Published
4 years agoon
By
Betim GashiPak para se të mbushte 20 vjet, misioni amerikan në Afganistan ka shënuar luftën më të gjatë të Shteteve të Bashkuara.
Qytetarët e zakonshëm amerikanë kanë tentuar ta harrojnë atë dhe lufta është mbikëqyrur më pak nga Kongresi, në krahasim me luftën në Vietnam.
Mirëpo numri i të vdekurve shkon në qindra mijëra. Dhe për shkak se SHBA-ja ka huazuar shumicën e parave për të paguar për këtë luftë, disa gjenerata të amerikanëve do ta kenë mbi supe barrën e shlyerjes së borxhit.
Më 15 gusht, talibanët kanë pretenduar fitore dhe kontroll të gjithë Afganistanit, para 31 gushtit, njëherësh afatit të fundit për tërheqje të trupave amerikane nga Afganistani.
Aktualisht trupat ndërkombëtare kanë shtuar përpjekjet për evakuim të stafit civil dhe ndërkombëtar nga ky shtet.
Shumicën e të dhënave më poshtë, agjencia e lajmeve Associated Press i ka siguruar nga Linda Bilmes, ligjëruese në Shkollën Kenedy në Universitetin e Harvardit si dhe nga projekti për kosto të luftës në Universitetin Brown.
Për shkak se në periudhën 2003-2011 Shtetet e Bashkuara kanë qenë të përfshira në luftërat në Afganistan dhe Irak, shumë trupa amerikane kanë shërbyer në të dyja luftërat dhe disa të dhëna përfshijnë të dyja vendet.
Lufta më e gjatë
Një në katër amerikanë kanë lindur në SHBA, prej sulmeve të Al-Kaidës më 11 shtator në tokën amerikane.
Kostoja në njerëz
Numri i amerikanëve të vrarë në Afganistan deri në prill të vitit 2021: 2,448.
Kontraktorët amerikanë: 3,846.
Ushtria dhe policia afgane: 66,000.
Anëtarët e forcave të tjera, përfshirë nga vendet anëtare të NATO-s: 1,144.
Civilët afganë: 47,245.
Talibanët dhe luftëtarët tjerë opozitarë: 51,191.
Punëtorët për ndihma: 444.
Gazetarët: 72.
Afganistani pas gati 20 vjetëve të pushtimit amerikan
Raportohet se shkalla e mortalitetit të foshnjave ka rënë për 50 për qind prej kur forcat amerikane, afgane dhe të vendeve tjera kanë rrëzuar Qeverinë e talibanëve.
Përqindja e vajzave adoleshente që dinë të lexojnë në këtë kohë, besohet se shkon në 37.
Mbikëqyrja nga Kongresi
Kongresi ka miratuar ndërhyrjen e forcave amerikane në Afganistan, pas sulmeve të 11 shtatorit 2001, më 18 shtator të po atij viti.
Megjithatë, ligjvënësit amerikanë nuk kanë votuar asnjëherë për t’i shpallur luftë Afganistanit.
Ligjvënësit amerikanë kanë diskutuar 42 herë për koston e luftës në Vietnam, derisa kostoja e luftërave në Afganistan dhe Irak deri në mesin e verës së këtij viti, është diskutuar pesë herë.
Në Komitetin për Financa të Senatit amerikan, ligjvënësit amerikanë kanë diskutuar për koston e luftërave në Afganistan dhe Irak vetëm një herë nga viti 2001 deri më 2021.
Pagesa për luftën? Me kredi, jo para të gatshme
Ish-presidenti amerikan, Harry Truman ka rritur përkohësisht taksat për të paguar Luftën Koreane për gati 92 për qind.
Më pas ish-presidenti Lyndon Johnson ka rritur taksat po ashtu përkohësisht për të paguar Luftën në Vietnam për 77 për qind.
Ish-presidenti tjetër amerikan, George W. Bush ka ulur taksat për të pasurit për 8 për qind – në vend që t’i rriste ato – për të paguar për luftërat në Afganistan dhe Irak.
Llogaritet se luftërat në Afganistan dhe Irak, janë mbuluar me borxh shtetëror në SHBA në vlerë të 2 trilionë dollarëve deri më 2020.
Kostoja e interesit besohet se do të shkojë deri në 6.5 trilionë dollarë deri më 2050.
Luftërat marrin fund, kostot jo
Bilmes vlerëson se Shtetet e Bashkuara janë zotuar se do të shpenzojnë 2 trilionë dollarë në kujdes shëndetësor, varrime dhe shpenzime tjera për 4 milionë veteranë amerikanë që kanë luftuar në Afganistan dhe Irak.
Periudha kur këto shpenzime do të arrijnë pikun, pritet të jetë pas vitit 2048.
Forcat e udhëhequra nga Shtetet e Bashkuara kanë rrëzuar talibanët nga pushteti në tetor të vitit 2001.
Talibanët kanë qenë duke strehuar atëbotë Osama Bin Laden dhe figura tjera të Al-Kaidës, të lidhura me sulmet e 11 shtatorit të po atij viti në Shtetet e Bashkaura.
Presidenti amerikan Joe Biden ka thënë se tërheqja amerikane tani është e arsyeshme, pasi forcat amerikane janë siguruar që Afganistani nuk do të bëhet më bazë për xhihadistë të huaj që të kryejnë komplote kundër Perëndimit.
You may like
Lajmet
Real Madrid paralajmëron gjigantët evropian për Vinicius Jr
Published
3 minutes agoon
November 19, 2025By
UBT News
E ardhmja e Vinicius Junior te Real Madridi po bëhet gjithnjë e më e paqartë, sepse kontrata e brazilianit skadon në vitin 2027 dhe rinovimi i tij nuk është zgjidhur ende, duke hapur derën për interesim të madh nga klubet e tjera.
Sipas DefensaCentral, Real Madridi ka bërë të ditur se nuk do të pranojë asnjë ofertë nën 100 milionë euro për sulmuesin dhe kjo shifër tashmë u është komunikuar agjentëve që pyesin çdo ditë për situatën e lojtarit.
Vetë lojtari ka treguar publikisht se dëshiron të vazhdojë te Real Madridi, por me ardhjen e trajnerit Xabi Alonso roli i tij ka ndryshuar.
Ai nuk është më titullar i padiskutueshëm, për shkak të sistemit më të ngurtë dhe rotacioneve që po përdor trajneri. Ky ndryshim ka krijuar pasiguri te lojtari dhe ka vënë në pikëpyetje të ardhmen e tij në klub.
Presidenti i Real Madridit, Florentino Pérez, është i vendosur të mos humbasë kontrollin mbi situatën: ose rinovim, ose shitje por asnjë largim me ulje çmimi.
Muajt e ardhshëm do të jenë vendimtarë dhe nëse Vinicius ndihet i rëndësishëm në projektin e Xabi Alonsos, rinovimi mund të bëhet realitet.
Për momentin, një gjë është e sigurt se Real Madridi nuk pranon oferta nën 100 milionë euro për yllin brazilian./S.K/KP/Al Jazeera/
Lajmet
Të respektohen afatet kushtetuese, Zemaj ka një apel për presidenten Osmani
Published
4 minutes agoon
November 19, 2025By
UBTnews
Deputeti i Lidhjes Demokratike të Kosovës, Armend Zemaj, ka kërkuar nga presidentja Vjosa Osmani të respektojë afatet kushtetuese për shpalljen e zgjedhjeve të parakohshme, pas dështimit të Glauk Konjufcës për ta formuar qeverinë e re.
Ai, në hollin e Kuvendit, tha se dështimi i dytë i LVV-së për të formuar qeverinë tregon se qytetarët u mashtruan, pasi nuk kanë pasur numrat e nevojshëm për ekzekutivin e ri.
“Vendi po shkon drejt zgjedhjeve të jashtëzakonshme dhe ne bëjmë thirrje për zgjedhje të lira dhe demokratike, pa ndërhyrje dhe pa tendencë, ashtu si kemi parë këto ditë vazhdimisht nga LVV-ja si grup politik parlamentar. Presidentja e vendit duhet të respektojë afatet kushtetuese dhe të mos lejojë asnjë ndërhyrje të kujtdo qoftë në vendimmarrjen e saj”, tha ai.
Sipas tij, pas dështimit të formimit të qeverisë së re, nuk duhet të thirret asnjë seancë për zgjatjen buxhetore të paralajmëruar nga presidentja Osmani.
“Ata që kanë mashtruar qytetarët se kanë numrat janë Lëvizja Vetëvendosje. Që nga fillimi dhe deri në përfundim të zgjedhjeve të 9 shkurtit, ata deklaruan se kishin një shumicë, por kjo shumicë u dyshua se nuk ekzistonte dhe nuk e kishin as sot. Me votimin kundër të mandatarit të dytë ka përfunduar gjithçka, dhe çdo thirrje për një seancë, përveç nëse kemi gjendje emergjente, çdo thirrje tjetër është tendencë për kamuflim dhe mashtrim”, theksoi ai.
Lajmet
Dështimi i formimit të qeverisë, Krasniqi ka këtë kërkesë për Vjosa Osmanin
Published
21 minutes agoon
November 19, 2025By
UBTnews
Deputeti i Partisë Demokratike të Kosovës (PDK), Memli Krasniqi ka thënë se presidentja Vjosa Osmani duhet që sa më parë të shpall datën e zgjedhjeve të jashtëzakonshme.
Pas dështimit të formimit të Qeverisë Konjufca, ai tha para mediave se nuk ka kohë për t’u humbur dhe se vendi ka nevojë për institucione legjitime dhe funksionale.
“Pas këtij dështimi të paralajmëruar e pas kësaj blerjeje kohë të panevojshme të 15 ditëshit të fundit me kinse mandatarin e dytë Konjufca, presidentja e Republikës e ka obligim që sa më parë ta shpall datën e zgjedhjeve që të mos humbet kohë e vlefshme edhe më tej sepse qytetarët kanë nevojë për institucione legjitime dhe funksionale. Edhe propagandimi i të pavërtetave të shumta që u tentua të bëhet sot me seancën e parë, nuk pinë ujë. Kosova nuk është duke i rrezikuar as fondet e Bashkimit Evropian me mos votimin e sotëm, as nuk e ka rrezikuar kreditë e Bankës Botërore me mos votimin e sotëm, e as qytetarët e Kosovës nuk mbesin pa pagat e tyre në vitin e ardhshëm për mos votimin e buxhetit të sotëm. Në fakt ajo që ka mundur të ndodhte sot me votimin e atyre pikave do të ishte një përligjje e mentalitetit anti-kushtetutes, një përligjje e qasjes e cila nuk mërzitet për ligjet dhe Kushtetutën e Kosovës”, deklaroi ai.
Ish-kryetari i PDK-së, Memli Krasniqi thekson se “mentaliteti bllokues i Albin Kurtit e ka sjellë Kosovën në këtë situatë”.
“Kanë kaluar mbi nëntë muaj që qytetarët e Kosovës kanë folur me votën e tyre dhe i patën thënë një jo të madhe të ashtuquajturit referendum të Albin Kurtit, duke i thënë jo po ashtu mentalitetit të qeverisjes një partiake e autokratike. Po ashtu kanë kaluar më shumë se shtatë muaj kur jemi mbledhur si të zgjedhurit e popullit këtu në Kuvendin e Kosovës për të konstituuar Kuvendin e Kosovës dhe për t’i dhënë përsëri qytetarëve institucione legjitime. Asnjëra nga këto nuk ka ndodhur. Më vjen keq që për herë të parë këtu para jush, qysh më 27 prill, apo ndoshta më 23 prill që ky ngërç do të vazhdojë nëse nuk tërhiqet zotëri Kurti nga mentaliteti i tij bllokues dhe përfundimi do të jetë zgjedhjet e jashtëzakonshme. Kam kërkuar qysh atëherë që këto zgjedhje të mbahen më herët, në qershor në mënyrë që qytetarët ta thonë fjalën e tyre edhe herë për të dhënë drejtimin që ata e kërkojnë. Kjo nuk ka ndodhur, sepse ky mentalitetit bllokues i LVV-së dhe i zotëri Kurti e ka sjellur Kosovën pikërisht në këtë situatë”, tha ai.
Kabineti qeveritar i prezantuar nga mandatari për kryeministër, Glauk Konjufca mori vetëm 56 vota. Ai dështoi të formojë qeverinë e re, kështu vendi do të mbajë zgjedhje sërish.
Pro qeverisë Konjufca votuan vetëm deputetët e Lëvizjes Vetëvendosje, Guxo, Alternativa, si dhe tetë deputetë të komuniteteve jo shumicë.
Ndërkaq kundër votuan 53 deputetët e PDK-së, LDK-së, AAK-së, Listës Serbe, kurse tre deputetët e Nisma Socialdemokrate abstenuan./KP
Lajmet
UEFA ka aprovuar rikthimin e Barcelonës në Camp Nou
Published
39 minutes agoon
November 19, 2025By
UBT News
UEFA ka aprovuar rikthimin e Barcelonës në Camp Nou për ndeshjet e Ligës së Kampionëve, pasi stadiumi i rindërtuar pjesërisht tashmë i plotëson kushtet e nevojshme të sigurisë.
Ky vendim vjen pak ditë pas ndeshjes së parë të Barcelonës në kampionat në Camp Nou, duke i dhënë fund më shumë se dy viteve mërgim në stadiumin olimpik të Montjuic dhe në qendrën stërvitore Johan Cruyff.
Ndeshja e parë evropiane në Camp Nou do të luhet më 9 dhjetor, ku Barcelona pret Eintracht Frankfurtin. Stadiumi, i cili po rinovohet me një projekt prej 1.5 miliardë eurosh, për momentin do të funksionojë me kapacitet të reduktuar prej 45,401 vendesh.
Rihapja është vonuar disa herë për shkak të problemeve me licencat e sigurisë dhe vonesave në punimet e ndërtimit, duke i shkaktuar klubit humbje të konsiderueshme financiare.
Para rikthimit, Barça hapi dyert për 23,000 tifozë në një seancë prove stërvitore.
Kur punimet të përfundojnë plotësisht, Camp Nou i ri pritet të ketë kapacitet 105,000 spektatorë, duke u rikthyer si një nga stadiumet më të mëdha dhe modernë në botë./S.K/KP/
Real Madrid paralajmëron gjigantët evropian për Vinicius Jr
Të respektohen afatet kushtetuese, Zemaj ka një apel për presidenten Osmani
Dështimi i formimit të qeverisë, Krasniqi ka këtë kërkesë për Vjosa Osmanin
UEFA ka aprovuar rikthimin e Barcelonës në Camp Nou
AUV ndalon importin e shpezëve dhe nënprodukteve nga zonat administrative të Gjermanisë
Ismaili: Vota e PDK-së do të jetë kundër
Abdixhik: Albin Kurti si Don Kishoti, Republika nuk po udhëhiqet nga arsyeja
Dy fëmijë në mesin e 20 të viktimave në sulmin e Rusisë në Ukrainën perëndimore
Nis intervistimi i u.d. Kryeprokurorit Kelmendi në Prokurorinë Speciale
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
