Lajmet

Opinion: Rikthim në vitet e ’90-ta në Afganistan

“Nuk do ta kisha imagjinuar kurrë që imazhe të tilla mund të rikthehen…”

Published

on

Nga Waslat Hasrat-Nazimi

Mijëra shikues kureshtarë në një stadium futbolli i mbuluar nga pluhuri, u mblodhën rreth një gruaje. E veshur me një burkë blu, ajo përkulet në tokë. Një burrë i drejton asaj një pushkë kallashnikov – dhe tërheq këmbëzën.

Ky ishte ekzekutimi publik që ndodhi në vitet 1990 kur talibanët morën për herë të parë pushtetin në Afganistan. Të gjithë afganët janë të familjarizuar me imazhe të tilla, duke qenë dëshmitarë të një ekzekutimi me sytë e tyre ose përmes televizorit.

Ekzekutimet publike janë disa nga kujtimet më të këqija që kam nga ajo kohë kur isha ende fëmijë. Unë dhe familja ime e ndoqëm se çfarë po ndodhte nga jashtë, duke i parë ato pak video që qarkulluan në ekrane televizive.

Traumë kolektive

Nuk do ta kisha imagjinuar kurrë që imazhe të tilla mund të rikthehen. Por situata ka dalë ndryshe nga sa e imagjinoja.

Qëkur talibanët u rikthyen në pushtet në gusht të vitit 2021, unë kam qenë edhe më e shqetësuar për atdheun tim. Këtë javë, talibanët e ekzekutuan një burrë që akuzohej për vrasje. Para publikut, ekzekutimi u krye nga babai i viktimës së vrarë. Në mesin e të pranishmëve ishin talibanë të rangut të lartë, qindra banorë, e në mesin e tyre edhe fëmijë.

Kjo ka tejkaluar frikën time më të keqe: Nëse ekzekutimet publike – të cilat tashmë kishin shkaktuar një traumë kolektive në popullatën e Afganistanit – u kthyen në atë kohë (vitet e ’90-ta), pavarësisht nga garancitë e tyre për të kundërtën, talibanët nuk kanë ndryshuar.

Javët e fundit, ka pasur edhe rrahje publike të burrave dhe grave, të akuzuar kryesisht për vjedhje ose tradhti bashkëshortore. Vitet ’90 janë kthyer në Afganistan.

Dëshpërim dhe vuajtje

Ndonëse në fillim mendohej se errësira e plotë nuk do ta kaplonte vendin, tani është e qartë se s’ka vend më të errët sesa Afganistani.

Sipas një sondazhi të publikuar së fundmi nga Gallup, 97% e meshkujve dhe 98% e femrave e barazojnë jetën e tyre me vuajtjen. Shkalla e vetëvrasjeve te gratë është rritur.

Është vështirë e pranueshme që në vitin 2022 – 74 vjet pas Deklaratës Universale të të Drejtave të Njeriut – këto të drejta po shkelen kaq mizorisht në Afganistan. Ndërsa bota është kaq pasive.

Duket sikur 20 vitet e fundit, gjatë të cilave pikërisht këto të drejta u mbajtën si arsye për operacionin ushtarak të udhëhequr nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës (ShBA), thjesht të jenë avulluar. Sikur Afganistani të jetë në një planet tjetër dhe Perëndimi nuk ka asnjë bashkëpërgjegjësi për mjerimin.

Presioni mbi talibanët

Por a nuk janë të drejtat e njeriut universale dhe të zbatueshme kudo? Talibanët i bazojnë politikat e tyre në një interpretim arkaik të Islamit. Por edhe vendet islamike kontribuan në draftin e Deklaratës së të Drejtave të Njeriut pas Luftës së Dytë Botërore.

Dhe edhe sikur të mos kishte qenë kështu – alternativa myslimane, Deklarata e Kajros për të Drejtat e Njeriut në Islam, gjithashtu nuk e justifikon padrejtësinë që ndodh çdo ditë në Afganistan. Miratuar nga Organizata e Shteteve Islamike më 5 gusht të vitit 1990, ajo u nënshkrua nga 45 ministra të jashtëm në atë kohë.

Si mbrojtës të të drejtave të njeriut, është detyra jonë të tërheqim vëmendjen ndaj vuajtjeve të grave dhe burrave në Afganistan dhe të ushtrojmë presion mbi regjimin taliban. Nuk mund të përballem sërish me imazhe të rrahjeve dhe ekzekutimeve që shfaqen në ekran, që më bëjnë të ngrihem – njësoj siç bënë 25 vjet më parë.

Kjo më çon në përfundimin e hidhur se nëse nuk bëjmë ose nuk mund të bëjmë gjithçka për të garantuar respektimin e të drejtave të njeriut në të gjithë botën, do të duhet të kemi parasysh se deklarata e shpallur nga Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara në Paris, 74 vjet më parë, ka dështuar.

(Përktheu dhe përshtati UBTNews)

Konferencat

Konferenca Ndërkombëtare për Muzikë Moderne, Prodhim Digjital dhe Menaxhim në UBT solli ide dhe qasje inovative në artin muzikor

Published

on

By

Në kuadër të edicionit të 14-të të Konferencës Ndërkombëtare Shkencore të UBT-së, u zhvillua Konferenca Ndërkombëtare për Muzikë Moderne, Prodhim Digjital dhe Menaxhim, e cila mblodhi studiues, kompozitorë, producentë dhe pedagogë nga vendi dhe bota për të ndarë kërkime, ide dhe praktika bashkëkohore që ndikojnë në të ardhmen e muzikës dhe industrisë kreative.

Në qendër të diskutimeve u vendosën tema që trajtojnë transformimin e muzikës përmes inteligjencës artificiale, rolin e prodhimit digjital në krijimtarinë bashkëkohore, si dhe zhvillimin e arsimit muzikor dhe menaxhimit artistik në një realitet gjithnjë e më të ndikuar nga teknologjia. Prezantuesit ofruan qasje kritike dhe praktike mbi kompozimin post-zhanror, dokumentimin e trashëgimisë muzikore kosovare, ndikimin e dëgjimit muzikor në procesin krijues, arsimimin gjithëpërfshirës në muzikë, dhe menaxhimin e artistëve në mjedisin digjital. Këto tema shërbyen si pikëtakim midis traditës dhe inovacionit, duke nxitur reflektim mbi mënyrën se si arti përshtatet ndaj sfidave të kohës.

Sesioni i parë

Chair: Prof.Assist.Dr. Liburn Jupolli

Keynote Speaker:

  • Prof. Dr. Simo Lazarov

Prezantime:

  • The Post-Genre Paradigm in Composition and Performance for the “Liburn Jupolli Ensemble”Prof.Assist.Ph.D. Liburn Jupolli
  • A Potential “Organology of Kosova Musical Instruments” and Folk/Traditional Music Documentation as an Aggregate of a Structured Kosova Traditional Music EducationProf.Assist.Ph.D. Liburn Jupolli
  • New Notation in the Piano Parts of Z. Ballata’s Chamber WorksDr. Indira Çipa
  • The Impact of Musical Hearing on the Creative Process of Composers: A Collaborative Student–Teacher Research ApproachMA. Leutrina Pireva, Vesa Xhara
  • The Reciprocal Relationship Between Musical Hearing and Piano Performance: A Collaborative Student–Teacher Research ApproachMA. Leutrina Pireva, Alorë Shala

Sesioni i dytë

Chair: Prof.Assist.Dr. Liburn Jupolli

Prezantime:

  • Artigo – Composing a Piece for a New Instrument: The Case of the Octo – A Work in ProgressPhD Cand. Yanis el-Masri
  • From University to Classroom: Preparing Future Music Teachers for Democratic and Inclusive Pedagogies in KosovoProf.Asoc. Besa Luzha
  • The Role of the Music Manager in Building the Digital Identity of Young Artists in the Age of Social MediaMSc. Aida Gjikolli
  • Anthems and City Anthems – Phenomenon or Tendency: Analytical Review After Listening to the Ferizaj AnthemDr. Behar Arllati
  • The Role of Music Education in the Development of Young Artists for the Opera StageMA. Ulpiana Aliaj

 

Continue Reading

Rajoni

Konferenca Ndërkombëtare e Stomatologjisë në UBT bashkoi studiues e profesionistë në kërkim të praktikave moderne dentare

Published

on

By

Konferenca Ndërkombëtare e Stomatologjisë, e organizuar në kuadër të UBT-së, mblodhi ekspertë të njohur vendorë dhe ndërkombëtarë të fushës së mjekësisë dentare, të cilët prezantuan studime shkencore, analiza klinike dhe qasje inovative mbi sfidat dhe zhvillimet më të fundit në kujdesin oral. Ngjarja shërbeu si platformë shkencore për shkëmbim idesh, përvojash dhe praktikash moderne në fushat e kirurgjisë orale, endodontisë, ortodonciës, periodontologjisë dhe përdorimit të inteligjencës artificiale në stomatologji.

Gjatë sesioneve të ndryshme, u trajtuan tema që lidhin zhvillimet teknologjike me praktikën dentare, ndikimin e digjitalizimit dhe biomaterialeve në trajtimet bashkëkohore, si dhe aspekte të rëndësishme të shëndetit oral në grupe të ndryshme të popullsisë.

Sesioni i parë

Chair: Prof.Ass.Dr. Agim Prokshaj
Co–Chair: Dr. Aida Rexhepi

Keynote Speaker:

  • Avascular free bone grafts in the reconstruction of craniomaxillofacial defectsProf. Dr. Sami Salihu
  • Geriatric dentistry: Challenges and strategies for improving oral care in the elderlyXhavit Lipaj, Agim Prokshaj
  • Molar incisor hypomineralisation: Current approaches in diagnosis and treatmentProf. Dr. Mine Koruyucu
  • Seamless workflow: Harnessing CBCT for predictable implant dentistryDr. Mohamed Nasreddine
  • Endodontic access cavityDr. Fitim Shabani
  • Comparison of the coronal sealing ability of root canal sealers using the bacterial leakage methodDr. Tringa Kelmendi
  • Immediate implant loading in the esthetic zone with final prosthetic restorationDr. Kreshnik Syka
  • The most frequent subjective complaints of pregnant women regarding their periodontal healthDr. Mihajlo Petrovski

Sesioni i dytë

Chair: Dr. Genc Demjaha
Co–Chair: Dr. Nexhmije Ajeti

  • Revolutionizing Dentistry with Artificial IntelligenceDr. Dugagjin Sokoli
  • The Impact of Electronic Cigarettes on Oral HealthDr. Burim Kiseri
  • Comparison of fracture strength and fracture type in endodontically treated maxillary canines restored with zirconia and fiber postsDr. Tetore Olloni
  • Clear aligners and CAD/CAM technology: A digital approach to ortho-prosthetic treatment – Case presentationsDr. Arber Prokshaj
  • Infective endocarditis following dental procedures: A retrospective analysis of reported cases and clinical outcomesDr. Taulant Sela
  • The role of low-level laser therapy in the management of temporomandibular disordersDr. Ardit Hetemaj

Sesioni i tretë

Chair: Dr. Dugagjin Sokoli
Co–Chair: Dr. Miranda Sejdiu

  • Evaluation of Er:YAG laser conditioning with two pulse modes on shear bond strength of orthodontic bracketsDr. Kaltrina Aliu
  • Evaluation of dental arch width and its correlation with gender and age in adolescents with early permanent dentitionDr. Jeta Kiseri Kubati, Dr. Delvina Panxhaj
  • Artificial intelligence in dental radiographic diagnosis: Systematic reviewDr. Adea Karakashi, Dr. Vjosa Hamiti
  • The impact of health system digitalization on advancing oral public health in KosovoDr. Shqipe Buleshkaj, Prof. Dr. Naser Rugova
  • The impact of denture base material on oral health and patient comfort in edentulous patientsDr. Rudina Kurteshi, Dr. Vlora Berisha
  • Using of biomaterials in contemporary periodontologyDr. Lumturije Asllani
  • AI in dentistry: Human insight powered by intelligent toolsDr. Diella Uka
  • Digital forensic dentistry: Maxillary canine dimensions as sex discrimination in KosovoDr. Vigan Aliu

Poster Session

Chair: Dr. Aferdita Rizaj
Co–Chair: Dr. Vlora Berisha

  • Malignant tumors of the oral cavityDr. Njomza Dauti
  • Effectiveness of different irrigation methods in eliminating bacterial biofilm in root canalsDr. Gent Kololli
  • Causes of endodontic treatment failureDr. Hajrije Dauti

Continue Reading

Lajmet

Konferenca Ndërkombëtare e Gazetarisë sjell ide, kërkime dhe zbulime që formësojnë të ardhmen e medias

Published

on

By

Konferenca Ndërkombëtare e Gazetarisë shërbeu si një platformë e rëndësishme akademike dhe profesionale ku studiues, gazetarë dhe ekspertë të komunikimit medial nga vendi dhe rajoni prezantuan zbulime të reja shkencore mbi zhvillimet bashkëkohore në fushën e medias, gazetarisë dhe komunikimit publik. Ky edicion i konferencës vuri në qendër të debatit shkencor rolin e gazetarisë në shoqëritë post-konfliktuale, ndikimin e mediave online në proceset sociale dhe politike, sfidat e dezinformimit digjital, si dhe transformimin që po sjell inteligjenca artificiale në mënyrën e prodhimit dhe konsumimit të lajmit.

sesionin e parë të konferencës, studiues të ndryshëm sollën punime që trajtonin gazetarinë në kontekstet e pasluftës, ndikimin e mediave digjitale në migrim dhe shoqëri, si dhe mënyrën se si njerëzit ndërveprojnë me teknologjinë dhe informacionin në epokën digjitale.
Ndër temat e paraqitura ishin:

Sesioni i parë

Chair: Dr. Votim Hanoli

Co – Chair: Musa Sabedini

  • “The Institutional Role of Journalism in Post-Conflict Societies: The Case of Kosovo”, Ferid Selimi;
  • “The Role of Online Media in the Process of Population Emigration with a Focus on Albanians in the Presheva Valley”, Ilir Zylfiu;
  • “Hedonism in the Digital Age: An Analysis of the Use of Social Networks as a Source of Pleasure”, Votim Hanoli, Elda Sinani;
  • “Media Education as a Tool for Civic Empowerment: Critical Approaches of Youth in Kosovo Towards Online Disinformation”, Blerta Aliu;
  • “Emotional Disinformation and Engagement Bait: AI-Generated Images on Facebook”, Hyrije Mehmeti;
  • “Motivations of University Students in Kosova for Using ChatGPT: A Uses and Gratifications Approach”, Flora Hajdarmataj, Alaaddin F. Paksoy;
  • “Investigative Journalism in Kosovo: Risks and Challenges”, Musa Sabedini;
  • “The Role of the Independent Media Commission (IMC) in Ensuring the Legality of Audiovisual Media Services in the Republic of Kosovo”, Faruk Rexhaj, Naser Rugova.

Në sesionin e dytë, nën drejtimin e Dr. Xhevahire Milaku (Chair) dhe Dr. Ilir Zylfiu (Co-Chair), fokusi u zhvendos drejt çështjeve të digjitalizimit, inteligjencës artificiale, ndikimit të mediave sociale dhe etikës në komunikimin bashkëkohor.

Sesioni i dytë

Chair: Dr. Xhevahire Milaku

Co – Chair: Dr. Ilir Zylfiu

  • “The Role of Digitalization and Artificial Intelligence in Media”, Xhevahire Millaku;
  • “Reporting of Portals in Kosovo on Gender-Based Violence”, Arbana Mjekiqi, Votim Hanoli;
  • “The Impact and Credibility of Opinion Makers and Influencers on Public Opinion in Kosova”, Ejup Gojnovci;
  • “The Perspective of Journalists and Media Managers in Kosovo”, Blenda Agaj;
  • “Sponsors and Their Influence on the Content of Self-Financed TV Shows”, Albina Zeneli;
  • “The Impact of Podcasts on the Creation of Public Discourse in Kosova”, Driton Iseni;
  • “The Impact of Social Media Effects on Women’s Rights in Kosovo”, Edona Sulejmani;
  • “The Importance and Role of Online Media in Informing the Public During and After the COVID-19 Pandemic (2020–2023)”, Saranda Krasniqi;
  • “War and the Media – A Simultaneous Major Change”, Safet Zejnullahu.

 

Continue Reading

Rajoni

UBT organizon Panairin e Karrierës dhe Inovacionit 2025

Published

on

Në ambientet e UBT-së po mbahet Panairi i Karrierës dhe Inovacionit 2025, një ngjarje e rëndësishme që synon të lidhë studentët, bizneset dhe profesionistët nga fusha të ndryshme të inovacionit, teknologjisë dhe zhvillimit profesional. 

Në këtë panair po marrin pjesë mbi 30 kompani vendore dhe ndërkombëtare, të cilat po prezantojnë produktet, shërbimet dhe mundësitë e tyre të bashkëpunimit me studentë dhe profesionistë të rinj. 

Kontributi dhe bashkëpunimi i tyre janë thelbësorë për krijimin e mundësive reale për studentët dhe për forcimin e lidhjes ndërmjet arsimit, inovacionit dhe tregut të punës. 

Continue Reading

Të kërkuara