Lajmet

Me çfarë mungesa po përballet bota?

Kryesisht fajtore janë pengesat e shkaktuara nga pandemia e koronavirusit.

Published

on

Në gjithë botën, njerëzit dhe bizneset janë duke u përballur me mungesa të shumë produkteve, duke nisur nga kafeja e deri te thëngjilli.

Kryesisht fajtore janë pengesat e shkaktuara nga pandemia e koronavirusit – mirëpo nuk mungojnë edhe faktorë tjerë që kanë dalë në pah në mënyra të ndryshme.

Kina: Thëngjill dhe letër

Një “stuhi perfekte” në Kinë është duke goditur shitësit dhe bizneset.

Mungesë ka në gjithçka përfshirë letrën, ushqimet, tekstilin, lodrat dhe çipat për iPhone, ka thënë Michal Meidan nga Insituti i Oksfordit për Studime të Energjisë.

Ajo ka thënë se këto produkte “mund të mungojnë për Festën e Krishtlindjes”.

Problemi buron kryesisht nga një krizë e energjisë, për shkak të së cilës, më shumë se 20 provinca janë përballur me mungesë të energjisë elektrike.

Më shumë se gjysma e energjisë së shtetit është produkt i thëngjillit.

Çmimet e energjisë janë rritur së fundmi në nivel botëror.

Këto shpenzime nuk mund të barten te konsumatorët kinezë për shkak të rregulloreve që përcaktojnë kufirin në çmime, andaj kompanitë kanë zvogëluar furnizimet.

Prodhimi i thëngjillit është goditur edhe nga kontrolle më të ashpra për siguri në miniera, sisteme të reja për ambientin dhe vërshimet e fundit, ka thënë Meidan.

Kjo nënkupton që ndonëse rritet kërkesa për produkte kineze, fabrikave u është kërkuar të ulin shfrytëzimin e energjisë apo edhe t’i mbyllin fabrikat për disa ditë.

SHBA: Lodra dhe letra tualeti

Për Krishtlindje, “disa gjëra njerëzit nuk do të mund t’i kenë”, ka paralajmëruar një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.

Lodrat do të jenë në mesin e tyre, ashtu sikurse letrat e toaletit dhe uji në shishe, më pas rrobat e reja dhe ushqimi për kafshë.

Pjesë e problemit është edhe një bllokadë në portet amerikane. Katër nga 10 anijet transportuese hyjnë në Shtetet e Bashkuara përmes vetëm dy porteve – në Llos Angjelles dhe Kaliforni.

Në një ditë të shtatorit, një rekord prej 73 anijeve janë detyruar të presin në radhë jashtë portit në Llos Angjelles.

Para parandemisë së koronavirusit, ka qenë e pazakonshme që më shumë se një anije të jetë në pritje.

Të dyja portet tani janë duke punuar pandërprerë për të ndihmuar në ulje të krizës.

Në disa raste, mungesat janë shkaktuar edhe për shkak të probleme të nxitura nga pandemia në shtetet tjera.

Shembull, kompania amerikane e veshjeve sportive, Nike, prodhon shumicën e produkteve në shtetet e Azisë, siç është Vietnami, ku fabrikat kanë qenë të mbyllura për një kohë.

Edhe kur prodhohen produktet, shpërndarja e tyre te shitësit është bërë proces i vështirë, ka thënë profesori Willy Shih nga Shkolla e Harvardit për Biznes, transmeton BBC.

Së fundmi është vërejtur rritje e konsumit në mesin e amerikanëve, mirëpo pengesat në fabrika, porte, rrugë e hekurudha të stërngarkuara kanë krijuar bllokada, ka thënë ai.

India: Makina dhe çipa për kompjuterë

Kompania më e madhe indiane e prodhimit të makinave, Maruti Suzuki, është përballur me ulje të prodhimit, kryesisht për shkak të mungesës globale të çipave kompjuterikë.

Këta çipa janë të nevojshëm nëpër motorë të makinave dhe për frenim emergjent.

Mungesa e tyre është rezultat i pengesave të lidhura me pandeminë, në shtete si Japonia dhe Koreja e Jugut.

Kërkesa globale për çipa – të cilët përdoren edhe në telefona dhe kompjuterë – veçse ka qenë në rritje para pandemisë, për shkak të përdorimit të teknologjisë 5G.

Puna nga shtëpitë po ashtu ka rezultuar me një tjetër rritje të kërkesës, pasi njerëzit kanë punuar me laptopë dhe kanë komunikuar përmes kamerave.

Mungesa e këtyre pajisjeve në Indi është përkeqësuar edhe nga kriza e këtij shteti me energjinë.

Rezervat e thëngjillit janë tejet të vogla. Rimëkëmbja e ekonomisë së Indisë, pas valës së dytë vdekjeprurëse të koronavirusit, ka çuar në rritje të kërkesës për energji.

Mirëpo çmimet globale të thëngjillit janë rritur dhe importet e Indisë kanë rënë.

Ndikimi është parë gjithandej, ka thënë Zohra Chatterji, ish-shefe e një kompanie të thëngjillit në Indi.

“I gjithë sektori i prodhimit – çimentoja, çeliku dhe ndërtimi – gjithçka ndikohet kur ka mungesë të thëngjillit”.

Familjet në Indi do të preken po ashtu, kanë thënë ekspertët, ndërkohë që rriten çmimet e energjisë.

Inflacioni i lartë nënkupton se çmimet e produkteve të domosdoshme si ushqimi dhe vaji rriten në vazhdimësi.

Brazili: Kafe dhe ujë

Thatësia më e madhe e Brazilit, në pothuajse një shekull, është kryesisht rezultat i korrjeve zhgënjyese të kokrrave të kafesë këtë vit.

Sfidat e prodhuesve të kafesë janë përkeqësuar nga çmimet e transportit dhe mungesa e kontejnerëve.

Çmimet e larta do të barten në kafiteritë në gjithë botën, pasi Brazili është prodhuesi dhe eksportuesi më i madh i kafesë.

Ndërkohë që pjesa më e madhe e energjisë elektrike prodhohet nga hidrocentralet, mungesa e ujit është duke pasur ndikim të drejtpërdrejtë në furnizimet me energji në këtë shtet.

Teksa çmimet rriten, autoritetet janë duke u kërkuar njerëzve që të mos harxhojnë shumë energji elektrike.

Ministria për Energji ka thënë se agjencive qeveritare u është kërkuar të zvogëlojnë shfrytëzimin e energjisë për 20 për qind, ka raportuar e përditshmja amerikane The Washington Post.

Nigeria: Gazi për gatime

Nigeria është duke u përballur me mungesa të gazit të lëngshëm, që përdoret kryesisht për gatime.

Ky shtet gjendet në situatë të tillë pavarësisht pse ka rezervat më të mëdha të gazit natyror në Afrikë.

Çmimi i gazit të lëngshëm është rritur për pothuajse 60 për qind në periudhën prill-korrik, duke e bërë të paqasshëm atë për shumë nigerianë.

Si rezultat, familjet dhe bizneset kanë kthyer sytë te thëngjilli apo drutë, për të gatuar.

Një nga arsyet e rritjes së çmimeve janë pengesat në furnizime globale, pasi ky shtet vazhdon të varet nga importet e gazit të lëngshëm.

Situata ka gjasë të jetë përkeqësuar nga rënia e vlerës së valutës kombëtare dhe prezantimi i taksave në gaz të lëngshëm.

Ekspertët paralajmërojnë se mungesat mund të kenë ndikim në shëndetësi dhe ambient, pasi njerëzit janë duke gjetur alternativa më të lira, por edhe më të rrezikshme njëkohësisht.

Libani: Uji dhe ilaçet

Ka shqetësime rreth mungesës së ujit, ilaçeve dhe naftës në Liban.

Në 18 muajt e kaluar, ky shtet është përballur me krizë ekonomike, e cila ka shtyrë tri të katërtat e popullsisë në varfëri, ka ulur vlerën e valutës dhe ka nxitur protesta të mëdha kundër Qeverisë dhe sistemit politik të Libanit.

Ekonomia e këtij shteti ka pasur probleme edhe para shpërthimit të koronavirusit.

Mirëpo pandemia i ka vështirësuar gjërat.

Mungesat e naftës kanë rezultuar me probleme me energji elektrike, duke lënë bizneset dhe familjet të varura nga gjeneratorë të shtrenjtë privatë, nëse veç kanë mundur të përballojnë blerjen e tyre.

Në muajin gusht, Koordinatorja e Kombeve të Bashkuara për Libanin, Najat Rochdi, ka thënë se ajo është “thellësisht e shqetësuar rreth ndikimit që mund të ketë kriza me naftë në kujdesin shëndetësor dhe furnizimet me ujë për miliona persona në Liban”.

Përgatiti: Krenare Cubolli/RFE

Continue Reading

Aktualitet

Zjarr masiv në bazën ushtarake ruse në Melitopol

Published

on

Një zjarr i madh ka shpërthyer në fabrikën “Hydromash” në qytetin e pushtuar të Melitopolit, duke shkaktuar një tym të dendur dhe flakë që janë të dukshme në të gjithë zonën përreth.

Pamjet dhe dëshmitë tregojnë për zjarr të jashtëzakonshëm në përmasa, që ka përfshirë një pjesë të konsiderueshme të objektit industrial. Sipas burimeve lokale pas pushtimit të qytetit nga forcat ruse, kompleksi industrial i “Hydromash” është shndërruar në bazë ushtarake të improvizuar.

Kjo fabrikë, e cila më parë prodhonte pajisje hidraulike dhe komponentë të tjerë teknikë, thuhet se është përdorur nga ushtria ruse për magazinimin e armatimit dhe logjistikës ushtarake.

Zjarri ka filluar në orët e vona të natës dhe përhapja e tij e shpejtë ka ngritur shqetësime për rrezikun e shpërthimeve të mundshme, veçanërisht nëse në ambientet e godinës ndodhen municione ose karburante. Ende nuk ka një reagim zyrtar nga pala ruse për shkakun e zjarrit apo pasojat e plota.

Autoritetet ukrainase nuk e kanë përjashtuar mundësinë që incidenti të jetë rezultat i një operacioni të qëllimshëm ose sabotimi.

Megjithatë, deri në këtë moment, shkaku i saktë i zjarrit mbetet i paqartë dhe nuk është konfirmuar nga burime të pavarura. Ngjarja vjen në një kohë kur tensionet në rajonet e pushtuara mbeten të larta, dhe incidentet e tilla gjithnjë e më shpesh lidhen me aktivitetet ushtarake dhe përplasjet në prapavijë.

Continue Reading

Lajmet

9 qershori i historisë: 26 vjet nga kapitullimi i Serbisë në Kosovë

Published

on

By

Më 9 qershor 1999 u nënshkrua Marrëveshja ushtarako-teknike e Kumanovës mes NATO-s dhe Republikës Federale të Jugosllavisë, e cila shënoi kapitullimin e forcave serbe dhe fundin e luftës në Kosovë. Kjo marrëveshje historike i hapi rrugë tërheqjes së plotë të trupave ushtarake dhe policore të Serbisë nga territori i Kosovës.

Dokumenti u nënshkrua në afërsi të Kumanovës nga komandanti i parë i KFOR-it në Kosovë, gjenerali britanik Michael Jackson, dhe shefi i atëhershëm i Shtabit të Ushtrisë Jugosllave, gjenerali Nebojsha Pavkoviq – më pas i akuzuar për krime lufte dhe gjenocid në Tribunalin e Hagës.

Marrëveshja hyri në fuqi më 11 qershor 1999 dhe pasoi një fushatë 78-ditore bombardimesh të NATO-s mbi caqet serbe, si përgjigje ndaj spastrimit etnik dhe krimeve të luftës të kryera nga regjimi i Sllobodan Millosheviqit në Kosovë. Gjatë luftës, më shumë se 10 mijë shqiptarë u vranë, rreth 5 mijë mbeten të zhdukur, ndërsa mbi 1 milion qytetarë u detyruan të largohen nga shtëpitë e tyre.

Në bazë të kësaj marrëveshjeje, Serbia ishte e detyruar të largonte nga Kosova të gjitha forcat me kapacitet ushtarak, përfshirë ushtrinë, policinë, njësitë speciale, paramilitarët dhe shërbimet sekrete. Gjithashtu u vendosën kufizime të rrepta për prezencën ushtarake në zonat kufitare me Kosovën: një brez ajror sigurie prej 25 kilometrash dhe një brez tokësor prej 5 kilometrash ku ndalohej vendosja e armatimeve të rënda.

Vetëm dy ditë më vonë, më 12 qershor 1999, trupat e para të këmbësorisë së NATO-s hynë në Kosovë, duke shënuar zyrtarisht fillimin e një epoke të re për vendin. Më 10 qershor, NATO ndaloi bombardimet dhe Këshilli i Sigurimit i OKB-së miratoi Rezolutën 1244, përmes së cilës në Kosovë u vendos misioni ndërkombëtar paqeruajtës KFOR me 37.200 ushtarë nga 36 shtete.

KFOR-i mori përgjegjësinë për sigurinë në pesë zona të ndara: amerikane, britanike, franceze, gjermane dhe italiane. Në të njëjtën kohë u vendos edhe Misioni i Përkohshëm Administrativ i Kombeve të Bashkuara (UNMIK), që do të udhëhiqte procesin e rindërtimit dhe administrimit civil të vendit.

Pas përfundimit të luftës, edhe Ushtria Çlirimtare e Kosovës (UÇK) u shpërbë dhe u transformua në Trupat Mbrojtëse të Kosovës (TMK), si një forcë e re në përputhje me marrëveshjet ndërkombëtare.

Sot, 26 vjet më pas, Marrëveshja e Kumanovës mbetet një nga gurët themeltarë të shtetformimit të Kosovës dhe një simbol i triumfit ndaj shtypjes dhe dhunës.

Continue Reading

Aktualitet

Kuvendi mblidhet sot për të 29-ën herë

Published

on

Deputetët e zgjedhur të Kuvendit të Kosovës do të mblidhen sërish sot, në përpjekjen e 29-të për të arritur konstituimin e këtij institucioni.

Megjithëse, si 28 herët paraprake, sipas deklaratave dhe qëndrimeve të ish-opozitës si dhe partisë fituese të zgjedhjeve, as sot nuk do të ketë ndonjë ndryshim në ngërçin e krijuar politik.

Seanca e sotme nis nga ora 11:00.

Sakaq më 15 qershor bëhen dy muaj që nga nisja e bllokadës së Kuvendit të Republikës së Kosovës.

Continue Reading

Lajmet

Aktori Christian Bale duket thuajse i panjohur rrugëve të Atlantas, teksa po xhiron filmin e ri

Published

on

Një nga yjet më të mëdhenj të Hollywood-it është shfaqur i paidentifikueshëm në xhirimet e filmit të ri biografik me temë sportive por a mund ta dalloni kush është?

Aktori 51-vjeçar është parë i veshur me një xhaketë të zezë prej lëkure, me flokë të lëmuar pas dhe duke mbajtur tre unaza të Super Bowl-it në xhirimet e filmit të tij më të ri, shkruan The Sun.

Ky fitues i çmimit Oscar kishte një pamje ndryshe nga ajo me të cilën jemi mësuar ta shohim si zemërthyes klasik, teksa po xhironte të mërkurën në Atlanta.

Ylli i njohur është fotografuar duke shëtitur në setin e filmit me një shprehje goje të hapur në fytyrë.

Por, a e zbuluat se për cilin aktor bëhet fjalë? As më pak e as më shumë, është ylli i filmit Batman, Christian Bale.

Aktori i famshëm është duke xhiruar skena për filmin e tij të ri të titulluar Madden, ku luan përkrah yllit tjetër amerikan, Nicolas Cage, në një projekt shumë të përfolur të regjisorit David O. Russell. Në rolin e tij, Christian Bale i ngjan shumë personazhit real që portretizon – të ndjerit Al Davis, pronari dhe menaxheri legjendar i ekipit Oakland Raiders. Bale shihej me një pamje të zbehtë dhe me fytyrë të skuqur, karakteristike për Davis.

Ndërkohë, Nicolas Cage është parë në set i veshur me një kostum special që e bënte të dukej më i shëndoshë, me flokë të gjatë, duke interpretuar trajnerin e famshëm të Raiders dhe më pas transmetuesin legjendar të NFL-it, John Madden.

Në film marrin pjesë edhe komediani John Mulaney në rolin e Trip Hawkins, themeluesit të Electronic Arts, si dhe aktorja britanike Sienna Miller, e cila luan Carol Davis, bashkëshorten e Al Davis.

Sipas një deklarate nga Amazon, “Filmi ndjek rrugëtimin e jashtëzakonshëm të Madden – nga partneriteti i suksesshëm në Super Bowl me Al Davis dhe ekipin Raiders, te krijimi i lojës së famshme Madden NFL, e deri tek shndërrimi në një nga zërat më ikonë në historinë e futbollit amerikan”.

Fansat e NFL-it kanë reaguar me habi ndaj transformimit të Christian Bale dhe Nicolas Cage për rolet e tyre.

“Prisni pak, a është kjo e vërtetë?”, shkroi një përdorues. “Ata s’duken aspak si vetja e tyre e vërtetë”, komentoi një tjetër. “Jo, nuk ka mundësi që ky të jetë John Madden!”, shtoi dikush tjetër i habitur.

Filmi Madden është i drejtuar nga David O. Russell, i cili ka qenë i nominuar për çmimin Oscar me filmat si The Fighter dhe Silver Linings Playbook.

Ai gjithashtu ka shkruar skenarin e këtij filmi, i cili është i bazuar në jetën e vërtetë të John Madden – nga koha si trajner i NFL-it, tek karriera si komentator dhe më pas fytyra ikonë e lojërave video Madden NFL të EA Sports.

Madden ndërroi jetë në dhjetor të vitit 2021, në moshën 85-vjeçare. Në film përfshihet edhe jeta e Al Davis – pronarit karizmatik të Raiders, i njohur për moton e tij të famshme: “Fitoni, thjesht fitoni, baby.” Davis ndërroi jetë në tetor të vitit 2011, në moshën 82-vjeçare për shkak të dështimit të zemrës.

Në prill të kaluar, u bë e ditur se roli i Madden do t’i besohej Nicolas Cage, ndërsa më vonë u konfirmua se Christian Bale do të portretizonte Al Davis. /

Continue Reading

Të kërkuara