Lajmet

Arsyet pse po kërkohet t’i ndryshohet emri nga ‘Zelanda e Re’ në ‘Aotearoa’

Partia tha se rrjedhshmëria në gjuhën amtare ra nga 90 përqind në 26 përqind.

Published

4 years ago

September 25, 2021

UBT news

Partia Maori e Zelandës së Re ka nisur një peticion për të ndryshuar emrin zyrtar të vendit në ‘Aotearoa’, transmeton UBT News.

Partia Maori e Zelandës së Re filloi të martën një peticion për të ndryshuar zyrtarisht emrin e vendit në “Aotearoa”, që do të thotë “tokë e reve të gjata të bardha” në gjuhën indigjene Te Reo Maori.

Ndërsa filloi fushatën, partia gjithashtu i kërkoi qeverisë së Zelandës së Re të udhëhequr nga Jacinda Ardern të rivendoste emrat Maori për të gjitha qytetet, qytetet dhe emrat e vendeve.

“Ka kaluar shumë kohë që Te Reo Maori u rivendos në vendin e tij të ligjshëm si gjuha e parë dhe zyrtare e këtij vendi. Ne jemi një vend Polinezian – ne jemi Aotearoa”, tha partia e cila bën fushatë për të drejtat e autoktonëve në fushatën e saj.

“Tangata Whenua (njerëzit autoktonë) janë të ‘sëmurë deri në vdekje’, sepse emrat tanë stërgjyshorë po shkatërrohen, bastardohen dhe shpërfillen. Tani është shekulli 21, kjo duhet të ndryshojë”, shtuan ata.

Partia tha se rrjedhshmëria në gjuhën amtare ra nga 90 përqind në 1910 në 26 përqind në 1950.

Ndërsa Kryeministrja Ardern ende nuk ka bërë vërejtje publikisht mbi peticionin e fundit, ajo në vitin 2020 tha se ishte një “gjë pozitive” që fjala Aotearoa përdoret në mënyrë të ndërsjellë brenda vendit. “Sidoqoftë, një ndryshim zyrtar i emrit nuk ishte diçka që ne kemi eksploruar”, tha Ardern.

Popullsia fisnore në Zelandën e Re beson se emri Aotearoa u dha për herë të parë nga Kupe, një eksplorues polinezian lindor i cili figuron në përrallat maori diku rreth viteve 1200-1300 pas Krishtit, përcjell UBT News.

Sipas legjendave, kur Kupe, gruaja e tij Kuramarotini dhe ekuipazhi po lundronin për të zbuluar se çfarë ishte përtej horizontit, ata panë një masë të madhe toke të mbuluar me re të bardhë. Ishte atëherë kur Kuramarotini bërtiti ‘’He ao! Ai ao! Ai Aotea! He Aotearoa (Një re, një re! Një re e bardhë! Një re e gjatë e bardhë!) “.

Historia pas emrit të tanishëm të vendit kthehet në vitet 1640 kur Abel Tasman, një eksplorues holandez me Kompaninë Hollandeze të Indisë Lindore (VOC), pa Ishullin e Jugut. Vendi më pas shfaqet në hartat holandeze si “Nieuw Zeeland”, i quajtur sipas provincës holandeze të Zeeland.

Një shekull më vonë, navigatori anglez Kapiteni James Cook shkeli në Ishull dhe vazhdoi të vizatonte harta të detajuara dhe të sakta të vendit për herë të parë. Në hartën e tij, ai e përmend vendin si “Zelanda e Re”.

Ndërsa termi “Aotearoa” shpesh përdoret në mënyrë të ndërsjellë në Zelandën e Re dhe gjithashtu në disa dokumente zyrtare, duke përfshirë pasaportën e vendit, shumë në vend besojnë se Aotearoa fillimisht ishte përdorur për t’iu referuar vetëm Ishullit të Veriut, dhe jo të gjithë vendit./UBTNews

Një parti në Zelandë të Re me peticion për ndryshimin e emrit të vendit

Vendi

Pjesëmarrja në zgjedhjet lokale në Kosovë deri në orën 15:00 arrin në 25.30 për qind

Published

55 minutes ago

October 12, 2025

Driton Iseni

Zgjedhjet lokale që po mbahen sot në gjithë territorin e Kosovës po zhvillohen me një pjesëmarrje mesatare prej 25.30% deri në orën 15:00, sipas të dhënave të Komisionit Qendror të Zgjedhjeve (KQZ).

Sipas raportimeve zyrtare, nga gjithsej 2,025,105 qytetarë të regjistruar në listën e votuesve, deri në këtë orë kanë votuar 512,331 qytetarë. Deri tani janë përpunuar 94.32% të vendvotimeve, respektivisht 2,425 nga 2,571 gjithsej.

Komunat me pjesëmarrjen më të lartë janë:

Mamushë me 54.60%,
Zveçan me 49.69%,
Zubin Potok me 49.61%,
Ranillug me 48.38%,
Novobërdë me 44.04%.

Komunat me pjesëmarrjen më të ulët deri në orën 15:00 janë:

Rahovec me 18.05%,
Skënderaj me 18.95%,
Prizren me 19.17%,
Dragash me 19.64%,
Gjakovë me 20.75%.

Në kryeqytet, Prishtina ka regjistruar një pjesëmarrje prej 29.52%, ndërsa në qytetet e mëdha si Ferizaj (23.18%), Pejë (22.37%), Gjakovë (20.75%) dhe Prizren (19.17%), pjesëmarrja mbetet nën mesataren kombëtare.

KQZ thekson se këto të dhëna përfshijnë vetëm votimet në vendvotimet e rregullta, duke mos përfshirë votimet me kusht, votimin e personave me nevoja të veçanta dhe votimin me postë.

Vendi

Deri në orën 13:00 votuan 16.53 për qind e qytetarëve

Published

2 hours ago

October 12, 2025

Driton Iseni

Deri në këto momente në Kosovë kanë votuar 334 mijë 677 qytetarë, më saktë 16.53 për qind prej 2,025,105 sa është numri total i votuesve në të gjithë Kosovën.

Sipas Komisioni Qendror Zgjedhor, në qytetet ku ka pasur më shumë fluks të qytetarëve që kanë dal për të votuar prin kryeqyteti me 40,190 votues deri në këto orë.

Me Prizrenin, të dytin me 20,799 votues deri më tani.

Poashtu, fluks i madh i votuesve është edhe në Ferizaj, atje ku deri më tani kanë votuar 19,235.

Në Gjilan deri më tash kanë votuar 17,128, në Pejë 17,830 votues, në Podujevë 14,625 votues, Mitrovicë e Jugut 14,379 votues, dhe Fushë Kosovë 9,254 votues.

Në Zveçan nga 6,872 votues, deri në këtë orë kanë votuar 2,623 prej tyre. Në Zubin Potok kanë votuar 2,406 nga gjithsej 6,486.

Lajmet

Përfundon seanca fillestare për caktimin e paraburgimit ndaj Fatmir Shehollit

Published

2 days ago

October 10, 2025

UBTnews

Përfundon seanca fillestare për caktimin e paraburgimit ndaj Fatmir Shehollit

Sot u mbajt seanca fillestare në Gjykatën Themelore në Prishtinë ndaj Fatmir Shehollit, ku pritet të caktohet masa e paraburgimit.

Sheholli u arrestua më 9 tetor 2025 nga Policia e Kosovës në bashkëpunim të ngushtë me AKI-në dhe prokurorinë nën dyshimet se ishte i përfshirë në spiunazh.

Gjykata Themelore në Prishtinë do të lëshojë vendimin.

Sheholli është arrestuar në rajonin e Prishtinës nga hetuesit policorë të Drejtorisë për hetimin e krimit të organizuar dhe krimeve të rënda në Policinë e Kosovës. Ai fillimisht u ndalua për 48 orë dhe autoritetet kryen bastisje në vendbanimin e tij “me qëllim të sigurimit të provave të tjera materiale”.

Për arrestimin e Shehollit shkroi të enjten ministri në detyrë i Brendshëm, Xhelal Sveçla.

“Pres trajtim institucional me seriozitet të lartë të këtij rasti, i cili përbën një nga aktet më të rënda ndaj sigurisë dhe rendit kushtetues të Republikës së Kosovës”, tha ai.

Fatmir Sheholli, zyrtarisht përfaqësues i shoqërisë civile nga Instituti për Avancimin e Marrëdhënieve Ndëretnike, është përfolur në media për lidhje me Serbinë. Në vitet ’90, gjatë regjimit të Sllobodan Millosheviqit, ai ka punuar në Sigurimin Shtetëror të Serbisë (UDB)./D.B/KP

Lajmet

Pas konstituimit të Kuvendit, pritet formimi i Qeverisë së re

Published

2 days ago

October 10, 2025

UBTnews

Pas tetë muajsh bllokadë institucionale, Kuvendi i Kosovës u konstituua më 10 tetor, duke i hapur rrugë fazës së radhës, formimit të Qeverisë së re.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani pritet të mandatojë koalicionin fitues të udhëhequr nga Lëvizja Vetëvendosje, bashkë me Lëvizjen Guxo dhe Alternativën, për krijimin e kabinetit qeveritar. Sipas Kushtetutës, kandidati për kryeministër ka 15 ditë kohë për të paraqitur përbërjen e Qeverisë dhe për të kërkuar miratimin në Kuvend.

Megjithatë, Vetëvendosje, me 48 ulëse në Kuvendin prej 120 deputetësh, nuk e ka shumicën e nevojshme për të qeverisur pa partner koalicioni. Nënkryetarja e Kuvendit të Kosovës, Albulena Haxhiu tha se partia është e hapur për bashkëpunim me subjektet e tjera, përveç Listës Serbe.

Nëse brenda afateve ligjore nuk arrihet të formohet Qeveria, Presidentja Osmani ka detyrimin të ftojë partitë për konsultime. Në rast se dështon edhe përpjekja e dytë, vendi shkon në zgjedhje të reja brenda 40 ditësh.

Konstituimi i Kuvendit ndodh vetëm dy ditë para zgjedhjeve lokale të 12 tetorit./D.B/UBTNews