

Kuriozitete
Misteret e oqeanit që shkencëtarët ende nuk mund t’i shpjegojnë
70% e sipërfaqes së Tokës është nën oqean, por 95 përqind e saj mbetet e paeksploruar.
Published
2 years agoon
By
UBT newsPërpara se të futeni në ujë këtë verë, mbani mend se ka shumë gjëra që po ndodhin nën det, e për të cilat as shkencëtarët nuk dinë ende.
Fundi i oqeanit
70% e sipërfaqes së Tokës është nën oqean, por 95 përqind e saj mbetet e paeksploruar për syrin e njeriut. Megjithëse statistika e dëgjuar shpesh është se ne dimë më shumë për sipërfaqen e Marsit sesa për shtratin e oqeanit, shkencëtarët kanë qenë në gjendje të hartojnë të gjithë fundin e oqeanit – por rezolucioni është tepër i dobët, kështu që ne mund të vizualizojmë vetëm veçori më të mëdha se tre milje.
Fenomeni “milky sea”
Për qindra vjet, marinarët kanë raportuar se kanë hasur rastësisht në një derdhje të çuditshme “të bardhë” në det aq sa mund ta shohë syri, por shkencëtarët nuk kanë qenë në gjendje ta shpjegojnë atë – apo edhe ta dinë me siguri nëse ishte e vërtetë. Në vitin 2006, studiuesit në fakt ishin në gjendje të kapnin një imazh satelitor të këtij fenomeni, dhe disa vite më vonë, eksperimentet zbuluan se shkëlqimi ishte i mundshëm nga bakteret biolumineshente që tërheqin peshqit në mënyrë që të hahen dhe të mbijetojnë në zorrët e tyre. Por, shkencëtarët ende nuk janë të sigurt se si dhe pse bakteret mblidhen në një numër kaq të madh sa të mund të shihen nga hapësira. Për më tepër, shkëlqimi i tyre është i vazhdueshëm, ndryshe nga organizmat “dinoflagellate” më të njohura që prodhojnë ndezje të shkurtra drite.
Sferat e vjollce
Në vitin 2016, studiuesit nga Ocean Exploration Trust në bordin e anijes eksploruese Nautilus gjetën një njollë të çuditshme ngjyrë vjollce në dyshemenë e oqeanit jashtë Kalifornisë. Të hutuar se çfarë mund të ishte, shkencëtarët bënë shaka duke qenë se ishte një qese veze merimange ose një “oktapod i vogël mama” dhe e quajtën atë Blobus purpilis përpara se të luftonin me një gaforre për të marrë ekzemplarin. Duket si një kandil deti i çuditshëm dhe magjepsës. Hulumtimet janë duke vazhduar se çfarë është kjo krijesë, por hipotezohet se është një specie e re velutinidësh, transmeton UBT News.
Anomalia e Detit Baltik
A mund të ketë një anije kozmike aliene në fund të oqeanit? Në vitin 2011, eksploruesit e oqeanit gjetën një objekt në formë ovale me shenja të çuditshme në fund të Detit Baltik. “Imazhet” që rezultuan – të cilat u krijuan me të vërtetë nga një artist grafik – i zbulimit të botës tjetër bënë shpejt xhiron e internetit. Shkencëtarët mendojnë se anomalia është në fakt një depozitë akullnajore ose ndonjë formacion tjetër natyror, por origjina e saj është e pasigurt në pritje të eksplorimit të mëtejshëm. Kush e di? Sigurisht, nëse jeta inteligjente aliene ekziston fare është një nga misteret më të mëdha të pazgjidhura rreth universit.
Kallamari gjigand
Kjo kafshë e madhe mund të jetë karakter mitik i paraqitur në “Pirates of the Caribbean” dhe “Jules Verne’s 20,000 Leagues Under the Sea” të Zhyl Vernit. Edhe pse nuk ka gjasa që kallamari gjigant të sulmojë anijet, dihet shumë pak për këtë krijesë misterioze të thellësive. Madje nuk u arrit të fotografohej i gjallë deri në vitin 2004 dhe nuk u filmua deri disa vite më vonë, kur u kap në sipërfaqe. Videoja nënujore nuk u realizua deri në vitin 2012. Shkencëtarët nuk kanë mësuar praktikisht asgjë për jetën e këtyre gjigantëve të detit, madje as sa të mëdhenj mund të bëhen.
Gjeologjia nënujore
Ne mund të mos dimë shumë për terrenin e oqeanit, por kemi parë se është po aq mahnitës sa ajo që është në tokë – dhe në fakt, mund të jetë jashtëzakonisht e ngjashme. “Pishinat me shëllirë”, ku përqendrimi i ujit të kripur është më i madh se oqeani përreth, krijojnë sipërfaqe dhe vija bregdetare të ngjashme me liqenet. Ujëvara më e madhe e Tokës është në fakt nën ujë në ngushticën e Danimarkës, ku uji më i ftohtë bie mbi një pikë të madhe në dyshemenë e oqeanit. Shpërthimi i vullkaneve nënujore, megjithëse studiuesit e dinë se të gjitha këto gjëra ekzistojnë, mekanizmat e tyre të saktë janë ende duke u hetuar, duke i bërë ato një nga misteret hutuese të shkencës që askush nuk i ka kuptuar.
Balena blu
Këta gjigantë misterioz të detit janë kafsha më e madhe që ka jetuar ndonjëherë në Tokë. Por pjesërisht për shkak të gjuetisë pothuajse arritën deri në zhdukje, plus riprodhimin e tyre të ngadaltë, tanimë nuk ka shumë prej tyre për t’i studiuar. Si rezultat, dihet pak për këto krijesa të pakapshme, përfshirë sa kohë jetojnë, kur arrijnë pjekurinë seksuale ose specifikat e riprodhimit të tyre. Ndrojtja e kafshëve gjithashtu i bën ato të vështira për t’u vëzhguar.
Tingulli “bloop”
Asgjë si tingulli misterioz “bloop” i regjistruar në Paqësorin Jugor në 1997 nuk ishte dëgjuar ndonjëherë më parë. Ishte shumë i zhurmshëm, me frekuencë të ulët dhe kishte një model unik që i bëri disa të mendonin se ishte një krijesë e sapo zbuluar që fshihej në thellësi. Studiuesit vazhduan të kërkonin origjinën e zhurmës për vite me radhë, deri në vitin 2005 ata njoftuan se kishte qenë një “akull”, zhurmë kjo që ishte lëshuar kur ajsbergët shkëputen nga akullnajat. Megjithëse ky arsyetim është pranuar përgjithësisht, disa teoricienë ende mendojnë se shpjegimi është i mangët, përcjell UBT News.
Kandili “i pa-vdekshëm” i detit
Më e vogël se një gozhdë, kjo krijesë deti ka aftësinë e ngjashme me Benjamin Button për t’u rikthyer në fazën e polipit kur kërcënohet nga uria ose lëndimi, duke i dhënë pseudonimin “kandil deti i pavdekshëm” për mënyrën se si e mposht vdekjen. Edhe pse kjo specie ishte e njohur për njëqind vjet, vetëm në vitet 1990 u zbulua ky fenomen i pabesueshëm. Shkencëtarët ende nuk janë të sigurt se si qelizat e tij janë në gjendje të regresohen dhe të rriten, por kandili i pavdekshëm mund të mbajë premtimin për të luftuar sëmundjet si kanceri tek njerëzit.
Trekëndëshi i Bermudës
Pikat e të ashtuquajturit Trekëndëshi i Bermudës janë Miami, Porto Riko dhe Bermuda. Pavarësisht se zona është e njohur për zhdukjet e pashpjegueshme të anijeve dhe avionëve, në të vërtetë nuk ka asnjë provë që është më e rrezikshme se kudo tjetër në botë ose se ka ndonjë fenomen të mbinatyrshëm. Por, Administrata Kombëtare Oqeanike dhe Atmosferike (NOAA) pranon se mund të ketë arsye shkencore për zhdukjet, të tilla si gjasat e uraganeve, ndryshimet e shpejta të motit për shkak të Rrjedhës së Gjirit dhe ishujt e shumtë në Karaibe që e bëjnë të ndërlikuar navigacion. NOAA gjithashtu pranon se zona ndoshta mund të ngatërrohet me mjetet e lundrimit, duke i bërë ato të tregojnë veriun e vërtetë në krahasim me veriun magnetik.
Monumenti Yonaguni
A janë ato shkallë të krijuara nga njeriu dhe piramida të lashta që u mbytën në një tërmet apo formacione shkëmbore natyrore? Këto struktura të çuditshme në ujërat jashtë brigjeve të Japonisë, të quajtura “Atlantida e Japonisë”, i kanë habitur shkencëtarët që kur u gjetën nga një zhytës në vitin 1986. Çuditërisht, shkencëtarët ende po debatojnë nëse njerëzit apo Nëna Natyrë krijoi Monumentin Yonaguni, si dhe nëse shenjat në gur janë gdhendje fytyrash dhe kafshësh apo thjesht gërvishtje të bëra në mënyrë natyrale. Sot, ky vend është një vend i njohur për zhytje dhe vazhdon t’i shqetësojë njerëzit pasi mbetet një nga misteret e lashta që studiuesit ende nuk mund ta shpjegojnë./UBTNews/
Kuriozitete
Pse nuk bën të parkosh automjetin në bar të thatë?
Published
36 minutes agoon
July 11, 2025By
UBT News
Vera është koha e të nxehtit të madh dhe thatësirave, dhe e gjitha kjo është një terren i përshtatshëm për zjarre.
Burimet e zjarreve mund të jenë të ndryshme, nga ato natyrore deri te zjarrvënësit që kënaqen me flakët.
Në Spanjë, Agjentët e mbrojtjes së mjedisit lëshuan paralajmërimin interesant, parkimi i veturave mbi thatësi, veçanërisht pas një udhëtimi të gjatë, është i rrezikshëm. Shkaku qëndron te sistemi i shkarkimit të gazrave, pra te katalizatori, komponent i projektuar për të reduktuar ndotjen që lëshojnë automjetet.
Gjatë funksionimit normal, ky element mund të arrijë temperatura të larta, nga 400 deri në 800 gradë Celsius, duke shkaktuar ngrohje të konsiderueshme në zonën poshtë makinës. Pas një udhëtimi prej disa kilometrash, nxehtësia në pjesën e poshtme të automjetit mund të arrijë në 300 gradë Celsius.
Nëse vetura parkohet mbi bar të thatë, nxehtësia mjafton që bimësia të nisë të digjet për disa sekonda.
Masa më e thjeshtë për të shmangur këtë lloj zjarri është të mos parkoni automjetet jashtë zonave të përcaktuara për këtë qëllim, veçanërisht në vende ku ka bimësi të thatë.
Kuriozitete
Barbie bën versionin e kukullës me diabet të tipit 1
Published
2 days agoon
July 9, 2025By
UBT News
Kukulla e re “Barbie” nga kompania e njohur e lodrave “Mattel” ka pompë insuline e monitor të glukozës, e cila është pjesë e serisë së re të kukullave të lansuara nga brendi, ka raportuar The Guardian.
Kjo kukull është projektuar në mënyrë që fëmijët me diabet ta ndiejnë veten të përfshirë në shoqëri..
Në filmin “Barbie”, të regjisores Greta Gerwig, Barbieland është vend i gjithëpërfshirjes e diversitetit. Që nga 2019 “Mattel” ka filluar të prodhojë kukulla me aftësi të kufizuara, ani pse kjo kukull e njohur ekziston që nga viti 1959.
Kompania ka lansuar “Barbien” e parë me sëmundjen e diabetit të tipit 1, edicioni i fundit i rangut, për të cilin ka deklaruar se është projektuar “të ua mundësojë fëmijëve ta gjejnë veten te kjo kukull e ta inkurajojnë sa më shume lojën me kukulla përtej eksperiencave jetësore”.
Diabeti i tipit 1 është sëmundje autoimune ku vet trupi i sulmon dhe i shkatërron qelizat e pankreasit që e krijojnë insulinën. Sëmundja diagnostikohet në fëmijëri dhe pacientët monitorojnë nivelin e sheqerit në gjak e të marrin insulinë.
“Barbie” e re është dizajnuar në bashkëpunim me organizatën jo-fitimprurëse Breakthrough T1D.
Kukulla ka një pajisje për monitorimin e glukozës, që e ka të vendosur në krah, një telefon mobil me aplikacionin CGM, i cili iu ndihmon që ta përcjellë nivelin e sheqerit në gjak. Ajo ka pompë insuline një çantë që ia zë të gjitha pajisjet mjekësore që i duhen si dhe ushqimet.
Krista Berger, zëvendës shefe e kukullave “Barbie” në “Mattel”, ndërkohë që po promovonte kukullën e re ka thënë se ky është një hap i rëndësishëm drejt përkushtimit që ka kompania për gjithëpërfshirje dhe përfaqësim.
“‘Barbie’ ndihmon fëmijët të fitojnë përceptimet e para për botën, duke reflektuar edhe sëmundjen e diabetit tipi 1, sigurohemi që më shumë fëmijë të mund ta shohin veten në historitë që i imagjinojnë përmes lojës me kukullat që i duan”, ka thënë Berger.
“Barbie” e parë afroamerikane u lansua gjatë viteve ’60, kurse ato hispanike u lansuan gjatë viteve ’80, ndërkohë që shumë kukulla në profesione të ndryshme që ushtrojnë gratë u prezantuan në vitet ’90 e 2000.
Në ditët e sotme ka më shumë se 175 lloje të ndryshme të kukullave në fjalë, me shumë ngjyra lëkure, syve, flokëve, tipe të ndryshme trupash si dhe aftësive të kufizuara trupore. Kompania ka përshirë edhe “Barbien” e verbër, “Barbien” afromarikane më sindromë Down, kukulla me aparat dëgjimi, me proteza të ndryshme për gjymtyrë, kukulla me karrocë si dhe “Barbien” më sëmundjen e lëkurës, që quhet vitiligo.
“Barbie” nuk është e vetmja kukull që fokusohet te diversiteti. Kompanie e lodrave “Lottie” ka kukulla me sindromën Down si dhe me autizëm, ndërkohë që kompania “Lego” shet shumë lloje të figurave që kanë aftësi të kufizuara fizike.
“Përfaqësimi ka rëndësi, sidomos në fëmijëri. Të shohësh ‘Barbie’ me diabet të tipit 1 ndihmon në normalizimin e kësaj sëmundje e në uljen e stigmatizimit dhe u tregon fëmijëve që nuk qëndrojnë vetëm në këtë botë. Ky është hap pozitiv drejt ndërtimit të vetëbesimit, përfshirjes dhe kuptimit se si është të jetosh me diabet”, ka thënë Arjun Penasar, shef ekzekutiv i “diabetes.co.uk”.
Kuriozitete
Çfarë janë kukullat Labubu dhe pse njerëzit po lënë kokat pas tyre?
Published
4 days agoon
July 7, 2025By
UBT News
Labubu, një krijesë e vogël me veshë lepurushi, dhëmbë të theksuar dhe veshje të çuditshme, është kthyer në aksesorin më të paparashikuar të verës 2025.
I varur në çanta Hermès, Louis Vuitton apo Bottega, kjo lodër e çuditshme ka rrëmbyer jo vetëm influencueset dhe VIP-at si Rihanna, Dua Lipa dhe Lisa nga Blackpink, por edhe gjithë gjeneratën Z.
Si u krijua Labubu?
Kukulla Labubu u krijua më 2015 nga Kasing Lung. E frymëzuar nga mitologjia nordike, Labubu është pjesë e universit “The Monsters” dhe përfaqëson një personazh të mirë që shpesh gabon pa dashje. Kukullat vijnë në forma të ndryshme dhe të mbështjella me kostume në varësi të një tematike dhe shiten si “blind boxes”, pra ti nuk e di kurrë cilën do të marrësh derisa ta hapësh.
Pse janë bërë kaq të famshme?
Nostalgjia – Shumë nga blerësit e sotëm janë rritur me anime, lodra dhe personazhe të viteve ’90 dhe 2000. Tani, me më shumë të ardhura, ata rikthehen tek ato ndjesi të thjeshta dhe të lumtura përmes kukullave si Labubu.
Kultura e “kidult” – Brezat e rinj nuk kanë më frikë të përqafojnë fëmijërinë edhe si të rritur. Tregu i lodrave për të rritur është në bum.
Elementi i misterit – Kukullat vijnë të fshehura në kuti “surprizë”, duke krijuar ndjesinë e lojës me fat. Ndjenja e emocionit nga unboxing-u është si një dozë dopaminë.
A do të rritet vlera e tyre?
Shumë mund të shihen si investim, njësoj si kartat Pokémon apo Beanie Babies dikur. Një Labubu i rrallë është shitur për 1,000 paund. Marka po zgjeron “universin” me produkte të reja si kapëse flokësh, mbështjellës për AirPods apo aksesorë telefoni. Herën tjetër kur të shohësh një kukull të vogël me dhëmbë të çuditshëm që rri varur në një çantë luksoze, ndoshta duhet të pyesësh veten “çfarë është më me vlerë – çanta, apo Labubu?”.
Kuriozitete
Autizmi tashmë mund të zbulohet nga testi në një fije floku
Published
6 days agoon
July 5, 2025By
UBT News
Shkencëtarët kanë shpikur një test universal për autizmin tek foshnjat që përdor një fije floku.
Ai analizon mostrën për nivelet e metaleve si plumbi dhe alumini, të cilat janë më të larta te fëmijët autikë. Testi përfshin dërgimin e një mostre flokësh në laborator për analizë dhe u tregua se parashikonte autizmin me saktësi 81 për qind të kohës në një studim të rishikuar nga kolegët.
Shkencëtarët tjerë e shpallën testin si zhvillim ‘novator’ për gjendjen famëkeqe të vështirë për t’u diagnostikuar që prek 5.4 milionë amerikanë dhe 700,000 britanikë. Për shkak se nuk ka asnjë test standard për gjendjen, mjekët duhet të mbështeten në historinë e zhvillimit dhe sjelljen e fëmijës.
Për testin, shkencëtarët përdorin një lazer për të hequr shtresën sipërfaqësore të flokëve. Një lazer i dytë, më i fuqishëm, lëshohet më pas përgjatë flokëve, i cili merr matje në 650 pikë për çdo centimetër. Kjo gjithashtu e kthen fillesën në plazmë.
Kontrollon për substanca të lidhura me autizmin duke përfshirë metale; plumbi, kadmiumi, arseniku, zinku e bakri ndër të tjera. Hulumtimet e mëparshme kanë gjetur nivele të larta të të tre metaleve elementare në flokët e fëmijëve autikë. Rezultatet futen në program i cili kërkon modele që tregojnë autizëm.
Ata testuan metodën në fijet e flokëve të mbledhura nga 220 fëmijë japonezë kur ata ishin rreth një muajsh. Rezultatet u krahasuan me diagnozën klinike të autizmit, e përfunduar kur të rinjtë ishin rreth katër vjeç. Shkencëtarët zbuluan se testi i tyre identifikoi saktë autizmin në 394 raste (81 për qind e totalit).
Ai identifikoi autizmin në 96.4 për qind të fëmijëve dhe ia dha plotësisht të qartë 75.4 për qind që nuk kishin autizëm. Autizmi është diçka me të cilën njerëzit lindin, gjë që çon në funksionimin e trurit të tyre ndryshe nga ai i njerëzve të tjerë. Ata me këtë gjendje mund të luftojnë për të komunikuar, e kanë të vështirë të kuptojnë se si mendojnë ose ndihen të tjerët, ose shqetësohen dhe mërziten në situata të panjohura dhe ngjarje shoqërore.
Shkencëtarët nuk janë të qartë se çfarë e shkakton këtë gjendje, megjithëse mendohet se janë të përfshirë faktorë mjedisorë dhe gjenetikë.

I mituri raporton se është dhunuar, i dyshuari lirohet në procedurë të rregullt

Trump: Armët amerikane do të dërgohen në Ukrainë përmes NATO-s

Arsyeja se pse Henry Cavill u largua nga roli i Superman-it

Pse nuk bën të parkosh automjetin në bar të thatë?

Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA

Katër fajtorët e padukshëm për rrudhat: Nga dielli tek ëmbëlsirat

Dy persona arrestohen për zjarrvënie nga pakujdesia, digjen shtatë hektarë tokë me grurë

Punëtori praktike në kuadër të Akademisë Verore të Fakultetit Juridik: “Drejtësia për të Mitur në Praktikë”

Osmani diskuton me zëvendëssekretarin Landau për bashkëpunimin ekonomik Kosovë – SHBA
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore