Presidenti ukrainas Volodymyr Zelenskiy mbërriti të enjten në Afrikën e Jugut për bisedime me Presidentin Cyril Ramaphosa mbi bashkëpunimin dypalësh dhe përpjekjet për t’i dhënë fund luftës së Rusisë në Ukrainë.

Zelenskiy është përpjekur të ofrojë mbështetjen ndërkombëtare për përpjekjet luftarake të Kievit, mes presionit në rritje nga presidenti i SHBA-së, Donald Trump, i cili tha javën e kaluar se Uashingtoni mund të largohej nëse nuk do të kishte përparim të qartë në një marrëveshje paqeje së shpejti.

Duke komentuar vizitën, Zelenskiy postoi në X se do të takonte Ramaphosa-n si dhe përfaqësues të tjerë politikë dhe civilë. “Është thelbësore për të sjellë një paqe të drejtë më afër,” shtoi ai.

Afrika e Jugut, e cila mban marrëdhënie të mira me Rusinë, ka mbetur neutrale në konfliktin që filloi në 2022.

“Vizita i ofron Afrikës së Jugut dhe Ukrainës një mundësi për të diskutuar marrëdhëniet dypalëshe… Ajo gjithashtu do të eksplorojë fushat e bashkëpunimit me objektivin për të mbështetur përpjekjet për të sjellë paqe të qëndrueshme,” tha zyra e Ramaphosa në një deklaratë.

Zelenskiy tha një ditë më pare se duhej të kishte një armëpushim të menjëhershëm, të plotë dhe të pakushtëzuar me Moskën duke përsëritur se Ukraina nuk përjashtoi asnjë format bisedimesh që mund të çonte në një armëpushim.

Vizita e Zelenskiy është e para e një kreu shteti ukrainas në Afrikën e Jugut. Ramaphosa dhe Zelenskiy janë takuar disa herë, përfshirë në Kiev në vitin 2023, si pjesë e një përpjekjeje ndërmjetësimi nga udhëheqësit afrikanë, të cilat nuk arritën rezultate të dukshme.

Tensionet mes rivalëve të moçëm, Indisë dhe Pakistanit, janë përshkallëzuar të enjten, pasi Nju Delhi e ndërmori një ofensivë diplomatike kundër Islamabadit, duke e fajësuar atë për një sulm vdekjeprurës që vrau 26 njerëz, kryesisht turistë, në rajonin e diskutueshëm të Kashmirit.

India e akuzoi Pakistanin të mërkurën në mbrëmje se po e mbështet “terrorizmit përgjatë kufitarit” dhe mori masa diplomatike, përfshirë uljen e nivelit të marrëdhënieve diplomatike, pezullimin e një marrëveshjeje të rëndësishme për ndarjen e ujërave dhe mbylljen e pikëkalimit kryesor tokësor me Pakistanin.

Pakistani i hodhi poshtë akuzat, ndërsa një grup militant i panjohur më parë, që e quan veten Qëndresa e Kashmirit, mori përgjegjësinë për sulmin.

Islamabadi tha se do të përgjigjet ndaj veprimeve të Indisë të enjten dhe se do të mbledhë Komitetin e Sigurisë Kombëtare, i përbërë nga zyrtarë të lartë civilë dhe ushtarakë.

“India ka ndërmarrë hapa të papërgjegjshëm dhe ka bërë akuza”, tha ministri i Jashtëm i Pakistanit, Ishaq Dar, për kanalin lokal televiziv Dunya News.

Dar shtoi se veprimet e Indisë deri tani kanë qenë “jokinetike” [joushtarake], dhe paralajmëroi se “çdo hap kinetik nga India do të marrë përgjigje të njëjtë kinetike” nga Pakistani.

Marrëdhëniet diplomatike mes dy vendeve kanë qenë të brishta gjithsesi, veçanërisht pas vendimit të Indisë për t’ia hequr Kashmirit statusin gjysmautonom në vitin 2019.

India dhe Pakistani e administrojnë secila nga një pjesë të Kashmirit, por të dyja e duan për vete të gjithë territorin.

Ato ka kohë të gjatë që e akuzojnë njëra-tjetrën për mbështetje të forcave që destabilizojnë njëri-tjetrin, dhe Nju Delhi e cilëson gjithë militantizmin në Kashmir si terrorizëm të mbështetur nga Pakistani.

Pakistani e mohon këtë dhe shumë myslimanë të Kashmirit e shohin luftën e militantëve si një përpjekje të brendshme për liri.

India tha të enjten i ka kërkuar një numri diplomatësh pakistanezë të largohen nga Nju Delhi, ndërsa diplomatët indianë i ka tërhequr nga Pakistani.

Misionet diplomatike në të dyja vendet do ta zvogëlojnë numrin e stafit nga 55 në 30 nga 1 maji, njoftoi të mërkurën mbrëma sekretari i Jashtëm i Indisë, Vikram Misri.

Misri gjithashtu tha se i vetmi pikëkalim tokësor funksional mes dy vendeve do të mbyllet, dhe shtoi se India po e pezullon traktatin e rëndësishëm për ndarjen e ujërave.

Traktati për Ujërat e Indusit, i ndërmjetësuar nga Banka Botërore në vitin 1960, lejon ndarjen e ujërave të një sistemi lumenjsh që është thelbësor për të dyja vendet, veçanërisht për bujqësinë në Pakistan. Traktati u ka mbijetuar dy luftëra mes Indisë dhe Pakistanit, në vitet 1965 dhe 1971, dhe një përplasjeje madhore kufitare në vitin 1999.

Në Kashmir, banorët mbyllën tregjet, bizneset dhe shkollat të mërkurën në shenjë proteste, të shqetësuar se sulmi mund t’i dëmtojë ekonominë dhe turizmin në rajon.

Varrimi i disa prej viktimave u krye gjithashtu në disa qytete indiane, dhe njerëzit morën pjesë në nderimin e tyre duke ndezur qirinj në disa vende, përfshirë Srinagarin, qytetin kryesor në Kashmir.

Sekretari amerikan i Thesarit Scott Bessent hodhi kritika të ashpra ndaj operacioneve të Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar të mërkurën, edhe pse ai u përpoq të qetësonte investitorët nervozë se Shtetet e Bashkuara do të ruanin rolin e tyre udhëheqës global.

“Amerika së pari nuk do të thotë vetëm Amerikën,” tha ai në një fjalim në Institutin e Financave Ndërkombëtare, ku premtoi gjithashtu mbështetje për misionet kryesore të bankave shumëpalëshe. “Përkundrazi, është një thirrje për bashkëpunim më të thellë dhe respekt të ndërsjellë midis partnerëve tregtarë.”

Edhe pse Bessent tha se FMN dhe Banka Botërore “po dështojnë”, ai nuk bëri thirrje që SHBA të tërhiqen nga institucionet, siç kishin mbrojtur disa konservatorë në një propozim të Projektit 2025 të krijuar nga Fondacioni Heritage.

Ai tha se institucionet “shërbejnë role kritike në sistemin ndërkombëtar. Dhe administrata Trump është e etur të punojë me ta, për sa kohë që ata mund të qëndrojnë besnikë ndaj misioneve të tyre.”

Departamenti Shtetëror i Sigurisë në Lituani (VSD) tha se ka zbuluar një operacion sekret të shërbimeve të inteligjencës ruse dhe bjelloruse që synon nxitjen e dhunës ndaj bjellorusëve që janë në mërgim, të cilët jetojnë në Lituani.

Ky komplot, që përfshinte provokime dhe fushata të dezinformimit, u zbulua përmes një njoftimi të publikuar nga VSD-ja, që u transmetua nga transmetuesi publik lituanez, LRT.

Sipas autoriteteve lituaneze, shërbimet e huaja të inteligjencës kanë qenë duke orkestruar incidente gjithnjë e më të rrezikshme kundër diasporës bjelloruse në Lituani, që numëronte mbi 57.000 persona në fillim të vitit 2025.

Autoritetet thanë se agjentë të huaj kanë tentuar të simulojnë përplasje midis të ashtuquajturve bjellorusë “Litvinistë” – ndjekës të një ideologjie që e lidh identitetin bjellorus me Dukatin e Madh të Lituanisë – dhe grupeve të fabrikuara nacionaliste lituaneze.

“Organizatorët po përpiqen të inskenojnë konflikte midis forcave të kundërta – bjellorusëve që mbështesin idetë Litviniste dhe grupeve të ashtuquajtura lituaneze që shfaqen si kundërshtare të tyre”, tha VSD.

Zyrtarët thanë se nuk janë identifikuar grupe të vërteta ekstremiste Litviniste në Lituani, dhe se besojnë që kjo narrativë po manipulohet nga propaganda bjelloruse dhe ruse për të nxitur mosbesim dhe përçarje.

Provokimet e fundit përfshijnë video-mesazhe të rreme, që pretendohet se janë dërguara nga ushtarë bjellorusë, grafite kundër bjellorusëve, kërcënime ndaj ligjvënësve lituanezë dhe personave që janë larguar nga Bjellorusia dhe jetojnë në Vilnius, si dhe fushata në rrjetet sociale që përhapin pretendime pseudo-historike rreth së kaluarës së rajonit.

VSD-ja paralajmëroi banorët që të mos bien pre e këtyre provokimeve, duke theksuar se “pjesëmarrja në aktivitete të tilla mund të çojë në pasoja administrative apo penale”.

Është shtuar vëmendja ndaj shtetasve bjellorusë që jetojnë në Lituani. Shumë prej tyre po përballen me kontrolle gjithnjë e më të rrepta për vizat, vështirësi në zgjatjen e lejeve të qëndrimit, madje edhe dëbime, për shkak të lidhjeve të mëparshme me institucionet shtetërore bjelloruse ose ushtrinë.

Mediet lituaneze e kanë quajtur këtë fushatë dezinformimi “Litvinizëm”. Autoritetet theksojnë se rreziku i vërtetë nuk qëndron në vetë ideologjinë, por në mënyrën se si ajo po shfrytëzohet për të destabilizuar komunitetet.

Në shenjë mirënjohjeje për raportimin mbi këtë çështje, Departamenti i Pakicave Kombëtare i Qeverisë lituaneze së voni i ka ndarë një çmim Shërbimit bjellorus të Radios Evropa e Lirë mbi një hulumtim që hedh dritë mbi aktorët që qëndrojnë pas fushatës dhe ndikimet më të gjera gjeopolitike të kësaj fushate./REL/