Kuriozitete

NASA gjen komponime që mund të ketë shenja jete në planetin “e kuq”

Published

2 months ago

on

NASA ka bërë zbulim të rëndësishëm në kërkimin për gjurmë jete jashtë Tokës. Roveri Perseverance, që eksploron Marsin që nga 2021, ka identifikuar komponime organike dhe minerale në kraterin Jezero, të cilat në Tokë lidhen shpesh me mjedise të favorshme për jetën mikrobike.

Zbulimi, i publikuar në revistën shkencore Nature, përfshin molekula karboni, vivianit dhe greigit – elementë që mund të jenë të origjinës biologjike ose gjeokimike. Krateri Jezero u zgjodh si vendi i uljes së roverit, dikur ishte një pellg liqeni i ushqyer nga përrenj, një ambient i përshtatshëm për depozitimin e argjilave e mineraleve që ruajnë historinë klimatike dhe gjeologjike të Marsit.

Që prej mbërritjes, Perseverance ka mbledhur mbi 30 mostra të ruajtura për një mision të ardhshëm kthimi në Tokë.

Zbulimi lidhet me mostra nga rajoni Bright Angel, zonë me sedimente të kuqërremta, ku roveri më 2024 mori mostrën “Sapphire Canyon” që përmban gjurmë kimike të veçanta. Perseverance analizoi përbërjen e shkëmbinjve e ruajti pluhurin marsian për studime të mëtejshme.

Të dhënat tregojnë praninë e molekulave organike me bazë karboni, me minerale si vivianiti dhe greigiti, që në Tokë janë të lidhura me procese mikrobike në mjedise ujore. Shkencëtarët theksojnë se komponimet mund të kenë formë edhe nga reaksione jo-biologjike.

Shkencëtarët i përshkruajnë gjetjet si “biofishnkrita të mundshme”. Joel Hurowitz, autor i studimit, thotë: “Nuk mund të themi se kemi gjetur jetë në Mars, por është një hap i rëndësishëm që kërkon analiza të mëtejshme.”

Fotografi të formacioneve mikroskopike si “fara lulekuqeje” dhe “njolla leopardi” tregojnë përqendrime karboni e mineralesh që lidhen me aktivitetin mikrobik. Misioni drejtohet nga NASA në bashkëpunim me institucione nga e gjithë bota, përfshirë Institutin Kombëtar Italian për Astrofizikë (INAF), duke reflektuar rëndësinë globale të kërkimit astrobiologjik.

Qëllimi kryesor mbetet kthimi i mostrave në Tokë për studime më të thelluara, projekti Mars Sample Return është i vonuar për shkak të kostove të larta. Zbulimi i fundit mund të përshpejtojë këtë proces, i cili pritet të realizohet në vitet 2040.

Ky zbulim konsiderohet një nga të dhënat më premtuese që konfirmojnë ekzistencën e kushteve të favorshme për jetë në Mars në të kaluarën, duke hapur rrugë për studime të mëtejshme dhe eksplorim hapësinor.

 

Related Topics:
Continue Reading

Kuriozitete

Arkeologët zbulojnë një varr mbretëror 5000-vjeçar që ndryshon historinë e Kinës së lashtë

Published

17 hours ago

on

November 10, 2025

By

Arkeologët në Kinë kanë bërë një zbulim të jashtëzakonshëm këtë vjeshtë në rrënojat e Wangzhuang, në provincën Henan, ku kanë identifikuar një seri varresh antike – ndër to, varri M27, që besohet t’i ketë përkitur një mbreti parahistorik.

Sipas ekspertëve, madhësia e varrit, arkivolit dhe numri i madh i objekteve funerale tregojnë se ky vend mund të ketë qenë kryeqyteti i një mbretërie të lashtë, e lidhur me kulturën Dawenkou të periudhës  Neolitike (rreth viteve 4000–2600 p.e.s.).

Profesor Zhu Guanghua nga Capital Normal University, që drejtoi gërmimet, u shpreh për China Daily: “Zbulimi i fundit tregon se rrënojat e Wangzhuang nuk përfaqësojnë një vendbanim të zakonshëm, por një qendër politike dhe kulturore të një mbretërie parahistorike.”

Varri M27 është një nga më të mëdhenjtë e kohës, me gjatësi 4.5 metra e gjerësi 3.6 metra. Arkivoli prej druri ka dy shtresa, të brendshme dhe të jashtme, me sipërfaqe prej 17 metra katrorë.

Brenda u gjetën rreth 350 objekte funerale, përfshirë zbukurime, enë qeramike, mjete kockash dhe mbetje kafshësh.

Prania e nofullave të derrave, një simbol pasurie në atë kohë, tregon se i ndjeri ka pasur status të lartë shoqëror.

Objektet e zbuluara vijnë nga zona të ndryshme të Kinës së lashtë, përfshirë basenin e lumit Yangtze, çka dëshmon për shkëmbime të hershme kulturore dhe tregtare. Sipas Li Zinwei, zëvendësdrejtor i Institutit të Historisë së Lashtë në Akademinë Kineze të Shkencave Sociale, ky zbulim ofron dëshmi të rëndësishme për bashkimin kulturor midis rajoneve parahistorike të Kinës.

Disa prej objekteve funerale, si dhëmbët e dres së ujit dhe enët me gojë të ngushtë, tregojnë për rituale lokale dhe nivel të lartë zhvillimi në qeramikë, tipike për kulturën Dawenkou, e cila më vonë ndikoi në traditat rituale të dinastive kineze.

Varri tregon edhe shenja dëmtimi të qëllimshëm, që mund të jenë shkaktuar pak pas ndërtimit, ndoshta si akt hakmarrjeje nga rivalët.

Trupi i të ndjerit është pjesërisht i zhdukur, duke mbetur vetëm kockat e gishtërinjve të këmbës, ndërsa disa objekte ceremoniale janë thyer qëllimisht. Në total, arkeologët kanë zbuluar 45 varre të kulturës Dawenkou, që tregojnë ndarje të punës, strukturë shoqërore të zhvilluar e hierarki të qartë klasore, dëshmi të hershme të një shoqërie të organizuar dhe të pasur në Kinën parahistorike. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Kuriozitete

Diamanti i rrallë i familjes Habsburg zbulon sekretin pas një shekulli

Published

4 days ago

on

November 7, 2025

By

Në vitin 1918, teksa Lufta e Parë Botërore po i afrohej fundit, Çharlsi I, Perandori i Austro-Hungarisë, kuptoi se perandoria po shkatërrohej dhe vendosi të zhvendoste thesaret e familjes Habsburg në Zvicër për t’i mbrojtur nga bolshevikët dhe anarkistët.

Ndër to ishte një diamant i rrallë prej 137 karatësh, në formë dardhe dhe ngjyrë të verdhë, që dikur i përkiste familjes Medici.

Për dekada, qarkulluan thashetheme se diamanti ishte humbur ose vjedhur.

Pasardhësit e Çharlsit I zbuluan se ai ishte ruajtur në kasafortë banke në Kanada që nga Lufta e Dytë Botërore.

Karl von Habsburg-Lothringen, nipi i Çharlsit, tregoi se vendndodhja e diamantit ishte ruajtur sekret nga Perandoresha Zita, bashkëshortja e Çharlsit, dhe u zbuluar vetëm pas 100 vjetësh.

Familja planifikon ta ekspozojë diamantin e bizhuteritë tjera në Kanada, si mirënjohje për vendin që i strehoi gjatë periudhave të vështira.

Ekspertët konfirmuan autenticitetin e diamantit dhe koleksioni përfshin edhe bizhuteri të tjera historike, duke ofruar një pasqyrë unike në historinë e dinastisë Habsburg. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Pse Boeing 737 nuk është më avioni më i përdorur në botë?

Published

4 days ago

on

November 7, 2025

By

Që nga vitet 1960, Boeing 737 ka qenë avioni komercial më popullor për fluturimet e shkurtra, duke shërbyer për shumë familje gjatë pushimeve.

Por tani Airbus A320 ka kaluar 737-n, duke u bërë modeli më i porositur në histori, sipas firmës së analizave ajrore Cirium, siç raporton Business Insider.

Së fundmi, linja ajrore me kosto të ulët nga Arabia Saudite, Flynas, ka porositur një A320 të ri, duke e çuar totalin e porosive në 12,260 avionë, duke tejkaluar 12,259 Boeing 737 të dorëzuar që nga viti 1967.

Ky është një sukses i madh për Airbus, i cili nisi prodhimin me modelin A300B1 në vitin 1972 dhe lançoi A320 në 1987, me teknologjinë inovative fly-by-wire. Në 2014, A320NEO u zhvillua me motorë më ekonomikë që reduktojnë karburantin deri në 15%.

Rënia e popullaritetit të Boeing 737 lidhet me problemet e 737 Max, përfshirë aksidente fatale si ato të Lion Air dhe Ethiopian Airlines në 2018, ku humbën jetën mbi 300 persona për shkak të sensorëve të defektuar.

Madje edhe një incident më i fundit me Alaska Airlines në janar 2024, ku dera e avionit shpërtheu pak minuta pas ngritjes, ka ndikuar në besueshmërinë e modelit.

Airbus dorëzoi 57 A320 vetëm në shtator, ndërsa Boeing mori 43 porosi për 737. Ky ndryshim tregon jo vetëm forcën në rritje të Airbus, por edhe sfidat që Boeing ka përjetuar me modelin Max, duke ndryshuar balancën e dominimit në tregun global të avionëve komercialë. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kuriozitete

Pas këtij artikulli, nuk do vendosni më asnjë unazë në gishtin e mesit

Published

4 days ago

on

November 7, 2025

By

Në shumë kultura, bizhuteritë nuk janë thjesht për bukuri, por lidhen me energji dhe planet.

Sipas astrologjisë vedike, çdo gisht përfaqëson një planet; gishtin e mesit e “mban” Saturni, planeti i disiplinës, përgjegjësisë dhe tensionit.

Kur vendos një unazë ari në gishtin e mesit, energjia e Diellit (pozitive, sukses dhe vetëbesim) përplaset me strukturën e hekurt të Saturnit, duke çuar sipas besimeve në: stres, vendime të vështira dhe ngecje financiare.

Për të ruajtur harmoninë:

  • Argjendi lidhet me Hënën dhe qetësinë emocionale, më i përshtatshëm për gishtin e vogël ose të unazës.
  • Bakri përfaqëson energjinë e Marsit, më mirë në gishtin tregues ose të vogël.
  • Çeliku dhe hekuri, të lidhura me Saturnin, janë ideale për gishtin e mesit.
  • Astrologët sugjerojnë që unazat e arta të vendosen në gishtin e unazës (dashuri, krijimtari) ose në gishtin tregues (sukses dhe bollëk).

Pra, nëse ndihesh i/e “i rënduar” emocionalisht dhe ke një unazë ari në gishtin e mesit, mund të provosh ta zhvendosësh. Stili mbetet i jotja, por energjia kërkon pak menaxhim. /A.Z/UBT News/

 

 

Continue Reading

Të kërkuara