Lajmet

Misteret e oqeanit që shkencëtarët ende nuk mund t’i shpjegojnë

70% e sipërfaqes së Tokës është nën oqean, por 95 përqind e saj mbetet e paeksploruar.

Published

on

Përpara se të futeni në ujë këtë verë, mbani mend se ka shumë gjëra që po ndodhin nën det, e për të cilat as shkencëtarët nuk dinë ende.

Fundi i oqeanit
70% e sipërfaqes së Tokës është nën oqean, por 95 përqind e saj mbetet e paeksploruar për syrin e njeriut. Megjithëse statistika e dëgjuar shpesh është se ne dimë më shumë për sipërfaqen e Marsit sesa për shtratin e oqeanit, shkencëtarët kanë qenë në gjendje të hartojnë të gjithë fundin e oqeanit – por rezolucioni është tepër i dobët, kështu që ne mund të vizualizojmë vetëm veçori më të mëdha se tre milje.

Fenomeni “milky sea”
Për qindra vjet, marinarët kanë raportuar se kanë hasur rastësisht në një derdhje të çuditshme “të bardhë” në det aq sa mund ta shohë syri, por shkencëtarët nuk kanë qenë në gjendje ta shpjegojnë atë – apo edhe ta dinë me siguri nëse ishte e vërtetë. Në vitin 2006, studiuesit në fakt ishin në gjendje të kapnin një imazh satelitor të këtij fenomeni, dhe disa vite më vonë, eksperimentet zbuluan se shkëlqimi ishte i mundshëm nga bakteret biolumineshente që tërheqin peshqit në mënyrë që të hahen dhe të mbijetojnë në zorrët e tyre. Por, shkencëtarët ende nuk janë të sigurt se si dhe pse bakteret mblidhen në një numër kaq të madh sa të mund të shihen nga hapësira. Për më tepër, shkëlqimi i tyre është i vazhdueshëm, ndryshe nga organizmat “dinoflagellate” më të njohura që prodhojnë ndezje të shkurtra drite.

Sferat e vjollce
Në vitin 2016, studiuesit nga Ocean Exploration Trust në bordin e anijes eksploruese Nautilus gjetën një njollë të çuditshme ngjyrë vjollce në dyshemenë e oqeanit jashtë Kalifornisë. Të hutuar se çfarë mund të ishte, shkencëtarët bënë shaka duke qenë se ishte një qese veze merimange ose një “oktapod i vogël mama” dhe e quajtën atë Blobus purpilis përpara se të luftonin me një gaforre për të marrë ekzemplarin. Duket si një kandil deti i çuditshëm dhe magjepsës. Hulumtimet janë duke vazhduar se çfarë është kjo krijesë, por hipotezohet se është një specie e re velutinidësh, transmeton UBT News.

Anomalia e Detit Baltik
A mund të ketë një anije kozmike aliene në fund të oqeanit? Në vitin 2011, eksploruesit e oqeanit gjetën një objekt në formë ovale me shenja të çuditshme në fund të Detit Baltik. “Imazhet” që rezultuan – të cilat u krijuan me të vërtetë nga një artist grafik – i zbulimit të botës tjetër bënë shpejt xhiron e internetit. Shkencëtarët mendojnë se anomalia është në fakt një depozitë akullnajore ose ndonjë formacion tjetër natyror, por origjina e saj është e pasigurt në pritje të eksplorimit të mëtejshëm. Kush e di? Sigurisht, nëse jeta inteligjente aliene ekziston fare është një nga misteret më të mëdha të pazgjidhura rreth universit.

Kallamari gjigand
Kjo kafshë e madhe mund të jetë karakter mitik i paraqitur në “Pirates of the Caribbean” dhe “Jules Verne’s 20,000 Leagues Under the Sea” të Zhyl Vernit. Edhe pse nuk ka gjasa që kallamari gjigant të sulmojë anijet, dihet shumë pak për këtë krijesë misterioze të thellësive. Madje nuk u arrit të fotografohej i gjallë deri në vitin 2004 dhe nuk u filmua deri disa vite më vonë, kur u kap në sipërfaqe. Videoja nënujore nuk u realizua deri në vitin 2012. Shkencëtarët nuk kanë mësuar praktikisht asgjë për jetën e këtyre gjigantëve të detit, madje as sa të mëdhenj mund të bëhen.

Gjeologjia nënujore
Ne mund të mos dimë shumë për terrenin e oqeanit, por kemi parë se është po aq mahnitës sa ajo që është në tokë – dhe në fakt, mund të jetë jashtëzakonisht e ngjashme. “Pishinat me shëllirë”, ku përqendrimi i ujit të kripur është më i madh se oqeani përreth, krijojnë sipërfaqe dhe vija bregdetare të ngjashme me liqenet. Ujëvara më e madhe e Tokës është në fakt nën ujë në ngushticën e Danimarkës, ku uji më i ftohtë bie mbi një pikë të madhe në dyshemenë e oqeanit. Shpërthimi i vullkaneve nënujore, megjithëse studiuesit e dinë se të gjitha këto gjëra ekzistojnë, mekanizmat e tyre të saktë janë ende duke u hetuar, duke i bërë ato një nga misteret hutuese të shkencës që askush nuk i ka kuptuar.

Balena blu
Këta gjigantë misterioz të detit janë kafsha më e madhe që ka jetuar ndonjëherë në Tokë. Por pjesërisht për shkak të gjuetisë pothuajse arritën deri në zhdukje, plus riprodhimin e tyre të ngadaltë, tanimë nuk ka shumë prej tyre për t’i studiuar. Si rezultat, dihet pak për këto krijesa të pakapshme, përfshirë sa kohë jetojnë, kur arrijnë pjekurinë seksuale ose specifikat e riprodhimit të tyre. Ndrojtja e kafshëve gjithashtu i bën ato të vështira për t’u vëzhguar.

Tingulli “bloop”

Asgjë si tingulli misterioz “bloop” i regjistruar në Paqësorin Jugor në 1997 nuk ishte dëgjuar ndonjëherë më parë. Ishte shumë i zhurmshëm, me frekuencë të ulët dhe kishte një model unik që i bëri disa të mendonin se ishte një krijesë e sapo zbuluar që fshihej në thellësi. Studiuesit vazhduan të kërkonin origjinën e zhurmës për vite me radhë, deri në vitin 2005 ata njoftuan se kishte qenë një “akull”, zhurmë kjo që ishte lëshuar kur ajsbergët shkëputen nga akullnajat. Megjithëse ky arsyetim është pranuar përgjithësisht, disa teoricienë ende mendojnë se shpjegimi është i mangët, përcjell UBT News.

Kandili “i pa-vdekshëm” i detit
Më e vogël se një gozhdë, kjo krijesë deti ka aftësinë e ngjashme me Benjamin Button për t’u rikthyer në fazën e polipit kur kërcënohet nga uria ose lëndimi, duke i dhënë pseudonimin “kandil deti i pavdekshëm” për mënyrën se si e mposht vdekjen. Edhe pse kjo specie ishte e njohur për njëqind vjet, vetëm në vitet 1990 u zbulua ky fenomen i pabesueshëm. Shkencëtarët ende nuk janë të sigurt se si qelizat e tij janë në gjendje të regresohen dhe të rriten, por kandili i pavdekshëm mund të mbajë premtimin për të luftuar sëmundjet si kanceri tek njerëzit.

Trekëndëshi i Bermudës
Pikat e të ashtuquajturit Trekëndëshi i Bermudës janë Miami, Porto Riko dhe Bermuda. Pavarësisht se zona është e njohur për zhdukjet e pashpjegueshme të anijeve dhe avionëve, në të vërtetë nuk ka asnjë provë që është më e rrezikshme se kudo tjetër në botë ose se ka ndonjë fenomen të mbinatyrshëm. Por, Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA) pranon se mund të ketë arsye shkencore për zhdukjet, të tilla si gjasat e uraganeve, ndryshimet e shpejta të motit për shkak të Rrjedhës së Gjirit dhe ishujt e shumtë në Karaibe që e bëjnë të ndërlikuar navigacion. NOAA gjithashtu pranon se zona ndoshta mund të ngatërrohet me mjetet e lundrimit, duke i bërë ato të tregojnë veriun e vërtetë në krahasim me veriun magnetik.

Monumenti Yonaguni
A janë ato shkallë të krijuara nga njeriu dhe piramida të lashta që u mbytën në një tërmet apo formacione shkëmbore natyrore? Këto struktura të çuditshme në ujërat jashtë brigjeve të Japonisë, të quajtura “Atlantida e Japonisë”, i kanë habitur shkencëtarët që kur u gjetën nga një zhytës në vitin 1986. Çuditërisht, shkencëtarët ende po debatojnë nëse njerëzit apo Nëna Natyrë krijoi Monumentin Yonaguni, si dhe nëse shenjat në gur janë gdhendje fytyrash dhe kafshësh apo thjesht gërvishtje të bëra në mënyrë natyrale. Sot, ky vend është një vend i njohur për zhytje dhe vazhdon t’i shqetësojë njerëzit pasi mbetet një nga misteret e lashta që studiuesit ende nuk mund ta shpjegojnë./UBTNews/

Lajmet

UBT shënon arritje historike: Renditet përsëri ndër institucionet më të mira në botë dhe i pari në rajon, sipas GreenMetric

Published

on

UBT është renditur ndër institucionet më të mira në botë nga UI GreenMetric World University Ranking, një ndër vlerësimet globale më prestigjioze për qëndrueshmërinë universitare dhe kampuset e gjelbra. UBT është institucioni i parë në rajon që pozicionohet me sukses në këtë renditje të rëndësishme ndërkombëtare.

Nga mbi 1,800 institucione pjesëmarrëse nga e gjithë bota, UBT është renditur në 50% e institucioneve më të mira, duke konfirmuar angazhimin e tij për krijimin e kampuseve të gjelbra, të qëndrueshme dhe inovative.

Në veçanti, në kategorinë e kampuseve inovative, në mesin e mbi 500 institucione të përfshira globalisht, UBT u rendit në vendin e 169, duke treguar përkushtimin e vazhdueshëm të institucionit ndaj standardeve ndërkombëtare dhe inovacionit në mjedis.

UI GreenMetric përdor një metodologji që vlerëson 39 indikatorë në gjashtë fusha kyçe: mjedisin dhe infrastrukturën, energjinë dhe ndryshimet klimatike, menaxhimin e mbetjeve, ujin, transportin, si dhe edukimin dhe kërkimin.

Rezultatet e këtij viti e pozicionojnë UBT-në si një nga institucionet më të përparuara në rajon për qëndrueshmërinë e kampusit dhe politikat inovative të menaxhimit. Kjo arritje e vendos UBT-në në një pozitë të veçantë në hartën akademike ndërkombëtare dhe përfaqëson një sukses të jashtëzakonshëm për institucionin dhe arsimin e lartë në Kosovë.

Ajo dëshmon se institucionet në Kosovë mund të konkurrojnë me sukses në skenën globale, duke tejkaluar standardet ndërkombëtare në qëndrueshmëri, inovacion dhe zhvillim të përgjegjshëm. UBT ka qenë pjesë e kësaj renditjeje prestigjioze edhe në vitet 2023 dhe 2024, duke treguar një angazhim të vazhdueshëm për qëndrueshmërinë mjedisore dhe ndryshimet klimatike.

Continue Reading

Vendi

Prof. Ferid Selimi: Kërkimi shkencor në Kosovë ka potencial, por kërkon standarde të qarta

Published

on

Profesori dhe Dekani i Fakultetit të Medias dhe Komunikimit në UBT, Prof. Dr. Ferid Selimi, ishte mysafiri i radhës në Podcastin e UBT-së, ku diskutoi gjerësisht mbi gjendjen aktuale të kërkimit shkencor në Republikën e Kosovës.

Në këtë episod, Prof. Selimi foli për terrenin akademik dhe institucional në vend, duke e vlerësuar atë si një hapësirë me potencial të konsiderueshëm, por që ende përballet me sfida strukturore dhe metodologjike. Ai theksoi se zhvillimi i kërkimeve të mirëfillta shkencore kërkon qasje të plotë në të dhëna, transparencë institucionale, infrastrukturë adekuate dhe mbështetje financiare, elemente të cilat në Kosovë shpesh mungojnë ose janë të fragmentuara.

Për më shumë, ndiqni Podcastin në Youtube: PODCASTI

Continue Reading

Sport

Laporta i Barcelonës dëshmon para gjykatës

Published

on

Presidenti i FC Barcelona, Joan Laporta, është thirrur sot si dëshmitar në hetimet për “Rastin Negreira”, që heton pagesat e klubit ndaj ish-nënkryetarit të Komitetit Teknik të Arbitrave, José María Enríquez Negreira, dhe kompanive të tij.

Laporta do të japë dëshminë e tij si dëshmitar, pasi hetimi për periudhën kur ai ishte president (2003-2010) është mbyllur për shkak të afateve ligjore. Gjyqtarja do t’i drejtojë pyetje mbi arsyet dhe rritjen e pagesave gjatë asaj periudhe.

Deklarimi i tij para gjyqtares Alejandra Gil ka filluar që në orën 11:30 në Ciutat de la Justícia në Barcelonë.

Hetimi lidhet me pagesa prej mbi 8 milionë eurosh që Barcelona ka bërë gjatë viteve 2001–2018, të cilat prokuroria i dyshon. FC Barcelona ka pohuar se pagesat ishin për raporte teknike lidhur me arbitrimin.

Deklarime të rëndësishme kërkohen nga Laporta për të sqaruar arsyet e vendosjes së këtyre pagesave dhe rolin e tij në vendimet e bëra atëherë.

Përveç Laportas, trajnerët e mëparshëm të Barcelonës, Luis Enrique dhe Ernesto Valverde, janë gjithashtu të thirrur për të dëshmuar. Hetimi, i nisur pas një padie të prokurorisë në mars 2023, shqyrton nëse pagesat i korrespondojnë shërbimeve të pretenduara dhe nëse ka pasur ndikim arbitral në ndeshjet e klubit.

Continue Reading

Lajmet

Modric: Milan është klubi më i madh italian, po shijoj çdo moment

Published

on

Ylli kroat i Milan, Luka Modric, po përjeton një fillim fantastik në San Siro dhe e ka shprehur entuziazmin e tij për jetën dhe futbollin në Milano.

40-vjeçari, fitues i Topit të Artë 2018, iu bashkua Rossonerëve si agjent i lirë nga Real Madrid gjatë verës dhe ka startuar 14 ndeshje radhazi në Serie A.

“Ndjehem mirë, fizikisht dhe mendërisht, dhe po shijoj atë që bëj. Dua të vazhdoj kështu sepse po argëtohem,” tha Modric për Gazzetta dello Sport.

Milan aktualisht është në krye të tabelës së Serie A, së bashku me Napoli, edhe pse nuk marrin pjesë në garat europiane këtë sezon. Modric theksoi vështirësitë e kampionatit Italian./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara