Bota

Marrëveshja historike Armeni-Azerbajxhan, “mundësi reale” për paqe

Published

on

Që nga rënia e Bashkimit Sovjetik mbi tri dekada më parë, fqinjët rivalë në Kaukazin Jugor, Armenia dhe Azerbajxhani, kanë zhvilluar dy luftëra që kanë vrarë dhjetëra mijëra persona dhe kanë zhvendosur qindra mijëra të tjerë.

Tani, udhëheqësit e tyre duket se po përgatiten të nënshkruajnë një traktat për paqe që synon t’i japë fund armiqësive mbi rajonin e Azerbajxhanit, të banuar me armenë, Nagorno-Karabak, që Bakuja e rimori nga separatistët armenë në shtator të vitit 2023, pas një ofensive të shpejtë.

Ky njoftim sinjalizon një mundësi reale për të finalizuar dhe nënshkruar traktatin dypalësh, që është pritur për një kohë të gjatë”, tha Richard Giragosian, kreu i Qendrës për Studime Rajonale, institut i pavarur në Jerevan.

Bakuja dhe Jerevani njoftuan javën e kaluar se kanë finalizuar tekstin e marrëveshjes historike të paqes, edhe pse ende mbetet e paqartë se kur udhëheqësit e dy shteteve do ta nënshkruajnë atë.

Marrëveshja po shihet si një arritje e madhe për t’i dhënë fund konfliktit rraskapitës në rajonin ku Shtetet e Bashkuara, Rusia, Bashkimi Evropian, Turqia dhe Irani po garojnë për ndikim.

Sipas marrëveshjes, dy fqinjët do të vendosin raporte formale, me Jerevanin që do të njohë sovranitetin e Azerbajxhanit mbi Karabak, pasi ka rezistuar që të bëjë një gjë të tillë që nga viti 1991.

Dy palët thuhet se kanë rënë dakord për çështjen e ndjeshme të heqjes së një reference nga Kushtetuta e Armenisë për deklaratën e saj të pavarësisë më 1991, që mbështet pretendimet territoriale të Jerevanit mbi rajonin e Karabakut.

Por, ndryshimi i Kushtetutës armene do të kërkojë mbajtjen e një referendumi kombëtar që potencialisht mund të vonojë përmbylljen e marrëveshjes.

Giragosian argumentoi se në mungesë të ndonjë mospajtimi të minutave të fundit, marrëveshja “ofron një mundësi për të kapërcyer ngërçin diplomatik mes Armenisë dhe Azerbajxhanit”.

Ai tha se ndryshimet kushtetuese nuk mund të zbatohen para qershorit të vitit të ardhshëm.

Disa analistë e kanë parë çështjen si një pengesë të mundshme. Analisti politik azerbajxhanas, Rauf Mirgadirov, tha se ky afat kohor ka gjasa të pengojë që marrëveshja e paqes të materializohet shpejt.

Nëse dokumenti nuk garanton njohjen e ndërsjellë të integritetit territorial, atëherë nuk është një marrëveshje e vërtetë e paqes, pavarësisht se si quhet”, tha Mirgadirov.

Ai tha se marrëveshja gjithëpërfshirëse e paqes “kërkon njohjen pa kushte të integritetit territorial të njëri-tjetrit”.

Lajmi për marrëveshjen është mirëpritur me optimizëm nga faktori ndërkombëtar.

Uashingtoni lavdëroi Bakunë dhe Jerevanin për përmbylljen e bisedimeve për “një traktat historik të paqes”.

Kjo është një mundësi për të dyja shtetet që të hapin një kapitull të ri në konfliktin e gjatë me dekada, në linjë me vizionin e presidentit [Donald] Trump për një botë më paqësore”, tha sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, përmes një deklarate më 14 mars.

Presidenti francez, Emmanuel Macron, tha se ky zhvillim “duhet t’i hapë rrugën një paqeje të qëndrueshme në Kaukazin Jugor”.

Presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Costa, e ka quajtur marrëveshjen “një hap vendimtar drejt normalizimit të plotë të raporteve mes Armenisë dhe Azerbajxhanit dhe hapjes së rajonit”.

Në Jerevan dhe Baku, banorët kanë shprehur ndjenja të përziera lidhur me marrëveshjen, duke shprehur mosbesim dhe skepticizëm që mjegullojnë shpresat e tyre për paqe dhe fillim të ri.

Aktualitet

Aleatët zotohen për ndihmë 21 miliardë euro për Ukrainën

Published

on

Sekretari britanik i Mbrojtjes, John Healey, ka thënë gjatë konferencës për shtyp të mbajtur krah për krah me homologun e tij gjerman dhe atë ukrainas, se si rezultat i samitit të mbajtur në Bruksel, ku morën pjesë më shumë se 50 vende, aleatët janë zotuar për ndihmë ushtarake në vlerë prej 21 miliardë eurove për Ukrainën.

Healey ka përjashtuar rolin e Bashkimit Evropian në saje të planifikimit për të formuar të ashtuquajturin “koalicioni i të vullnetshmëve”, pas kritikave të bëra nga përfaqësuesja e lartë për Politikën e Jashtme dhe Sigurinë e BE-së, Kaja Kallas, e cila pati thënë më herët gjatë ditës se kishte mungesë qartësie në planet rreth koalicionit në fjalë.

“Planifikimi ynë është vërtet për koalicionin e të vullnetshmëve, [është] real, substancial, dhe i avancuar mirë. Bashkimi Evropian nuk është pjesë e atij planifikimi”, ka shtuar Healey.

Nga ana tjetër, ministri gjerman i Mbrojtjes, Pistorius ka thënë se Moska “nuk është ende e interesuar në paqe”, dhe se arritja e paqes në të ardhmen e afërt duket jorealistike.

“Ukraina ka nevojë për një ushtri të fuqishme dhe vetëm atëherë procesi i negocimit mund të çojë në një paqe të qëndrueshme”, ka thënë Pistorius.

Deklaratave të Pistoriusit iu bashkua edhe ministri i Mbrojtjes së Ukrainës, Rustem Umerov, i cili ka shtuar se Rusia nuk ka treguar aspak vullnet për paqe.

“Rusia është duke rritur prodhimin…dhe nuk tregon asnjë shenjë se është e gatshme për paqe”, ka thënë Umerov.

Ai ka falënderuar vendet aleate për ndihmën e vazhdueshme, tek ka theksuar nevojën urgjente të Ukrainës për sisteme ajrore të mbrojtjes.

E pavarësisht mungesës së sekretarit amerikan të Mbrojtjes, Pete Hegseth, i cili u kyç në takim përmes videolidhjes, Umerov ka insistuar se SHBA vazhdojnë të mbesin “partneri kryesorë” i Kievit.

Continue Reading

Bota

Aleatët e Ukrainës premtojnë 21 miliardë euro ndihmë ushtarake

Published

on

By

Aleatët e Ukrainës premtuan sot ndihmë ushtarake me vlerë 21 miliardë euro (23,8 miliardë dollarë), ndërsa vendi vazhdon të jetë nën sulmin rus, njoftoi sot sekretari i Mbrojtjes i Britanisë së Madhe, John Healey.

Jam i impresionuar dhe mirënjohës për njoftimet dhe premtimet, për paketat mbështetëse nga partnerët në mbarë botën”, tha ministri gjerman i Mbrojtjes, Boris Pistorius.

Ministrat britanikë dhe gjermanë kryesuan takimin ndërkombëtar për koordinimin e ndihmës së mëtejshme ushtarake për Ukrainën në selinë e NATO-s në Bruksel, në të cilin u përfaqësuan rreth 40 vende.

Takimi i sotëm do të ketë një ndikim në fushën e betejës këtë vit”, tha Pistorius.

Paqja në Ukrainë duket se është e paarritshme në të ardhmen e afërt”, tha ai.

Ne do të sigurojmë që Ukraina të vazhdojë të përfitojë nga mbështetja jonë e përbashkët ushtarake. Rusia duhet të kuptojë se Ukraina është në gjendje të vazhdojë të luftojë dhe ne do ta mbështesim atë”, theksoi ai.

Presidenti rus Vladimir Putin tha se donte paqe, por ai vazhdon të zvarrisë dhe vonojë negociatat”, tha Healey.

Gjermania njoftoi planet afatgjata në takim – për të mbështetur Kievin me mbi 1,100 radarë të mbikqyrjes tokësore dhe sisteme shtesë raketore të mbrojtjes ajrore IRIS-T.

Përveç premtimeve afatgjata, Ukraina do të marrë katër sisteme të tjera “IRIS-T”, 300 raketa dhe 100 radarë të mbikqyrjes tokësore këtë vit”, tha Pistorius.

Gjermania, kohët e fundit dorëzoi 30 raketa shtesë “Patriot” në Ukrainë.

Healey njoftoi ndihmen e Britanisë së Madhe me vlerë 350 milionë paund (458,2 milionë dollarë) duke përfshirë sistemet e radarëve, minat anti-tank, dronët e rinj dhe fonde të reja për riparimin dhe mirëmbajtjen e pajisjeve të fushëbetejës.

Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky dhe sekretari amerikan i Mbrojtjes, Pete Hegseth iu bashkuan takimit përmes lidhjes me video.

Burimet ushtarake paralajmëruan, kohët e fundit se Ukraina mund të përballej me vështirësi të mëdha ushtarake deri në fund të verës – nëse partnerët nuk angazhoheshin për te ofruar ndihmë të mëtejshme ushtarake.

Ukraina është mbrojtur nga sulmi i plotë rus për më shumë se tre vjet, me ndihmën e vendeve perëndimore.

Continue Reading

Bota

Von der Leyen: Nëse negociatat me Trump dështojnë, BE do përgatisë masa hakmarrëse

Published

on

By

Bashkimi Evropian është i gatshëm të vendosë taksa ndaj gjigantëve të teknologjisë amerikane nëse negociatat me Presidentin Donald Trump për uljen e tarifave për mallrat evropiane dështojnë, raportoi Financial Times për atë çfarë ka deklaruar presidentja e Komisionit Evropian, Ursula von der Leyen.

Ne po përgatisim masa hakmarrëse,” deklaroi von der Leyen, duke përmendur mundësinë e taksimit të të ardhurave nga reklamat dixhitale të kompanive si Meta, Google dhe Facebook. “Ka një gamë të gjerë kundërmasash… në rast se negociatat nuk janë të kënaqshme.

BE-ja njoftoi dje pezullimin për 90 ditë të tarifave hakmarrëse ndaj SHBA-së, pas vendimit të njëjtë të Trump për një pauzë 90-ditore të tarifave të tij “reciproke”. Blloku evropian ishte prekur nga tre lloje tarifash amerikane: një taksë 25% për çelikun dhe aluminin, një tjetër 25% për makinat, si dhe një tarifë 20% për mallrat e tjera.

Megjithëse tarifa “reciproke” është pezulluar, Trump vazhdon të aplikojë një taksë 10% ndaj një sërë partnerësh tregtarë, përfshirë Bashkimin Evropian.

Në përgjigje, BE-ja po shqyrton mundësinë e vendosjes së një “bazuke” tregtare, e cila do të synonte shërbimet amerikane, dhe në veçanti gjigantët e teknologjisë. “Një shembull është që ju mund të vendosni një taksë mbi të ardhurat nga reklamat e shërbimeve dixhitale,” theksoi von der Leyen.

Në një deklaratë të enjten, ajo u shpreh se BE-ja është e përkushtuar ndaj negociatave konstruktive me SHBA-në, por paralajmëroi se kundërmasat do të hyjnë në fuqi nëse nuk arrihet një marrëveshje.

Continue Reading

Bota

Kryeministri francez: Kina nuk mund të zëvendësojë SHBA-në si partner tregtar

Published

on

By

Kryeministri francez, François Bayrou, ka paralajmëruar se është një ide “tmerrësisht e rrezikshme” të mendohet se Kina mund të zëvendësojë Shtetet e Bashkuara si një partner tregtar i rëndësishëm.

Ai gjithashtu ka apeluar për një qëndrim të bashkuar të shteteve anëtare të Bashkimit Evropian përballë pasigurisë që shkaktojnë tarifat e vendosura nga Presidenti i SHBA-së, Donald Trump.

Kur presidenti i Shteteve të Bashkuara rrit tarifat, është një tërmet, por kur 48 orë më vonë ai heq tarifat, është një tjetër tërmet,” tha Bayrou, duke theksuar pasigurinë dhe pasojat e papritura të politikave tregtare të administratës Trump.

Ky është komenti i fundit nga autoritetet franceze në lidhje me tarifat. Më herët, presidenti Emmanuel Macron tha se pezullimi i pjesshëm i tarifave për 90 ditë ishte një “derë e hapur” për mundësinë e negociatave me SHBA-në.

Continue Reading

Të kërkuara