

Kuriozitete
Misteret e Efektit Placebo: Pse ndihemi mirë edhe kur nuk marrim asnjë ilaç?
Ekspertët nuk e vënë në dyshim faktin se placebot janë shumë të nevojshme për testimin e ilaçeve.
Published
3 years agoon
By
UBT newsPlacebo është një trajtim mjekësor që nuk përmban asnjë lloj ilaçi. Por në shumë raste, placebo-t mund të kenë një efekt terapeutik dhe ndonjëherë edhe dramatik. Dikur mjekët u jepnin placebo pacientëve që nuk kishin mjaftueshëm para, apo që në fakt nuk kishin asnjëproblem shëndetësor.
Ata mund t’i jepnin pacientit ujë me sheqer ose një pilulë të mbushur me asgjë, duke shpresuar se besimi i pacientit tek ilaçi apo besimi te mjeku, do të ndihmonte në lehtësimin e simptomave të tij. Pra placebot nuk janë asgjë ndonjë shpikje e re.
Në një letër drejtuar Kaspar Uistarit, një nga etërit themelues të SHBA-së Tomas Xheferson shkruan,“Një nga mjekët më të suksesshëm që kam njohur ndonjëherë, më ka thënë se ka përdorur më shumë pilula prej buke, dhe me pika uji me ngjyrë, sesa të gjitha ilaçet e tjera të marra së bashku”.
Placebot në testet klinike
Kur ekspertët filluan ta shihnin mjekësinë më shumë si një shkencë, dhe më pak si një art, ata vunë re fuqinë e vërtetë të placebos. Madje e matën efektin e saj. Në vitin 1955, Henri Besher ishte i pari që e përcaktoi këtë efekt. Ai ishte anesteziolog në Shkollës e Mjekësisë nëUniversitetin e Harvardit, dhe botoi një studim mbi këtë çështje në Gazetën e Shoqatës Mjekësore Amerikane.
Edhe pse ekspertët e tjerë vunë në dyshim provat dhe përfundimet e Besher, ata nuk e vënë në dyshim faktin se placebot janë shumë të nevojshme për testimin e ilaçeve. Për të përcaktuar nëse një ilaç i ri është më efektiv sesa mungesa e një terapie, studiuesit duhet ta kontrollojnë atë përmes Efektit Placebo.
Vetëm marrja e ilaçeve ka të ngjarë të ndikojë tek disa pacientë. Kjo është arsyeja pse “standardi i artë” aktual i testimit të barnave është Testimi i Kontrolluar Rastësisht (RCT). Në një RCT, disa nga pacientët marrin ilaçin aktual; të tjerët marrin një placebo. As studiuesit dhe as pacientët nuk e dinë se kush e merr ilaçin dhe kush placebon. Sot ekspertët nuk do të miratojnë përdorimin e një ilaçi, nëse ai nuk është më efektiv se sa një placebo.
Mënyra si funksionon mbetet ende mister!
Efekti Placebo nuk është universal, edhe pse Besher pretendoi se deri në 35 për qind e njerëzve mund të jenë të ndjeshëm ndaj këtij efekti. Studiuesit kanë vënë re se placebot prodhojnë ndryshime në presionin e gjakut dhe rrahjet e zemrës, si dhe lehtësojnë dhimbjen, depresionin, ankthin dhe sindromën e zorrës së irrituar.
Injeksionet e rreme duket se funksionojnë më mirë sesa pilulat e rreme. Pilulat e mëdha funksionojnë më mirë se të voglat, dhe dy pilula janë më efektive sesa një e vetme. Po ashtu studimet kanë zbuluar se diferencën mund ta bëjë edhe ngjyra e pilulës. Mbetet ende një mister se si funksionon efekti Placebo.
Disa thonë se është çështje pritshmërish. Disa mendojnë se gjithçka shpjegohet me kushtëzimin klasik. Ne jemi të kushtëzuar të ndihemi më mirë pas marrjes së ilaçeve, dhe në fakt kështu na ndodh.
Efekti Placebo mbi dhimbjen fizike, mund të shpjegohet me aktivizimin e disa opioideve natyrale në tru, si një kundërpërgjigje ndaj marrëdhënies midis mjekut dhe pacientit.
Jo domosdoshmërisht një mashtrim
Por një gjë nuk është mister. Me gjithë të mirat që mund të bëjë një placebo, nuk është etike të gënjesh pacientët. Në testet klinike, pjesëmarrësit e dinë se mund të jenë edhe në grupin që do të marrë një placebo. Xheferson e quajti shpërndarjen e qëllimshme të “pilulave të bukës” si një “mashtrim qëllim-mirë”.
Por ekspertët mund të përfitojnë nga Efekti Placebo edhe pa e mashtruar pacientin. Një nga aspektet më intriguese për placebot, është se ato mund të funksionojnë edhe kur pacientët e dinë se po marrin një placebo. Megjithëse placebot, po përdoren prej shekujsh, dhe kanë qenë një pjesë e domosdoshme e testeve klinike për dekada me radhë, reputacioni i tyre ka pësuar ulje dhe ngritje.
Por gjatë dekadave të fundit, studiuesit kanë filluar të shqyrtojnë me kujdes atë që fshihet pas këtij efekti, dhe si mund ta përdorin atë në të mirë të pacientëve, dhe jo vetëm për të testuar barnat e reja. Një ditë, ju mund të zgjidhni një ilaç, duke e ditur mirë se çfarë nuk ka në të. / Discover Magazine – Bota.al
Kuriozitete
Fotoja e vitit: Portreti i një djali palestinez të plagosur shpallet fitues i “World Press Photo”
Published
18 hours agoon
April 22, 2025
Një portret i mahnitshëm i një djali të ri palestinez, Mahmoud Ajjour, i cili humbi të dy duar në një sulm ajror izraelit në qytetin e Gazës, ka fituar titullin e fotos më të mirë të “World Press Photo”.
Fotografja Samar Abu Elouf, gjithashtu nga Gaza, takoi nëntëvjeçarin Mahmoud pas tre muajsh, kur ai dhe familja e tij u evakuan në Doha, Katar, për trajtim mjekësor. Ajjour kishte pësuar dëmtime të rënda nga shpërthimi që ia këputi njërin krah dhe ia gjymtoi tjetrin.
Në shënime Abu Elouf tregon për momentin kur nëna e Mahmudit i shpjegoi se fjalët e para pas operacionit ishin: “Si do të jem në gjendje të të përqafoj?”
Foto e publikuar në “The New York Times”, është pasqyrë e dhimbshme e pasojave të luftës në Gaza, e cila ka shkaktuar dhjetëra mijëra të vdekur.
Kjo foto përfaqëson më shumë se një histori personale; ajo tregon një luftë të gjerë që ka pasoja të thella për brezat. Gjyqtarët e “World Press Photo” ishin tërhequr nga kontrastet mes dritës dhe errësirës, bukurisë dhe dhimbjes në imazhin fitues.
Nga më shumë se 60,000 aplikime nga 3,778 fotografë në mbi 140 shtete, ky imazh u zgjodh si më i miri.
Dy vepra të tjera janë nderuar si nënkampione, duke përfshirë një imazh të emigrantëve kinezë që ngrohen nga një zjarr pas kalimit të kufirit SHBA-Meksikë dhe një fotografi tronditëse e një të riu që kalon një shtrat lumi të shkretëtiruar në Amazonë.
Imazhet fituese janë ekspozuar në Amsterdam dhe do të shfaqen gjithashtu në Londër, Sidnej, Xhakartë dhe Mexico City.

Shkencëtarët kanë gjetur prova të reja, por paraprake, se një botë e largët që rrotullohet rreth një ylli tjetër mund të jetë shtëpia e jetës.
Një ekip i Kembrixhit që studion atmosferën e planetit të quajtur K2-18b ka zbuluar shenja të molekulave që në Tokë prodhohen nga organizma të thjeshtë.
Rezultatet janë pikasur nga teleskopi hapësinor James Webb i NASA-s, por ekipi dhe astronomët e pavarur theksojnë se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar këtë gjë.
Studiuesi, Prof Nikku Madhusudhan, tha në laboratorin e tij në Institutin e Astronomisë të Universitetit të Kembrixhit se shpreson të marrë provat kryesore.
“Kjo është prova më e fortë. Ende që ka gjasa të ketë jetë atje. Mund të them realisht se ne mund ta konfirmojmë këtë sinjal brenda dy vitesh”.
K2-18b është dy herë e gjysmë më i madh se Toka dhe është shtatëqind trilionë milje larg nesh.
Kuriozitete
Studimi: Fëmijët e dytë kanë më shumë gjasa të shfaqin probleme sjelljeje
Published
6 days agoon
April 17, 2025
Një studim nga MIT zbuloi se fëmijët e dytë të familjes – veçanërisht djemtë kanë më shumë gjasa të shfaqin sjellje problematike krahasuar me vëllezërit apo motrat më të mëdha.
Duke analizuar të dhëna nga familje në SHBA dhe Danimarkë, studiuesit zbuluan se djemtë e lindur të dytë kanë 20% deri në 40% më shumë gjasa të kenë probleme në shkollë apo me ligjin.
Një nga arsyet mund të jetë fakti që fëmijët e parë përfitojnë vëmendje të plotë nga prindërit dhe kanë si shembull modele më të pjekura, ndërsa fëmijët e dytë shpesh marrin si shembull vëllezërit e motrat e tyre që janë ende duke u zhvilluar.
Megjithatë, kjo nuk është një rregull që vlen për të gjithë, pasi sjellja ndikohet edhe nga mënyra e rritjes, dinamika familjare dhe personaliteti i fëmijës.
Kuriozitete
Diamanti blu ne ankand/ Guri i çmuar, pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë
Published
1 week agoon
April 15, 2025
Një diamant blu i rrallë nga Golconda mbi 23 karat do të dalë në ankand në Christie’s.
Guri i çmuar dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit ëdhe është diamanti blu më i rëndësishëm që është nxjerrë ndonjëherë në ankand.
Diamanti u zbulua në minierat legjendare Golconda në Indinë jug-qendrore, e njohur për prodhimin e disa prej diamanteve më të famshëm në botë, duke përfshirë Diamantin Hope.
Ajo që është unike është se guri nuk ka ndryshuar në më shumë se 100 vjet, 23.24 karat dhe nuk ka ndryshuar formë, peshë apo madhësi.
Grui i çmuar ishte një pjesë e trashëgimisë mbretërore të Indisë dhe dikur zotërohej nga Maharajt e Indorit. Diamantet Golconda janë gurët më të mirë transparentë dhe të rrallë në botë.
Shitja pritet të shënojë një rekord. Vlerësimet shkojnë nga 35 deri në 50 milionë dollarë.
Me 45,52 karat, Diamanti Hope është diamanti më i madh blu që është zbuluar ndonjëherë.

Ja parashikimi i motit për sot

Në UBT shënohet Dita e Tokës: Prof. Dr. Balaj flet për rëndësinë e kësaj dite

Pse nuk është e sigurt të vozisni me goma dimri gjatë verës

Rubio: Administrata Trump po riorganizon DASH-in

Zëvendëspresidenti i SHBA-ve: Trump synon ribalancimin e tregtisë globale

Kosova U16 fiton ndaj Andorrës

Hailey Bieber flet hapur për problemin e saj shëndetësor

Si të ngrini produktet e qumështit pa humbur shijen?

OKB: Gaza në prag të kolapsit pas 50 ditësh bllokadë të Izraelit
Të kërkuara
-
Bota3 months ago
Marrëveshja për pranimin e pakufizuar të emigrantëve, Shtëpia e Bardhë tërhiqet nga tarifat ndaj Kolumbisë
-
Bota3 months ago
Fluturimet e dëbimit kanë filluar, thotë Shtëpia e Bardhë
-
Bota3 months ago
Shtëpia e Bardhë: Armëpushimi në Liban do të zgjatet deri më 18 shkurt
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Përgatituni për të udhëhequr politikën e të ardhmes me Fakultetin e Shkencave Politike në UBT