Botë

Mbetjet plastike, riciklohen vetëm 9% e tyre!

Published

on

Në nivel global, vetëm 9% e mbetjeve plastike riciklohen, një problem që ka shkaktuar shqetësime të mëdha për mjedisin dhe shëndetin njerëzor. Sipas të dhënave të fundit, çdo vit prodhohen rreth 500 milionë ton plastikë, një sasi e madhe që po ndikon rëndë në mjedis dhe po kontribuon në ndryshimet klimatike dhe dëmtimin e ekosistemeve.

Plastika, një material që përdoret në jetën e përditshme për një gamë të gjerë produktesh, përbëhet nga substanca kimike të ndryshme, shumë prej të cilave janë toksike dhe mund të kenë efekte të dëmshme për natyrën dhe shëndetin e njeriut. Pavarësisht përpjekjeve për të zvogëluar përdorimin e plastikës dhe për të përmirësuar proceset e riciklimit, shumica e plastikës së përdorur përfundon në deponi ose në natyrë, duke përkeqësuar problemet mjedisore.

Shifra alarmante
Sipas raportimeve shkencore, vetëm në vitin 2022 u prodhuan 506 milionë ton plastikë, ndërkohë që që nga viti 1950, botës i janë shtuar rreth 11 mijë milionë ton plastike. Kjo sasi e madhe plastikës ka një impakt të madh në ekosistemet tokësore dhe detare, duke krijuar probleme të thella për biodiversitetin dhe duke kontribuar në ndryshimet klimatike globale. Plastika, duke qenë një material që kërkon qindra vjet për t’u degraduar, ngelë në mjedis për periudha të gjata dhe shkakton ndotje afatgjatë.

Problemi me riciklimin
Një nga sfidat kryesore është fakti se shumë pak plastikë riciklohet. Aktualisht, vetëm 9% e mbetjeve plastike kthehen në produkte të reja, ndërkohë që pjesa tjetër shpesh përfundon në deponi, djegie, ose ndot natyrën. Ky shkallë e ulët riciklimi është një pasojë e pamjaftueshmërisë së sistemeve të riciklimit, si dhe e mungesës së infrastrukturës dhe edukatës për riciklimin e plastikës.

Efektet e shumta mjedisore
Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë në natyrë, plastika ka efekte të dëmshme në shëndetin e njerëzve dhe të kafshëve. Substancat kimike që përdoren për prodhimin e plastikës, siftë janë BPA dhe ftalatet, mund të ndikojnë në sistemet endokrine të trupit dhe të shkaktojnë çrregullime hormonale. Po ashtu, mbeturinat plastike që ndodhen në lumenj, detra dhe oqeane, mund të dëmtojnë ekosistemet ujore dhe të vrasin kafshët që i konsumojnë ato, duke shkaktuar një efekt domino në zinxhirin ushqimor.

Sistemi i mbyllur: Nga grumbullimi deri te riciklimi
Për ekspertët, problemi me plastikën nuk fillon vetëm në momentin kur ajo bëhet mbetje, por është një problem i gjithë sistemit, që përfshin grumbullimin, prodhimin, përdorimin dhe riciklimin e saj. Çdo hap i këtij procesi ka pasojat e tij mjedisore dhe ekologjike, dhe çdo hap që bëhet gabim përkeqëson gjendjen. Ky është një cikël i mbyllur që po rëndon mbi planetin, dhe kërkon masa të menjëhershme për të parandaluar një katastrofë ekologjike. Ekspertët janë të mendimit se është e nevojshme një reformë e thellë në menaxhimin e mbetjeve plastike, duke përfshirë rritjen e kapaciteteve për riciklim dhe përdorimin e materialeve alternative që janë më miqësore me mjedisin. Po ashtu, është e domosdoshme të rritet ndërgjegjësimi për reduktimin e përdorimit të plastikës njëpërdorimshe dhe të bëhen investime për zhvillimin e teknologjive të pastrimit dhe riciklimit.

Për të ndihmuar në këtë proces, shumë shtete kanë nisur fushata për ndalimin e përdorimit të plastikës të njëpërdorshme dhe kanë filluar të miratojnë ligje që favorizojnë materialet e biodegradueshme dhe riciklimin. Megjithatë, për të pasur një ndikim të vërtetë në uljen e ndotjes plastike, është e nevojshme një angazhim global dhe një bashkëpunim më i madh ndërkombëtar.

Continue Reading

Botë

​Avioni ushtarak i prodhuar në Rusi u rrëzua në Sudan nga një raketë kineze

Published

on

By

Një aeroplan transporti ushtarak RUS Il-76 u rrëzua në Sudan pranë qytetit Babanusa, duke vrarë të gjithë personat në bord.

Forcat e Mbështetjes së Shpejtë antiqeveritare morën përgjegjësinë për sulmin, raporton UNN, transmeton KosovaPress.

Forcat e Mbështetjes së Shpejtë (RSF), një grup paraushtarak që lufton qeverinë sudaneze, thanë se e rrëzuan aeroplanin duke përdorur një sistem antiajror FK-2000 të prodhuar në Kinë. Ata pretendojnë se e kanë blerë sistemin nga Emiratet e Bashkuara Arabe.

Pamjet nga vendi i rrëzimit që tregojnë fragmente të një aeroplani të madh transporti të bardhë me një seksion të veçantë bishti, karakteristikë e aeroplanëve Il-76, u publikuan gjithashtu në rrjetet sociale. Forcat Ajrore Sudaneze përdorën aeroplanë të tillë për të transportuar trupa, pajisje dhe municione midis bazave ushtarake në zonat e konfliktit.

Lufta civile në Sudan ka vazhduar që nga prilli i vitit 2023. Përdorimi i sistemeve të sofistikuara kundërajrore, siç është FK-2000, tregon armatimin në rritje të RSF-së dhe rrit rrezikun e një përshkallëzimi të konfliktit rajonal./KP

Continue Reading

Lajmet

Njëmbëdhjetë të vdekur dhe mbi 30 të lënduar nga zjarri në shtëpinë e pleqve në Tuzlla

Published

on

Njëmbëdhjetë njerëz e kanë humbur jetë dhe më shumë se 30 të tjerë janë lënduar si pasojë e një zjarri që shpërtheu në katin e shtatë të një shtëpie pleqsh në Tuzlla mbrëmjen e së martës, njoftuan të mërkurën autoritetet në kantonin e Tuzllës në Bosnje.

Sipas të dhënave të fundit të pakonfirmuara, 30 persona janë shtruar në spital në Qendrën Klinike Universitare në Tuzlla, ndërsa numri i të lënduarve që deri më tani kanë kërkuar ndihmë mjekësore është më i lartë.

Viktimat janë banorë të shtëpisë dhe trupat e tyre do të dërgohen për identifikim dhe autopsi, sipas autoriteteve.

Nuk është e qartë se çfarë e shkaktoi zjarrin.

Kryetari i Bashkisë së Tuzllës, Zijad Llugaviq, thirri takim të jashtëzakonshëm mëngjesin e së mërkurës, në të cilin do të paraqiten të dhëna rreth shkaqeve të zjarrit, numrit të viktimave dhe gjendjes së të lënduarve.

Në një njoftim zyrtar disa orë pas zjarrit, shtëpia e pleqve konfirmoi numrin e të vdekurve dhe të lënduarve, dhe shtoi se të lënduarit po trajtohen në Qendrën Klinike Universitare të Tuzllës.

Sipas saj, mes të lënduarve ka edhe oficerë policie, zjarrfikës, punonjës mjekësorë dhe punonjës të shtëpisë së pleqve në Tuzlla./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

Gjermania planifikon tre miliardë euro shtesë për Ukrainën

Published

on

Qeveria gjermane planifikon të rrisë ndihmën financiare për Ukrainën me tre miliardë euro të tjera (3,4 miliardë dollarë) në vitin 2026, tha Ministria e Financave.

’’Fondet kanë për qëllim të mbështesin artilerinë, dronët, automjetet e blinduara dhe zëvendësimin e dy sistemeve raketore ‘Patriot’’, tha ministria.

“Gjermania qëndron fort me Ukrainën dhe është mbështetësja më e madhe e Ukrainës në Evropë”, theksoi ajo.

Ministri i Financave, Lars Klingbeil do të paraqesë një propozim për miratim parlamentar në koordinim me ministrin e Mbrojtjes Boris Pistorius.

Propozimi duhet të diskutohet më pas nga komisioni i buxhetit i Bundestagut.

Projektbuxheti i Gjermanisë për vitin 2026 aktualisht cakton 8,5 miliardë euro për Ukrainën./S.K/EO/

Continue Reading

Lajmet

​Rodgers, piloti që realizoi fluturimin e parë mbi ShBA

Published

on

Piloti Calbraith Rodgers, më 5 nëntor të vitit 1911, u ul me aeroplanin e tij në Long-Beach të Kaliforinës, duke plotësuar në këtë mënyrë fluturimin e parë nga njeri skaj i Shteteve të Bashkuara në tjetrin.

Këtë fluturim, piloti Rodgers e bëri për të fituar çmimin prej 50 mijë dollarësh që kishte ofruar botuesi i një gazete për fluturimin e parë nga njëra anë e vendit në tjetrën brenda 30 ditësh.

Aeroplani i tij ishte pak më i madh se një balonë me një motor me 35 kuaj-fuqi. Rodgers u nis nga Gjiri Sheepshead i New-Yorkut dhe gjatë ditës së parë ai mbuloi 134 kilometra, duke fluturua gjithsejtë 105 minuta fluturimi.

Ai cilësoi këtë si një ”fillim të suksesshëm”. Mirëpo, përpjekjet për të filluar udhëtimin ditën e nesërme ishin më shumë tipike të kësaj ndërmarrjeje. Ai u përplas për një kotec pulash dhe e shkatërroi avionin.

Mekanikët e tij, të cilët e ndiqnin në një tren të posaçëm, e rindërtuan aeroplanin brenda 40 orësh dhe zoti Rodgers u kthye përsëri në ajër.

Ai qëndroi gjithsej 82 orë e 10 minuta në ajër, me 70 ndalesa gjatë 49 ditëve për të përshkuar distancën nga një skaj i vendit në tjetrin.

Megjithëse ai nuk e bëri udhëtimin brenda afatit për të fituar çmimin me para, Calbraith Rodgers u bë i famshëm pasi ai demonstroi se fluturimi transkontinental ishte i mundshëm./S.K/KP/

Continue Reading

Të kërkuara