Shëndet

Një virus i zakonshëm mund të nxisë zhvillimin e një lloji të rrezikshëm kanceri?

Published

2 months ago

on

Studimi i ri tregon se beta-HPV mund të integrohet në ADN dhe të nxisë zhvillimin e kancerit, veçanërisht tek personat me imunitet të dobësuar.

Shkencëtarët kanë arritur në një zbulim që mund të ndryshojë mënyrën si e kuptojmë një nga format më të shpeshta të kancerit në botë.

Një tip i zakonshëm i virusit human papilloma, i njohur si beta-HPV, mund të jetë më i rrezikshëm se sa mendohej. Deri tani besohej se ky virus përkeqësonte dëmtimet e lëkurës të shkaktuara nga rrezatimi UV. Një studim i ri tregon se mund të marrë kontrollin mbi qelizat dhe të nxisë zhvillimin e kancerit.

Informacionet dolën nga rasti i një gruaje 34-vjeç, e cila po luftonte me karcinomën e qelizave skuamoze në ballë. Pavarësisht operacioneve, tumoret i riktheheshin. Një analizë zbuloi një fakt tronditës: beta-HPV ishte integruar në ADN-në e qelizave të kancerit, duke prodhuar proteina që përshpejtonin përparimin e sëmundjes. Ky është rasti i parë i konfirmuar ku beta-HPV është integruar në ADN-në qelizore dhe ka marrë pjesë aktive në ruajtjen e kancerit.

Pacientja kishte një çrregullim të rrallë imunitar të trashëguar, që pengonte qelizat T, mbrojtësit kryesorë kundër infeksioneve të sulmonin HPV-në.

Edhe pse trupi riparonte me sukses dëmtimet nga rrezatimi UV, imuniteti i dobët i lejoi virusit të përhapej e të merrte kontrollin, ajo vuante edhe nga simptoma tjera të HPV-së, si lythat në lëkurë dhe në gojë.

“Kjo tregon se mund të ketë edhe persona tjerë me formë agresive të cSCC-së, që kanë defekte bazë imunitare e që mund të përfitojnë nga terapitë e fokusuara tek sistemi imunitar,”-theksoi Andrea Lisco, specialiste e imunologjisë në Institutin Kombëtar Amerikan për Alergji dhe Sëmundje Infektive.

Trajtimi pati sukses, jo vetëm që agresiviteti i kancerit të lëkurës u zhduk, por u zhdukën të gjitha simptomat e tjera të HPV-së. Gjatë tre viteve të ndjekjes, nuk pati asnjë shenjë rikthimi të sëmundjes.

“Kjo arritje s’do të ishte e mundur pa bashkëpunimin e virusologëve, imunologëve dhe ekspertëve të transplantit, që punuan nën të njëjtin çati,”-tha Lisco.

Edhe pse rrezatimi UV mbetet shkaktari kryesor i kancerit të lëkurës, ky studim tregon se në raste të rralla, viruse si beta-HPV mund të kenë rol vendimtar, veçanërisht tek individët me sistem imunitar të dobësuar.

Zbulimi thekson rëndësinë e qasjes së personalizuar në trajtimin e kancerit, e cila rezulton më efikase se metodat standarde e jep shpresë për përmirësimin e luftës kundër viruseve si alfa-HPV, që shkakton kancerin e qafës së mitrës, sidomos duke pasur parasysh se vaksinimi ka ulur ndjeshëm vdekshmërinë

Related Topics:
Continue Reading

Shëndet

Dieta me bazë bimore: Mrekulli për shëndetin dhe parandalimin e diabetit

Published

8 hours ago

on

October 15, 2025

By

Dieta me bazë bimore mund të sjellë përfitime të mëdha për shëndetin tonë.

Studimet tregojnë se kufizimi i mishit të kuq dhe konsumimi i drithërave, frutave dhe perimeve mund të ulë nivelin e kolesterolit, të reduktojë rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare, të parandalojë diabetin e tipit 2 dhe madje të kontribuojë në zgjatjen e jetës.

Sipas një studimi të ri që analizoi 206 lloje ushqimesh për parandalimin e diabetit, këto përfitime shfaqen vetëm kur dieta me bazë bimore është e shëndetshme dhe kufizon ushqimet e përpunuara dhe ato të pasura me sheqer.

Një analizë 12-vjeçare mbi 113,000 pjesëmarrës nga studimi “Biobank” në Mbretërinë e Bashkuar i ndau njerëzit në katër kategori bazuar në konsumimin e frutave, perimeve dhe drithërave të freskëta.

Një grup konsumonte më shumë ushqime të përpunuara me bazë bimore të ulët, ëmbëlsira, drithëra të rafinuara dhe pije me sheqer, tjetri grup hante më shumë fruta, perime dhe drithëra të freskëta, duke pasur një dietë më të shëndetshme.

Njerëzit që ndiqnin dietën më të shëndetshme kishin indeks të ulët të masës trupore dhe nivele më të mira të sheqerit në gjak.

Përfitimet ishin të dukshme edhe tek individët me predispozicion gjenetik ndaj diabetit ose me faktorë të tjerë rreziku, si obeziteti.

Alysha Thompson, studente doktorature në Universitetin Queen’s, Belfast, tha: “Këto të dhëna janë veçanërisht të rëndësishme për ata me rrezik të lartë për diabet, pasi tregojnë se një dietë e shëndetshme me bazë bimore mund të ulë ndjeshëm rrezikun.”

Por si ndihmon dieta me bazë bimore në mbrojtjen kundër diabetit të tipit 2?

Prof. Aedín Cassidy, nga Instituti për Sigurinë Ushqimore Globale, tregoi për CNN se përfitimet lidhen me përmirësimin e metabolizmit të mëlçisë dhe veshkave: “Për herë të parë kemi treguar se dieta e shëndetshme me bazë bimore përmirëson funksionin e mëlçisë dhe veshkave, gjë që shpjegon zvogëlimin e rrezikut për diabetin e tipit 2.”

Sipas dietologes Duane Mellor nga Shkolla Mjekësore Aston në Birmingham, shëndeti i mëlçisë dhe reduktimi i inflamacionit lidhen drejtpërdrejt me dietën dhe mund të ndikojnë në zhvillimin e diabetit të tipit 2. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Nga ADN-ja te parandalimi! Si ndërhyn shkenca në sëmundjet trashëgimore?

Published

9 hours ago

on

October 15, 2025

By

Sipas revistës shkencore Nature, shkencëtarët kanë përdorur për herë të parë teknikën e korrigjimit të gjeneve për të parandaluar një sëmundje të trashëguar të zemrës në fazën më të hershme të zhvillimit të embrionit të njeriut.

Ky studim shënon një hap të rëndësishëm drejt trajtimit të sëmundjeve gjenetike dhe mund të ndihmojë në zvogëlimin e rasteve të tilla te fëmijët e krijuar përmes procedurës së Fertilizimit In Vitro (IVF).

Teknika u përdor për të korrigjuar një mutacion gjenetik që shkakton kardiomiopatinë hipertrofike (HCM) – një sëmundje që shpesh çon në vdekje të papritur, sidomos te atletët e rinj.

HCM ndikon rreth një në 500 persona dhe individët që mbartin një kopje të dëmtuar të gjenit kanë 50% mundësi që ta transmetojnë këtë mutacion te pasardhësit e tyre.

Studimi ishte rezultat i një bashkëpunimi mes Institutit “Salk” në Kaliforni, Universitetit “Oregon Health and Science” dhe Institutit për Shkencat Bazë në Korenë e Jugut.

Shkencëtarët krijuan qeliza burimore nga një biopsi lëkure e një personi të prekur nga HCM, që u modifikuan duke përdorur teknologjinë CRISPR, metodë që lejon ndërhyrje të sakta në ADN njerëzore.

Përmes IVF-së, fertilizuan vezë të shëndetshme me spermatozoidet e një dhuruesi që mbante mutacionin HCM, dhe injektuan komponentët e nevojshëm gjenetikë për të korrigjuar defektin.

Embrionet u lejuan të zhvillohen për disa ditë, por nuk ishin të destinuara për implantim, ky përparim hap rrugën drejt trajtimit të mijëra sëmundjeve të shkaktuara nga mutacione në një gjen të vetëm.

Megjithatë, studiuesit theksojnë se nevojitet kujdes i madh për të shmangur rreziqet e futjes së mutacioneve të padëshiruara, sidomos në qelizat që më vonë mund të bëhen spermë apo vezë.

“Studimi është zhvilluar në përputhje të plotë me udhëzimet etike për redaktimin e gjenomit të njeriut, të përcaktuara nga Akademitë Kombëtare të Shkencave, Inxhinierisë dhe Mjekësisë,” u shpreh profesori Juan Carlos Izpisua Belmonte nga Instituti “Salk”. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Shëndet

OBSH paralajmëron përhapje shqetësuese të infeksioneve rezistente ndaj antibiotikëve

Published

1 day ago

on

October 14, 2025

By

Spitalet në mbarë botën po përballen me një rritje shqetësuese të infeksioneve bakteriale që janë rezistente ndaj antibiotikëve, duke rrezikuar një krizë të madhe shëndetësore në vitet e ardhshme, raporton The Guardian.

Sipas raportit të fundit të OBSH-së për 2023, një në gjashtë infeksione bakteriale është rezistente ndaj trajtimit me antibiotikë.

Nga 2018 deri 2023, mbi 40% e antibiotikëve kanë humbur efektivitetin në trajtimin e infeksioneve të zakonshme si ato të gjakut, traktit urinar dhe sëmundjet seksualisht të transmetueshme.

Situata është më kritike në vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme, ku sistemi shëndetësor është më i dobët. Në Azinë Juglindore dhe Lindjen e Mesme, një në tri infeksione bakteriale është rezistente ndaj antibiotikëve, ndërsa në Afrikë kjo shifër është një në pesë.

Rezistenca antibakteriale  ndodh kur bakteret përshtaten e nuk ndikohen më nga barnat. Vetëm më 2021, 4.7 milionë vdekje ishin të lidhura me këtë fenomen.

Problemi më i madh është me bakteret Gram-negative, si Escherichia coli dhe Klebsiella pneumoniae, që janë rezistente ndaj antibiotikëve të gjeneratës së tretë dhe edhe të linjës së dytë si karbapenemët.

Rritja e rezistencës po tejkalon zhvillimin e antibiotikëve të rinj, dhe numri i vdekjeve nga infeksionet rezistente pritet të rritet me 70% deri në vitin 2050.

Për të shmangur krizën, nevojiten veprime të koordinuara globale: diagnostikë më e mirë, qasje e drejtë në antibiotikë, përmirësim i higjienës dhe investim në kërkime për trajtime të reja.

Profesori Sanjib Bhakta nga UCL thekson se lufta kundër AMR kërkon bashkëpunim ndërdisiplinor dhe investime të reja në kërkim dhe infrastrukturë shëndetësore. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Lajmet

Stafi i Fakultetit të Stomatologjisë në UBT merr pjesë në kongresin e OEGAO në Austri

Published

1 day ago

on

October 14, 2025

By

Me ftesë të presidentit të Shoqatës së Aligner të Austrisë – OEGAO, Dr. Saif Al-Zahrooni, dekani i Fakultetit të Stomatologjisë në UBT, Prof. Dr. Agim Prokshaj, dhe Prof. Miranda Sejdiu Abazi morën pjesë në një kongres shkencor të mbajtur në Vjenë, më 10 dhe 11 tetor.

Ky kongres mblodhi së bashku ekspertë, akademikë dhe profesionistë të fushës së stomatologjisë nga vende të ndryshme të botës, me qëllim shkëmbimin e njohurive dhe përvojave më të fundit mbi teknologjinë e aparateve të tejdukshme (alignerëve) – një ndër inovacionet më moderne në ortodonci.

Prania e përfaqësuesve të UBT-së në këtë ngjarje prestigjioze dëshmoi angazhim, përgjegjësi dhe përkushtim ndaj zhvillimit të vazhdueshëm të fushës së stomatologjisë, duke pasuruar diskutimet profesionale dhe duke ngritur nivelin e bashkëpunimit shkencor ndërkombëtar.

Në kuadër të kongresit, u prezantuan risitë më të fundit në trajtimin ortodontik me teknologji digjitale, zhvillimet në dizajnin e alignerëve dhe aplikimet inovative që po transformojnë mënyrën e trajtimit të pacientëve.

Continue Reading

Të kërkuara