

Kulturë
Muzeu i harresës: Një rrugëtim për të rigjallëruar artin nigerian
Published
10 months agoon
By
Betim GashiNë një kënd të harruar të Lagosit, Muzeu Kombëtar i Nigerisë qëndron i respektuar, por i pashkruar në histori. Ky institucion, themeluar në vitin 1957, para pavarësisë së vendit, mban brenda mureve të tij thesarë kulturorë si kokat prej bronzi të Ife, pllakat e arta të Beninit dhe maskat e Ibibio. Megjithatë, vizitorët e tij janë të paktë, dhe shumë ndihen të huaj në ambientet e tij, të mbushura me objekte që shpeshherë nuk kanë kontekstin e nevojshëm për t’u kuptuar.
Olugbile Holloway, i sapoemëruar si kreu i komisionit që administron muzeun, ka një vizion të ri për të. Ai dëshiron që artefaktet e këtij muzeu të nxirren nga harresa dhe të udhëtojnë për t’u parë aty ku kanë origjinën. “Sa organik është ky koncept i muzeut për Afrikën, apo a është një ide e imponuar?” pyet Holloway.
Me ironi, posti i tij nuk do të ekzistonte po të mos ishin ngritur strukturat e antikitetit nga qeveria koloniale, e cila dërgoi njerëz nëpër Nigeri për të mbledhur këto pasuri. Shumë objekte, ndryshe, mund të ishin shkatërruar nga besimtarët e krishterë që i shihnin si simbole të së keqes.
Një çift amerikanësh, Charlie Cushman dhe Herbert “Skip” Cole, u dërguan në Nigeri në vitin 1967 për të mbledhur artefakte. “Ishte një mundësi e pabesueshme,” thotë Cushman tani 90-vjeçar. Ata zbuluan se shumë njerëz në fshatra ishin të gatshëm të ndanin me ta maska dhe objekte që kishin kaluar nëpër breza.
“Çmimi monetar nuk kishte rëndësi,” shprehet Cole. “Objektet shërbenin për ceremonitë, për nderimin e paraardhësve dhe shpirtërave të natyrës.” Këto objekte ishin thelbësore për jetën e komuniteteve, dhe shitja e tyre për disa dollarë nuk kishte asnjë vlerë për vendasit.
Gjatë udhëtimit të tyre, Cushman mbajti ditarë të detajuar për ngjarjet, për ceremonitë dhe takimet e tyre me njerëzit. Ata përballeshin shpesh me besimtarë të krishterë që dëshironin të shkatërronin këto objekte, duke i parë si simbole të paganizmit. Cole përpiqej të shpjegonte se ata ishin atje për të ruajtur këto objekte për brezat e ardhshëm.
Kjo histori e mbledhjes së arteve është një dëshmi e përpjekjeve për të shpëtuar trashëgiminë kulturore të Nigerisë. Ndërsa muzeu vazhdon të qëndrojë i braktisur, vizioni i Holloway dhe kujtimet e Cushman dhe Cole përbëjnë një shpresë për një të ardhme ku arti nigerian të kthehet në vendin e tij, duke rikthyer dinjitetin dhe historinë e tij të humbur./UBTNews/
Nga BBC, në përkthim dhe përshtatje të D.E.
You may like
Lifestyle
30 thënie që janë të mbushura me urtësi
Published
16 hours agoon
July 31, 2025By
UBT News
1. Vetë-disiplina është gjithçka – Auto-disiplina është gjithçka. Nëse mundesh të vësh nën kontroll qenien tënde mendore dhe fizike, mund të kesh nën kontroll gjithë botën.
2. Një moment durimi – Një moment durimi në një çast zemërimi, ju shpëton njëqind momente pendese.
3. Shih pas në jetën tënde dhe thuaj – Më mirë të shohësh pas në jetën tënde dhe të thuash: “Nuk më besohet që e kam bërë atë gjë”, se sa të thuash: “Ah, sa do të doja ta bëja atë”.
4. Këto dy gjëra përcaktojnë atë që ti je – Dy gjëra përcaktojnë atë që ti je: Durimi kur nuk ke asgjë, dhe sjellja kur nuk ke asgjë
5. Duhet kurajë – Duhet kurajë për t’u rritur dhe për t’u bërë ai që je në të vërtetë
6. Të mençurit nuk janë gjithmonë të heshtur – Njerëzit e mençur nuk janë gjithmonë të heshtur, por ata e dinë se kur duhet të jenë.
7. Ajo që Suzi thotë për Sallyn – Ajo që Suzi thotë për Sallin flet më shumë për Suzyn se sa për Sallyn.
8. Kur ditët tona janë më të lumtura – Ditët tona janë më të lumtura kur u japim njerëzve pakëz nga zemra jonë, se sa një copë nga mendja jonë.
9. Të jetosh, gjëja më e rrallë në botë – Të jetosh është gjëja më e rrallë në botë. Shumica e njerëzve thjeshtë ekzistojnë.
10. Të bësh dallimin – Të bësh dallimin nga të tjerët, duhet që të rehatohesh me të ndjerit i parehatshëm.
11. Mund t’i japësh një personi dije – Mund t’i japësh një njeriu dije, por nuk mund ta bësh të mendojë. Disa njerëz duan të mbeten budallenj, vetëm sepse e vërteta kërkon që të ndryshosh.
12. Atë që një i mençur e di – Një njeri i mençur e di se kudo ka nga një gjë për të mësuar.
13. Mos ndalo për të hedhur gurë – Nuk do të mbërrish asnjëherë në destinacion, nëse ndalesh dhe hedh guri drejt çdo qeni që leh.
14. Stërvite mendjen që të shohë të mirën – Stërvite mendjen që të shohë të mirën në çdo situatë.
15. Nuk ke lindur fitues – Nuk ke lindur fitues. Nuk ke lindur humbës. Ke lindur një njeri që zgjedh.
16. Mos shpreso kurrë më shumë – Mos shpreso kurrë më shumë për një gjë, nga sa punon për atë gjë.
17. Mësoju fëmijëve se si të mendojnë – Fëmijët duhet të mësohen se si të mendojnë, jo çfarë të mendojnë.
18. Kur jeta të fut në situata të vështira – Kur jeta të fut në situata të vështira, mos thuaj “Përse unë?”, por thuaj: “Provomë!”
19. Merr frymë thellë – Merr frymë thellë! Është thjeshtë një moment i keq. Jo një jetë e keqe.
20. Gota është gjysmë bosh, apo gjysmë plot? – Njerëzit që mendojnë nëse gota është gjysmë bosh a gjysmë plot, nuk kuptojnë kryesoren. Që gota mund të mbushet prapë.
21. Veprimet e një personi të thonë gjithçka – Veprimet e një personi të thonë gjithçka që ke nevojë të dish.
22. Shanset janë si lindja e Diellit – Shanset janë si lindja e Diellit. Nëse pret shumë, e humbet.
23. Vrite mendjen për të dashur veten – Vrite mendjen që të duash veten, në vend se të dashurohesh me idenë që të tjerët të të duan ty.
24. Ndonjëherë jeta ka të bëjë me rrezikimin e gjithçkaje për…- Jeta ka të bëjë me rrezikimin e gjithçkaje për një ëndërr, që askush nuk mund ta shohë përveç teje.
25. Vazhdo bëj mirë – Vazhdo të bësh mirë. Do të të kthehet dhjetëfish, në mënyra që as nuk i pret.
26. Ja misioni im në jetë – Të jem kaq i zënë duke jetuar dhe dashur jetën time, saqë të mos kem kohë për urrejtje, pendesë, shqetësim apo frikë.
27. Ditët kur je më shumë në parehati – Ditët kur je më pak rehat janë ditët kur mëson më shumë për veten tënde
28. Si të jetosh një jetë krijuese – Që të bëjmë një jetë krijuese, duhet të humbasim frikën se mos e kemi gabim.
29. Ja një arsye pse njerëzit i rezistojnë ndryshimit – Një arsye pse njerëzit i rezistojnë ndryshimit, është se ata përqëndrohen tek ajo nga e cila duhet të heqin dorë, në vend të asaj që do të fitojnë.
30. Nuk ka problem të jesh i zemëruar – Nuk ka problem të jesh i zemëruar. Problem është të jesh mizor.
Magazinë
Dua Lipa dhe i fejuari i saj shijojnë jetën e natës në Prishtinë
Published
22 hours agoon
July 31, 2025By
UBT News
Këngëtarja me famë botërore, Dua Lipa, është parë mbrëmjen e së mërkurës në një nga ambientet më të njohura të kryeqytetit, në shoqërinë e të fejuarit të saj, aktorit britanik Callum Turner.
Çifti ka zgjedhur të kalojë një mbrëmje të zjarrtë në kryeqytet, të rrethuar nga miq të afërt, kokteje freskuese dhe atmosfera e ngrohtë e verës prishtinase.
E veshur me stil dhe me buzëqeshjen karakteristike, Dua Lipa ka tërhequr vëmendjen e të pranishmëve me prezencën e saj, ndërsa shijonte çdo moment në krahët e partnerit të saj.
Sipas dëshmitarëve, dyshja është dukur e relaksuar dhe e përkushtuar ndaj njëri-tjetrit, duke reflektuar një lidhje të fortë dhe të natyrshme.
Prania e saj në Prishtinë nuk ka kaluar pa u vënë re nga fansat dhe adhuruesit e shumtë, të cilët janë ndjerë të emocionuar që ylli me origjinë shqiptare ka zgjedhur pikërisht këtë qytet për të kaluar disa çaste personale.
Kjo vjen pak para ngjitjes së saj në skenën e madhe të festivalit “Sunny Hill 2025” ku do ajo do të performojë në mbrëmjen e parë të premten. /Telegrafi/
Magazinë
Trishtim në botën e kinemasë: Aktori i njohur gjendet i pajetë në plazh
Published
2 days agoon
July 30, 2025By
UBT News
Aktori izraelit Alon Aboutboul, i njohur për rolet e tij në filma si “The Dark Knight Rises” dhe “Rambo III”, ka ndërruar jetë në moshën 60-vjeçare.
Trupi i tij u gjet në plazhin HaBonim në Izraelin verior, pasi ai u rrëzua pak pasi doli nga deti. Paramedikët mbërritën menjëherë, por nuk mundën ta shpëtonin, pavarësisht përpjekjeve për më shumë se një orë.
Shkaku i vdekjes mbetet ende i paqartë. Aktori la pas bashkëshorten dhe katër fëmijët e tij.
Në karrierën e tij ndërkombëtare, Aboutboul u shfaq edhe në serialet “Snowfall”, “FBI: International”, “NCIS: Los Angeles” dhe “Hawaii Five-0”.
Roli i tij i fundit ishte në serialin “The German”, ku luante për tetë episode.

Intuita e një femre është shumë më pranë së vërtetës, se sa siguria e një mashkulli” – Rudyard Kipling
Ndoshta po mendoni se tema e intuitës nuk ka asgjë shkencore, që nuk është madje as një disiplinë që duhet marrë në konsideratë. Nëse ndalemi një çast për të menduar, do të kuptojmë se shumicën e vendimeve i marrim në mënyrë të pandërgjegjshme. Jo vetëm: studimet mbështesin idenë që para se ndërgjegjja të vlerësojë objektivisht një mundësi me po-të dhe jo-të e saj, pjesa e pandërgjegjshme e trurit e ka marrë vendimin duke u bazuar tek intuita. Përse ndodh kjo?
Bazohemi më shumë te ndjenjat sesa te racionaliteti? Në të vërtetë është tamam kështu. Intuita, parandjenja, shqisa e gjashtë, janë sinonime për të përshkruar tentativën e njeriut për ta drejtuar vëmendjen drejt faktit të caktuar, një rrethane, mbi çdo gjë a person, për të kuptuar pa asnjë gabim të vërtetën.
INTUITA DHE TRURI I PANDËRGJEGJSHËM
Një familjar i juaji ndihet pa qejf nga një sëmundje me shenja të çuditshme, që e bëjnë të vështirë përcaktimin e një diagnoze. Shkoni te specialisti, që ju vë përballë dy mundësive: të vendosni të dhënat në një kompjuter të sofistikuar, i cili do t’ju tregojë hapat që duhet të ndiqni për të kuruar të afërmin ose t’i besoni mjekut me karrierë të gjatë. Cilën mundësi do të ndiqni? Sigurisht që preferoni mjekun. Ndonjëherë nuk na shërben inteligjenca e bazuar mbi analizën e logjikën: i besojmë “intuitës” për mjekun, i cili nëpërmjet vëzhgimit, përvojës dhe ndjesive rreth kësaj çështjeje do të japë një zgjidhje.
Jeni në shtrat dhe papritmas, nga hiçgjëja vjen ndjesia e paparashikuar. Jeni të çlodhur e truri ju dhuron një imazh të papritur. Nga doli kjo gjë? Nuk bëhet fjalë për arsyetim logjik e të peshuar mirë: është më shumë ndjesi, intuitë që del papritur nga pjesa e pandëgjegjshme e trurit. Por, nga se është i përbërë truri i pandërgjegjshëm? Intuitat dalin nga përvojat e magazinuara në tru, nga gjithçka që kemi përjetuar, qofshin këto suksese apo dështime.
RËNDËSIA E INTUITËS
Një përgjigje që truri na jep kur ndodhemi përballë një dileme apo pavendosmërie. Nëse do të bënim sforcim logjik, duke plotësuar analiza racionale sa herë që jemi të dyzuar, do të kemi nevojë për kohë dhe energji. Iidetë tona janë emotive, ose “i ndjejmë”, pak herë i analizojmë nëpërmjet mendimit të peshuar. Dimensionet i shtyjnë ekspertë të fushës të hetojnë studiojnë si është e mundur që agjentët që lëvizin fijet e ekonomive arrijnë të marrin vendimet në punë.
Ndoshta ata udhëhiqen nga ndjenjat dhe interesat pa vënë në punë logjikën për të marrë vendime. Mund të pyesim, nëse është pozitive apo jo ta lëmë veten të udhëhiqemi nga intuita. Jeta jonë është me momente të tilla, ku zemra na ka bërë të ndjekim një rrugë a një tjetër… Duhet të themi se vendimet e pandërgjegjshme, janë të lidhura me atë çka jemi, me personalitetin e me vlerat tona. Sipas ekspertëve, intuita më e mirë shfaqet në momentet e relaksit, kur mendja është më e kthjellët dhe e çlodhur. Frymëzimi dhe idetë shfaqen vetë gjatë natës, larg stresit dhe tensioneve. Duhet vetëm të dimë t’i dëgjojmë.
PËRMIRËSONI PERCEPTIMIN
Mund të kuptojmë e perceptojmë rrethanat dhe ngjarjet nëpërmjet perceptimit të drejtpërdrejtë, asaj çka kuptojmë nga të tjerët dhe nëpërmjet intuitës.
Perceptimi na ndihmon qartësisht me situatën, ajo çka kuptojmë na lejon të marrim informata të përgjithshme, që jo gjithmonë i përkasin së vërtetës, dhe na përballin me rrezikun e informacioneve jo të sakta. Perceptimi i drejtpërdrejtë mund të jetë i besueshëm, me kusht që mendja të jetë e lirë nga paragjykimet e të reflektojë në harmoni mbi atë që është parë e dëgjuar, ndërsa mendimet që krijojmë nga të tjerët, ato indirekte, nuk janë të çliruara nga paragjykimet.
Ndaj këshilla jonë është: mos krijoni mendime, vlerësime apo këndvështrime duke u bazuar në faktet që ju referojnë të tjerët. Ajo që perceptojmë mbi ngjarjet dhe rrethanat, provokon te ne reagime që gjenerojnë mendime dhe veprime.

Parashikimi i motit për ditën e premte

Si të largoni celulitin me disa hapa të lehtë?

Mbape merr fanellën e Modriqit, ndryshimi i numrit që fsheh shumë më shumë

UBT sërish i pari në rangimin e Webometrics – Lider në arsimin e lartë privat në Kosovë

Nga 1 gushti qytetarët s’mund të marrin certifikata të gjendjes civile pa adresë zyrtare

Veterani që u kanos me deputeten Pacolli, dorëzon kallëzim penal kundër saj

Trump po shqyrton një vendim drastik në prag të Botërorit 2026

30 thënie që janë të mbushura me urtësi

Rozeta Hajdari mbrohet në heshtje gjatë intervistimit në Prokurorinë Speciale për rezervat shtetërore
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore
-
Lajmet nga UBT2 months ago
UBT organizoi Akademi Përkujtimore në nder të Prof. Dr. Naser Kamberit