Kulturë

Naum Veqilharxhi, iluministi i Rilindjes Kombëtare

Published

on

Muzeu Historik Kombëtar kujtoi sot në 227-vjetorin e lindjes ideologun e parë të Rilindjes Kombëtare Shqiptare, Naum (Bredhi) Veqilharxhin (1797-1854).

Naum Veqilharxhi, një mendimtar i shquar dhe iluminist i thellë, luajti një rol të pazëvendësueshëm në formimin e ideve që do të shërbenin si bazë për lëvizjen e Rilindjes Kombëtare Shqiptare. Lindi në Vithkuq të Korçës, një fshat i njohur për traditat e tij kulturore, ku kaloi fëmijërinë. Pas vitit 1806, ai dhe familja e tij u shpërngulën në Moldavi, duke u vendosur në Kishinjev, ku filluan përpjekjet e tij për t’u angazhuar në çështje më të mëdha kombëtare.

Një nga momentet më të rëndësishme në jetën e tij ishte pjesëmarrja në kryengritjen e eteristëve në Rumani në vitin 1821, një ngjarje që do të shënonte një kthesë të rëndësishme në historinë e popullit shqiptar. Veqilharxhi, si një nga udhëheqësit e kësaj kryengritjeje, e ngriti lart çështjen e çlirimit të Shqipërisë, duke e lidhur atë ngushtë me idealet iluministe të arsimit dhe zhvillimit kombëtar.

Veprat e tij, si përpjekjet për të ndihmuar në shkrimin dhe përhapjen e gjuhës shqipe, janë ndihmës të mëdhenj në zhvillimin e identitetit kombëtar shqiptar. Në vitin 1824, ai nisi punën për hartimin e një alfabete të re për shqipen, të përbërë nga 33 shkronja, që synonte të përputhej me fonetikën e gjuhës. Ky alfabet, që do të ishte i pranueshëm nga të gjithë, u shfaq për herë të parë në abetaren “Evëtari”, botuar në vitin 1844. Ky hap ishte një akt revolucionar për kohën dhe u prit me entuziazëm, duke shërbyer si një mjet i fuqishëm për arsimimin e popullsisë, kryesisht në krahinat jugore të Shqipërisë. Edhe më vonë, për të përmbushur kërkesat e mëtejshme, ai e ribotoi këtë abetare në vitin 1845 me titullin “Fare i ri Evëtar shqip”.

Po ashtu, Veqilharxhi krijoi një gramatikë dhe përgatiti libra e dorëshkrime të tjera që janë humbur, por që dëshmojnë pasionin dhe angazhimin e tij për zhvillimin e arsimit dhe përhapjen e kulturës shqiptare. Në vitin 1846, ai botoi një “Letër qarkore” në gjuhën greke, që i drejtohej bashkatdhetarëve ortodoksë në Shqipëri, duke theksuar nevojën e ruajtjes së identitetit kombëtar.

Një tjetër aspekt i veprës së Naum Veqilharxhit është vizioni i tij për një Shqipëri të lirë dhe të pavarur, që do të mbështetej në gjuhën e saj dhe kulturën kombëtare. Ai ishte ndër të parët që kuptoi rrezikun e madh të shkombëtarizimit që vinte nga shkollat e huaja, të cilat shërbenin për të asimiluar shqiptarët në identitetet e huaja, dhe punoi për të krijuar një sistem shkollor shqiptar që do të përfshinte të gjithë fëmijët, duke i dhënë arsimin si një mjet për t’u ngritur në nivelin e kombeve të qytetëruara.

Veqilharxhi ishte një njeri me largpamësi të thellë, që nuk e sheh popullin shqiptar si një masë të thjeshtë, por si një komb me karakter të veçantë, me gjuhën dhe zakonet e tij, me një thesar të pasur kulturor. Ai besonte se shqiptarët, me aftësitë dhe virtytet e tyre, mund të krijonin një shtet të fortë dhe të lirë, dhe për këtë arsye, ai luftoi gjithmonë kundër atyre që ishin vënë në shërbim të të huajve dhe që donin të shkatërronin identitetin shqiptar.

Veprat e Naum Veqilharxhit, sidomos angazhimi i tij për arsimin dhe kulturën, e bëjnë atë një figurë themelore të Rilindjes Kombëtare Shqiptare. I helmuar në Stamboll nga Patrikana, ai u largua nga jeta, por la një trashëgimi të pashlyeshme. Naum Veqilharxhi u bë një shprehës i një kthese të madhe në historinë e kombit shqiptar, duke hapur rrugën për një popull të kulturuar, të arsimuar dhe të lirë, që më vonë do të çonte në shpalljen e pavarësisë dhe krijimin e shtetit shqiptar./UBTNews/

Magazinë

Mesazhet e Blake Lively-t me Taylor Swift mund të dorëzohen si prova në çështjen ligjore me Baldoni

Published

on

Mesazhet mes Blake Lively dhe Taylor Swift mund t’i dorëzohen Justin Baldoni-t si pjesë e betejës së tij ligjore në vazhdim me aktoren, ka vendosur një gjyqtar.

Sipas Variety, gjyqtari i Gjykatës Federale të SHBA, Lewis Liman, vendosi të mërkurën se komunikimet mes Lively dhe mikes së saj, Taylor Swift, lidhur me atmosferën në setin e filmit It Ends With Us janë të rëndësishme për rastin në fjalë, shkruan BBC.

Ekipi ligjor i Lively kishte kërkuar që Baldoni të mos lejohej t’i merrte këto mesazhe, duke argumentuar se ato nuk kishin lidhje me çështjen.

Lively e paditi Baldoni-n dhe studion e tij në dhjetor, duke e akuzuar për ngacmim seksual në set dhe për udhëheqjen e një fushate për të “shkatërruar” reputacionin e saj. Baldoni ngriti një padi kundër saj për shpifje, por kjo padi u rrëzua nga një gjyqtar javën e kaluar.

Në maj, avokatët e Baldoni-t tentuan të siguronin mesazhet nga Taylor Swift, duke i dërguar asaj dhe ekipit ligjor thirrje zyrtare. Ato u tërhoqën pasi avokatët e Swift kundërshtuan duke i cilësuar si një “gjueti e pajustifikuar për prova”.

Pas kësaj, Lively tentoi të ndalonte marrjen e mesazheve edhe nëpërmjet rrugës normale të procesit të zbulimit në gjyq.

Por gjyqtari Liman vendosi të mërkurën:

“Duke qenë se Lively ka pohuar që Swift kishte dijeni për ankesa apo diskutime në lidhje me ambientin e punës në set, ndër të tjera, kërkesa për komunikime me Swift lidhur me filmin dhe këtë çështje është e arsyeshme dhe e përshtatur për të zbuluar informacione që mund të provojnë ose hedhin poshtë pretendimet e Lively për ngacmim dhe hakmarrje”.

Në një deklaratë për Billboard, një zëdhënës i Lively u shpreh se aktorja ka “dorëzuar shumë dokumente në këtë rast” se sa Baldoni.

Ata shtuan se Baldoni dhe ekipi i marrëdhënieve me publikun kanë tentuar që “të përfshijnë Taylor Swift në këtë histori që nga vera e kaluar”.

“Do vazhdojmë të denoncojmë përpjekjet e pandalshme të Baldoni-t për të shfrytëzuar famën e zonjës Swift, që nga dita e parë ka qenë vetëm mënyrë për të devijuar vëmendjen nga akuzat serioze për ngacmim seksual e hakmarrje, për të cilat kompania Wayfarer Studios po përballen,” – thuhet në deklaratë.

Gjyqtari Liman theksoi se pretendimi i Lively se Baldoni po përfshin Swift-in për qëllime publiciteti “nuk është arsye e mjaftueshme për të mohuar palës tjetër të drejtën për të kërkuar prova të rëndësishme për çështjen”.

Një përfaqësues i Baldoni-t nuk pranoi të komentojë vendimin, ndërsa përfaqësuesit e Taylor Swift nuk janë përgjigjur ende ndaj kërkesave për koment.

Continue Reading

Magazinë

The Weeknd bën histori me “Starboy”: Albumi i parë me 17 miliardë dëgjime në Spotify

Published

on

Albumi i suksesshëm “Starboy” i The Weeknd, i publikuar në vitin 2016, ka kaluar zyrtarisht 17 miliardë dëgjime në Spotify, duke u futur në një klub shumë të ngushtë të projekteve që kanë arritur këtë rekord të jashtëzakonshëm në platformë.

Me këtë arritje, “Starboy” bëhet albumi më i dëgjuar në historinë e Spotify në gjuhën angleze, duke lënë pas shumë emra të mëdhenj të industrisë. Aktualisht, ai mban vendin e dytë në nivel global, menjëherë pas “Un Verano Sin Ti” të Bad Bunny, që është në gjuhën spanjolle.

Kjo nuk është hera e parë që The Weeknd thyen rekorde. Artisti me origjinë kanadeze ka arritur më parë të mbajë këngën më të dëgjuar të të gjitha kohërave në platformë me “Blinding Lights”, ndërsa profili është mes më të ndjekurve në botë.

 

Continue Reading

Magazinë

Regjisorja e njohur gjendet e vdekur, mungon rolex me diamante

Published

on

Jennifer Abbott, një ish-regjisore dhe aktore filmi 69-vjeçare, u gjet e vdekur në apartamentin e saj në veri të Londrës, dhe policia dyshon se motivi i vrasjes është grabitja, pasi ora e saj Rolex e zbukuruar me diamante mungonte.

Trupi i saj, i mbështjellë me një batanije dhe me gojën e mbyllur me shirit ngjitës, u gjet nga mbesa e saj e shqetësuar, sipas British Independent, e cila u kërkoi fqinjëve të ndihmonin për të thyer derën e apartamentit të saj në Mornington Place, Camden.

E njohur me emrin e saj artistik Sara Steinberg, Abbott u pa për herë të fundit më 10 qershor duke shëtitur qenin e saj korgi në atë pjesë të Londrës. Një autopsi përcaktoi se ajo vdiq nga plagët me thikë dhe prerjet.

Një ambulancë u thirr në mbrëmjen e 13 qershorit, por mjekët nuk mundën ta shpëtonin jetën e saj. Policia dyshon se motivi i vrasjes ishte një orë luksoze që ishte zhdukur nga vendi i ngjarjes.

Abbott, me origjinë nga Arizona, u arsimua në Londër dhe më vonë u transferua në Los Angeles ku punoi si producente filmash. Ajo ishte gjithashtu CEO e Atlantis Rising Productions dhe autore e disa romaneve. Kreu i njësisë së vrasjeve në polici, Jason Stewart, i bëri thirrje publikut të ndihmojë në hetim, duke shtuar se çdo informacion është i rëndësishëm dhe se qytetarët duhet të raportojnë çdo aktivitet të dyshimtë në kohën e krimit.

Continue Reading

Magazinë

Johnny Depp vizitoi fëmijët në një spital spanjoll, me energji pozitive, ai u solli buzëqeshje në fytyrat e tyre

Published

on

Johnny Depp vendosi të bënte një mirësi duke u bërë një vizitë të befasishme spitalit të fëmijëve në Spanjë, derisa u vesh si personazhi i famshëm Jack Sparrow nga “Piratët e Karaibeve”.

Derisa punonte në projektin e tij të fundit “Day Drinker” në Spanjë, aktori vendosi të vishte kostumin e njohur të Jack Sparrow dhe të vizitonte fëmijët në një spital të Madridit.

Me humorin e tij të mirë dhe energjinë pozitive, Depp u solli buzëqeshje shumë fëmijëve në spital. Gjithashtu, kjo nuk ishte hera e parë që Depp vizitonte një spital për fëmijë.

Ai vizitoi fëmijët në Spitalin Donostia në San Sebastian në shtator 2024. Në atë spital, ai vizitoi fëmijët e shtruar në departamentin e pediatrisë dhe onkologjisë dhe vendosi t’i gëzonte ata me vizitën e tij.

Depp vizitoi gjithashtu repartet e fëmijëve të spitaleve në Vancouver, Paris, Londër, Brisbane dhe disa qytete në SHBA, i veshur si Jack Sparrow.

Continue Reading

Të kërkuara