Lajmet

Mali i Zi i mbytur në borxhe

Published

on

Mali i Zi i ngufatur në borxhe – asnjë opsion i qartë për të.

Mali i Zi thotë se i duhet ndihmë nga Bashkimi Evropian për të paguar një hua të madhe nga Kina, në vlerë prej 1 miliard dollarësh, për një projekt të diskutueshëm rrugor.

Por, zëdhënësja e Bashkimit Evropian, Ana Pisonero, thotë për Radion Evropa e Lirë se blloku “nuk shlyen hua nga palët e treta”, ndonëse shton se Brukseli ka shqetësime për “efektet socio-ekonomike dhe financiare, që mund t’i kenë disa nga investimet e Kinës”.

Pisonero, megjithatë, thotë se BE-ja është e gatshme të ofrojë mbështetje përmes Planit të saj Ekonomik dhe të Investimeve për Ballkanin Perëndimor, që kap vlerën prej 10 miliardë eurosh.

Autostrada në Mal të Zi, e vonuar dhe ende e paplotë, e gjen veten në zemër të një gare më të gjerë gjeopolitike.

Ndikimi i Kinës në Ballkan është zgjeruar në mënyrë dramatike në vitet e fundit.

Thirrja për ndihmë nga Brukseli vjen në kohën kur Mali i Zi përballet me një afat të afërt për ripagimin e autostradës, e cila po ndërtohet nga Korporata e Rrugëve dhe Urave të Kinës (CRBC).

Mali i Zi po ashtu përballet me një mori sfidash politike dhe financiare. Ekonomia e këtij vendi varet nga turizmi dhe ky i fundit është tkurrur ndjeshëm për shkak të pandemisë së koronavirusit.

Kina mban afërsisht një të katërtën e borxhit të përgjithshëm të Malit të Zi, i cili, vitin e kaluar, ka arritur në 103 për qind të bruto prodhimit të brendshëm.

Nëse Podgorica nuk arrin të paguajë huanë, kontrata për projektin e rrugës i jep Kinës mundësinë për të pasur hise në tokë dhe në asete në Mal të Zi.

Sipas kontratës aktuale me Bankën Eksport-Import të Kinës, pagesat e para të kredisë priten në korrik.

Rreziqet tani janë të mëdha si për Brukselin, ashtu edhe për Podgoricën.

Mali i Zi duhet të kërkojë mundësi të tjera për të ardhmen e tij financiare, ndërsa BE-ja duhet të gjejë një mënyrë për të forcuar pozicionin e saj në Ballkanin Perëndimor – një rajon ku Kina vazhdon të forcojë lidhjet e saj, duke dhuruar vaksina kundër koronavirusit dhe duke ofruar ndihma në kohë krize.

“Nuk është befasi që projekti ka përfunduar kështu, ishte problem në bërje që nga fillimi”, thotë për Radion Evropa e Lirë Vuk Vuksanoviq, studiues në Qendrën për Politikë të Sigurisë në Beograd.

Duke mos pasur ndihmën e BE-së në tryezë, Qeveria e re e Malit të Zi, e cila mezi është votuar në dhjetor, duhet të gjejë një zgjidhje të re.

Kredia është marrë nga një qeveri e mëparshme, e udhëhequr nga presidenti aktual, Millo Gjukanoviq.

Mali i Zi, i cili është bërë shtet i pavarur kur është ndarë nga Serbia në vitin 2006, është anëtarësuar në NATO më 2017 dhe po punon për të marrë dritën jeshile për anëtarësim në BE.

Ashtu si shumë vende në Ballkan, Mali i Zi po ashtu ka lidhje të forta me Rusinë, ndërsa Kinës i është drejtuar gjithnjë e më shumë për infrastrukturë dhe investime.

Qeveria aktuale e kryeministrit Zdravko Krivokapiq ka bërë përpjekje të distancohet nga projekti i autostradës, i cili është nënshkruar në vitin 2014.

Zëvendëskryeministri Dritan Abazoviq i ka ngritur për herë të parë shqetësimet në muajin mars, kur, para Parlamentit të Malit të Zi, ka deklaruar se BE-ja duhet të ndihmojë në shlyerjen e huasë, për ta mbrojtur vendin nga varësia prej Kinës.

Ministri i Financave i Malit të Zi, Millojko Spajiq, u është bashkuar përpjekjeve publike, duke deklaruar për gazetën Financial Times më 11 prill se ndihma e BE-së për kredinë nga Kina është një “fitore e lehtë” për bllokun.

Një rrugë e gjarpëruar

Pranimi i huasë nga Banka Eksport-Import e Kinës dhe ndërtimi i autostradës ishin gjëra të diskutueshme që nga fillimi.

Projekti është hartuar për të lidhur portin e Tivarit në Mal të Zi me Serbinë, e cila nuk ka dalje në det.

Vetë autostrada është e ndarë në tri pjesë dhe huaja kineze mbulon vetëm 41 kilometrat e parë.

Pjesa që kalon nëpër malet në veri të Podgoricës ka qenë më e shtrenjta, pasi 60 për qind e saj përbëhet nga ura dhe tunele.

Seksioni i parë i autostradës nuk ka përfunduar ende, pasi është përballur me probleme planifikimi dhe vonesa, për shkak të pandemisë.

Qeveria, së voni, ka thënë se synon që seksioni i parë të përfundojë këtë vit.

Kur qeveria aktuale ka qenë në opozitë, ajo e ka kritikuar qeverinë e atëhershme për shkak të kredisë nga Kina. Opozita, atëbotë, ka ngritur shqetësime për koston, mungesën e transparencës në procesin e tenderit, korrupsion të mundshëm dhe rrezik afatgjatë ekonomik.

Dyshimet për autostradën janë shfaqur për herë të parë pas dy studimeve të fizibilitetit, të kryera më 2006 dhe 2012, të cilat kanë treguar se ajo nuk ishte e dobishme ekonomikisht.

Mali i Zi ka bërë përpjekje, por ka dështuar të sigurojë fonde nga burimet evropiane dhe më pas i është drejtuar Kinës.

“Disa projekte nuk janë ndërtuar për një arsye”, thotë Jonathan Hillman, drejtor i Projektit Rilidhja e Azisë, pranë Qendrës për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare.

“Vetëm se financimi bëhet i disponueshëm, nuk do të thotë se ai duhet të pranohet”, thotë Hillman për Radion Evropa e Lirë.

MANS, një vëzhgues anti-korrupsion, i financuar nga BE-ja, po ashtu i ka kërkuar Qeverisë së atëhershme të Malit të Zi që t’iu ofrojë ligjvënësve të dhëna që mbështesin idenë e saj dhe dëshmojnë se projekti do të gjenerojë të ardhura.

Por, qeveria ka refuzuar ta bëjë këtë dhe shumë detaje rreth kontratës për kredinë mbeten të fshehura.

Kredia kineze i ka shkaktuar dhimbje ekonomike Malit të Zi edhe para problemeve aktuale me afatin e ripagimit. Ajo e ka detyruar qeverinë t’i rrisë taksat dhe t’i ngrijë pjesërisht pagat e sektorit publik, për t’i rregulluar financat e saj.

Në vitin 2018, Qendra për Zhvillim Global, një institut me seli në Uashington, e ka listuar Malin e Zi në mesin e tetë vendeve në rrezik nga kriza e borxheve, për shkak të kredive kineze.

“Rreziqet rreth kësaj autostrade ishin të qarta qysh në fillim. Kjo tregon se çfarë mund të ndodhë kur nuk ka përgjegjësi të duhur dhe mbikëqyrje efektive për këto projekte të mëdha të infrastrukturës”, thotë Hillman.

Lajmet

​Vdiq 25-vjeçari që u lëndua nga shpërthimi i fishekzjarrëve në Prizren

Published

on

By

Ka vdekur të hënën 25-vjeçari i cili mbeti i lënduar nga shpërthimet e fishekzjarrëve në Prizren më 31 dhjetor të vitit 2024.

Lajmin e ka konfirmuar zëdhënësi i policisë për rajonin e Prizrenit, Shaqir Bytyqi, i cili tha se për vdekjen e viktimës, policia është njoftuar nga familjarët.

“Sot me datë 20.01.2025, rreth orës 11:00 Sektori Rajonal I Hetimeve nga Drejtoria Rajonale e Policisë në Prizren, nga një i afërm i familjes është informuar se viktima e rastit “Shkaktim I rrezikut të përgjithshëm” të ndodhur në Prizren me datë 31.12.2024 ( shpërthimi I fishekzjarrev), si pasoj e lëndimeve të marra sot ka vdekur. Viktima Abdurrahman Memaj (d.l.13.08.1999), për shkak të plagëve të rënda ishte transferuar në Turqi për shërim”, ka theksuar Bytyqi.

Ai po ashtu ka shkruar se lidhur me informatën nga hetuesit rajonal është informuar edhe prokurori i shtetit.

25-vjeçari që mbeti i lënduar më 31 dhjetor nga shpërthimi i fuqishëm që ndodhi në Prizren, ishte duke u trajtuar në Stamboll të Turqisë, ku edhe vdiq.

Rasti ka ndodhur në rrugën “Ahmet Prishtina” dhe Policia e Kosovës e ka pranuar informatën rreth orës 21:33.

Personi që ishte lënduar natën e 31 dhjetorit pas shpërthimit të një pike shitjeje të mjeteve piroteknike në Prizren, është dërguar për trajtim në Turqi.

Pas lëndimit nga zjarri i madh, ai ishte dërguar në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës ku ka qëndruar deri më 6 janar.

Continue Reading

Bota

Ish-deputetja belge, akuzohet se është pjesë e një organizate kriminale

Published

on

Një ish-eurodeputete e Partisë Socialiste, Marie Arena, është vendosur në qendër të akuzave për anëtarësim në një organizatë kriminale. Prokurori federal belg konfirmoi këto akuza, të cilat lidhen me mosdeklarimin e pagesave për udhëtime në Katar dhe kontaktet e saj me persona të tjerë të dyshuar për korrupsion.

Arena, e cila përfaqësonte rajonin frëngjisht-folës të Belgjikës, kishte dhënë dorëheqjen nga posti i saj si kryetare e nënkomisionit parlamentar për të drejtat e njeriut pas zbulimeve që ngritën dyshime për integritetin e saj. Lajmi u publikua fillimisht nga gazeta “La Libre”, ndërsa ish-deputetja mohoi akuzat duke theksuar: “Jam akuzuar sepse njoh njerëz të tjerë që janë vetë të akuzuar për korrupsion.”

Ky rast nuk është i izoluar. Në fillim të janarit, gazeta “Le Soir” raportoi për tre të dyshuar të tjerë, përfshirë dy këshilltarë dhe një asistent të grupimit socialist, të cilët gjithashtu po përballen me akuza për korrupsion.

Hetimet janë bërë edhe më të ndërlikuara pas dorëheqjes së Michael Claise, gjykatësit që drejtonte procesin, në qershor 2023. Claise u tërhoq mes akuzave për konflikt interesi, pasi u zbulua se djali i tij kishte marrëdhënie biznesi me djalin e ish-deputetes Arena.

Skandali ka hedhur hije të rënda mbi integritetin e disa përfaqësuesve socialistë dhe mbi vetë institucionet evropiane. Ndërkohë, mbetet për t’u parë nëse akuzat ndaj Arenës dhe bashkëpunëtorëve të saj do të çojnë në gjykim apo do të bien nën hijen e dyshimeve për manipulim politik./UBTNews/

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria ngrit aktakuzë lidhur me rastin e rrëzimit të kulmit të Komunës së Prishtinës

Published

on

By

Pas një viti, Prokuroria Themelore në Prishtinë të hënën ka ngritur aktakuzë ndaj dy personave të dyshuar, Y.J dhe B.B për rastin e rrëzimit të kulmit të Komunës së Prishtinës. Sipas njoftimit të Prokurorisë, i pandehuri Y.J. akuzohet se në cilësinë e personit zyrtar, si Menaxher i Kontratës “Rikonstruimi i kulmit të objektit të Komunës së Re” në vlerë totale prej 386,096.20 euro.

“Duke shfrytëzuar detyrën apo autoritetin zyrtar ka vepruar ne atë mënyrë që me dashje direkte dhe me qëllim që në mënyrë të kundërligjshme të përfitoj dobi pasurore kompania, ka përpiluar raport dhe ka pranuar se kinse janë kryer punimet e kulmit të ndërtesës së Komunës së Re të Prishtinës edhe pse realisht aty nuk ishin bërë punimet sipas kontratës në pozicionet 2.2, 2.3, 5.1.5.13 dhe 5.14, duke ia mundësuar të kryhen pagesat në drejtim të kompanisë, në këtë mënyrë është dëmtuar buxheti i Republikës së Kosovës në shumën prej 36,450.29 euro, me çka ka kryer veprën penale keqpërdorimi i pozitës apo autoritetit zyrtar”, njofton Prokuroria.

Ndërkaq i pandehuri B.B akuzohet se në cilësinë e personit përgjegjës të kompanisë, i cili ishte i ngarkuar në kryerjen e punimeve të mbikëqyrjes dhe kryerjes së punëve ndërtimore dhe përfundimit të punëve ndërtimore “Rikonstruimi i kulmit të objektit të Komunës së Re”, ka vepruar në kundërshtim me standardet profesionale përgjithësisht të pranuara.

“Në kundërshtim me kushtet e parapara në kontratë, për sanimin e kulmit të ndërtesës ku gjatë ekzekutimit të kontratës ka kryer punë tjera, e jo ato sikur në pozicionet 2.2, 2.3, 5.1.5.13 dhe 5.14, të kontratës së lartcekur, ku ditën kritike për shkak të kushteve atmosferike nga ndikimi i erës një pjesë e kulmit të ndërtesës së Komunës së Re bie në tokë, në pjesën e rrugës, trotuarit dhe objektit përreth, duke lënduar rëndë të dëmtuarën E.U, në këtë mënyrë është dëmtuar buxheti i Republikës së Kosovës në shumën prej 36,450.29 euro dhe janë shkaktuar dëme materiale në pesë veturat e parkuara për rreth ndërtesës, me çka ka kryer veprën penale Punimet Ndërtimore të Kundërligjshme”, thuhet në komunikatë.

Më tej thuhet se Prokurori i Shtetit dhe të pandehurit kanë arritur marrëveshje për pranimin e fajësisë si dhe me rastin e ngritjes së aktakuzës i është propozuar Gjykatës që të pandehurit të obligohen që të kompensojnë dëmin material në shumën prej 36,450.29 euro që i është shkaktuar buxhetit të Republikës së Kosovës si dhe të ngarkohen me shpenzimet e procedurës penale.

Kujtojmë se më 18 janar 2024, Elza Ujkani 23-vjeçare mori lëndime të rënda si pasojë e shembjes së kulmit në ndërtesën e Komunës së re në Prishtinë. Ajo fillimisht u trajtua në Qendrën Emergjente në QKUK, pastaj u dërgua në Mjekimin Intensiv për të vazhduar trajtimin. Nga komuna fillimisht ishte thënë se dyshimet e para janë që shembja e kulmit ka ndodhur si shkak i erërave të forta atë ditë, derisa hetimet po vazhdojnë.

Continue Reading

Bota

Scholz: Evropa duhet të përballet në mandatin e dytë të Trumpit me “shpinën drejtë”

Published

on

Kancelari gjerman Olaf Scholz deklaroi se Evropa duhet të mbajë një qëndrim të sigurt ndaj presidentit të ardhshëm të SHBA, Donald Trump dhe të vazhdojë të mbrojë me vendosmëri sovranitetin e saj kufitar.

“Unë do t’i këshilloja të gjithëve që të mbajnë gjithmonë ‘shpinën’ drejt”, theksoi Scholz, duke përdorur një shprehje që do të thotë të tregosh besim dhe forcë.

Scholz tha se ‘’kjo është arsyeja pse ai deklaroi publikisht se kufijtë universalisht nuk duhet të preken’’, në përgjigje të drejtpërdrejtë ndaj kërkesave të Trump që Shtetet e Bashkuara të rimarrin Grënlandën, Kanalin e Panamasë dhe Kanadanë.

“Unë mendoj se kjo është diçka që do të jetë me ne për të ardhmen e parashikueshme, domethënë që ne kemi ide të qarta për këtë çështje”, theksoi Scholz.

Kancelarja përsëriti gjithashtu në forum se ai nuk pret “një kolaps të menjëhershëm” të ndihmës së SHBA për Ukrainën, e cila po lufton një pushtim të vazhdueshëm rus. Shtetet e Bashkuara janë deri tani ofruesi më i madh i ndihmës ushtarake për Ukrainën.

Trump ka shprehur më parë skepticizëm për ndihmën e SHBA-së për Ukrainën dhe gjithashtu ka premtuar se do t’i japë fund shpejt luftës në vend pas marrjes së detyrës. Scholz tha se nuk e kishte problem që Trump të mos e ftonte për të marrë pjesë në ceremoninë e betimit në Uashington dhe se ambasadori i Gjermanisë në Shtetet e Bashkuara, Andreas Michaelis, do të përfaqësonte vendin në këtë ngjarje.

“Është krejt normale që ambasadorët të përfaqësojnë vendet atje. Kështu do të jetë për shumicën dërrmuese të tyre”, theksoi Scholz.

 

Continue Reading

Të kërkuara