Bota

Marrëveshja historike Armeni-Azerbajxhan, “mundësi reale” për paqe

Published

on

Që nga rënia e Bashkimit Sovjetik mbi tri dekada më parë, fqinjët rivalë në Kaukazin Jugor, Armenia dhe Azerbajxhani, kanë zhvilluar dy luftëra që kanë vrarë dhjetëra mijëra persona dhe kanë zhvendosur qindra mijëra të tjerë.

Tani, udhëheqësit e tyre duket se po përgatiten të nënshkruajnë një traktat për paqe që synon t’i japë fund armiqësive mbi rajonin e Azerbajxhanit, të banuar me armenë, Nagorno-Karabak, që Bakuja e rimori nga separatistët armenë në shtator të vitit 2023, pas një ofensive të shpejtë.

Ky njoftim sinjalizon një mundësi reale për të finalizuar dhe nënshkruar traktatin dypalësh, që është pritur për një kohë të gjatë”, tha Richard Giragosian, kreu i Qendrës për Studime Rajonale, institut i pavarur në Jerevan.

Bakuja dhe Jerevani njoftuan javën e kaluar se kanë finalizuar tekstin e marrëveshjes historike të paqes, edhe pse ende mbetet e paqartë se kur udhëheqësit e dy shteteve do ta nënshkruajnë atë.

Marrëveshja po shihet si një arritje e madhe për t’i dhënë fund konfliktit rraskapitës në rajonin ku Shtetet e Bashkuara, Rusia, Bashkimi Evropian, Turqia dhe Irani po garojnë për ndikim.

Sipas marrëveshjes, dy fqinjët do të vendosin raporte formale, me Jerevanin që do të njohë sovranitetin e Azerbajxhanit mbi Karabak, pasi ka rezistuar që të bëjë një gjë të tillë që nga viti 1991.

Dy palët thuhet se kanë rënë dakord për çështjen e ndjeshme të heqjes së një reference nga Kushtetuta e Armenisë për deklaratën e saj të pavarësisë më 1991, që mbështet pretendimet territoriale të Jerevanit mbi rajonin e Karabakut.

Por, ndryshimi i Kushtetutës armene do të kërkojë mbajtjen e një referendumi kombëtar që potencialisht mund të vonojë përmbylljen e marrëveshjes.

Giragosian argumentoi se në mungesë të ndonjë mospajtimi të minutave të fundit, marrëveshja “ofron një mundësi për të kapërcyer ngërçin diplomatik mes Armenisë dhe Azerbajxhanit”.

Ai tha se ndryshimet kushtetuese nuk mund të zbatohen para qershorit të vitit të ardhshëm.

Disa analistë e kanë parë çështjen si një pengesë të mundshme. Analisti politik azerbajxhanas, Rauf Mirgadirov, tha se ky afat kohor ka gjasa të pengojë që marrëveshja e paqes të materializohet shpejt.

Nëse dokumenti nuk garanton njohjen e ndërsjellë të integritetit territorial, atëherë nuk është një marrëveshje e vërtetë e paqes, pavarësisht se si quhet”, tha Mirgadirov.

Ai tha se marrëveshja gjithëpërfshirëse e paqes “kërkon njohjen pa kushte të integritetit territorial të njëri-tjetrit”.

Lajmi për marrëveshjen është mirëpritur me optimizëm nga faktori ndërkombëtar.

Uashingtoni lavdëroi Bakunë dhe Jerevanin për përmbylljen e bisedimeve për “një traktat historik të paqes”.

Kjo është një mundësi për të dyja shtetet që të hapin një kapitull të ri në konfliktin e gjatë me dekada, në linjë me vizionin e presidentit [Donald] Trump për një botë më paqësore”, tha sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, përmes një deklarate më 14 mars.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, tha se ky zhvillim “duhet t’i hapë rrugën një paqeje të qëndrueshme në Kaukazin Jugor”.

Presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, e ka quajtur marrëveshjen “një hap vendimtar drejt normalizimit të plotë të raporteve mes Armenisë dhe Azerbajxhanit dhe hapjes së rajonit”.

Në Jerevan dhe Baku, banorët kanë shprehur ndjenja të përziera lidhur me marrëveshjen, duke shprehur mosbesim dhe skepticizëm që mjegullojnë shpresat e tyre për paqe dhe fillim të ri.

Bota

Shefi i NATO-s, Rutte paraqet planin e rritjes së shpenzimeve për mbrojtjen

Published

on

By

Shefi i NATO-s, Mark Rutte, u ka propozuar anëtarëve të aleancës të rrisin shpenzimet e mbrojtjes në 3.5% të PBB-së dhe të shpenzojnë 1.5% të tjera për artikuj të tjerë që lidhen me mbrojtjen, për të përmbushur kërkesën e Donald Trump për një objektiv prej 5%, thanë për Reuters njerëz të njohur me idenë.

Propozimi i Rutte mund t’i lejojë presidentit amerikan të shpallë një fitore në një samit të NATO-s në Hagë në qershor, ndërkohë që nuk i angazhon vendet evropiane dhe Kanadanë për një premtim prej 5% për shpenzimet thelbësore të mbrojtjes, të cilin shumë e shohin si të paqëndrueshëm politikisht dhe ekonomikisht.

Continue Reading

Bota

Kina shqyrton ofertat e SHBA, Ministria e Tregtisë: Pekini i hapur për bisedime

Published

on

By

Pekini po shqyrton qasjet e ndryshme të administratës Trump për tejkalimin e kontesteve tregtare, ka bërë të ditur të enjten Ministria kineze e Tregtisë.

Megjithatë, në një deklaratë për shtyp, ministria ka theksuar se tarifat e njëanshme prej 145 për qind mbeten një pengesë që minon mirëbesimin.

Deklarata përsërit qëndrimin e Kinës se është e hapur për bisedime, por edhe vendosmërinë e saj për të luftuar nëse është e nevojshme.

Tarifat ishin një lëvizje e njëanshme e Shteteve të Bashkuara dhe nëse Shtetet e Bashkuara duan të flasin, atëherë duhet ta bëjnë këtë me sinqeritet dhe të jenë të gatshme të korrigjojnë praktikat e tyre të gabuara”, thuhet në deklaratë.

Sipas dokumentit, qeveria në Pekin ka marrë në konsideratë deklarata të bëra nga zyrtarë të ndryshëm amerikanë që tregonin vullnetin për të negociuar mbi tarifat.

Por Kina nuk do t’i shqyrtojë ato më tej nëse vetë presidenti Trump nuk del me një qasje të sinqertë.

Të thuash diçka por të bësh diçka tjetër, ose të kryesh shantazhe nën petkun e bisedimeve nuk do të funksionojë me Kinën”, thotë më tej deklarata.

Pekini i është përgjigjur tarifave të Trump me masa reciproke deri në 125 për qind. Gjithashtu, vendi aziatik ka ashpërsuar kufizimet e eksporteve në Shtetet e Bashkuara të mineraleve me rëndësi strategjike dhe ka ndalur importin e një seri produktesh amerikane.

Continue Reading

Bota

Një tërmet me magnitudë 7.4 ballë godet jugun e Argjentinës

Published

on

By

Një tërmet me magnitudë 7.4 është regjistruar rreth 219 kilometra në jug të Argjentinës.

Vlerësimi fillestar i Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së (USGS) tha se tërmeti ndodhi në orën 09:58 me kohën lokale në një thellësi prej 10 kilometrash.

Deri më tani nuk ka patur raportime për viktima dhe as nuk është lëshuar ndonjë paralajmërim për cunami.

Continue Reading

Bota

Rubio: SHBA-të vazhdojnë përpjekjet për të zgjidhur konfliktin në Ukrainë

Published

on

By

Shtetet e Bashkuara nuk heqin dorë nga çështja e zgjidhjes së konfliktit në Ukrainë, por e kuptojnë se ka shumë probleme më të rëndësishme në të gjithë globin, tha Këshilltari i Sigurisë Kombëtare dhe Sekretari i Shtetit Marco Rubio.

Ne nuk do të heqim dorë prej kësaj. Por vjen një moment kur Presidenti i SHBA-së Donald Trump duhet të vendosë se sa më shumë kohë duhet t’i kushtojë niveleve më të larta të qeverisë sonë. Çështje edhe më të rëndësishme që po ndodhin në të gjithë botën, jo se një luftë në Ukrainë nuk është e rëndësishme, por do të thoja se ajo që po ndodh me Kinën është më e rëndësishme në planin afatgjatë,” tha Rubio.

Uashingtoni i kupton qëndrimet e Moskës dhe Kievit. Ata janë më afër, por janë ende larg njëri-tjetrit. Dhe do të duhet një përparim i vërtetë këtu shumë shpejt për ta bërë të mundur këtë, ose mendoj se Presidenti do të duhet të marrë një vendim se sa më shumë kohë do t’i kushtojmë kësaj”, shtoi Sekretari i Shtetit amerikan.

Continue Reading

Të kërkuara