Bota
“Ne do të kthehemi”: Beteja për të shpëtuar një fshat antik palestinez nga shkatërrimi
Aktivistët thonë se Lifta, e braktisur gjatë luftës së 1948, duhet të ruhet përkundrazi planeve të ndërtimit izraelit.
Fshati i lashtë palestinez, Lifta, ndodhet në një kodër të qetë, pak minuta nga qendra e zhurmshme moderne e Jeruzalemit. E braktisur kur banorët e saj u larguan gjatë luftës së 1948, ajo ka mbetur e pandryshuar – e ngrirë në kohë – që atëherë.
Sidoqoftë, sot, shtëpitë e saj prej guri të ndërtuara gjatë Perandorisë së hershme Osmane dhe të mbështetura mbi rrënojat edhe më të vjetra që datojnë nga Epoka e Hekurit, janë në rrezik të shkatërrohen për të hapur rrugën për një vendpushim luksoz të vilave, hoteleve dhe dyqane.
Në një nismë të përbashkët izraelito-palestineze, aktivistët po përgatiten për një betejë ligjore në përpjekje për të shpëtuar fshatin, i cili qëndron si një kujtesë për dëbimet e Palestinezëve të vitit 1948 nga Jeruzalemi Perëndimor.
Autoriteti tokësor i Izraelit njoftoi në maj se kishte në plan të lëshonte një tender për rizhvillimin e fshatit dhe ofertat pritet të hapen së shpejti.
Një gjykatë parandaloi një nismë të ngjashme në vitin 2012, kur vendosi që një studim i hollësishëm i historisë dhe arkeologjisë duhet të bëhet para se të fillojë ndonjë punë e mundshme ndërtimi.
Planet për tenderin u publikuan në Ditën e Jeruzalemit, një festë që përkujton vendosjen e kontrollit izraelit mbi Qytetin e Vjetër. Shumë palestinezë, të cilët besojnë se çdo zhvillim i ri do të fshinte historinë e zonës, e panë lëvizjen si politike.
Aktualisht në listën provuese të Unesco-s, që do të thotë se mund të bëhet një vend i trashëgimisë botërore.
“Burimi natyror i fshatit madje përmendet në Bibël dhe një vendbanim ekzistonte në zonë që në Epokën e Hekurit. Ajo është zhvilluar gjatë mijëra viteve dhe meriton ruajtje. Kjo është një luftë kulturore që ne po luftojmë”, tha arkitekti palestinezo-britanez Antoine Raffoul.
Njerëzit që jetojnë në Jerusalem e kanë përshkruar Lifta-n si një muze të hapur, me 77 ndërtesa ende në këmbë.
Në kulmin e saj, ajo ishte shtëpia e më shumë se 2,500 njerëzve, kishte pemishte, disa shtypi ullinjsh, dy kafene, një xhami dhe një shtrydhëse për verë.
Më shumë se 200 ndërtesa janë shkatërruar që nga viti 1948. Shumica e atyre që jetonin atje ikën në Jordanin fqinj ose qytete të tjera palestineze në Bregun Perëndimor.
“Fshatarët mblidheshin pranë burimit në mbrëmje, tregonin histori, pinin kafe, madje vallëzonin së bashku. Ne ndamë lumturinë dhe, kur njëri nga fshatarët vdiq, ne gjithashtu ndamë trishtimin. Fshati ishte i gjallë”, tha Yacoub Odeh, një ish-banor 81-vjeçar i lindur në Lifta.
“Kjo është e dhimbshme për mua. Kur na dëbuan, njerëzit u shpërndanë në të gjitha drejtimet. Ne humbëm gjurmët e njëri-tjetrit, të komunitetit tonë”, tha ai ndërsa qëndronte i qetë pranë rrënojave të asaj që dikur ishte shtëpia e familjes së tij.
Daphna Golan-Agnon, një profesoreshë e të drejtave të njeriut në Universitetin Hebraik dhe aktiviste e Lifta, tha se tregoi qartë se Lifta mund të ruhet.
“Kjo është e mahnitshme që pas më shumë se 70 vitesh braktisje, fshati është ende duke qëndruar aq bukur, madje edhe me çatitë e shumë shtëpive të shkatërruara. Ne kërkojmë që ndërtesat të stabilizohen dhe jemi të gatshëm të ndihmojnë në mbledhjen e fondeve nëse kostoja është një çështje”.
Sot, vendi i lashtë përdoret më së shumti si një park rekreativ si nga hebrenjtë ashtu edhe nga palestinezët, me fëmijë që notojnë në pishinën e pranverës, gra të moshuara që mbledhin fruta kaktusi dhe adoleshentë pinë cigare nën hijen e pemëve.
Tamar Maor, 92 vjeç, ishte një nga banorët e paktë hebrenj të fshatit në 1948. Ajo i përshkruan marrëdhëniet midis “familjeve arabe” dhe atyre të saj si “të shkëlqyera”.
“Mbaj mend ditën kur u larguam“, tha ajo. “Tre ose katër burra trokitën në derën tonë dhe i thanë nënës sime se duhej të largoheshim. Ata gjithashtu trokitën në derën e fqinjit tonë arab. Ne qanim, përqafonim dhe qanim më shumë, por i premtonim njëri -tjetrit se do të ktheheshim. Të gjithë u nisëm të nesërmen”.
Familja e Maor u kthye përkohësisht por gjeti që shumica e shtëpive ishin të dëmtuara, miqtë e tyre arabë ishin zhdukur dhe se aty nuk jetohej më.
Dekada më vonë, dhe pak para shpalljes së tenderit, shumë shtëpi të fshatit kanë një flamur të vogël palestinez të pikturuar brenda kornizave dhe një deklaratë të shkruar në arabisht: “Ne do të kthehemi“./UBTNews
Aktualitet
Pse u takuan Trump e Putin në një bazë ushtarake amerikane në Alaskë? Ja çfarë fshihet pas këtij vendimi të pazakontë
Takimi mes presidentit amerikan Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin u zhvillua në një vend që ka ngritur shumë pikëpyetje: baza ushtarake amerikane Joint Base Elmendorf-Richardson, në Anchorage, Alaska.
E vendosur në kufirin verior të qytetit më të populluar të Alaskës, kjo është baza më e madhe ushtarake në shtet, vend me rëndësi historike dhe strategjike.
Gjatë Luftës së Ftohtë, baza shërbente si pikë kyçe për mbrojtjen ajrore të SHBA-së dhe si një qendër komanduese për t’u përballur me çdo kërcënim të mundshëm nga Bashkimi Sovjetik.
Sipas zyrtarëve të Shtëpisë së Bardhë, arsyet e sigurisë ishin vendimtare në përzgjedhjen e kësaj baze si vendtakimi për liderët. Pozicioni i saj i izoluar, infrastruktura ushtarake e avancuar dhe kapacitetet për kontroll të perimetrit janë ndër faktorët që e bëjnë këtë vend ideal për bisedime të nivelit të lartë.
Trump e ka vizituar këtë bazë më parë, gjatë mandatit më vitin 2019, ku e quajti “vijën e parë të mbrojtjes së Amerikës” në “kufirin e fundit të vendit”.
Me një sipërfaqe prej 64,000 hektarësh, Joint Base Elmendorf-Richardson luan rol të rëndësishëm në gatishmërinë ushtarake të SHBA-së në Arktik.
Në kulmin e funksionit të saj, më 1957 baza strehonte 200 avionë luftarakë e përmbante rrjet të gjerë radarësh e sistemesh paralajmëruese të hershme.
Megjithëse vendi i takimit mund të duket i pazakontë për një ngjarje diplomatike, për autoritetet amerikane është vend strategjikisht i zgjedhur për të garantuar siguri maksimale, veçanërisht përballë historikut kompleks mes dy vendeve.
Në United Hospital realizohen me sukses intervenimet e rekanalizimit të arteries karotide
Pse gjithnjë e më shumë studentë zgjedhin UBT-në? Cilësia dhe inovacioni bëjnë diferencën
ShBA-ja i dhuron Kosovës 50 automjete të blinduara për forcimin e kapaciteteve mbrojtëse
Studimi: Bakteret e zorrëve mund të lidhen me pagjumësi
Studim: Chip i trurit deshifron mendimet me saktësi deri në 74%
E dini kur është koha ideale për të pirë kafe?
Në konferencën e parë te Milani, Jashari: Rrënjët shqiptare më japin forcë, Xhaka mbetet shembull i madh për mua
Shëndeti mendor, praktikat që ndihmojnë në luftën kundër ankthit dhe stresit
Johnny Depp në bisedime për rikthim në filmin “Piratët e Karaibeve”
-
Lajmet nga UBT2 months agoUBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months agoUBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months agoUBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT3 months agoUBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit