Lajmet

Me çfarë mungesa po përballet bota?

Kryesisht fajtore janë pengesat e shkaktuara nga pandemia e koronavirusit.

Published

on

Në gjithë botën, njerëzit dhe bizneset janë duke u përballur me mungesa të shumë produkteve, duke nisur nga kafeja e deri te thëngjilli.

Kryesisht fajtore janë pengesat e shkaktuara nga pandemia e koronavirusit – mirëpo nuk mungojnë edhe faktorë tjerë që kanë dalë në pah në mënyra të ndryshme.

Kina: Thëngjill dhe letër

Një “stuhi perfekte” në Kinë është duke goditur shitësit dhe bizneset.

Mungesë ka në gjithçka përfshirë letrën, ushqimet, tekstilin, lodrat dhe çipat për iPhone, ka thënë Michal Meidan nga Insituti i Oksfordit për Studime të Energjisë.

Ajo ka thënë se këto produkte “mund të mungojnë për Festën e Krishtlindjes”.

Problemi buron kryesisht nga një krizë e energjisë, për shkak të së cilës, më shumë se 20 provinca janë përballur me mungesë të energjisë elektrike.

Më shumë se gjysma e energjisë së shtetit është produkt i thëngjillit.

Çmimet e energjisë janë rritur së fundmi në nivel botëror.

Këto shpenzime nuk mund të barten te konsumatorët kinezë për shkak të rregulloreve që përcaktojnë kufirin në çmime, andaj kompanitë kanë zvogëluar furnizimet.

Prodhimi i thëngjillit është goditur edhe nga kontrolle më të ashpra për siguri në miniera, sisteme të reja për ambientin dhe vërshimet e fundit, ka thënë Meidan.

Kjo nënkupton që ndonëse rritet kërkesa për produkte kineze, fabrikave u është kërkuar të ulin shfrytëzimin e energjisë apo edhe t’i mbyllin fabrikat për disa ditë.

SHBA: Lodra dhe letra tualeti

Për Krishtlindje, “disa gjëra njerëzit nuk do të mund t’i kenë”, ka paralajmëruar një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.

Lodrat do të jenë në mesin e tyre, ashtu sikurse letrat e toaletit dhe uji në shishe, më pas rrobat e reja dhe ushqimi për kafshë.

Pjesë e problemit është edhe një bllokadë në portet amerikane. Katër nga 10 anijet transportuese hyjnë në Shtetet e Bashkuara përmes vetëm dy porteve – në Llos Angjelles dhe Kaliforni.

Në një ditë të shtatorit, një rekord prej 73 anijeve janë detyruar të presin në radhë jashtë portit në Llos Angjelles.

Para parandemisë së koronavirusit, ka qenë e pazakonshme që më shumë se një anije të jetë në pritje.

Të dyja portet tani janë duke punuar pandërprerë për të ndihmuar në ulje të krizës.

Në disa raste, mungesat janë shkaktuar edhe për shkak të probleme të nxitura nga pandemia në shtetet tjera.

Shembull, kompania amerikane e veshjeve sportive, Nike, prodhon shumicën e produkteve në shtetet e Azisë, siç është Vietnami, ku fabrikat kanë qenë të mbyllura për një kohë.

Edhe kur prodhohen produktet, shpërndarja e tyre te shitësit është bërë proces i vështirë, ka thënë profesori Willy Shih nga Shkolla e Harvardit për Biznes, transmeton BBC.

Së fundmi është vërejtur rritje e konsumit në mesin e amerikanëve, mirëpo pengesat në fabrika, porte, rrugë e hekurudha të stërngarkuara kanë krijuar bllokada, ka thënë ai.

India: Makina dhe çipa për kompjuterë

Kompania më e madhe indiane e prodhimit të makinave, Maruti Suzuki, është përballur me ulje të prodhimit, kryesisht për shkak të mungesës globale të çipave kompjuterikë.

Këta çipa janë të nevojshëm nëpër motorë të makinave dhe për frenim emergjent.

Mungesa e tyre është rezultat i pengesave të lidhura me pandeminë, në shtete si Japonia dhe Koreja e Jugut.

Kërkesa globale për çipa – të cilët përdoren edhe në telefona dhe kompjuterë – veçse ka qenë në rritje para pandemisë, për shkak të përdorimit të teknologjisë 5G.

Puna nga shtëpitë po ashtu ka rezultuar me një tjetër rritje të kërkesës, pasi njerëzit kanë punuar me laptopë dhe kanë komunikuar përmes kamerave.

Mungesa e këtyre pajisjeve në Indi është përkeqësuar edhe nga kriza e këtij shteti me energjinë.

Rezervat e thëngjillit janë tejet të vogla. Rimëkëmbja e ekonomisë së Indisë, pas valës së dytë vdekjeprurëse të koronavirusit, ka çuar në rritje të kërkesës për energji.

Mirëpo çmimet globale të thëngjillit janë rritur dhe importet e Indisë kanë rënë.

Ndikimi është parë gjithandej, ka thënë Zohra Chatterji, ish-shefe e një kompanie të thëngjillit në Indi.

“I gjithë sektori i prodhimit – çimentoja, çeliku dhe ndërtimi – gjithçka ndikohet kur ka mungesë të thëngjillit”.

Familjet në Indi do të preken po ashtu, kanë thënë ekspertët, ndërkohë që rriten çmimet e energjisë.

Inflacioni i lartë nënkupton se çmimet e produkteve të domosdoshme si ushqimi dhe vaji rriten në vazhdimësi.

Brazili: Kafe dhe ujë

Thatësia më e madhe e Brazilit, në pothuajse një shekull, është kryesisht rezultat i korrjeve zhgënjyese të kokrrave të kafesë këtë vit.

Sfidat e prodhuesve të kafesë janë përkeqësuar nga çmimet e transportit dhe mungesa e kontejnerëve.

Çmimet e larta do të barten në kafiteritë në gjithë botën, pasi Brazili është prodhuesi dhe eksportuesi më i madh i kafesë.

Ndërkohë që pjesa më e madhe e energjisë elektrike prodhohet nga hidrocentralet, mungesa e ujit është duke pasur ndikim të drejtpërdrejtë në furnizimet me energji në këtë shtet.

Teksa çmimet rriten, autoritetet janë duke u kërkuar njerëzve që të mos harxhojnë shumë energji elektrike.

Ministria për Energji ka thënë se agjencive qeveritare u është kërkuar të zvogëlojnë shfrytëzimin e energjisë për 20 për qind, ka raportuar e përditshmja amerikane The Washington Post.

Nigeria: Gazi për gatime

Nigeria është duke u përballur me mungesa të gazit të lëngshëm, që përdoret kryesisht për gatime.

Ky shtet gjendet në situatë të tillë pavarësisht pse ka rezervat më të mëdha të gazit natyror në Afrikë.

Çmimi i gazit të lëngshëm është rritur për pothuajse 60 për qind në periudhën prill-korrik, duke e bërë të paqasshëm atë për shumë nigerianë.

Si rezultat, familjet dhe bizneset kanë kthyer sytë te thëngjilli apo drutë, për të gatuar.

Një nga arsyet e rritjes së çmimeve janë pengesat në furnizime globale, pasi ky shtet vazhdon të varet nga importet e gazit të lëngshëm.

Situata ka gjasë të jetë përkeqësuar nga rënia e vlerës së valutës kombëtare dhe prezantimi i taksave në gaz të lëngshëm.

Ekspertët paralajmërojnë se mungesat mund të kenë ndikim në shëndetësi dhe ambient, pasi njerëzit janë duke gjetur alternativa më të lira, por edhe më të rrezikshme njëkohësisht.

Libani: Uji dhe ilaçet

Ka shqetësime rreth mungesës së ujit, ilaçeve dhe naftës në Liban.

Në 18 muajt e kaluar, ky shtet është përballur me krizë ekonomike, e cila ka shtyrë tri të katërtat e popullsisë në varfëri, ka ulur vlerën e valutës dhe ka nxitur protesta të mëdha kundër Qeverisë dhe sistemit politik të Libanit.

Ekonomia e këtij shteti ka pasur probleme edhe para shpërthimit të koronavirusit.

Mirëpo pandemia i ka vështirësuar gjërat.

Mungesat e naftës kanë rezultuar me probleme me energji elektrike, duke lënë bizneset dhe familjet të varura nga gjeneratorë të shtrenjtë privatë, nëse veç kanë mundur të përballojnë blerjen e tyre.

Në muajin gusht, Koordinatorja e Kombeve të Bashkuara për Libanin, Najat Rochdi, ka thënë se ajo është “thellësisht e shqetësuar rreth ndikimit që mund të ketë kriza me naftë në kujdesin shëndetësor dhe furnizimet me ujë për miliona persona në Liban”.

Përgatiti: Krenare Cubolli/RFE

Continue Reading

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara