Art

Melodia e ndërprerë: Pse Kosova po kërkon notat e humbura të sallës koncertale?

Procesi për ndërtimin e sallës koncertale kishte marrë hov në vitin 2018, në kohën kur Yll Rugova udhëhoqi me Drejtorinë për Kulturë në Komunë të Prishtinës

Publikuar

Në tërësinë e tingujve të Prishtinës, një mungesë e theksuar bie në vesh, ajo e një salle koncertale. Në këtë qytet të pasur me art dhe kulturë, tingujt e muzikës ende nuk kanë një shtëpi të veten.

Këtij boshllëku në infrastrukturën kulturore u bëhet thirrje që nga viti 2009 për një përpjekje të përbashkët të autoriteteve dhe komunitetit për të ndërtuar një shtëpi për tingujt dhe performancat artistike. Procesi për ndërtimin e sallës koncertale kishte marrë hov në vitin 2018, në kohën kur Yll Rugova udhëhoqi me Drejtorinë për Kulturë në Komunë të Prishtinës. Atëherë kjo Drejtori pati aplikuar për t’i siguruar 15.4 milionë euro nga Komisioni Evropian.

Aplikimi ishte bërë me arsyetimin për të përmirësuar infrastrukturën shumë të mangët kulturore të kryeqytetit dhe se Prishtina është i vetmi kryeqytet në Evropë pa sallë të operës dhe pa sallë koncertale. Që nga ajo kohë për mosrealizimin e planit gishti i është drejtuar dembelisë e neglizhencës ndaj kulturës.

Me ndërrimin e moteve, u ndërruan edhe qindra ide, veprime e vendime, për t’i rënë trup veprimeve të fundit të kryetarit të Prishtinës, Përparim Rama që në vitin 2023 kishte prezantuar projektet për sallën koncertale dhe Muzeun e Artit në Kryeqytet.

Të dy këto projekte sipas tij do të realizohen tek ish-objekti i Gërmisë si dhe pjesa poshtë tij. Derisa, arkitektura e kësaj ndërtese ikonë do të ruhet tërësisht.

Rama kishte theksuar se ka diskutuar me artistin Kengo Kuma, dizajni i të cilit është përzgjedhur fitues, për detajet e fundit të këtij projekti. Rama i dha një “gisht mjaltë” komunitetit artistik, se çdo gjë është drejt fundit dhe se po realizohet kërkesa e kahmotshme e artistëve kosovarë që të kenë një ambient të përshtatshëm ku do të mund të shprehin artin e tyre.

Rama dha edhe afatet e fundit kur do të nisin punimet për sallën koncertale, duke përmendur marsin dhe prillin e vitit të kaluar.

Në marsin e vitit 2024 bëhen 12 muaj qëkur kryetari kishte planifikuar të fillonte punën për qendrën multikulturore “Gërmia”. Së fundi në postimin e tij në rrjetin social Facebook, kryetari i Prishtinës, Përparim Rama ka shkruar se puna ka filluar dhe se projekti po fillon të realizohet.

Këto vonesa komuniteti artisik kosovar i sheh si neglizhencë dhe mungesë e një strategjie afatgjate për zhvillimin e kulturës.

“Gjithë hapësirën brenda ish shtëpisë së mallrave “Gërmia” po e lirojmë dhe pastrojmë, për ta bërë gati për super projektin, krijimin e muzeut dhe sallën e koncerteve”, shkroi Rama.

Pse Kosova po kërkon notat e humbura të sallës koncertale dhe se ky hendek a po shprehë një mungesë të investimeve në kulturë dhe art në Kosovë, komuniteti artistik kanë shprehur qëndrimet dhe kritikat e tyre?!

Aida Gjikolli, pedagoge e pianos dhe ligjëruese universitare, për mungesën e një salle koncertale shprehet se artistëve u mungon një ambient i specializuar dhe i përshtatshëm për paraqitjen e tyre dhe kjo mund të krijojë kufizime në mënyrën se si ata mund të shprehin artin e tyre.

Ajo vlerëson se komunitetit artistik i mungon një hapësirë profesionale për të zhvilluar karrierën e tyre muzikore.

Po ashtu sipas saj, mungesa e një salle koncertale në Prishtinë mund të ketë ndikim të thellë në zhvillimin dhe eksponimin e talenteve muzikore, duke ndikuar në mënyrë të drejtpërdrejt në rrugën e tyre profesionale dhe kreative.

Në diskutimin mbi atë se një sallë koncertale a mund të ndihmojë në rritjen e potencialit të talentëve lokalë, Gjikolli thotë se sallat koncertale shpesh funksionojnë si qendra për takim dhe ndërkombëtarizim të artistëve.

“Ndërthurja e kulturave dhe shkëmbimi i përvojave mund të kontribuojë në një ambient më të pasur dhe të diversifikuar artistikisht”, thotë Gjikolli për UBTNews.

Kur jemi te vonesat që po shihen në realizimin e këtij projekti, Gjikolli vë theks në divergjencën e prioriteteve ndërsektoriale dhe te kombinimi i faktorëve të ndryshëm, përfshirë mungesën e vullnetit politik, sfidat financiare, dhe ndarjet në qëndrimet brenda komunitetit muzikor.

Sipas Gjikollit, në një kontekst më të gjerë, politika mund të fokusohet në fusha të tjera si arsimi, shëndetësia, apo infrastruktura, duke lënë pas dore investimet në fushën e artit dhe kulturës.

Në kontekstin e asaj se si dhe sa i ka prekur mungesa e një salle koncertale realizimin e projekteve artistike, Korab Shaqiri, artist dhe ligjërues universitar, e vë në theks ndikimin në cilësinë dhe përvojën e shfaqjeve artistike të artistëve kosovarë.

“Artistët dhe grupet muzikore mund të kenë vështirësi në gjetjen e hapësirave të mjaftueshme dhe me akustikë të mirë për të performuar. Kjo mund të ndikojë në cilësinë dhe përvojën e shfaqjeve artistike”, shprehet Shaqiri për portalin UBTNews.

Tutje sipas tij, salla koncertale dhe realizimi i këtij projekti ka ndikim pozitiv në jetën kulturore dhe ekonomike të një zone dhe se një sallë koncertale e përshtatshme mund të kontribuojë në zhvillimin e një industrie të qëndrueshme të eventeve në nivel lokal, duke krijuar mundësi për punësim dhe rritje ekonomike.

Në diskutimin se kush po e lë pa sallë koncertale Prishtinën, kush po e zvarrit këtë proces, Shaqiri shton se mungesa e një vizioni afatgjatë për zhvillimin e kulturës dhe artit mund të çojë në pamundësinë për të identifikuar dhe realizuar projekte të tilla si një sallë koncertale. Ai po ashtu nuk lë pa e përmendur edhe ndërprerjet politike dhe mungesën e një strategjie afatgjate për zhvillimin e kulturës.

“Mbi impaktin e mungesës së një salle koncertale në zhvillimin dhe eksponimin e talenteve muzikore lokale, mungesa e një salle të tillë mund të bëjë që artistët lokalë të kenë vështirësi në të shprehurit e tyre në një skenë më të madhe dhe përpara një audienca më të gjerë”, tha Shaqiri./UBTNews/

Realizoi: Dionesa Ebibi

Art

Gruaja më e pasur e Australisë kërkon që të largohet portreti i saj nga një ekspozitë

Publikuar

nga

Arti është subjektiv. Dhe përderisa shumica e artistëve dëshirojnë të ndajnë punën e tyre me botën, nuk ka garanci se publiku do ta kuptojë apo pëlqej punën e tyre artistike.

Kështu duket të jetë edhe rasti i një pikture nga artisti vendas, Vincent Namatjira, që përfshin një portret të gruas më të pasur në Australi, manjates së minierave Gina Rinehart.

Rinehart i ka kërkuar Galerisë Kombëtare të Australisë (NGA) të largojë portretin e saj, një prej 21 veprave të tij individuale që përbëjnë një pjesë të vetme në ekspozitën e Namatjiras, “Australia in Color”.

Kjo ekspozitë po shfaqet në galerinë e kryeqytetit australian, Kanberra, që nga muaji mars.

Subjekte të tjera të kësaj ekspozite janë edhe Mbretëresha Elizabetë II, muzikanti amerikan, Jimi Hendrix, aktivisti australian për të drejtat e aborigjenëve Vincent Lingiari, si dhe ish-kryeministri australian, Scott Morrison./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Art

Jeta dhe vepra në kthesën e fundit: Michelangelo në Muzeun Britanik

Publikuar

nga

Një ndër pikat kryesore të ekspozitës që u hap në Muzeun Britanik është karikatura e vetme e mbijetuar e plotë e Michelangelos “Epifania”, një vizatim përgatitor në shkallë të plotë, e cila është një nga veprat më të mëdha të Rilindjes në letër.

Michelangelo, gjeniu italian pas tavanit befasues të Kapelës Sistine dhe statujës ikonike të Davidit, festohet shpesh për arritjet e tij të hershme. Megjithatë, ekspozita e re që u hap më 2 maj në Muzeun Britanik të Londrës synon të hedhë dritë mbi një periudhë më pak të njohur: vitet e tij të fundit. Që nga të 50-at e tij deri në vdekjen e tij në pothuajse 89-vjeç, ekspozita e titulluar “Michelangelo: Dekadat e fundit” shfaq thesare të rralla, duke përfshirë “Epifania” dy metra të lartë. Vizatimi i përfunduar me shkumës të zi nga Michelangelo po zbulohet për publikun për herë të parë që nga restaurimi në vitin 2018.

Si vizatimi i vetëm i mbijetuar i plotë nga Michelangelo, ky vizatim përgatitor në shkallë të plotë është një nga veprat më të mëdha të Rilindjes në letër dhe qëndron si një nga thesaret më të çmuara të Muzeut Britanik. Punimet e mëvonshme tregojnë një anë krejt tjetër të tij, shumë më introspektive, shumë më i menduar. Ne mund ta shohim më shumë prej tij si një person që po pajtohet me këto ndjenja njerëzore shumë universale me të cilat ne të gjithë përballemi ndërsa rritemi, duke u përpjekur të peshojmë nëse keni jetuar një jetë të mirë dhe duke medituar mbi aspektet e besimit për të cilat ai shpreson se do sillni atë në shpëtim”, shpjegon kuratorja kryesore e ekspozitës, Sarah Vowles.

Vizitorët mund të eksplorojnë studimet e hershme për veprat e tij të famshme, të tilla si figurat për “Gjykimi i Fundit”, afresku që mbulon të gjithë murin e altarit të Kapelës Sistine, së bashku me vizatimet e mëvonshme të bëra pak para vdekjes së tij, duke zbuluar evolucionin e stilit të tij.

“Kur e fillojmë ekspozitën me vizatimet për Gjykimin e Fundit, ky është ndoshta Michelangelo që njerëzit presin të shohin: këto poza shumë dramatike, ekstravagante, figura të lidhura me muskuj, magjepsja me anatominë mashkullore,” vëren Vowles.

Letrat e ekspozuara në ekspozitë japin një pasqyrë të jetës së Michelangelos përtej artit. Ai i shkruan nipit të tij Leonardo Buonarroti për ta falënderuar për verën e dërguar nga ferma familjare. Një tjetër letër prekëse vjen nga Daniele da Volterra, duke i kërkuar Leonardos të vizitojë xhaxhain e tij të sëmurë sa më shpejt të jetë e mundur. Pavarësisht moshës së tij të avancuar, ambicia e Michelangelos mbeti e pashuar. Planet për kupolën e Bazilikës së Shën Pjetrit demonstrojnë krijimtarinë e tij të qëndrueshme dhe aftësinë e projektimit.

“Kjo ekspozitë e bën të qartë se edhe pas moshës 60-vjeçare dhe për një kohë të gjatë pas kësaj, artistët mund të mbeten tepër krijues dhe inovativë dhe mund të ndërmarrin projekte të reja dhe vërtet sfiduese”, thotë Vowles.

Përktheu nga Euronews: Dionesa Ebibi

 

Vazhdo të lexosh

Art

Ekselencë Arkitekturore: Fituesi i konkursit “Expo Albania” shpallet arkitekti amerikan, Steven Hall

Ai triumfoi si fitues i konkursit ndërkombëtar për ndërtimin e qendrës së re të panaireve “Expo Albania”.

Publikuar

nga

Tiranë – Në një grumbullim të lavdishëm të talentit arkitektonik, projekti i studios së arkitektit amerikan, Steven Hall, triumfoi si fitues i konkursit ndërkombëtar për ndërtimin e qendrës së re të panaireve “Expo Albania”. Ky vendim frymëzues shpalli një epokë të re në peisazhin arkitektonik të Tiranës. Pas një sfide të ngushtë ku garuan 5 skuadra të shquara arkitektonike, jeta u bë një vepër arti e mahnitshme e ndërthurjes së vizionit dhe inovacionit. Në arenën e përplasjeve kreative, studiot më të talentuara nga e gjithë bota përbënin një tapet të bukur të ekselencës.

Përzgjedhja e një projekti të tillë, të cilin arkitekti i studios fituese e përshkruan si “një dimension kulturor”, e bëri këtë moment jo vetëm një fitore për një studio, por një shpallje e një epoke të re në dizajnin urban.

“Këto projekte kanë një dimension kulturor, janë projektet më të mira në portofolin tonë. Të gjithë jemi shumë të lumtur të bashkëpunojmë”, shprehet me ngazëllim arkitekti, ndërsa pasqyron një energji të përjetshme që i karakterizon krijimtarinë e tij.

Me këtë shpallje, Tirana përshëndet një përparim të madh drejt një vizioni më të përparuar urbanistik, ku talenti dhe inovacioni bashkohen për të ndërtuar një të ardhme më të shkëlqyer.

Kryeministri Edi Rama bëri një njoftim në rrjetet sociale, duke ndarë pamjet e projektit fitues të arkitektit të shquar amerikan, Steven Holl, në finalen e konkursit ndërkombëtar për Expo Albania. Theksohet sr kjo shënon një hap të rëndësishëm drejt vizionit të ri urbanistik për Tiranën e vitit 2030.

Pamjet e shfaqura tregojnë një kompleks modern dhe sfidues, i cili do të shërbejë si qendër për panaire, ekspozita artistike, kulturore dhe historike, si dhe për konferenca dhe takime të ndryshme. “Ky projekt është i rëndësishëm në rrugën e transformimit të vendit”, theksoi Kryeministri Rama.

Në garën e ashpër për të fituar këtë projekt, morën pjesë 5 studio prestigjioze arkitektonike nga e gjithë bota, duke konkretizuar një nga sfidat më të mëdha të arkitekturës së bashkohshme. Studioja e Steven Holl fitoi zemrat e jurisë përpara studiove të tjera të njohura si Jeanne Gang nga SHBA dhe Kuehn Malvezzi nga Gjermania.

“Ky kompleks jo vetëm do të ndërtojë një vizion të ri urbanistik për Tiranën tonë, por gjithashtu do të jetë një destinacion për banorët vendas dhe për turistët e huaj”, shtoi Rama.

Po ashtu theksohet se në këtë hapësirë të re do të shfaqet pasuria kulturore dhe historike e vendit tonë, duke e bërë atë një destinacion të pazëvendësueshëm për të gjithë.

Me fitimin e këtij projekti, Shqipëria bën një hap të rëndësishëm drejt një të ardhme më moderne dhe të shkëlqyeshme, duke ndjekur trendet botërore të arkitekturës bashkëkohore dhe zhvillimit urbanistik./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Art

Një kthesë në Art dhe Dizajn: Ekspertiza dhe kreativiteti në UBT

Kjo ditë nuk ishte vetëm një ditë e aktiviteteve, por një ngjarje që frymëzoi dhe rriti ndjenjën e bashkëpunimit dhe kreativitetit në mesin tonë.

Publikuar

nga

Një ditë e dytë e mbushur me ngjarje dhe kreativitet në Javën e Artit dhe Dizajnit, një sërë aktivitetesh tërheqëse dhe të diversifikuara për studentët dhe pjesëmarrësit. Aktivitete këto që shërbyen si një platformë e shkëmbimit të ideve, kreativitetit dhe ekspertizës në fushën e artit dhe dizajnit. Në këtë kohë të mbushur me potencial, studentët dhe pjesëmarrësit kishin rastin të shfaqnin talentin e tyre unik dhe të eksploronin thellësinë e teknikave të pikturimit. Nën udhëzimin e profesionistëve të fushës, ata u nisën në një udhëtim të pandërprerë drejt njohurive të reja dhe shkëlqimit artistik. Kjo ditë nuk ishte vetëm një ditë e aktiviteteve, por një ngjarje që frymëzoi dhe rriti ndjenjën e bashkëpunimit dhe kreativitetit në mesin tonë.

“Play Session – Board Games created by students”, ishte hapësira ku u krijuan dhe u zhvillua luajtja e lojërave të krijuara nga studentët, që rriti kreativitetin dhe aftësitë e studentëve në dizajnimin e lojërave.

“Prezantimi i Instrumenteve nga Profesorët Dukagjin Muhaxheri dhe Blerim Emerllahu”, ishte një kënd që ofroi njohuri të thella dhe demonstrime praktike për përdorimin e mjeteve dhe teknikave të dizajnit nga ekspertë të fushës.

Profesori Blerim Emerllahu, ka sjellë para studentëve dhe të pranishmëve një udhëtim nëpër historinë e klarinetës, duke na shpjeguar me pasion dhe detaje të mrekullueshme rrugën e këtij instrumenti muzikor. Fillimisht, ai na udhëzoi nëpër gjerësitë e kohës së lashtë, ku shumë vende dhe kultura kanë eksperimentuar me versione të hershme të instrumenteve, pastaj, Profesori Emerllahu na çoi në një udhëtim në kohën mesjetare për të zbuluar origjinën e instrumentit modern të klarinetës. Me pasionin dhe njohuritë e tij, profesori na bëri të ndjejmë emocionin e rrugës së këtij instrumenti të mrekullueshëm, duke na inkurajuar të kuptojmë se historia e një instrumenti është e lidhur ngushtë me evoluimin e kulturës dhe teknologjisë, dhe se çdo detaj i tij ka një histori të fortë dhe frymëzuese.

Profesori Dugagjin Muhaxheri na udhëzoi në një rrugëtim nëpër historinë dhe shkëlqimin e saksofonit, duke na treguar me pasion dhe detaje të mrekullueshme për këtë instrument ikonik. Pastaj, profesori na shoqëroi në një udhëtim nëpër historinë e saksofonit, duke na treguar për jetën dhe historinë muzikore të Adolphe Sax-it. Profesori Muhaxheri na tregoi gjithashtu për sfidat dhe sukseset e hershme të saksofonit, duke na ftuar të kuptojmë rëndësinë e tij në muzikën ushtarake dhe klasike. Muhaxheri na bëri të ndjehemi të frymëzuar për trashëgiminë e saksofonit në botën e muzikës së sotme. Ai na inkurajoi të kuptojmë se, pavarësisht sfidave dhe konkurrencës, saksofoni vazhdon të jetë një instrument i rëndësishëm dhe i respektuar, duke u përdorur në bashkëpunime ndër-zhanre dhe duke shfaqur potencialin e tij të paepur për inovacion dhe eksplorim në të ardhmen.

“Muzikë, Vizatim, Skulpturë, Fotografi – Brendësi me Profesor Sebil Spat”, një aktivitet si ky i gjerë përfshirës i disa arteve të ndryshme, që promovoi një qasje të integruar ndaj kreativitetit dhe dizajnit.

“Workshop për Dizajn Pezull – Modë”, ishte sesioni i specializuar për të eksploruar dhe zhvilluar aftësitë në dizajnin e modës, duke u fokusuar në aspekte të caktuara si dizajni pezull dhe tendencat e fundit në modë. Këto aktivitete ofruan një platformë të vlefshme për të ndarë njohuri, përvoja dhe ide në një mjedis stimulues dhe inovativ siç është ambienti dhe fryma që ofron UBT.

“Webinar- Fusion of Technology in Art and Design”, një aktivitet që u realizua online, ishte  udhëtim i pasur me informacione dhe inspirim. Aktiviteti u udhëheq nga një grup artistësh dhe dizajnuesish të shquar të cilët do të ndajnë përvojën e tyre në përdorimin e teknologjisë në krijimtarinë e tyre artistike, ndër ta pjesë ishte Edmond Hajrizi, Rektor i UBT-së; Alban Muja, një artist i njohur për veprat e tij të frymëzuara nga historia dhe kultura; Katarina Csanyiova, Gul Kaner dhe Hana Zeqa, Diellza Elshani, Arta Pllana, dhe Drita Kabashi. Me një grup të tillë të përfaqësuesve u zhvillua një diskutim i pasur dhe frymëzues mbi mënyrën se si teknologjia transformon dhe fuqizon krijimtarinë artistike dhe dizajnin.

Pas një ditë të ngarkuar me kreativitet dhe pasion, aventura nuk mbaron këtu. Nesër, përjetimet e artit dhe dizajnit vazhdojnë me një varg aktivitetesh të tjera që do të na hedhin në një valë të re të frymëzimit dhe eksplorimit./UBTNews/

Dionesa Ebibi

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara