Lajmet

Lufta bërthamore do të shkaktonte një uri globale me miliarda të vdekur, sipas studimit

Studimi u botua në revistën Nature Food.

Publikuar

Më shumë se pesë miliardë njerëz do të vdisnin nga uria si rezultat i një lufte bërthamore në shkallë të gjerë midis SHBA dhe Rusisë, sipas një studimi të ri.

Rezultatet e një konflikti të tillë do të ishin katastrofike për prodhimin e ushqimit, kanë gjetur shkencëtarët e klimës në Universitetin Rutgers në një studim të rishikuar nga kolegët e publikuar në kontekstin e luftës në Ukrainë.

“Të dhënat na tregojnë një gjë: ne duhet të parandalojmë që një luftë bërthamore të mos ndodhë ndonjëherë”, tha një nga autorët, profesor Alan Roebuck.

Paralajmërimi vjen pasi “njerëzimi është vetëm një keqkuptim, një llogaritje e gabuar larg asgjësimit bërthamor”, sipas sekretarit të përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres.

Agjencia e inteligjencës mbrojtëse e Ukrainës ka paralajmëruar për “provokime” të reja ruse në centralin bërthamor të okupuar në Zaporizhzhia në jug të Ukrainës, ndërsa një kryebashkiak tha se qyteti ku është vendosur termocentrali ishte nën bombardime të reja.

Rafael Grossi, drejtori i përgjithshëm i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), i ka përshkruar granatimet e fundit në centralin bërthamor më të madh në Evropë si “jashtë kontrollit” dhe “jashtëzakonisht serioze”.

Transplantoni shpresën për pakicat pasi shkencëtarët ndryshojnë me sukses grupin e gjakut të veshkave të donatorëve

Studimi i ri, i botuar në revistën Nature Food, ka llogaritur se sa blozë që bllokon diellin do të hynte në atmosferë si rezultat i stuhive të zjarrit të krijuara nga shpërthimi i armëve bërthamore.

Ata morën parasysh gjashtë skenarë që përfshinin arsenale bërthamore të madhësive të ndryshme, pesë të bazuara në konflikte më të vogla midis Indisë dhe Pakistanit dhe një të bazuar në një luftë midis SHBA-së dhe Rusisë.

Edhe skenari më i vogël shkaktoi uri me prodhimin mesatar global të kalorive që u ul me 7% brenda pesë vjetëve të konfliktit.

Në skenarin më të madh, një konflikt bërthamor në shkallë të plotë, prodhimi mesatar global i kalorive u ul me rreth 90% midis tri dhe katër vjetëve pas luftimeve.

Rënia e madhe e rendimentit të të korrave do të bënte që miliarda njerëz të vdisnin nga uria, 75% e popullsisë së botës, brenda dy vjetësh.

Sipas studiuesve, prishja e tregjeve globale të ushqimit edhe nga skenari më i vogël – rënia prej 7% – do të ishte më e madhe se anomalia më e madhe e regjistruar ndonjëherë.

Megjithëse studimi u fokusua vetëm në numrin e kalorive që prodhoheshin globalisht, njerëzit gjithashtu kanë nevojë për proteina dhe mikronutriente për të mbijetuar, dhe këto gjithashtu ka të ngjarë të preken ndjeshëm.

Lufta bërthamore do të kishte një ndikim edhe më të madh në ndryshimin e klimës, sipas Lili Zia, një asistent profesore e kërkimit në Rutgers.

“Shtresa e ozonit do të shkatërrohet nga ngrohja e stratosferës, duke prodhuar më shumë rrezatim ultravjollcë në sipërfaqe, dhe ne duhet ta kuptojmë këtë ndikim në furnizimet ushqimore”, tha ajo.

Studimi përdor “modelet më të fundit të klimës, të korrave dhe peshkimit” për të “llogaritur se si disponueshmëria e ushqimit mund të ndryshojë në botë nën skenarë të ndryshëm të luftës bërthamore”.

Ai mat se si disponueshmëria e ushqimit mund të ndikohet nga kufizimet e eksportit, si dhe rendimentet e reduktuara aktuale të të korrave, dhe madje llogarit vendet që ripërpunojnë ushqimin e bagëtive në mënyrë që të mund të përdoret për të ushqyer njerëzit.

Ai paralajmëron: “Edhe për një luftë bërthamore rajonale, pjesë të mëdha të botës mund të vuajnë nga uria”.

Çuditërisht, në skenarin e analizuar nga studiuesit, prodhimi kalorik i një vendi ose do të rritej ose do të përballej vetëm me reduktime të vogla në rastin e një lufte bërthamore në shkallë të plotë: Australisë.

Studimi nuk merr parasysh aspekte të tjera të furnizimit global të ushqimit që do të ndikohej nga lufta bërthamore, duke përfshirë disponueshmërinë e karburantit dhe plehrave.

Një luftë e tillë ka të ngjarë të ndikojë gjithashtu në infrastrukturën për prodhimin e ushqimit, mund të rrisë rrezatimin ultravjollcë që mund të ndikojë në prodhimin e ushqimit dhe gjithashtu të çojë në ndotje radioaktive.

Hamish de Bretton-Gordon, ish-kreu i regjimentit kimik, biologjik, radioaktiv dhe bërthamor të Ushtrisë Britanike, tha për Sky News se raporti ishte në kohën e duhur.

Megjithatë, ai paralajmëroi se raporti po “përshkruan rezultatin më të keq të mundshëm, në thelb Armagedonin, kur të gjitha armët bërthamore janë hequr – në mendjen time ka shumë pak gjasa”.

“Rreziku numër një, që ne po shohim në Ukrainë për momentin është një aksident në Zaporizhzhia ose një komandant mashtrues rus duke përdorur një armë bërthamore taktike,” shtoi ai, duke vënë në dukje një koment që ai botoi në Daily Telegraph duke bërë thirrje që Britania të jetë më të përgatitur për luftë bërthamore.

“Skenari i parë sigurisht që mund të përhapte një pjesë të mirë të ndotjes radioaktive në të gjithë Rusinë dhe Evropën, por nuk do të shkaktonte ekstreme në klimë dhe dështim të të korrave të detajuara në këtë raport“.

Ai tha për Sky News se priste që agjencitë perëndimore të inteligjencës të fillonin shpejt lëvizjen e armëve bërthamore taktike pasi ato duhet të transportohen me lëshues në kamionë të mëdhenj.

“NATO do t’i thërriste ata dhe Rusia e di se raketat e NATO-s me rreze të gjatë veprimi mund t’i heqin këta lëshues shumë kohë përpara se të kenë kohë për të gjuajtur raketat e tyre”, shtoi ai.

“Që nga fundi i Luftës së Ftohtë njeriu ka ndjerë një sasi të caktuar të vetëkënaqësisë bërthamore dhe ky raport dhe armatimi i termocentraleve bërthamore në Ukrainë është një kujtesë e fortë se armët bërthamore dhe aksidentet mund të ndryshojnë mënyrën tonë të jetesës”.

Lajmet

Peci thotë se për tre vjet ka ndryshuar rrjedhën e sektorit të bujqësisë në Kosovë

Reagon Peci.

Publikuar

nga

Ministri i Bujqësisë, Faton Peci, përmes një postimi në Facebook, ka thënë se për tre vjet qeverisje ka arritur ta ndryshojë rrjedhën e sektorit të bujqësisë në Kosovë.

Ai tutje ka thënë se në kohën kur pandemia, kriza energjetike, agresioni i Rusisë në Ukrainë dhe inflacioni, sfidonin edhe shtetet më të zhvilluara ekonomikisht, kanë arritur që të kenë rekord për sipërfaqet e të mbjellave.

Vazhdo të lexosh

Lajmet

SHBA-ja shkatërron raketa dhe dronë të Huthëve

Rebelët e Huthit, që mbështeten nga Irani, që nga nëntori po sulmojnë anijet në Detin e Kuq.

Publikuar

nga

Ushtria amerikane tha se ka shkatërruar shtatë raketa dhe tre dronë në zonat në Jemen që kontrollohen nga rebelët e Huthit, të cilat tha se paraqisnin rrezik për anijet tregtare dhe ato të Marinës amerikane.

Rebelët e Huthit, që mbështeten nga Irani, që nga nëntori po sulmojnë anijet në Detin e Kuq, për siç kanë thënë, në shenjë solidariteti me palestinezët pas nisjes së luftës në Gazë mes Izraelit dhe Hamasit, grupit palestinez të shpallur organizatë terroriste nga Shtetet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian.

Forcat e Komandës Qendrore të SHBA-së vepruan “në vetëmbrojtje” kur u përfshin dhe shkatërruan raketa dhe dronë, por edhe tre kontejnerë me armë në zonat e kontrolluara nga Huthët, tha komanda përmes një postimi në X, që më herët njihej si Twitter.

“U përcaktua se këto armë paraqisnin rrezik të menjëhershëm për anijet tregtare dhe ato të Marinës amerikane që gjenden në rajon. Këto veprime u ndërmorën për të mbrojtur lirinë e lëvizjes dhe për t’i bërë ujërat ndërkombëtare më të sigurta për Marinën amerikane dhe anijet tregtare”, tha Komanda Qendrore amerikane.

Sulmet e Huthëve kanë detyruar anijet që kalojnë përmes rrugës kyçe tregtare në Detin e Kuq, që të ndryshojnë rrugëtimin e tyre, duke rritur kostot, në mënyrë që të shmangin sulmet, shkruan REL.

SHBA-ja dhe Britania kanë kryer sulme të vazhdueshme ndaj caqeve të rebelëve të Huthit në Jemen në përgjigje të sulmeve ndaj anijeve.

Vazhdo të lexosh

Kulturë, Lifestyle

Dritë mbi Dokumentet: ‘Java e Arkivit të Hapur’ në Kosovë

Kjo ngjarje do të ofrojë një hapësirë të rrallë për publikun për të eksploruar botën e arkivave.

Publikuar

nga

Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës ka shpallur planin për organizimin e “Javës së Arkivit të Hapur”, një ngjarje e cila do të ofrojë një hapësirë të rrallë për publikun për të eksploruar botën e arkivave.

Gjatë kësaj jave të veçantë, Agjencia Shtetërore e Arkivave të Kosovës do të hapë dyert e saj për të pritur vizitorët e interesuar. Kjo është një mundësi unike për të zbuluar më shumë rreth punës dhe aktiviteteve që zhvillohen në mjediset e Agjencisë Shtetërore të Arkivave të Kosovës. Qëllimi kryesor i kësaj jave është ruajtja, mbrojtja, prezantimi dhe përgatitja për shfrytëzim të trashëgimisë së shkruar që gjendet në këtë institucion.

Ambientet e Agjencisë që do të jenë të hapura për vizitorët përfshijnë sallën e leximit, njësinë e Rregullimit dhe përpunimit të lëndës arkivore, njësinë e Mikrofilmimit dhe Digjitalizimit, njësinë e Restaurimit/Konservimit, si dhe depo dhe biblioteka.

Hapja e “Javës së Arkivit të Hapur” është planifikuar të ndodhë nga data 18 mars dhe do të vazhdojë deri më 22 mars. Kjo është një mundësi e shkëlqyer për të eksploruar pasionin për trashëgiminë kulturore dhe për të kuptuar më shumë rreth proceseve arkivore të vendit./UBTNews

Vazhdo të lexosh

Lajmet

Lëndohen tre persona në një aksident trafiku në Milloshevë, të përfshira katër vetura

Sipas policisë së Kosovës në këtë aksident janë të përfshira katër automjete.

Publikuar

nga

Tre persona janë lënduar në një aksident trafiku që ka ndodhur të martën në mëngjes në fshatin Milloshevë. Sipas policisë së Kosovës në këtë aksident janë të përfshira katër automjete.

“Sot rreth orës 08:00 në rrugën nacionale Mitrovicë – Prishtinë saktësisht në fshatin Milloshevë ka ndodhur një aksident trafiku ku janë përfshirë 4 automjete. Si pasojë e aksidentit janë lënduar tre persona dhe janë shkaktuar dëme materiale”, ka thënë zëdhënësja e Policisë së Kosovës, Flora Ahmeti./UBTNews/

Vazhdo të lexosh

Të kërkuara