuara nga dora e njeriut, që datojnë nga periudha parahistorike, një dëshmi e kulturës dhe artit të popullatave që kanë banuar në këto troje.

Figurinat antropomorfe, të gjetura gjatë gërmimeve arkeologjike në Kosovë, i përkasin periudhave të ndryshme, duke filluar nga epoka e neolitit e deri në antikitet. Ndër lokalitetet e njohura ku janë zbuluar këto artefakte janë Bardhoshi, me zbulime që datojnë rreth 5000 vjet p.e.s., Barileva, Tjerrtorja – Prishtinë, Fafos – Mitrovicë, si dhe shumë vende të tjera që kanë dhënë prova të pasura të ekzistencës dhe zhvillimit kulturor në këto rajone. Këto figura antropomorfe pasqyrojnë besimet, jetën shpirtërore dhe praktikat e lashta të banorëve të hershëm të Kosovës, duke përbërë një pjesë të vyer të trashëgimisë kulturore të vendit.

Përmes këtyre pullave, Posta e Kosovës synon jo vetëm të mbrojë dhe të promovojë këtë trashëgimi të rëndësishme, por edhe ta prezantojë Kosovën në skenën ndërkombëtare. Pullat, të cilat shfaqin rrënjët e thella dhe historinë e pasur të popullit të Kosovës, janë një ftesë për qytetarët, koleksionistët dhe bizneset që të marrin pjesë në këtë përvojë unike, duke ndihmuar në ruajtjen dhe përhapjen e këtij thesari kulturor.

Ky emision i ri jo vetëm që përbën një element të rëndësishëm për koleksionistët dhe historianët, por edhe nxit krenarinë kombëtare, duke bërë që trashëgimia e Kosovës të jetë e njohur dhe e çmuar në mbarë botën./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Urtësia e pajtimtarit: Një kapitull i shkruar nga Anton Çetta!

Published

on

Anton Çetta, njëri nga veprimtarët më të shquar shqiptar në fushën e pajtimit të gjaqeve, ka lënë një trashëgimi të vyer në historinë e kulturës dhe shoqërisë shqiptare. Sot, më 4 nëntor, shënohet 29-vjetori i vdekjes së tij, një rast për të reflektuar mbi ndikimin e tij të thellë dhe përkushtimin e jashtëzakonshëm që ka treguar gjatë jetës së tij.

Anton Çetta njihej për urtësinë e tij të pazakontë dhe për punën e palodhur në mbledhjen e folklorit shqiptar, duke kontribuar në ruajtjen dhe promovimin e traditave kulturore. Megjithatë, kontributi më i rëndësishëm i tij mbetet angazhimi në Lëvizjen e pajtimit të gjaqeve, e cila mori hov në fillim të viteve ’90, në një kohë kur shoqëria shqiptare përballeshin me pasojat e një historie të gjatë të konflikteve dhe hasmërisë.

Kjo lëvizje, e cila kishte për qëllim të pajtonte armiqësitë mes shqiptarëve, u udhëhoq nga ai si një figurë e respektuar dhe e njohur, e cila mundi të bashkonte studentët dhe intelektualët e kohës në një përpjekje të përbashkët për paqe dhe harmonizim. Pjesëmarrësit në këtë lëvizje e shihnin Çettën si një udhëheqës të natyrshëm, i cili me mençuri dhe ndjeshmëri promovonte dialogun dhe mirëkuptimin.

Përmes punës së tij, ai krijoi një platformë që ndihmoi në uljen e tensioneve dhe rikthimin e besimit mes komuniteteve, duke e bërë të mundur që shumë familje të pajtoheshin pas viteve të ndarjeve dhe konfliktit. Veprimtaria e Anton Çettës përfaqëson një mesazh të fuqishëm për domosdoshmërinë e dialogut dhe pajtimit në shoqëri, një mësim që vazhdon të jetë aktual edhe sot. 

Me kalimin e viteve, kujtimi i tij është ruajtur dhe është bërë simbol i përpjekjeve për paqe dhe bashkëjetesë, duke u shndërruar në një figurë të rëndësishme në historinë e shqiptarëve. Në këtë përvjetor, është e rëndësishme të nderojmë kontributin e tij dhe të vazhdojmë të ndjekim rrugën e paqes dhe harmoni./UBTNews/

Continue Reading

Kulturë

Tryezë shkencore ndërkombëtare “Shqipja midis gjuhëve indoeuropiane, origjina dhe lashtësia e saj”

Published

on

Akademia e Shkencave e Shqipërisë, në bashkëpunim me Institutin e Gjuhësisë Krahasuese dhe Indoeuropiane, si dhe Institutin e Albanologjisë pranë Universitetit “Ludwig Maximilian” të Mynihut, organizoi tryezën shkencore ndërkombëtare me temë “Shqipja midis gjuhëve indoeuropiane, origjina dhe lashtësia e saj”. Ky eveniment do të zhvillohet gjatë dy ditëve, më 4 dhe 5 nëntor, dhe do të përfshijë referime nga mbi 25 studiues nga Shqipëria dhe vendet e tjera të botës.

Veprimtaria u çel nga Kryetari i Akademisë së Shkencave, akademik Skënder Gjinushi, i cili shprehu mirënjohjen për pjesëmarrësit dhe theksoi rëndësinë e këtij takimi në kontekstin e avancimit të studimeve gjuhësore.

Tryeza shkencore ka si objektiv shqyrtimin e arritjeve më të fundit në fushën e gjuhësisë indoeuropiane, të mbështetura në metoda të kombinuara ndërdisiplinore. Në qendër të diskutimeve do të jetë artikulli i botuar në revistën prestigjioze “Science” nga profesor Paul Heggarty dhe 33 bashkautorë, i cili, duke u mbështetur në të dhënat e gjuhësisë historike-krahasuese, arrin në përfundimin se origjina e gjuhës së përbashkët indoeuropiane daton rreth 8100 vjet më parë, me një degëzim që nisi rreth 1000 vjet më vonë.

Studimi përfshin gjithashtu gjuhën shqipe dhe variantet e saj: variantin standard, gegërishten dhe arbërishten. Analizat krahasuese dhe statistikore tregojnë se shqipja ka patur një shkëputje të hershme rreth 6000 vjet më parë, çka do të diskutohet gjerësisht në konferencë. Pritet që referuesi kryesor të theksojë ndarjen e hershme të shqipes dhe kalimin e paraardhësve të shqiptarëve në lëvizjen lindje-perëndim drejt Gadishullit ballkanik, në vend që në degëzimin verior përmes stepës.

Akad. Gjinushi, në fjalën e tij, theksoi se kjo tryezë është një hap përpara në vazhdën e arritjeve të Kuvendit të Dytë të Studimeve Albanologjike, i organizuar në Tiranë tri vjet më parë. Ai përmendi se studimi i Heggarty-t dhe bashkautorëve ka ngjallur një interes të madh, jo vetëm në mesin e dijetarëve albanologë, por në të gjithë komunitetin akademik, duke sjellë në vëmendje rëndësinë e identifikimit të origjinës së gjuhës shqipe.

“Popujt janë të ndjeshëm ndaj origjinës dhe identitetit të tyre. Çfarë po konfirmohet nga studimet e reja jo vetëm që nuk bie ndesh me arritjet e indoeuropeistikës, por e forcon, e saktëson dhe e pasuron atë,” tha akademiku Gjinushi.

Ky takim shkencor pritet të prodhojë diskutime të frytshme dhe konkluzione që do të ndihmojnë në avancimin e njohurive mbi gjuhën shqipe dhe vendin e saj midis gjuhëve indoeuropiane./ATSH/

Continue Reading

Të kërkuara