Lajmet

“Nakba”: Pesë masakrat që u kryen në Palestinë 75 vjet më parë

Urdhrat e milicisë izrealite ishin të vrisnin sa më shumë meshkuj të rritur.

Published

on

Mijëra palestinezë u vranë dhe dhjetëra mijëra u dëbuan gjatë dhe pas krijimit të shtetit izraelit në 1948.

Çdo vit më 15 maj, palestinezët shënojnë një përvjetor të zymtë: Nakba (“katastrofa” në arabisht) që i ndodhi palestinezëve në fillim dhe gjatë vitit 1948, kur ata u dëbuan nga toka e tyre historike dhe stërgjyshore nga milicitë sioniste.

Gjatë Nakba-s, një dëbim masiv pasoi ku qindra fshatra u shpopulluan, shtëpitë u shkatërruan dhe mijëra u vranë.

Militantët hebrenj Irgun, Haganah dhe Stern Gang kryen një sërë mizorish masive, përfshirë dhjetëra masakra.

Këtu janë pesë nga masakrat që ndodhën:

Balad al-Sheikh
Më 31 dhjetor 1947, sulmi i parë i madh nga milicia sioniste Haganah u zhvillua kundër fshatit Balad al-Sheikh, në lindje të qytetit port të Haifës, në të cilin u vranë 60 deri në 70 palestinezë, sipas librit të Walid Khalidi, “All That Remains”.

Urdhrat e milicisë bastisëse ishin të vrisnin sa më shumë meshkuj të rritur. Një forcë prej 170 burrash nga Palmach (një forcë elitare e Haganah) qëlluan me armët e tyre dhe hodhën në erë shtëpitë, pastaj nxorrën jashtë meshkujt e rritur dhe i qëlluan. Sipas Shtabit të Përgjithshëm të Haganah, dy gra dhe pesë fëmijë u vranë gjithashtu, me 40 të tjerë të plagosur. Disa dhjetëra shtëpi u shkatërruan gjithashtu gjatë sulmit.

Pas masakrës, më 7 janar 1948, shumë familje u larguan nga fshati. Nga fundi i prillit të atij viti, forcat sioniste e kishin pushtuar atë.

Përpara masakrës, në vitin 1945, fshati ishte i dyti më i madh në Palestinën historike për sa i përket popullsisë.

Saasaa
Dy masakra u kryen nga Haganah në vitin 1948: një në mes të shkurtit dhe një tjetër në fund të tetorit. Sipas librit të Khalidit, më 15 shkurt, një forcë e Palmach bastisi fshatin Saasaa dhe hodhi eksplozivë brenda disa shtëpive, duke shkatërruar 10 shtëpi dhe duke vrarë “dhjetëra”, sipas vlerësimeve të Haganah. New York Times raportoi në atë kohë se 11 persona u vranë, pesë prej tyre fëmijë, me 14 shtëpi të shkatërruara gjithashtu.

Masakra e dytë u krye më 30 tetor, kur ndodhi “vrasja masive”, sipas Israel Galili, ish-kreu i Shtabit Kombëtar të Haganah. Shifrat e sakta të të vrarëve janë të paqarta, as nuk janë të dhëna të detajuara të vrasjeve, sipas “All That Remains”. Fshati përfundimisht u shpopullua.

Përpara vitit 1948, fshati njihej se ishte në një kryqëzim që lidhte shumë qendra urbane, përfshirë Safadin. Ajo ishte e mbushur me burime uji, mollë dhe ullinj, si dhe hardhi rrushi. Në vitin 1949, një vendbanim izraelit me të njëjtin emër u krijua në vendin e fshatit.

Deir Yassin
Më 9 prill 1948, më shumë se 110 burra, gra dhe fëmijë palestinezë u masakruan në një nga krimet më të tmerrshme të kryera nga forcat sioniste. Masakra ndodhi në fshatin dikur të begatë të Deir Yassin. New York Times raportoi në atë kohë se gjysma e viktimave ishin gra dhe fëmijë.

Ata që u kapën u mblodhën dhe parakaluan nëpër Qytetin e Vjetër të Jerusalemit nga forcat sioniste. Disa u dërguan më pas në një gurore aty pranë dhe u ekzekutuan. Të tjerët u kthyen në fshat dhe u vranë.

Masakra në fshat – shtëpia e rreth 750 banorëve që jetonin në 144 shtëpi, sipas Institutit për Studimet e Palestinës – u bë një nga ngjarjet më të tmerrshme që ka ndikuar në eksodin e palestinezëve.

Sipas Zochrot, një OJQ izraelite që punon për të mbështetur të drejtën e plotë të kthimit të palestinezëve që u dëbuan gjatë krijimit të Izraelit, 55 fëmijë të vegjël mbetën jetimë si rezultat i masakrës.

Aktivisti palestinez Hind al-Husseini, i cili në atë kohë ishte 31 vjeç, gjeti jetimët pranë Kishës së Varrit të Shenjtë në qytetin e vjetër të Jerusalemit. Më 25 prill, dy javë pas masakrës, Hind themeloi Dar Al-Tifel Al-Arabi në rezidencën e familjes së saj. Organizata kujdesej për jetimët e Deir Yassin, dhe më vonë për jetimët nga e gjithë Palestina.

Sot, një spital psikiatrik qëndron mbi mbetjet e disa shtëpive të fshatit. Ajo që dikur ishte qendra e qytetit tani është një stacion autobusi. Në vitin 1949, vendbanimi Givat Shaul Bet u krijua në rrënojat e Deir Yassin si një zgjatim i vendbanimit të mëparshëm të ndërtuar në vitin 1906. Në fillim të viteve 1980, uzurpimi i tokave të fshatit vazhdoi, kur u krijua vendbanimi Haf Nof. Sipas ligjit ndërkombëtar, të gjitha vendbanimet e ndërtuara në tokat palestineze janë të paligjshme.

Saliha
Më 30 tetor 1948 u krye një masakër nga brigada Sheva e ushtrisë izraelite. Sipas rrëfimeve të ndryshme, përfshirë nga Izrael Galili i Shtabit Kombëtar të Haganah, historianit izraelit Benny Morris, trupat hynë në fshat dhe hodhën në erë një strukturë, që besohej se ishte një shtëpi ose një xhami, duke vrarë 60 nga 94 personat që ishin brenda.

Fshati u shpopullua plotësisht, përveç asaj që ndoshta ishte shkolla fillore. Walid Khalidi shkruan: “E vetmja pikë referimi e mbetur është një ndërtesë e gjatë (e cila mund të ketë qenë një shkollë) me shumë dritare të larta”.

Vendi është një zonë e sheshtë, e kultivuar, me pjesën më të madhe të tokës përreth të mbjellë me mollë nga fermerët izraelitë. Vendbanimet izraelite të Yir’on dhe Avivim tani ndodhen në tokat e mëparshme të Salihas.

Lydda (Lydd/Lod)
Më 9 korrik 1948, forcat sioniste nisën një operacion ushtarak në shkallë të gjerë të njohur si Operacioni Dani, i cili kishte për qëllim pushtimin e qyteteve Lydda dhe Ramla. Midis 9 dhe 13 korrikut, milicitë vranë dhjetëra palestinezë, ndoshta deri në 200, sipas Atlasit të Palestinës të Salman Abu Sitta. Një masakër në të gjithë qytetin çoi në një “marsh vdekjeje” ose dëbim masiv të palestinezëve.

“Masakra u zhvillua në dy faza: e para gjatë kohës së pushtimit të qytetit dhe e dyta gjatë operacionit të dëbimit masiv të banorëve të tij, i cili konsiderohet si një nga aktet më të mëdha të spastrimit etnik (‘operacionet e transferimit’) të kryera nga izraelitët”, thuhet në Encyclopedia Interactive of the Palestine Question.

Milicitë izraelite dëbuan midis 60,000 dhe 70,000 banorë të dy qyteteve dhe refugjatë nga fshatrat e afërta nën urdhrat e drejtpërdrejtë të Yitzhak Rabin – i cili në atë kohë ishte drejtor i operacioneve për Operacionin Dani. Ata që kërkuan strehim në xhaminë Lydda u masakruan. Rreth 176 persona brenda xhamisë së Dahmashit u masakruan me mitralozë, granata dhe raketa. Njëzet e pesë u vranë diku tjetër.

Pjesa tjetër u dëbua me armë nga Rabin në atë që u bë e njohur si “marshimi i vdekjes” për në Ramallah. Pleq, gra dhe fëmijë ranë buzë rrugës, duke vdekur nga lodhja, dehidratimi dhe sëmundjet.

Paratë dhe bizhuteritë e grave u grabitën në kohën e lirë nga ushtarët izraelitë. Disa vriteshin nëse rezistonin. U plaçkitën aq shumë sa thuhej se 1800 kamionë ishin ngarkuar me pasuri të vjedhur./UBTNews/

Lajmet

​OpenAI mposht Grok-in e Elon Musk në turneun e shahut me AI

Published

on

OpenAI, krijuesi i ChatGPT, ka mundur Grok-in e Elon Musk-ut në finalen e një turneu për të shpallur lojtarin më të mirë të shahut me inteligjencë artificiale (AI).

Historikisht, kompanitë teknologjike shpesh kanë përdorur shahun për të vlerësuar përparimin dhe aftësitë e një kompjuteri, me makinat moderne të shahut që janë praktikisht të pamposhtura edhe nga lojtarët më të mirë njerëzorë, raporton BBC.

Por kjo garë nuk përfshinte kompjuterë të dizajnuar posaçërisht për shah ai u zhvillua mes programeve të AI që janë krijuar për përdorim të përditshëm.

Modeli o3 i OpenAI doli fitues pa humbje në turne dhe mundi në finale modelin Grok 4 të xAI, duke shtuar tensionin në rivalitetin në vazhdim mes dy kompanive. Musk dhe Sam Altman, të dy bashkëthemelues të OpenAI, pretendojnë se modelet e tyre të fundit janë më të zgjuarat në botë.

Modeli Gemini i Google mori vendin e tretë në turne, pasi mundi një model tjetër të OpenAI.

Megjithatë, këto AI, edhe pse të talentuara në shumë detyra të përditshme, janë ende duke u përmirësuar në shah – me Grok që bëri disa gabime gjatë ndeshjeve të fundit, përfshirë humbjen e herë pas hershme të mbretëreshës së tij.

“Derisa arriti në gjysmëfinale, dukej sikur asgjë nuk do ta ndalë Grok 4 drejt fitimit të ngjarjes”, tha Pedro Pinhata, një gazetar i Chess.com, në mbulimin e tij.

“Pavarësisht disa momenteve të dobësisë, AI e X dukej larg më e fortë si lojtar shahu… Por iluzioni u shemb në ditën e fundit të turneut”.

Ai tha se loja “e pakonceptueshme” dhe “gabimet” e Grok i mundësuan o3 që të merrte një sërë fitoreve të bindshme.

“Grok bëri shumë gabime në këto ndeshje, por OpenAI jo”, tha mjeshtri i madh i shahut Hikaru Nakamura gjatë transmetimit të tij live në finalen.

Para finales së të enjtes, Musk kishte thënë në një postim në X se suksesi paraprak i xAI-së në turne ishte një “efekt anësor” dhe se ata “nuk kanë shpenzuar pothuajse aspak përpjekje për shah”.

Continue Reading

Aktualitet

Vendimi i gjykatës: Popoviq dëbohet nga Kosova

Published

on

By

Igor Popoviq është shpallur fajtor dhe është dënuar nga Gjykata Themelore në Prishtinë me gjobë prej 3 mijë eurosh dhe me masën plotësuese të dëbimit nga territori i Kosovës për një periudhë dyvjeçare, pas arritjes së marrëveshjes për pranimin e fajësisë me Prokurorinë Speciale të Republikës së Kosovës.

Sipas aktakuzës së ngritur më 4 gusht 2025 nga PSRK-ja , Igor Popoviq, ndihmësdrejtor në të ashtuquajturën Zyrë për Kosovën në Qeverinë e Serbisë, me dashje dhe me qëllim ka nxitur dhe përhapur publikisht urrejtje dhe mos durim midis grupeve etnike.

Në atë mënyrë që i njëjti me datën 18 korrik 2025, rreth orës 12:00 në Rahovec ka mbajtur një fjalim publik me të cilin i është drejtuar një mase të gjerë të qytetarëve, ku mes tjerash ka përdorur gjuhë me përmbajtje nxitëse dhe urrejtëse.

Kryetari i trupit gjykues, gjyqtari Kujtim Krasniqi, tha se i akuzuari Igor Popoviq, me është shpallur fajtor për veprën penale “nxitja e përçarjes dhe mosdurimit” nga neni 141, paragrafi 1 i Kodit Penal të Republikës së Kosovës.

Sipas tij, gjykata, në përputhje me dispozitat penale dhe procedurale, e ka dënuar Popoviqin me 6 muaj burgim, dënim i cili, me pëlqimin e të akuzuarit, zëvendësohet me gjobë në shumën prej 3 mijë eurosh.

Krasniqi tha se gjykata ka shqiptuar edhe dënim plotësues, dëbimin e Popoviqit nga territori i Republikës së Kosovës dhe ndalimin e hyrjes së tij për një periudhë prej dy vitesh.

I akuzuari Igor Popoviq me shënime personale si në shkresë të lëndës është fajtor për veprën penale nxitja e përqarjes dhe mos durimit nga neni 141, paragrafi 1 i kodit penal të Republikës së Kosovës. Andaj gjykata konform dispozitave penale dhe procedurale të njëjtin e gjykon me dënim me burgim me kohëzgjatje prej 6 muajve, i cili dënim me pëlqimin e të akuzuarit zëvendësohet me dënim me gjobë në shumën prej 3 mijë eurove… Koha e kaluar në masën e paraburgimet nga data 18.07.2025 deri më datën 08.08.2025 i llogaritet në dënimin me burgim të shqiptuar. Po ashtu, Gjykata i shqipton edhe dënim plotësues. Urdhërohet dëbimi i të pandehurit Igor Popoviq nga territori i Republikës së Kosovës dhe i ndalohet hyrja për dy vite”, tha Krasniqi.

Mëngjesin e sotëm, më 8 gusht, Prokuroria Speciale i propozoi gjykatës që ndaj Popoviqit të shqiptohet i njëjtit dënim, sipas marrëveshjes, për veprën penale për të cilën akuzohet, gjashtë muaj burgim, i cili të zëvendësohet me gjobë në shumën prej 3 mijë eurosh.

Sot, prokurorja e rastit, Fikrije Krasniqi-Zejnullahu i propozoi gjykatës që ndaj Popoviqit të shqiptohet edhe dënimi plotësues – dëbimi nga territori i Kosovës për një afat prej dy vitesh, për çka palët janë pajtuar.

Avokati i Popoviq, Millosh Delliviq tha se i qëndrojnë mbrapa marrëveshjes së arritur me Prokurorinë Speciale.

Kujtojmë se arrestimi i Popoviq ndodhi pas mbajtjes së një fjalimi në Hoçë të Madhe të Rahovecit, ku ai u shpreh kundër Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës.

Prokuroria vlerësoi se përmes këtyre deklaratave, Popoviq ka ndikuar negativisht në marrëdhëniet ndërmjet komuniteteve, duke nxitur mosbesim dhe tensione ndëretnike, dhe duke rrezikuar bashkëjetesën në shoqërinë kosovare.

Continue Reading

Aktualitet

​Qeveria në detyrë merr këto vendime në mbledhjen e radhës

Published

on

By

Qeveria në detyrë e Kosovës ka mbajtur sot mbledhje elektronike në të cilën ka marrë disa vendime.

Kabineti qeveritar në detyrë ka miratuar vendimin për shqyrtim të mëtejmë të kërkesës me vetiniciativë për shpronësim për interes publik të pronave të paluajtshme të cilat janë të nevojshme për realizimin e Projektit Infrastrukturor për Interes Publik- Ndërtimi i Urës mbi lumin Ibër që lidh Mitrovicën e veriut dhe Mitrovicën e jugut.

Po ashtu, janë caktuar zonat e shërbimit për ofruesit e shërbimeve të ujit në Kosovë, si dhe është miratuar ndryshimin e Statutit të Kompanisë Rajonale të Ujësjellësit “Mitrovica” sipas vendimit të bordit të drejtorëve.

Continue Reading

Aktualitet

​Kurti takoi ambasadorët e QUINT-it dhe shefin e Zyrës së BE-së në Kosovë

Published

on

Kryeministri në detyrë Albin Kurti ka pritur në takim ambasadorët dhe përfaqësuesit diplomatikë të shteteve të QUINT-it dhe shefin e Zyrës së Bashkimit Evropian në Kosovë.

Aty u diskutua mbi rrugën e integrimit të vendit tonë në BE, mos konstituimin e Kuvendit dhe arrestimet e qytetarëve të Kosovës nga Serbia.

Kurti informoi ambasadorët dhe përfaqësuesit diplomatikë për performancën ekonomike të vendit dhe rezultatet e politikave të qeverisë përgjatë pjesës së parë të këtij viti.

Ai tha se qarkullimi i bizneseve për gjashtë muajt e parë të vitit ka arritur vlerën 10.7 miliardë euro, duke shënuar një rritje 10.3%. Shpenzimet kapitale të qeverisë gjatë këtyre gjashtë muajve të parë janë 24% më të larta sesa në gjysmën e parë 2024.

Në çerekun e parë 2025, ekonomia është rritur për 3.61% të Bruto Produktit Vendor, tha ai.

Kurti ka folur edhe mbi numrin e bizneseve të reja të regjistruara këtë vit, si dhe veçoi të dhënat e fundit nga skema e punësimit “Qeveria për Familjet”, anëtarësimin e Kosovës në Regjistrin Evropian për Cilësi të Arsimit të Lartë dhe në Aleancën Evropiane për Praktikën Profesionale.

Continue Reading

Të kërkuara