Lajmet

“Muzeu i Kristaleve” në Mitrovicë, mban më shumë se 2 mijë eksponante mahnitëse

Ky ambient, ruan një pasuri të rrallë e të jashtëzakonshme.

Published

on

Format, ngjyrat e veçanta dhe shkëlqimi i kristaleve të bënin për vete që në momentin kur hyje në muze. Pamja unike që i karakterizonte secilën prej tyre, të vendoste në vështirësi për zgjedhjen e më të bukurës. E këto lloje të ndryshme të kristaleve dhe mineraleve, gjenden në “Muzeun e Kristaleve” në Stantërg në Mitrovicë. Ky ambient, ruan një pasuri të rrallë e të jashtëzakonshme. Në objektin sipër tokës, ai flet më së miri për vlerët pasurore të nëntokës së Kosovës e shton kureshtjen për t’i njohur ato, e ditur më shumë edhe për sakrificën që minatorët bëjnë për gërmimin e tyre.

Arbnora Pllana dhe Florinda Kelmendi, studente të vitit të dytë në Media dhe Komunikim

Brenda “Muzeut të Kristaleve” në Mitrovicë, dominon në plotëni një heshtje e s’dëgjohet asnjë pipëtimë. Lavdinë e komunikimit, e mbizotërojnë shkëlqesat xixëlluese të gurëve të shumtë, që dalin përtej xhamave të kutive ngjyrë rozë. Me plot krenari aty rrijnë gurët e çmuar, tek sundojnë ambientin e konkurrojnë fort njëri-tjetrin me bukurinë shumëngjyrëshe. Kjo bukuri, sikur, të obligon të hështësh edhe më, duke i ofruar vetës shijimin e momentit.   

Për historinë e kësaj pasurie të kombëtare, krenohet më të drejtë, dhe nuk heziton të flasë për UBTNews, inxhinieri i gjeologjisë Ibrahim Musa. Ai është përgjegjës edhe për kontakte me publikun në këtë muze, i krijuar nga mesi viteve të 60-ta të shekullit të kaluar, me inciativë të minatorëve të Trepçës.

“Muzeu është hapur në vitin 1964, me iniciativë të minatorëve të Trepçës. Në atë kohë, Muzeu ka qenë në pjesën e lartë të fshtatit Stantërg në menaxhim të kombinatit “Trepça”. Ndërsa në vitin 2012 kaloi në objektin e ri, këtu ku jemi sot dhe është nën menaxhim të Ministrisë të Ekonomisë në kuadër të Gjeologjisë së Kosovës”, thotë Musa.

Ciceroni duke shpjeguar shumëllojshmërinë e kristaleve

Mbi dy mijë eksponate të shumëllojshme, mbushin muzeun. Shumica nga to, janë gurë të nxjerrë nga thellësitë e minierave të Kosovës. Një pjesë syrësh, janë nga vende tjera, të shkëmbyera mes Kosovës e shteteve të ndryshme anë e mbanë botës.

“Nëntëdhjetë për qind prej tyre janë kristale të Minierës Trepça. Po ashtu kemi bashkëpunim me miniera të tjera të Kosovës. Kristalet janë shkëmbyer edhe me shtete të ndryshme të botës si, Kina, India, Brazili, Italia, Gjermania, Maroko, etj”, tregon Musa.

Katër mineralet kryesore janë: Liniti, Sfaliti, Piriti dhe Pirutina

Ai thotë se në minierat e Kosovës, deri më tash janë gjetur rreth 70 lloje të veçanta të kristaleve që ekspozohen në muze e që i formojnë katër mineralet kryesore: Liniti (përmban argjend dhe bizmut), Sfaliti (mineral i zinkut), Piriti dhe Pirutina (minerale të hekurit).

I gjithë ky kapital shoqëror, siç thotë Musa, për fat të keq, nuk ka kujdesin e duhur institucional. Madje, ai shton se prej krijimit të tij e deri më tash, muzeut nuk i është ofruar asnjë ndihmë financiare nga institucionet shtetërore. Musa thotë se pos nevojës për mirëmbajtjen e muzeut, financat janë të nevojshme edhe për blerjen e ndonjë kristali, natyrisht jo kristaleve unike, por mineraleve tjera që mund të shiten.

Bllok diagrami që paraqet minierën 3D, i punuar para 40 viteve

Për të pasur një pasqyrë të shtrirjes së elementeve minerale që gjenden në Minierën e Trepçës, para 40 viteve në Muzeun e Kristaleve është punuar një bllok diagram që paraqet minierën në dimensionin 3D.

“Ky është një bllok diagram që e paraqet minierën 3D, i cili është punuar para 40 viteve me dorë. Këtu janë paraqitur të gjitha elementet që gjenden në minierë, si: trupat xeherorë, korridoret, punishtet etj”, thotë Musa që bën edhe punën e ciceronit në këtë muze të rrallë. Ai tregon se në minierën e Trepçës deri më tash janë hapur mbi 200 kilometra rrugë nëpër të cilat punojnë dhe veprojnë minatorët.

“Miniera deri tani është hapur deri në 11 kate, çdo kat ka 60 metra thellësi njëri nga tjetri. Minieria është e hapur deri në 800 metra dhe ne si gjeologë e dimë që ka rezererva deri në horizontin e 15-të”, thotë Musa.

Ai tregon se muzeu ka vizitorë të shumtë, ndonëse kohëve të fundit, fluksi i tyre është më i ulët.

“Gjatë vitit 2019 muzeu u vizitua më së shumti. Rreth 8 mijë vizitorë e frekuentuan atë. Ndërsa gjatë vitit 2020/2021 për shkak të pandemisë, numri i tyre ka renë për 70%. Gjatë vitit 2022, shpresojmë dhe presim të ketë rritje të vizitorëve”, thotë Musa.

Libri i përshtypjeve në kuadër të muzeut

Të gjithë ata që dëshirojnë t’i shohin nga afër dhe të njihen me pasuritë që nxirren nga Trepça dhe minierat tjera të Kosovës, mund ta vizitojnë Muzeun e Kristaleve çdo ditë pune, ku do të shoqërohen edhe nga ciceroni që pa përtesë e me simpati të vërejtshme, flet për vlerat e kristaleve që mban ky ambient i veçantë socio-kulturor.

Bukuritë e kristaleve që të bënin për vete që në momentin e parë, të ndjeknin në çdo moment të të qëndruarit në muze. Ndërsa me largimin nga ky vend, shkëlqimi i kristaleve ta shtonte dëshirën ta kishe në pronësi secilën prej tyre./UBTNews/

Aktualitet

UBT përgatit liderët e ardhshëm të fushës paramjekësore

Published

on

UBT ka hapur regjistrimet për programin Master në Shkenca Paramjekësore, i cili synon të përgatisë profesionistë të domosdoshëm për sektorin shëndetësor, të aftë për të kontribuar në diagnostikim, trajtim dhe parandalim të sëmundjeve, duke vepruar në vijën e parë të kujdesit për jetën.

Ky program është ndërtuar mbi një kurrikulë multidisiplinare, të harmonizuar me modelet më të mira evropiane dhe amerikane, që ndërthur mësimin teorik me përgatitjen praktike. Studentët përfitojnë trajnim të avancuar në fushat e kujdesit emergjent, laboratorëve mjekësorë dhe diagnostikës klinike, duke përdorur pajisje bashkëkohore mjekësore dhe laboratorike.

Përgatitje gjithëpërfshirëse dhe praktike

Gjatë studimeve, studentët do të aftësohen në pesë kategori kyçe të fushës së paramedikëve:

  • Parandalimi i vdekjes së njerëzve
  • Rritja e cilësisë së jetës
  • Ndihma në rikuperimin nga sëmundjet apo dëmtimet
  • Menaxhimi i pranimeve dhe ri-pranimeve urgjente
  • Kujdesi për rastet kronike të ndjeshme (astma, diabeti, epilepsia etj.)

Programi përfshin gjithashtu përdorimin e tele-shëndetit dhe kujdesit tele-komunikues, duke u mundësuar studentëve të ofrojnë kujdes efikas dhe inovativ, sidomos për zonat e largëta apo për pacientët me nevoja të veçanta.

Misioni dhe vizioni

Misioni i Masterit në Shkenca Paramjekësore është të kontribuojë në arsimin e lartë përmes:

  • Kurrikulave bashkëkohore, të bazuara në praktikat më të mira ndërkombëtare
  • Hulumtimit shkencor në bashkëpunim me partnerë vendas e ndërkombëtarë

Programi synon të ofrojë një mjedis mësimor mbështetës, ku studentët zhvillojnë aftësitë klinike, kërkimore dhe menaxheriale që kërkohen në tregun e punës.

Përfshirje aktive në kërkim dhe shërbim

Studentët dhe stafi i programit marrin pjesë në:

  • Projekte kërkimore kombëtare dhe ndërkombëtare
  • Simpoziume dhe forume shkencore
  • Konsulencë dhe asistencë teknike për institucione shëndetësore publike e private
  • Hartimin e politikave shëndetësore në bashkëpunim me Ministrinë e Shëndetësisë

Aftësitë e të diplomuarve

Pas përfundimit të programit, të diplomuarit do të jenë të aftë:

  • Të ofrojnë kujdes shëndetësor holistik në komunitetet urbane, rurale dhe industriale
  • Të marrin vendime komplekse në situata emergjente dhe të udhëheqin ekipe paramjekësore
  • Të zbatojnë standarde të larta ligjore, etike dhe profesionale në praktikë
  • Të përdorin metoda kërkimore për të përmirësuar rezultatet shëndetësore
  • Të integrojnë njohuritë ndërdisiplinore në menaxhimin e shërbimeve shëndetësore

Masteri në Shkenca ParamjekësoreUBT është më shumë sesa një diplomë – është një përgatitje për jetë, duke formuar profesionistë që jo vetëm reagojnë ndaj emergjencave, por punojnë për t’i parandaluar ato, duke i dhënë shoqërisë ekspertë të gatshëm për të mbrojtur dhe përmirësuar jetën.

APLIKO TANI ONLINE!

Continue Reading

Aktualitet

A janë sëmundjet e zemrës trashëgimore dhe si ndikon diabeti? Flet kardiologu Edis Demiri

Published

on

Historia familjare dhe diabeti janë faktorët më të fortë rreziku për sëmundjet kardiovaskulare. Kështu thekson kardiologu invaziv nga United Hospital, Edis Demiri në episodin e podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi, ku flet si për shkaqet kryesore ashtu edhe për një rast të pazakontë klinik që i shpëtoi jetën një pacienti.

“Faktori më i rëndësishëm është historia familjare për sëmundjet e zemrës”, thotë Demiri, duke shtuar se nëse prindërit ose vëllezërit/motrat kanë pësuar infarkt apo ndërhyrje kardiake në moshë të re, “edhe ai person është i rrezikuar”.

Sipas tij, “diabeti është pothuajse po aq i rëndësishëm sa historia familjare”, ndërsa më pas vijnë faktorë të tjerë si duhani, hipertensioni dhe yndyrnat e larta në gjak.

Mesazhi i mjekut është i qartë: kontrolloni rregullisht shëndetin e zemrës, veçanërisht nëse keni histori familjare apo diabet; ndaloni duhanin, mbani tensionin dhe lipidet nën kontroll dhe kërkoni ndihmë mjekësore urgjentisht në shenja si dhimbje gjoksi, djersitje të ftohta, marramendje ose vështirësi në frymëmarrje.

Për bisedën e plotë me këshilla praktike dhe sqarime të mëtejshme, ndiqni episodin e ri të podcastit “Shëndeti në rend të parë” në Telegrafi.

Continue Reading

Lajmet

Sa ka ndryshuar pas 25 vitesh lokacioni ku u xhirua seriali ikonik “Teletubbies”?

Published

on

Seti i njohur i serialit “Teletubbies” duket i panjohur 24 vjet pas përfundimit të shfaqjes, pasi pronari i tokës ka bërë ndryshim të madh.

Seriali popullor për fëmijë u transmetua fillimisht në BBC Two nga viti 1997 deri në 2001. Gjatë kësaj periudhe, xhirimet për serinë u realizuan në Wimpstone, Warwickshire.

Më shumë se dy dekada më vonë, vendi duket shumë ndryshe që nga hera e fundit kur u xhirua “Teletubbies” atje, shkruan The Sun.

Një video e shpërndarë në Instagram tregoi se deri në vitin 2007 – gjashtë vjet pas përfundimit të shfaqjes – pronari i tokës kishte krijuar një pellg gjigant për të parandaluar hyrjen e të huajve.

Deri më 2025, toka mbetet e zbrazët, edhe pse pronarët menaxhojnë një fermë dhe dyqan me produkte ujore pranë saj. Një fans shkroi: “Trishtim. Ishte shumë e rëndësishme në atë kohë. Mund të kishte qenë një destinacion turistik. Shumë fëmijë, tani të rritur, janë rritur me të”.

Një tjetër komentoi: “Fakti që gjithçka u xhirua në atë copë të vogël toke është e pabesueshme”.

Një i tretë shtoi: “Njerëzit nuk e kuptojnë që ata janë fermerë dhe nuk u intereson paratë që mund të fitonin duke shitur bileta për vizitorët nostalgjikë – ata thjesht duan paqe”.

Një i katërt: “Imagjino dikë që e donte “Teletubbies” të kishte blerë atë tokë, të shkarkonte pellgun dhe të ringjallte të gjithë setin, duke e kthyer në muze?”.

Vitin e kaluar, një nga yjet e shfaqjes u shfaq në emisionin “This Morning” me fëmijën e saj.

Jess Smith, tani 30, është e njohur për rolin si bebi në diell në shfaqjen për fëmijë. Ajo me kolegët Nikki Smedley (Laa-Laa) e John Simmit (Dispy), rikujtuan kohën e tyre në “Teletubbies”. Jess u shoqërua nga vajza, Poppy, që atëherë ishte pesë muajshe, u pyet nëse i tregon miqve për famën e saj gjatë fëmijërisë.

Jess tha: “Nuk ua them unë, por të gjithë që janë me mua e dinë, kështu që të tjerët ua tregojnë gjithkujt. Partneri im Ricky ua thotë të gjithëve, po ashtu familja e tij, edhe familja ime. Të gjithë ua tregojnë të gjithëve, kështu që nuk ka rëndësi ku shkoj, të gjithë e dinë”.

Continue Reading

Bota

​Zelensky dhe Macron bien dakord të takohen pas samitit Trump-Putin

Published

on

By

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe presidenti francez Emmanuel Macron folën sot, sipas Pallatit Élysée.

Të dy udhëheqësit ranë dakord të takohen “në momentin kur do të jetë më i dobishëm dhe efektiv” pas takimit të presidentit të SHBA-së Donald Trump dhe presidentit rus Vladimir Putin, thuhet në deklaratë.

Zelensky u takua këtë javë në Berlin me kancelarin gjerman Friedrich Merz dhe në Londër me kryeministrin britanik Keir Starmer.

Continue Reading

Të kërkuara