Lajmet

Arsyet pse po kërkohet t’i ndryshohet emri nga ‘Zelanda e Re’ në ‘Aotearoa’

Partia tha se rrjedhshmëria në gjuhën amtare ra nga 90 përqind në 26 përqind.

Published

on

Partia Maori e Zelandës së Re ka nisur një peticion për të ndryshuar emrin zyrtar të vendit në ‘Aotearoa’, transmeton UBT News.

Partia Maori e Zelandës së Re filloi të martën një peticion për të ndryshuar zyrtarisht emrin e vendit në “Aotearoa”, që do të thotë “tokë e reve të gjata të bardha” në gjuhën indigjene Te Reo Maori.

Ndërsa filloi fushatën, partia gjithashtu i kërkoi qeverisë së Zelandës së Re të udhëhequr nga Jacinda Ardern të rivendoste emrat Maori për të gjitha qytetet, qytetet dhe emrat e vendeve.

“Ka kaluar shumë kohë që Te Reo Maori u rivendos në vendin e tij të ligjshëm si gjuha e parë dhe zyrtare e këtij vendi. Ne jemi një vend Polinezian – ne jemi Aotearoa”, tha partia e cila bën fushatë për të drejtat e autoktonëve në fushatën e saj.

“Tangata Whenua (njerëzit autoktonë) janë të ‘sëmurë deri në vdekje’, sepse emrat tanë stërgjyshorë po shkatërrohen, bastardohen dhe shpërfillen. Tani është shekulli 21, kjo duhet të ndryshojë”, shtuan ata.

Partia tha se rrjedhshmëria në gjuhën amtare ra nga 90 përqind në 1910 në 26 përqind në 1950.

Ndërsa Kryeministrja Ardern ende nuk ka bërë vërejtje publikisht mbi peticionin e fundit, ajo në vitin 2020 tha se ishte një “gjë pozitive” që fjala Aotearoa përdoret në mënyrë të ndërsjellë brenda vendit. “Sidoqoftë, një ndryshim zyrtar i emrit nuk ishte diçka që ne kemi eksploruar”, tha Ardern.

Popullsia fisnore në Zelandën e Re beson se emri Aotearoa u dha për herë të parë nga Kupe, një eksplorues polinezian lindor i cili figuron në përrallat maori diku rreth viteve 1200-1300 pas Krishtit, përcjell UBT News.

Sipas legjendave, kur Kupe, gruaja e tij Kuramarotini dhe ekuipazhi po lundronin për të zbuluar se çfarë ishte përtej horizontit, ata panë një masë të madhe toke të mbuluar me re të bardhë. Ishte atëherë kur Kuramarotini bërtiti ‘’He ao! Ai ao! Ai Aotea! He Aotearoa (Një re, një re! Një re e bardhë! Një re e gjatë e bardhë!) “.

Historia pas emrit të tanishëm të vendit kthehet në vitet 1640 kur Abel Tasman, një eksplorues holandez me Kompaninë Hollandeze të Indisë Lindore (VOC), pa Ishullin e Jugut. Vendi më pas shfaqet në hartat holandeze si “Nieuw Zeeland”, i quajtur sipas provincës holandeze të Zeeland.

Një shekull më vonë, navigatori anglez Kapiteni James Cook shkeli në Ishull dhe vazhdoi të vizatonte harta të detajuara dhe të sakta të vendit për herë të parë. Në hartën e tij, ai e përmend vendin si “Zelanda e Re”.

Ndërsa termi “Aotearoa” shpesh përdoret në mënyrë të ndërsjellë në Zelandën e Re dhe gjithashtu në disa dokumente zyrtare, duke përfshirë pasaportën e vendit, shumë në vend besojnë se Aotearoa fillimisht ishte përdorur për t’iu referuar vetëm Ishullit të Veriut, dhe jo të gjithë vendit./UBTNews

Bota

Trump: Nëse Elon Musk do të blejë TikTok-un e mirëpres këtë vendim pozitiv

Published

on

Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka shprehur mbështetje për idenë që miliarderi i teknologjisë, Elon Musk, të blejë aplikacionin TikTok. Gjatë një deklarate në Shtëpinë e Bardhë, Trump tha se do të ishte i hapur ndaj një marrëveshje të tillë, duke theksuar se nëse Musk do të dëshironte ta blinte TikTok-un, ai e mirëpriste këtë vendim pozitiv.

Trump përmendi se gjatë mandatit të tij të mëparshëm ishte takuar me pronarët e TikTok-ut dhe kishte sugjeruar që aplikacioni të blihej dhe t’i jepej “gjysma” e SHBA-së. Ai argumentoi se Shtetet e Bashkuara duhet të kenë një partneritet të fuqishëm me TikTok-un dhe se kjo marrëveshje mund të ishte shumë e arsyeshme për të dyja palët.

Gjithashtu, Trump nënshkroi një urdhër ekzekutiv që shtynte ndalimin e TikTok-ut për 75 ditë, duke cituar çështje të sigurisë kombëtare dhe duke u munduar të shpëtojë aplikacionin, i cili përdoret nga rreth 170 milionë amerikanë. Ai theksoi se TikTok mund të kishte një vlerë deri në një trilion dollarë, dhe se SHBA kishte të drejtën ta shesë ose ta mbyllë aplikacionin.

Në këtë kontekst, Trump pohoi se administrata e tij po punonte për të krijuar një “sipërmarrje të përbashkët” me kompanitë që mund të ishin të interesuara për të blerë TikTok-un, me Shtetet e Bashkuara si partner. Ai theksoi se shumë investitorë dhe kompani mund të kishin interes në një marrëveshje të tillë, duke e bërë TikTok një mundësi tërheqëse për SHBA-në.

Vendimi i fundit i Gjykatës së Lartë të SHBA-së miratoi një ligj që mund të ndalonte TikTok-un nëse ByteDance, kompania kineze që e zotëron, nuk pranonte investime të tjera për aplikacionin. Pas një periudhe të shkurtër pa funksionim të shërbimeve, TikTok njoftoi se ishte duke rikthyer shërbimet për përdoruesit amerikanë pas garancive nga Trump./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Huamarrja në Mbretërinë e Bashkuar arrin nivelin më të lartë në katër vjet

Published

on

Huamarrja e qeverisë në Mbretërinë e Bashkuar ka arritur nivelin më të lartë në katër vitet e fundit, duke shkuar në afro 18 miliardë paund. Sipas Zyrës për Statistikat Kombëtare, huamarrja neto e sektorit publik ka arritur në 17.8 miliardë paund për muajin dhjetor, duke shënuar nivelin e tretë më të lartë për çdo dhjetor. Kjo shifër është 10.1 miliardë paund më e lartë se në të njëjtin muaj të vitit të kaluar dhe ka tejkaluar parashikimet e shumicës së ekonomistëve, të cilët kishin pritur një huamarrje prej 14.1 miliardë paund.

Rritja e huamarrjes është shpesh e lidhur me rritjen e pagesave të interesit të borxhit, një faktor që ka shtuar barrën për financat publike. Kjo situatë ka vënë nën presion Rachel Reeves, kancelaren, e cila po përballet me kritikë për rritjen e vazhdueshme të borxhit, pavarësisht premtimit të saj gjatë fushatës zgjedhore për të stimuluar ekonominë dhe për të rregulluar situatën ekonomike të vendit. Kjo huamarrje e lartë vjen pas një periudhe të gjatë të krizave ekonomike në Mbretërinë e Bashkuar, e cila ka përjetuar një rënie të ndjeshme të zhvillimit ekonomik dhe një situatë të pasigurt financiare./UBTNews/

Continue Reading

Bota

Scholz dhe Macron takohen pas kthimit të Trump në Shtëpinë e Bardhë

Published

on

Kancelari gjerman Olaf Scholz do të udhëtojë në Paris më 24 janar për një takim me Presidentin francez Emmanuel Macron, vetëm dy ditë pasi Donald Trump do të marrë detyrën si president i SHBA-së. Takimi pritet të zhvillohet në Pallatin Elysee rreth mesditës, dhe në fokus të bisedimeve do të jenë pozicionimi i ardhshëm i Bashkimit Evropian ndaj Shteteve të Bashkuara, situata në Ukrainë, si dhe zhvillimet në Lindjen e Mesme.

Scholz nuk është i vetmi politikan gjerman që do të udhëtojë në Paris në këtë periudhë. Anke Rehlinger, presidente e dhomës së lartë të parlamentit gjerman, Bundesrat, ndodhet në Paris për një vizitë nga 21 deri më 24 janar, ku do të takohet me kryetarët e dy dhomave të parlamentit francez. Po ashtu, Ministri i Mbrojtjes, Boris Pistorius, do të zhvillojë një takim me homologun e tij francez, Sébastien Lecornu, më 25 janar. Takimet e këtyre liderëve kanë për qëllim forcimin e marrëdhënieve dhe koordinimin mes dy shteteve evropiane në përgjigje të sfidave globale./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

Haradinaj takon Serwer: Kosova të rikthehet në partneritetin strategjik me aleatë

Published

on

By

Kryetari i AAK-së, Ramush Haradinaj ka takuar profesorin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe të politikës së jashtme Amerikane Daniel Serwer.

Ai ka njoftuar se ka zhvilluar një bisedë e gjatë dhe përmbajtësore me profesorin e marrëdhënieve ndërkombëtare dhe të politikës së jashtme Amerikane Daniel Serwer.

“Diskutuam për proceset dhe sfidat nëpër të cilat është duke kaluar Kosova.  Angazhimi me dekada i Prof. Serwer në Kosovë dhe Ballkan dhe memoria institucionalë si ish diplomat në Ballkan janë shumë me vlerë për rrugën dhe përcaktimet e Kosovës dhe prioritetet që garantojnë paqen dhe sigurinë në Ballkan. E ftova z. Serwer që të vijë në Kosovë për të ndarë pikëpamjet dhe për të ofruar ndihmën e tij, që Kosova të rikthehet në partneritetin strategjik me aleatë, posaçërisht Shtetet e Bashkuara të Amerikës”, shkruan Haradinaj.

Continue Reading

Të kërkuara