Lajmet
Lufta bërthamore do të shkaktonte një uri globale me miliarda të vdekur, sipas studimit
Studimi u botua në revistën Nature Food.
Published
2 years agoon
By
UBT newsMë shumë se pesë miliardë njerëz do të vdisnin nga uria si rezultat i një lufte bërthamore në shkallë të gjerë midis SHBA dhe Rusisë, sipas një studimi të ri.
Rezultatet e një konflikti të tillë do të ishin katastrofike për prodhimin e ushqimit, kanë gjetur shkencëtarët e klimës në Universitetin Rutgers në një studim të rishikuar nga kolegët e publikuar në kontekstin e luftës në Ukrainë.
“Të dhënat na tregojnë një gjë: ne duhet të parandalojmë që një luftë bërthamore të mos ndodhë ndonjëherë”, tha një nga autorët, profesor Alan Roebuck.
Paralajmërimi vjen pasi “njerëzimi është vetëm një keqkuptim, një llogaritje e gabuar larg asgjësimit bërthamor”, sipas sekretarit të përgjithshëm të OKB-së Antonio Guterres.
Agjencia e inteligjencës mbrojtëse e Ukrainës ka paralajmëruar për “provokime” të reja ruse në centralin bërthamor të okupuar në Zaporizhzhia në jug të Ukrainës, ndërsa një kryebashkiak tha se qyteti ku është vendosur termocentrali ishte nën bombardime të reja.
Rafael Grossi, drejtori i përgjithshëm i Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), i ka përshkruar granatimet e fundit në centralin bërthamor më të madh në Evropë si “jashtë kontrollit” dhe “jashtëzakonisht serioze”.
Transplantoni shpresën për pakicat pasi shkencëtarët ndryshojnë me sukses grupin e gjakut të veshkave të donatorëve
Studimi i ri, i botuar në revistën Nature Food, ka llogaritur se sa blozë që bllokon diellin do të hynte në atmosferë si rezultat i stuhive të zjarrit të krijuara nga shpërthimi i armëve bërthamore.
Ata morën parasysh gjashtë skenarë që përfshinin arsenale bërthamore të madhësive të ndryshme, pesë të bazuara në konflikte më të vogla midis Indisë dhe Pakistanit dhe një të bazuar në një luftë midis SHBA-së dhe Rusisë.
Edhe skenari më i vogël shkaktoi uri me prodhimin mesatar global të kalorive që u ul me 7% brenda pesë vjetëve të konfliktit.
Në skenarin më të madh, një konflikt bërthamor në shkallë të plotë, prodhimi mesatar global i kalorive u ul me rreth 90% midis tri dhe katër vjetëve pas luftimeve.
Rënia e madhe e rendimentit të të korrave do të bënte që miliarda njerëz të vdisnin nga uria, 75% e popullsisë së botës, brenda dy vjetësh.
Sipas studiuesve, prishja e tregjeve globale të ushqimit edhe nga skenari më i vogël – rënia prej 7% – do të ishte më e madhe se anomalia më e madhe e regjistruar ndonjëherë.
Megjithëse studimi u fokusua vetëm në numrin e kalorive që prodhoheshin globalisht, njerëzit gjithashtu kanë nevojë për proteina dhe mikronutriente për të mbijetuar, dhe këto gjithashtu ka të ngjarë të preken ndjeshëm.
Lufta bërthamore do të kishte një ndikim edhe më të madh në ndryshimin e klimës, sipas Lili Zia, një asistent profesore e kërkimit në Rutgers.
“Shtresa e ozonit do të shkatërrohet nga ngrohja e stratosferës, duke prodhuar më shumë rrezatim ultravjollcë në sipërfaqe, dhe ne duhet ta kuptojmë këtë ndikim në furnizimet ushqimore”, tha ajo.
Studimi përdor “modelet më të fundit të klimës, të korrave dhe peshkimit” për të “llogaritur se si disponueshmëria e ushqimit mund të ndryshojë në botë nën skenarë të ndryshëm të luftës bërthamore”.
Ai mat se si disponueshmëria e ushqimit mund të ndikohet nga kufizimet e eksportit, si dhe rendimentet e reduktuara aktuale të të korrave, dhe madje llogarit vendet që ripërpunojnë ushqimin e bagëtive në mënyrë që të mund të përdoret për të ushqyer njerëzit.
Ai paralajmëron: “Edhe për një luftë bërthamore rajonale, pjesë të mëdha të botës mund të vuajnë nga uria”.
Çuditërisht, në skenarin e analizuar nga studiuesit, prodhimi kalorik i një vendi ose do të rritej ose do të përballej vetëm me reduktime të vogla në rastin e një lufte bërthamore në shkallë të plotë: Australisë.
Studimi nuk merr parasysh aspekte të tjera të furnizimit global të ushqimit që do të ndikohej nga lufta bërthamore, duke përfshirë disponueshmërinë e karburantit dhe plehrave.
Një luftë e tillë ka të ngjarë të ndikojë gjithashtu në infrastrukturën për prodhimin e ushqimit, mund të rrisë rrezatimin ultravjollcë që mund të ndikojë në prodhimin e ushqimit dhe gjithashtu të çojë në ndotje radioaktive.
Hamish de Bretton-Gordon, ish-kreu i regjimentit kimik, biologjik, radioaktiv dhe bërthamor të Ushtrisë Britanike, tha për Sky News se raporti ishte në kohën e duhur.
Megjithatë, ai paralajmëroi se raporti po “përshkruan rezultatin më të keq të mundshëm, në thelb Armagedonin, kur të gjitha armët bërthamore janë hequr – në mendjen time ka shumë pak gjasa”.
“Rreziku numër një, që ne po shohim në Ukrainë për momentin është një aksident në Zaporizhzhia ose një komandant mashtrues rus duke përdorur një armë bërthamore taktike,” shtoi ai, duke vënë në dukje një koment që ai botoi në Daily Telegraph duke bërë thirrje që Britania të jetë më të përgatitur për luftë bërthamore.
“Skenari i parë sigurisht që mund të përhapte një pjesë të mirë të ndotjes radioaktive në të gjithë Rusinë dhe Evropën, por nuk do të shkaktonte ekstreme në klimë dhe dështim të të korrave të detajuara në këtë raport“.
Ai tha për Sky News se priste që agjencitë perëndimore të inteligjencës të fillonin shpejt lëvizjen e armëve bërthamore taktike pasi ato duhet të transportohen me lëshues në kamionë të mëdhenj.
“NATO do t’i thërriste ata dhe Rusia e di se raketat e NATO-s me rreze të gjatë veprimi mund t’i heqin këta lëshues shumë kohë përpara se të kenë kohë për të gjuajtur raketat e tyre”, shtoi ai.
“Që nga fundi i Luftës së Ftohtë njeriu ka ndjerë një sasi të caktuar të vetëkënaqësisë bërthamore dhe ky raport dhe armatimi i termocentraleve bërthamore në Ukrainë është një kujtesë e fortë se armët bërthamore dhe aksidentet mund të ndryshojnë mënyrën tonë të jetesës”.
Bota
Kuba goditet nga një tërmet me magnitudë 5.9, s’ka raportime për dëme
Published
9 hours agoon
December 23, 2024By
UBT NEWSNjë tërmet me magnitudë 5.9 goditi Kubën të hënën, sipas Qendrës Sizmologjike Evropiane-Mesdhetare (EMSC). Autoritetet lokale kanë njoftuar se nuk ka pasur dëme serioze dhe nuk ka raporte për të vdekur apo të lënduar. Tërmeti u regjistrua në një thellësi prej 25 km (15.53 milje). Shërbimi Sizmologjik Kombëtar Kuban e ka raportuar ngjarjen si një tërmet me magnitudë 6.1 ballë, me pasgoditje të shumta në orët e para të mëngjesit, të ndodhura në brigjet lindore të Santiago de Kubës.
Në muajin nëntor, një tërmet me magnitudë 6.9 goditi brigjet e provincës fqinje Granma, duke shkaktuar disa dëme strukturore, por pa viktima. Zona e Santiago de Kubës është e njohur për aktivitetin sizmik, pasi aty kalon një vijë thyerje që ndan pllakën e Amerikës së Veriut dhe pllakën e Karaibeve. Kryeqyteti kuban, Havana, nuk është prekur nga tërmeti./UBTNews/
Lajmet
Haxhiu: Nëse Prokuroria Speciale është e interesuar ta marrë dëshminë e Kurtit mos ta refuzojë kërkesën e tij
Published
10 hours agoon
December 23, 2024By
UBTnewsMinistrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu ka deklaruar se nëse Prokuroria Speciale është e interesuar që të marrë dëshminë e kryeministrit, Albin Kurti lidhur me rastin e rezervave shtetërore duhet t’i përgjigjet kërkesës së kabinetit të kryeministrit Kurti dhe tri datave që tashmë janë në dispozicion.
Haxhiu tha se kryeministri Kurti nuk e ka refuzuar kërkesën e Prokurorisë Speciale për intervistim.
Këto komente e para e drejtësisë kosovare i bëri gjatë një konference për media që e zhvilloi bashkë me ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Hajrulla Çeku me fokus në punën dhe angazhimin e institucioneve të Republikës së Kosovës në drejtësinë tranzicionale dhe adresimin e krimeve të kryera gjatë luftës në Kosovë.
“Kryeministri Kurti nuk e ka refuzuar kërkesën e Prokurorisë Speciale për intervistim, përkundrazi siç e keni parë kryeministri Kurti ka shprehur gatishmëri që kërkesa e tyre të realizohet. Kabineti i kryeministri i ka propozuar tri data se kur mund të realizohet kjo kërkesë bazuar në agjendën e kryeministrit Kurti, dhe tashmë gjatë kësaj jave kanë mbetur dy data që kabineti i kryeministrit i ka propozuar Prokurorisë Speciale. Nuk ka asnjë arsye që prokurorët, të cilët thuhet se janë të interesuar që të marrin dëshminë e kryeministrit Kurti për rezervat shtetërore, nuk ka asnjë arsyen që ata të të refuzojnë që t’i përgjigjen kërkesës së kryeministrit për ta intervistuar në zyre siç ka kërkuar kryeministri Kurti. Nuk është diçka e pazakontë, nuk është diçka e paligjshme, prandaj nëse Prokuroria Speciale është e interesuar që ta marrë dëshminë e kryeministrit, lirisht mund t’i përgjigjet kërkesës së kabinetit Kurti. Prokuroria Speciale me këto veprime ka tendencë për ta minuar punën tonë, për ta bllokuar punën tonë, për ta dëmtuar LVV-në dhe qeverinë siç zakonshëm kanë bërë”, thotë ajo.
Sa i takon asaj nëse institucionet e Kosovës kanë bërë kërkesë për ekstradimin e kryeterroristi, Milan Radojçiq, ministrja Haxhiu tha sevendosja e Radojçiqit në Interpol ka fuqinë juridike për arrestim të përkohshëm me qëllim të ekstradimit në Kosovë.
“Tashmë kryeterroristi Rajdoçiciq është në listën e INTERPOL-it, nuk kishte mundur me qenë në listë të INTERPOL-it, pa pas kërkesë, natyrisht që po. Por, është e rëndësishme që të bëhet trysni ndaj Serbisë që të dorëzoj kryeterroristin Milan Radojçiq. Ministria e Drejtësisë së bashku me Prokurorinë dhe Policinë e Kosovës i kanë ndërmarrë të gjitha veprimet sa i përket dorëzimit të tyre në territorin e Kosovës. Vendosja e Radojçiqit në Interpol ka fuqinë juridike për arrestim të përkohshëm me qëllim të ekstradimit në Kosovë”, thotë Haxhiu.
Ministrja e Drejtësisë, Albulena Hachiu thotë se është e qartë që prapa dy sulmeve në veri, atij në Banjskë dhe së fundmi në Iber-Lepencë, qëndron Serbia.
Sipas saj, Kosova nuk ka çka të fsheh, por Serbia po jep informacion të pasakta me qëllim që të heqë përgjegjësinë për dy sulmet terroriste në Kosovës.
“Edhe sulmi terrorist në Banjskë edhe në Iber-Lepencë është e qartë që ka të bëjë me ndërmarrje të madhe kriminale të organizuar me shumë armatim, me shumë trajnime që bëhen në Serbi dhe pas tyre është Serbia dhe është e qartë që kjo të kuptohet sa i përket organizatave që mund të na ndihmojnë ne kemi shprehur gatishmërinë që mund të na ndihmoj edhe FBI edhe në vendet tona partnere që të dihet hapur që Serbia qëndron prapa kësaj. Kosova nuk ka çka të fsheh as për Banjskën dhe as për Iber-Lepencin por është e qartë që Serbia tenton që të jap informacion të pasakta dhe të heq përgjegjësinë e saj mbi dy sulme terroriste në Kosovës”, thotë ajo.
Ministrja Haxhiu duke mos thënë detaje për padinë për gjenocid kundër Serbisë, tha se po punojnë në këtë drejtim.
“Ekipe të ngushta me ekspertë të fushës kanë qenë të angazhuar në këtë drejtim. Procesi është konfidencial ju kërkoj ndjesë që nuk mund të jap më shumë informacione sepse është i klasifikuar. Sigurisht që do të donim të njoftonim opinionin publik përmes jush për veprimet që i kemi ndërmarrë, por duke qenë se është proces i klasifikuar nuk më lejohet ligjërisht të jap më shumë informacione. Por që është në agjendën tonë, po punojmë me ekspert të çështjes të huaj e po ashtu vendor dhe besojmë për një kohë jo të gjatë do të kemi si me thënë veprime konkrete në kuptim të adresimit të përgjegjësive që i kemi”, tha ajo.
Sa i takon rikthimit të artefakteve nga Serbia në Kosovë, ministri i Kulturës, Hajrullah Çeku tha se nuk ka dilemë që ato i takojnë koleksionit publik muzeal të Kosovës.
“Ato janë të Kosovës, pra nuk ka asnjë dilemë që ato i takojnë koleksionit publik muzeal të Kosovës. Angazhimi ynë ka qenë i rregullt në raport me organizatat ndërkombëtare të specializuara në çështje të trashëgimisë kulturore për t’i sensibilizuara ato dhe për të kërkuar veprim edhe këto organizata”, thotë Çeku.
Lajmet
Haxhiu: Serbia detyrohet që të arrestoj Radojçiqin sipas Konventës për Ekstradim
Published
12 hours agoon
December 23, 2024By
UBTNewsMinistrja e Drejtësisë, Albulena Haxhiu, ka thënë se Kosova ka bërë kërkesë që emri i Milan Radojçiqit të futet në sistemin e Interpol-it, me qëllim të arrestimit të tij të përkohshme nga Serbia dhe ekstradimit të tij në Kosovë.
Ajo ka thënë se sipas Konventës për Ekstradim, Serbia detyrohet që të arrestoj kryeterroristin Milan Radojçiqin dhe terroristët e tjerë dhe brenda 40 ditëve.
Haxhiu shtoi se pas arrestimit, Kosova duhet të dorëzoj kërkesën për ekstradim dhe Serbia do të ketë detyrim që ta dorëzoj atë në Kosovë brenda një afatit të caktuar.
“Ne kemi bërë kërkesë që emri i tij të futet në Interpol, dhe sipas Konventës për Ekstradim kjo ka fuqinë juridike të kërkesë për arrestim të përkohshme me qëllim të ekstradimit. Pra, proceduralisht sipas kësaj Konvente Serbia detyrohet që të arrestoj kryeterroristin Milan Radojçiqit dhe terroristët e tjerë dhe brenda 40 ditëve, pra është arrestim i përkohshme. Kosovës i kërkon që të bëjë kërkesë për ekstradim. Dhe natyrisht që ne do ta bënim, kështu bëjmë me rastet e tjera, atëherë brenda afatit Serbia detyrohet që ta dorëzoj në Kosovë. Vendosja e Rajdojçiqit në Interpol ka fuqinë juridike të kërkesës për arrestim të përkohshme me qëllim të ekstradimit në Kosovë”, ka thënë ajo.
Anëtarët e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve nuk kanë akredituar Listën Serbe për të marrë pjesë në zgjedhjet e shkurtit.
Shkak për këtë kundërshtim, ishin thirrjet nacionaliste të kryetarit të Listës serbe në Kosovë, Zllatan Ellek, të bëra gjatë prezantimit të listës zgjedhore.
Në fillim, dy anëtarët e VV-së në KQZ, Sami Kurteshi dhe Alban Krasniqi kanë shprehur kundërshtimin për certifikimin e këtij subjekti politik.
“Kam rezervat e mia dhe më duhet me i shpreh dhe janë shumë elemente, pra prezantimi i kandidatëve të Listës serbe. Pra asnjëherë nuk përmend Republika e Kosovës por thotë ‘Kosovo i Metohija’. Nuk thotë ‘rrnoftë Kosova por rrnoftë Serbia’. Përfaqësuesit e kësaj liste mbajnë kontakte me pushtetin e Vuçiqit ku shihet edhe Radojiçiqi, ku kanë lidhje me sulmin terrorist në Banjskë dhe së fundmi edhe në Ibër Lepenc”, u shpreh ai, teksa lëshoi një audio-incizim ku dëgjohet Allek me thirrje kundër Republikës së Kosovës.
Kundër certifikimit të Listes serbe doli edhe anëtari tjetër i VV-së, Alban Krasniqi, i cili kërkoi veprime nga Prokuroria e Shtetit.
Edhe anëtarët tjerë që vijnë nga radhët e opozitës kanë shprehur shqetësimet e tyre, ndërsa përfaqësuesi i Partisë Demokratike në KQZ, Arianit Elshani, ka kujtuar se verifikimi i listave të kandidatëve ka kaluar nëpër disa institucione dhe asnjë prej tyre nuk ka dhënë ndonjë vërejtje.
“Ndaj të njëjtat shqetësime me anëtarin e VV-së, mirëpo kam një shqetësim tjetër për shkak se rekomandimi i Zyrës për Regjistrim të Partive ka thënë se ky subjekt plotëson të gjitha kriteret që të jetë në garë për zgjedhjet e 9 shkurtit. Është bazuar edhe në deklarimet e MPB dhe MPJ dhe të gjithë kanë thënë se subjekti në fjalë i plotëson kriteret. Unë me këtë rast abstenoj deri në definimin e saktë sepse certifikimi i subjekteve duhet ta ketë një konsensus të përbashkët”, u shpreh Elshani.
Elshani ka kujtuar se edhe Ministria e Punëve të Brendshme nuk ka dhënë asnjë vërejtje për listën kandidatëve të subjektit politik.
“Të gjithë e dimë se kush është Lista serbe, mirëpo është mirë me na tregu Ministria e Punëve të Brendshme. Është mirë ata me ma tregu se kush janë pjesëtarë të këtij subjekti politik. Unë propozoj që të diskutoni me MPB-në dhe të vini me një rekomandim, qoftë pro apo kundër certifikimit”, u shpreh tutje Elshani.
Kuba goditet nga një tërmet me magnitudë 5.9, s’ka raportime për dëme
Shefi i NATO-s i shqetësuar për sigurinë afatgjate të aleancës
Sulmi në tregun e Krishtlindjes, rritet presioni ndaj autoriteteve gjermane
Këto libra duhet të lexoni gjatë festave të fundvitit
Haxhiu: Nëse Prokuroria Speciale është e interesuar ta marrë dëshminë e Kurtit mos ta refuzojë kërkesën e tij
Franca mban ditë zie për vdekjet nga cikloni Mayotte
Diego Simeone, trajneri më i mirë i muajit në La Liga
UBT i pari institucion nga Kosova dhe rajoni në GreenMetric për qëndrueshmëri dhe ndryshime klimatike
Përditësohet Manuali i Restaurimit, dokument thelbësor për pasuritë kulturore
Të kërkuara
-
Bota2 months ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Bota2 months ago
Koreja e Veriut rrit frikën në botë, lëshon raketën e re balistike ndërkontinentale
-
Bota1 month ago
“Ethet” e kthimit të Trump! Takohen Macron e Starmer, zbardhet fokusi i diskutimeve
-
Kulturë3 months ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman