“Duke u fajësuar si fëmijë, që ti je marrja dhe turpi i shtëpisë, rritesh duke nënvlerësuar veten, duke u ndjerë se asnjëherë nuk je mjaftueshëm i mirë. Një gjë e tillë – mohim i plotë i ekzistencës sime – është një barrë e rëndë psikologjike, pasi përcillet me sfida të ndryshme”.
Kështu nis rrëfimin e tij për Radion Evropa e Lirë një i ri nga Prishtina, i cili është pjesëtar i komunitetit homoseksual. Ai thotë se është larguar nga familja e tij shtatë vjet më parë, kur ishte 19 vjeç, pasi prindërit nuk e kanë pranuar si homoseksual.
“Mospranimi nga familja ndaj orientimit tim seksual dhe identitetit tim… ndonëse ata janë informuar nga vetë unë vite më parë, vazhdon ende”, thotë ai.
“Është ngarkesë e rëndë që unë e shumë të tjerë si unë detyrohen të mbajnë seanca të vazhdueshme psikologjike, për t’i procesuar emocionet dhe mendimet, të cilat ndikohen negativisht pikërisht nga personat që supozohet të jenë mbështetësit më të mëdhenj të fëmijëve – prindërit”, thotë ky qytetar, duke mos dashur të identifikohet.
Përveç mospranimit nga familjarët, personat që i takojnë këtij komuniteti në Kosovë raportojnë edhe dhunë nga ta.
Prej shpërthimit të pandemisë, në mars të vitit 2020, rastet e dhunës janë rritur edhe më shumë, thotë Lendi Mustafa, nga Organizata për Barazi dhe Liri “CEL Kosova”, e cila merret me çështjen e të drejtave të njeriut.
Kjo, sipas tij, ka ndodhur pasi masat për frenimin e pandemisë i kanë detyruar qytetarët të mbyllen nëpër shtëpi.
“Ka dhunë fizike që të ndryshojnë me zor. Kjo është më e shprehur te gratë transgjinore. Shumica e rasteve që i kemi pranuar së voni, kanë qenë të moshës 16-17 vjeçare dhe e kanë pasur të pamundur të përballen me situatën”, thotë Mustafa.
Trajektorja e rasteve të dhunës në familje, ku bëjnë pjesë edhe rastet e dhunës ndaj personave të komunitetit LGBT – përfshirë këtu lezbikët, homoseksualët, biseksualët dhe transgjinorët – është rritur shumë në dy vjetët e fundit.
Sipas të dhënave të Policisë së Kosovës, në vitin 2019 janë raportuar 1,915 raste të dhunës në familje, ndërsa në vitin 2020 ky numër është rritur në 2,069 dhe në vitin 2021 në 2,409.
“Të gjitha rastet që kanë ardhur te ne, i kemi paraqitur në polici. Së paku këta që kanë përfituar prej shërbimeve që i kemi ofruar. Ka pasur disa raste të pakta që nuk kanë dashur ta raportojnë rastin në polici”, thotë Mustafa.
Në raportin e publikuar më 13 janar, organizata për të drejtat e njeriut Human Rights Watch, me seli në SHBA, ka përmendur shqetësimin e organizatës “CEL Kosova” për hetimet joadekuate të kërcënimeve dhe gjuhës së urrejtjes kundër personave dhe aktivistëve të komunitetit LGBT, sidomos në rrjetet sociale.
“Në korrik [2021], CEL ka raportuar se një aktivist i LGBT-së në Prishtinë është sulmuar nga tre persona të panjohur, të cilët e kanë pështyrë, duke i thënë: ‘Do të të vrasim’”, thuhet në raportin e HRW-së.
Shqetësime të ngjashme për këtë komunitet, Human Rights Watch ka ngritur edhe në raportet e viteve të kaluara.
Neglizhenca nga drejtësia
I pyetur nga Radio Evropa e Lirë në lidhje me hetimet e kësaj dhune, Këshilli Prokurorial i Kosovës thotë se “rastet e dhunës në familje, si p.sh. ato të komunitetit LGBT, nuk i ka të ndara si kategori”.
Instituti i Kosovës për Drejtësi (IKD) u ofron ndihmë juridike grupeve të ndjeshme të shoqërisë, ku bën pjesë edhe komuniteti LGBT.
Arrita Rezniqi, nga kjo organizatë, thotë se institucionet e drejtësisë shpesh e neglizhojnë dhunën.
“Kjo e tregon më së miri edhe gjendjen në të cilën jemi aktualisht. Fatkeqësisht, institucionet tona nuk po bëjnë mjaftueshëm dhe shumë prej rasteve ndoshta edhe po përfundojnë me fatalitet, si rrjedhojë e neglizhencës së këtyre institucioneve, si rrjedhojë e mungesës së profesionalizmit të tyre dhe mosveprimit të tyre në kohën dhe momentin e duhur”, thotë Rezniqi.
Në raportin e vitit të kaluar, Departamenti Amerikan i Shtetit ka shprehur shqetësim për dhunën në familje në Kosovë, duke thënë se ajo ka shënuar rritje.
“Dhuna seksuale dhe dhunimi që ndodhin brenda ose jashtë familjes, rrallë u raportuan nga viktimat, shpesh për shkak të stigmës shoqërore ose mungesës së besimit tek autoritetet”, është thënë në raport të DASH-it.
Parandalimi i dhunës në familje, prioritet i Qeverisë
Duke parë trendin në rritje të dhunës në familje, në Ministrinë e Drejtësisë në Kosovë thonë se janë duke punuar në parandalimin e kësaj dukurie.
Nita Shala, zëvendësministre në këtë ministri dhe njëherësh koordinatore nacionale për parandalimin e dhunës në familje, thotë për Radion Evropa e Lirë se kanë hartuar strategjinë nacionale për mbrojtje kundër dhunës në familje dhe se ajo pritet të miratohet së shpejti nga Qeveria e Kosovës.
Sipas Shalës, parandalimi dhe adresimi i dhunës në familje është prioritet qeveritar, ashtu si edhe i dhunës në baza gjinore dhe dhunës ndaj grave specifikisht.
“Ne kemi synim përmirësimin e situatës sa i përket trajtimit të rasteve të dhunës në familje, që nga momenti i raportimit të rastit, mënyra se si e procedon Prokuroria një rast të dhunës në familje, vendimmarrja nga ana e gjykatës, trajtimi që merr viktima në strehimore ose te punëtorët socialë”, thotë Shala.
Avokati i Popullit në Kosovë, në raportin e vitit të kaluar për të drejtat e njeriut, ka vlerësuar se personat LGBT në Kosovë “jetojnë ende me frikë për të shprehur orientimin e tyre seksual, për shkak të qasjes së shoqërisë dhe të homofobisë”.
Lendi Mustafa, nga “CEL Kosova”, thotë se kjo organizatë, gjatë dy vjetëve të fundit, ka ndihmuar pesë persona të komunitetit LGBT, duke iu ofruar strehim dhe duke ua mbuluar shpenzimet ditore.
Në Kosovë, Parada e Krenarisë organizohet qysh në vitin 2017 dhe aktivistët vazhdimisht kërkojnë që të lejohet martesa e gjinisë së njëjtë.
Martesat e gjinisë së njëjtë në Kosovë i lejon Kushtetuta, por jo edhe Kodi Civil i Kosovës dhe Ligji për Familjen.
Neni 21 i Kartës së të Drejtave Themelore të Bashkimit Evropian – bllokut ku Kosova synon të anëtarësohet – ndalon në mënyrë eksplicite diskriminimin e bazuar në orientimin seksual.
Aktualitet1 month ago
Aktualitet2 months ago
Kërkime3 months ago
Aktualitet3 months ago