Bota

Mbetjet plastike, riciklohen vetëm 9% e tyre!

Published

on

Në nivel global, vetëm 9% e mbetjeve plastike riciklohen, një problem që ka shkaktuar shqetësime të mëdha për mjedisin dhe shëndetin njerëzor. Sipas të dhënave të fundit, çdo vit prodhohen rreth 500 milionë ton plastikë, një sasi e madhe që po ndikon rëndë në mjedis dhe po kontribuon në ndryshimet klimatike dhe dëmtimin e ekosistemeve.

Plastika, një material që përdoret në jetën e përditshme për një gamë të gjerë produktesh, përbëhet nga substanca kimike të ndryshme, shumë prej të cilave janë toksike dhe mund të kenë efekte të dëmshme për natyrën dhe shëndetin e njeriut. Pavarësisht përpjekjeve për të zvogëluar përdorimin e plastikës dhe për të përmirësuar proceset e riciklimit, shumica e plastikës së përdorur përfundon në deponi ose në natyrë, duke përkeqësuar problemet mjedisore.

Shifra alarmante
Sipas raportimeve shkencore, vetëm në vitin 2022 u prodhuan 506 milionë ton plastikë, ndërkohë që që nga viti 1950, botës i janë shtuar rreth 11 mijë milionë ton plastike. Kjo sasi e madhe plastikës ka një impakt të madh në ekosistemet tokësore dhe detare, duke krijuar probleme të thella për biodiversitetin dhe duke kontribuar në ndryshimet klimatike globale. Plastika, duke qenë një material që kërkon qindra vjet për t’u degraduar, ngelë në mjedis për periudha të gjata dhe shkakton ndotje afatgjatë.

Problemi me riciklimin
Një nga sfidat kryesore është fakti se shumë pak plastikë riciklohet. Aktualisht, vetëm 9% e mbetjeve plastike kthehen në produkte të reja, ndërkohë që pjesa tjetër shpesh përfundon në deponi, djegie, ose ndot natyrën. Ky shkallë e ulët riciklimi është një pasojë e pamjaftueshmërisë së sistemeve të riciklimit, si dhe e mungesës së infrastrukturës dhe edukatës për riciklimin e plastikës.

Efektet e shumta mjedisore
Përveç ndikimit të drejtpërdrejtë në natyrë, plastika ka efekte të dëmshme në shëndetin e njerëzve dhe të kafshëve. Substancat kimike që përdoren për prodhimin e plastikës, siftë janë BPA dhe ftalatet, mund të ndikojnë në sistemet endokrine të trupit dhe të shkaktojnë çrregullime hormonale. Po ashtu, mbeturinat plastike që ndodhen në lumenj, detra dhe oqeane, mund të dëmtojnë ekosistemet ujore dhe të vrasin kafshët që i konsumojnë ato, duke shkaktuar një efekt domino në zinxhirin ushqimor.

Sistemi i mbyllur: Nga grumbullimi deri te riciklimi
Për ekspertët, problemi me plastikën nuk fillon vetëm në momentin kur ajo bëhet mbetje, por është një problem i gjithë sistemit, që përfshin grumbullimin, prodhimin, përdorimin dhe riciklimin e saj. Çdo hap i këtij procesi ka pasojat e tij mjedisore dhe ekologjike, dhe çdo hap që bëhet gabim përkeqëson gjendjen. Ky është një cikël i mbyllur që po rëndon mbi planetin, dhe kërkon masa të menjëhershme për të parandaluar një katastrofë ekologjike. Ekspertët janë të mendimit se është e nevojshme një reformë e thellë në menaxhimin e mbetjeve plastike, duke përfshirë rritjen e kapaciteteve për riciklim dhe përdorimin e materialeve alternative që janë më miqësore me mjedisin. Po ashtu, është e domosdoshme të rritet ndërgjegjësimi për reduktimin e përdorimit të plastikës njëpërdorimshe dhe të bëhen investime për zhvillimin e teknologjive të pastrimit dhe riciklimit.

Për të ndihmuar në këtë proces, shumë shtete kanë nisur fushata për ndalimin e përdorimit të plastikës të njëpërdorshme dhe kanë filluar të miratojnë ligje që favorizojnë materialet e biodegradueshme dhe riciklimin. Megjithatë, për të pasur një ndikim të vërtetë në uljen e ndotjes plastike, është e nevojshme një angazhim global dhe një bashkëpunim më i madh ndërkombëtar.

Continue Reading

Bota

Mbi 10.000 imigrantë u mbytën këtë vit në tentim për të shkuar në Spanjë

Published

on

By

Më shumë se 10.000 imigrantë humbën jetën në përpjekje për të mbërritur në Spanjë përmes detit, sipas një raporti të publikuar të enjten nga një grup spanjoll për të drejtat e imigrantëve.

Kjo shifër nënkupton se 30 imigrantë kanë vdekur mesatarisht çdo ditë në vitin 2024 në tentim për të shkuar në Spanjë përmes anijeve, tha grupi Caminando Fronteras.

Numri i të vdekurve u rrit për 58 për qind, krahasuar me vitin e kaluar, thuhet në raport.

Dhjetëra mijëra imigrantë u larguan nga Afrika Perëndimore më 2024 në drejtim të Ishujve Kanari të Spanjës, të cilët ndodhen në afërsi të bregdetit afrikan, që është përdorur bujshëm si pikënisje drejt kontinentit të Evropës.

Caminando Fronteras tha se shumica e 10.457 vdekjeve të regjistruara deri më 15 dhjetor ndodhën përgjatë të ashtuquajturës rruga atlantike, e cila cilësohet si njëra prej më të rrezikshmeve në botë.

Kjo organizatë i mbledh shifrat nga familjet e imigrantëve dhe nga të dhënat zyrtare të atyre që shpëtohen.

Në mesin e të vdekurve ishin 1.538 fëmijë dhe 421 gra. Prilli dhe maji ishin muajt më vdekjeprurës, sipas raportit.

Caminando Fronteras gjithashtu theksoi një “rritje të madhe” më 2024 të imigrantëve që nisen nga Mauritania, e cila është bërë pikënisja kryesore në rrugën drejt Ishujve Kanari.

Në shkurt, Spanja ia dha Mauritanisë 210 milionë euro për ta ndihmuar t’i luftojë trafikantët me imigrantë dhe të mos i lejojë anijet me imigrantë të nisen drejt ishujve të saj.

Ministria e Brendshme e Spanjës thotë se më shumë se 57.700 imigrantë mbërritën në Spanjë përmes anijes deri më 15 dhjetor këtë vit, që është një rritje prej rreth 12 për qind krahasuar me vitin e kaluar. Shumica e tyre erdhën përmes rrugës atlantike./REL/

Continue Reading

Bota

Azerbajxhani në zi për viktimat e aksidentit ajror

Published

on

By

Në Azerbajxhan më 26 dhjetor është shpallur ditë zie për të nderuar viktimat nga avioni i pasagjerëve që u rrëzua një ditë më parë në Kazakistan.

Avioni i kompanisë Azerbaijan Airlines kishte 67 persona në bord. Autoritetet kanë thënë se 38 persona kanë vdekur dhe 29 i kanë mbijetuar përplasjes.

Fluturakja ishte nisur nga kryeqyteti i Azerbajxhanit, Baku, për në Grozni të rajonit rus, Çeçeni. Por, avioni devijoi rrugën dhe tentoi të bënte ulje emergjente afër qytetit Aktau në perëndim të Kazakistanit.

Autoritetet në Azerbajxhan dhe Kazakistan kanë nisur hetimet për të kuptuar shkakun e rrëzimit, teksa është gjetur edhe incizimi nga kabina e pilotit.

Presidenti azerbajxhanas, Ilham Aliyev, tha se ende është herët të përcaktohet shkaku i rrëzimit të avionit, por sugjeroi se moti i lig mund të ketë kontribuar në incident.

Informacioni që më është dhënë është se avioni ndryshoi rrugën nga Bakuja për në Grozni për shkak të përkeqësimit të kushteve atmosferike dhe u nis drejt aeroportit të Aktaut para se të rrëzohej”, tha ai.

Ndërkaq, Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm të Azerbajxhanit tha se “të gjithë skenarët janë duke u hetuar”.

Në avionin e rrëzuar ishin 42 shtetas të Azerbajxhanit, 16 të Rusisë, gjashtë të Kazakistanit dhe tre të Kirgizisë.

Zëvendëskryeministri kazak, Qanat Bozymbaev – i cili është përgjegjës për komisionin e posaçëm qeveritar për hetimin e incidentit – tha se shumica e viktimave nuk kanë mundur të identifikohen menjëherë, pasi kanë pësuar djegie të rënda.

Sa i përket të lënduarve, ai tha se disa kanë lëndime të moderuara, por ka edhe persona në gjendje të rënduar shëndetësore që kanë pësuar djegie të mëdha.

Ndërkaq, sa u përket të shpëtuarve, nëntë janë rusë, të cilët janë dërguar në Moskë me një avion nga Ministria ruse e Emergjencave më 26 dhjetor.

Kompania Azerbaijan Airlines ka pezulluar të gjitha fluturimet nga Bakuja drejt Çeçenisë derisa të kryhen hetimet për tragjedinë.

Agjencia ruse e lajmeve, Interfax, ka cituar zyrtarë të kenë thënë se avioni kishte kaluar të gjitha kontrollet në tetor dhe piloti kishte “përvojë të madhe” me mbi 15.000 orë fluturim./REL/

Continue Reading

Aktualitet

Rihapet në Paris pista më e madhe e patinazhit në botë

Published

on

Grand Palais, vendi ikonik kulturor parizian, ka vendosur të mahnisë vizitorët edhe një herë pas rinovimeve të shumta. Me rihapjen madhështore, vendi jo vetëm që shfaq mrekullitë madhështore arkitekturore, por gjithashtu ofron ngjarje dhe ekspozita emocionuese, duke përfshirë pistën e patinazhit të shumëpritur dhe ekspozitat e artit të artistëve ndërkombëtarë.

Rinovimet, që zgjatën mbi katër vjet, nuk ishin të vogla. Didier Fusillier, president i Réunion des musées nationalaux dhe Grand Palais, e përshkroi ndërmarrjen si monumentale. Rinovimet përfshinin elementë modernizues si ashensorët, të cilët u rritën nga dy në dyzet e tre, duke e bërë vendin më të aksesueshëm për publikun. Fusillier u shpreh:

“Ju mund ta vendosni të gjithë Château de Versailles brenda Grand Palais. Është ndërtesa më e madhe në Paris. Pesha e çelikut brenda Grand Palais është më e madhe se Kulla Eifel.”

Një nga karakteristikat më emocionuese të rihapjes është rikthimi i Grand Palais des Glaces, pista e patinazhit më e madh e përkohshëm e brendshëm në akull në botë. Pista e patinazhit shtrihet në 3000 metra katrorë e zgjat nga 14 dhjetor 2024- 8 janar 2025.

Vendi transformohet nga mësime patinazhi gjatë ditës për familjen në argëtim në mbrëmje me DJ dhe projeksione të lehta, duke krijuar një atmosferë festive. Fusilier tha me entuziazëm: “Është e vështirë të besohet se kjo është pista e patinazhit më e madhe në botë, dhe gjithçka po ndodh nën kupolën e qelqit që të lë pa frymë në Grand Palais!”

Organizatorët pretendojnë se parizienët dhe jo vetëm kanë shumë edhe për të parë. Çatia madhështore prej xhami e Grand Palais, është rinovuar plotësisht pas 5 vitesh. Vizitorët u shprehën të lumtur teksa bënin patinazh. I ndodhur në Grand Palais të Parisit, ku u zhvilluan gara gjatë Lojërave Olimpike të Parisit 2024, patinatorët do të jenë të mirëpritur deri më 8 Janar 2025, kur pista e akullit do të çmontohet.

Tarifa e hyrjes është 30 Euro për një të rritur dhe 18 Euro për ata që janë në moshën nën 10 vjeç.

Continue Reading

Bota

Përkujtohen viktimat e cunamit në Oqeanin Indian

Published

on

By

Njerëzit janë bashkuar për t’u lutur dhe kanë vizituar varret masive në provincën Aceh të Indonezisë më 26 dhjetor për të shënuar 20-vjetorin e cunamit masiv në Oqeanin Indian që goditi rajonin dhe që ishte një nga katastrofat më të këqija natyrore në historinë moderne.

Shumë njerëz vendosën lule në varrin masiv në fshatin Ule Lue, ku më shumë se 14.000 viktima të paidentifikuara të cunamit janë varrosur. Ky është një prej disa varreve masive në Banda Aceh, kryeqytetin e provincës më veriore të Indonezisë që ishte një nga zonat e goditura më së rëndi nga tërmeti prej 9.1 shkallësh dhe nga cunami masiv që u shkaktua më pas.

Na mungojnë dhe ende nuk e dimë se ku janë. Të gjithë e dimë se çdo vit ne vizitojmë varret masive në Ule Lue dhe Siron”, tha Muhamad Amirudin, i cili humbi dy fëmijët e tij 20 vjet më parë. Trupat e tyre nuk u gjetën kurrë.

Tërmeti i fuqishëm që goditi në afërsi të brigjeve të ishullit Sumatra më 26 dhjetor 2004, shkaktoi cunamin që la të vrarë afër 230.000 persona në dhjetëra shtete dhe ai arriti deri në Afrikën Lindore. Afër 1.7 milion persona u zhvendosën, kryesisht në katër shtetet e goditura më së rëndi nga fatkeqësia natyrore: Indonezi, Shri Lankë, Indi dhe Tajlandë.

Vetëm në Indonezi vdiqën më shumë se 170.000 persona.

Qindra njerëz u mblodhën në ceremonitë përkujtimore në Banda Aceh. Sirenat u lëshuan për tre minuta në mbarë qytetin për të shënuar kohën sa zgjati tërmeti i fuqishëm.

Tani ky qytet është rindërtuar dhe janë vendosur sisteme paralajmëruese për cunami.

Edhe në Tajlandë janë organizuar ceremoni për të përkujtuar më shumë se 8.000 persona që vdiqën si pasojë e cunamit. Afër 400 trupa ende janë të paidentifikuar.

Afër 300 persona morën pjesë në një ceremoni të lutjeve ku kishte besimtarë myslimanë, të krishterë dhe budistë.

Në Indi, qytetarët u mblodhën në plazhin Marina në qytetin Çenai. Ata hodhën qumësht në det për të qetësuar zotat dhe ofruar lule dhe u lutën për viktimat.

Sipas të dhënave, në Indi kanë vdekur 10.749 persona nga cunami i vitit 2004.

Ceremoni përkujtimore janë zhvilluar edhe në Shri Lankë, ku u mblodhën të mbijetuarit dhe familjarët e viktimave. Në këtë shtet më shumë se 35.000 persona kanë humbur jetën nga fatkeqësia natyrore që ndodhi dy dekada më parë./REL/

Continue Reading

Të kërkuara