Lajmet

Lidhjet e Beogradit me Kinën janë zgjeruar në shumë sektorë

Mjegullnaja e projektit kinez në Kragujevc.

Published

on

Pyetjet lidhur me një kontratë kineze për ndërtimin e një sistemi kanalizimi në një qytet të Serbisë, që thuhet se ka vlerë shumëmilionëshe, kanë ngritur shqetësimet në mesin e aktivistëve, të cilët thonë se ky është një mikrokozmos se si Beogradi sillet me entitetet kineze.

Projekti në qytetin serb të Kragujevcit u dha pa tender ose pa prokurim publik, duke ngritur pyetje për transparencën dhe korrupsionin në lidhje me mënyrën se si kompanitë kineze dhe Qeveria serbe veprojnë në vend.

Ndërtimi i një rrjeti të ri të kanalizimit prej 360 kilometrash në Kragujevc, në Serbinë Qendrore, nisi në nëntorin e vitit të kaluar, dhe u kontraktuar direkt nga Ministria e Infrastrukturës dhe më pas projekti iu dha Korporatës kineze të Rrugës dhe Urës (CRBC), një kompani ndërkombëtare ndërtimi me seli në Pekin. Projektin kjo kompani e fitoi pa marrë pjesë në një proces tenderimi.

Projekti është pjesë e një sipërmarrjeje më të gjerë serbo-kineze, që quhet “Serbia e Pastër”, që Qeveria serbe e inicioi në vitin 2021 në 65 qytete dhe komuna dhe kjo nismë kap vlerën e 3.6 miliardë dollarëve.

Qëllimi i kësaj nisme është modernizimi, riparimi, dhe në disa raste, ndërtimi i sistemeve të menaxhimit të ujit në mbarë vendin, me qëllim që të ketë ujë të pijshëm më të mirë, të luftohet ndotja dhe të zgjerohet qasja në rrjete më moderne të ujërave të zeza, që sipas statistikave të Qeverisë, mbi një e treta e familjeve serbe nuk kanë qasje.

Por, përderisa zyrtarët lokalë në Kragujevc pohojnë se qyteti i tyre ka nevojë për një sistem të ri të kanalizimit, me qëllim që të përballet me problemet e kamotshme me ujërat e zeza dhe ato të ndotjes, asamblistët opozitarë po ngrenë shqetësime për transparencën dhe mungesën e informacionit lidhur me ofertën dhe si e ka fituar këtë projekt kompania CRBC.

“Nuk kam marr asnjë përgjigje përveç se kompania kineze është kontraktorja kryesore”, i tha Radios Evropa e Lirë, Verolub Stevanoviq, asamblist në Kuvendin komunal të Kragujevcit, i cili më herët ka qenë edhe kryetar i këtij qyteti.

“Patjetër që problemet e qytetit me ujërat e zeza duhet të zgjidhen, por së pari [ne duhet të dimë] se cila është kostoja e vërtetë e kësaj dhe cilat janë kushtet e kësaj kredie”.

Përveç shqetësimeve për korrupsion, marrëveshja e drejtpërdrejt ndërmjet CRBC-së dhe Qeverisë serbe – por edhe mungesa e procesit të tenderimit, në mënyrë që edhe kompanitë e tjera të paraqisnin ofertat e tyre – përkon me një model më të gjerë, që aktivistët dhe grupet mbikëqyrëse thonë se është mënyra se si funksionojnë zyrtarët serbë me bizneset kineze.

“Në thelb është një reflektim i dobësisë së përfaqësuesve të shtetit tonë, të cilët në mënyrë jokritike pranojnë marrëveshje të tilla”, tha për Radion Evropa e Lirë, Nemanja Nenadiq, drejtor në Serbi i organizatës Transparency International.

“Njëra anë e ekuacionit është ajo se çfarë kërkon një partner i huaj për të arritur një marrëveshje, dhe ana tjetër është nëse pala serbe është e gatshme t’i pranojë [ato kërkesa]”.

Pekini dhe Beogradi

Pekini ka raporte të ngushta me presidentin e Serbisë, Aleksandar Vuçiq, dhe në dy dekadat e fundit, në mënyrë të vazhdueshme ka thelluar raportet me Serbinë dhe përgjatë Ballkanit.

Që atëherë, lidhjet e Beogradit me Kinën janë zgjeruar në shumë sektorë, përfshirë sektorin e tregtisë, mbrojtjes, teknologjisë dhe edukimit, teksa miliona dollarë nga Kina janë futur në Serbi nën siglën e nismës Brezi dhe Rruga – nisma globale infrastrukturore e Kinës –por edhe nëpërmjet marrëveshjeve dypalëshe.

Po ashtu, Serbia gjithnjë e më shumë ndjek politikën e jashtme që shikon nga lindja, siç janë shteti i Kinës dhe Rusisë. Beogradi gjithashtu shikon nga perëndimi drejt Bashkimit Evropian, i cili nuk është vetëm një partner i madh dhe investitor i nivelit të lartë përmes Bankës Evropiane për Investime, por gjithashtu luan një rol jetik në përcaktimin e standardeve të biznesit dhe të punëtorëve që përfshihen në projekte.

Përveç kredive dhe investimeve përmes Bankës Evropiane për Investime, BE-ja po ashtu ofron grante për Serbinë dhe për shtetet e tjera të Ballkanit për projekte infrastrukturore dhe të modernizimit, duke bërë që ofertat e bllokut evropian të jenë ndër më të favorshmet që aktualisht ekzistojnë.

Megjithatë, investimet kineze në Serbi janë zgjeruar shumë shpejt dhe kanë nxitur kundërthënie, pasi kompanitë e mbështetura nga Pekini kanë përfituar përjashtime nga taksat, janë lejuar që të anashkalojnë ligjet e punës dhe kanë pasur edhe përjashtime të tjera. Në mënyrë të ngjashme, dëmet mjedisore të shkaktuara nga një minierë bakri me pronësi kineze, në afërsi të qytetit serb të Borit, kanë nxitur shqetësime dhe protesta për ndotjen e mjedisit.

Një studim nga Qendra për Studimin e Demokracisë, organizatë me seli në Bullgari, që u publikua në shtator të vitit 2021, tha se rritja e ndikimit ekonomik të Kinës në Evropën Qendrore dhe Lindore gjatë dekadës së fundit, ka përkuar me rënien e standardeve ligjore dhe qeverisëse në mbarë rajonin, teksa Serbia, në këtë studim, është veçuar si shembull kryesor për këtë gjë.

Pyetjet në Kragujevc

Shqetësimet po ngrihen rreth procesit të prokurimit për ndërtimin e sistemit të kanalizimit dhe impiantit të ujërave të zeza në Kragujevc.

Përderisa dihet që kompania kineze CRBC do ta udhëheqë projektin, pak detaje të tjera dihen ose janë deklaruar publikisht, veçanërisht se cilat kompani të tjera lokale apo ndërkombëtare do të përfshihen si nënkontraktorë në këtë marrëveshje fitimprurëse.

Sipas ministrit të Jashtëm serb, Tomisllav Momiroviq, kompanitë serbe do të përfaqësojnë “jo më pak se 49 për qind” të totalit të nënkontraktorëve në nismën “Serbia e Pastër”.

Por, për shkak se nuk ka pasur një proces të tenderimit, ky informacion është vështirë i verifikueshëm.

Sipas komenteve që Zyra e kryetarit të Kragujevcit i ka dërguar Radios Evropa e Lirë përmes emailit, qytetet “që bëjnë pjesë në projektin ‘Serbia e Pastër’ nuk kanë detyrime financiare, përveç sigurimit të tokës se ku do të ndërtohen impiantet dhe projektet e tjera”.

Çështja e kostos gjithashtu ende është e paqartë, edhe pse një projektligj që pritet të dërgohet në Parlamentin serb, konfirmon një nga marrëveshjet e kredisë për projektin, duke përmendur një kredi prej 232 milionë dollarësh që do të jepet nga Korporata kineze e Eksportit dhe Sigurimit të Kredive. Kjo korporatë është një sipërmarrje e madhe shtetërore kineze, që është nën menaxhimin e Ministrisë së Financave të Kinës.

Zyra e kryetarit të Kragujevcit po ashtu i tha Radios Evropa e Lirë se 217 milionë dollarë janë dhënë nga Serbia për të ndërtuar tri impiante për trajtimin e ujërave të zeza, përveç projektit për ndërtimin e sistemit të kanalizimit.

CRBC nuk i është përgjigjur pyetjeve të Radios Evropa e Lirë lidhur me atë se si do të zgjedhë nënkontraktorët dhe çfarë do të bëjë për t’u siguruar që standardet dhe rregullat evropiane do të respektohen gjatë zbatimit të këtij projekti.

Ndërkaq, në pyetjet e Radios Evropa e Lirë lidhur procesin e prokurimit, Ministria e Ndërtimit, Transportit dhe Infrastrukturës e Serbisë tha se ka marrëveshje të kamotshme me CRBC-në dhe kriteret për zgjedhjen e partnerëve për projekte të caktuara bazohen në disponueshmërinë e fondeve dhe efikasitetin e kontraktorëve.

Kjo ministri shtoi se standardet e BE-së në lidhje me trajtimin e ujërave të zeza, si dhe ligjet lokale mbi planifikim dhe ndërtim, por edhe mbrojtja e mjedisit, janë respektuar në procesin e dizjanimit të këtij projekti.

Një model i njohur

Nisma “Serbia e Pastër” nuk është shembulli i parë i bashkëpunimit kinezo-serb në infrastrukturën dhe trajtimin e ujërave. Sipas Nenadiq nga Transpareny International, kjo do të thotë se përkon me një model tipik të anashkalimit të rregullave dhe rregulloreve ekzistuese.

Për projekte të ngjashme si ai në Kragujevc, Ministria serbe për Ndërtim, Transportit dhe Infrastrukturë ka nënshkruar dy marrëveshje me Korporatën e Inxhinierisë së Makinerisë së Kinës (CMEC) në janar të vitit 2020. Projektet kanë të bëjnë me trajtimin e ujërave të zeza, dhe këto projekte iu dhanë kësaj korporate kineze pa tender ose proces të prokurimit publik.

A mund t’i kundërvihet Kinës “Porta Globale” e BE-së?

Gjatë nënshkrimit të kontratës, si pala serbe, po ashtu edhe ajo kineze, theksuan se standardet e BE-së do të respektohen dhe shumë rregullore të bllokut janë modeluar dhe inkorporuar në legjislacionin ekzistues serb, siç është Ligji për prokurim publik, i cili kërkon që patjetër duhet të ketë ofertues dhe të ketë proces tenderimi për të gjitha projektet.

Por, Nenadiq thekson se këto nene të ligjit tani nuk po respektohen, gjë që mund të jetë një sinjal se projektet e ardhshme do të anashkalojnë edhe rregulla të tjera, pavarësisht deklarimeve publike se ato do të respektohen.

“Është e mundur që ata të pretendojnë se disa prej standardeve të BE-së do të respektohen”, tha Nenadiq. “Megjithatë, ajo që është mjaft e qartë është se rregullat janë pothuajse identike me ato të BE-së, dhe të njëjtat nuk po respektohen”. RFE

Continue Reading

Lajmet

​Kosova dhe Shqipëria zyrtarisht bashkë në Lojërat Mesdhetare

Published

on

By

Kosova dhe Shqipëria anë nënshkruar marrëveshjen e bashkëpunimit për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit.

Ky sport do të zhvillohen në Durrës në kuadër të Lojërave Mesdhetare që do të zhvillohen në Kosovë në vitin 2030, raporton KosovaPress.

Ky bashkëpunim vjen për shkak se Kosova nuk ka dalje në det dhe rrjedhimisht nuk kishte kushte për zhvillimin e lojërave në ujë brenda territorit të saj.

Edhe një moment i rëndësishëm drejt organizimit të Lojërave Mesdhetare “Prishtina 2030”. Me Qeverinë e Republikës së Shqipërisë, sot nënshkruam marrëveshjen e bashkëpunimit mes dy shteteve tona për organizimin e sportit të lundrimit në qytetin e Durrësit”, ka shkruar zëvendësministrja e Ministrisë për Kulturë, Rini dhe Sport, Daulina Osmani.

Continue Reading

Lajmet

“Nuk rri dot pa ua thënë vëllazërisht”, Rama iu drejtohet deputetëve për Specialen

Published

on

By

Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama tha se nëse Kuvendi i Kosovës do të ndërmerrte nismë për t’iu drejtuar shteteve sponsorizuese të Gjykatës Speciale për të ndarë me to dyshimin për cenimin e standardeve demokratike në procesin ligjor, ai do ta mbështeste.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë të tillë.

Në fjalimin e tij para deputetëve në seancën e dy kuvendeve që u mbajt në Prishtinë, Rama u shpreh i habitur pse Kuvendi i Kosovës nuk ka ndërmarrë deri tani asnjë nismë që do të adresonte shqetësimet mbi standardet e procesit në Speciale.

Nuk rri dot po ashtu pa ua thënë këtu vëllazërisht çudinë time për faktin se në këtë sallë nuk është ndërmarrë asnjëherë një nismë për t’iu kërkuar, përmes një rezolute, të mbështetur nga të gjitha forcat politike, të paktën nga partitë shqiptare, të gjitha vendeve financuese të asaj gjykate, shqetësimin e madh mbi standardet e atij procesi, dhe për të kërkuar ngritjen e një misioni verifikimi lidhur me këtë shqetësim. Gjykata është e pavarur, por standardet nuk janë të varura nga gjykatësit. Ndoshta ku shqetësim i përhapur mund të mos qëndrojë, por nëse qëndron kjo është një gjëmë e madhe, jo për ata të katër njerëz të thjeshtë, as vetëm për Republikën e Kosovës, por edhe për vetë integriteti ne drejtësisë ndërkombëtare të cilës kjo republikë përmes përfaqësuesve të saj në këtë sallë ia dha në mirëbesim gjykimin e historisë që lindi republikën, dhe prandaj nuk mund të lihet, sipas meje, në heshtjen shurdhuese që ushqehet prej gjithfarë motivesh, që ajo gjëmë nëse është gjëmë ta bëjë dëmin e vet deri në fund”, tha Rama.

Ai tha se pa Thaçin dhe UÇK-në, “e sotmja do t’i ngjante më shumë të shkuarës sesa të ardhmes”.

Nuk e dimë sot dot se çfarë rruge do të kishte marrë fati i Kosovës në hyrje të këtij shekulli, por çfarë dimë ne me siguri është se ato çaste vendimmarrjesh të mëdha nuk do të kishin ardhur dot, ashtu siç erdhën dhe sotmja me shumë gjasë do t’i ngjante shumë më tepër të shkuarës sesa të ardhmes, pa Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës me në krye Hashim Thaçin”, tha Rama.

Megjithatë, Rama tha se nuk e diskuton të drejtën e Gjykatës Speciale për të bërë punën e saj.

Por sot që të jemi të gjithë këtu në kuvendin që u shpallë dhe ku u firmos këtu përpara meje pavarësia e Kosovës, Hashim Thaçi, Jakup Kransiqi, Kadri Veseli e Rexhep Selimi mbahen peng prej gati pesë vjetësh në qelitë e një drejtësie kombëtare e cila në çdo hap ka zhgënjyer këdo që ka pritur prej saj virtytet e drejtësisë të një shteti të së drejtës. Unë as nuk e kam diskutuar ndonjëherë e nuk e diskutoj as sot të drejtë ne asaj gjykate speciale për të bërë punën që ja ka ngarkuar edhe vendimmarrja e kësaj salle, ku vetë Hasemi ka ngritur dorën për të formuar këtë gjykatë, por ajo që unë nuk vijë dot deri këtu në Prishtinë të marrë fjalën dhe pastaj ta gëlltis në heshtje, në këtë foltore para jush, në mungesë të Hashimit, Kadriut, Jakupit, Rexhepit, është nyja e mbledhur në fyt nga një dyshim shumë i madh dhe krejt arsyeshëm për fat të keq se ai proces është një proces i parregullt ligjor, dhe se normat dhe standardet e tij janë nën standarde të drejtësisë të gjithë vendeve demokratike që e financojnë atë farë gjykate”, tha Rama.

Ish-krerët e UÇK-së ndodhen në një proces gjyqësor ndaj të cilëve rëndojnë akuza me pretendime për krime lufte.

Ata ndodhen në qendrën e paraburgimit në Hagë prej nëntorit 2020.

Continue Reading

Lajmet

BE-ja me mision vëzhgues për zgjedhjet e shkurtit në Kosovë

Published

on

By

Bashkimi Evropian do ta dërgojë një mision për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në Kosovë më 9 shkurt të vitit 2025, me kërkesë të presidentes së Kosovës, Vjosa Osmani, njoftoi blloku evropian të premten.

Duke iu përgjigjur ftesës nga ana e presidentes së Kosovës, përfaqësuesja e lartë Kaja Kallas ka vendosur ta dërgojë një mision vëzhgues (EOM) për t’i vëzhguar zgjedhjet parlamentare në caktuara për 9 shkurt 2025”, thuhet në njoftim

Nathalie Loiseau, deputete e Parlamentit Evropian, është emëruar shefe e misionit vëzhgues, thuhet në njoftim.

BE-ja tha se misioni i saj vëzhgues për zgjedhjet në Kosovë do ta dëshmojë mbështetjen e vendosur të BE-së për Kosovën në përpjekjet e saj për të forcuar më tej qeverisjen demokratike.

Prania e këtij misioni në terren ka për qëllim të kontribuojë për një proces zgjedhorë gjithëpërfshirës, të besueshëm dhe transparent, i cili do t’u mundësojë votuesve në Kosovë që të shprehin qartë zgjedhjen e tyre”, thuhet në njoftim.

Bashkimi Evropian i ka vëzhguar të gjitha zgjedhjet në Kosovë që nga viti 2013.

Këto do të jenë zgjedhjet e para të rregullta parlamentare që do të organizohen në Kosovë, që nga shpallja e pavarësisë më 2008.

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve në Kosovë (KQZ) ka bërë të ditur se 28 subjekte politike kanë aplikuar për certifikim për pjesëmarrje në zgjedhjet parlamentare të 9 shkurtit.

Në mesin e 28 subjekteve politike janë 20 parti politike, pesë koalicione, dy iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur.

Në mesin e subjekteve janë parti shqiptare, të komunitetit serb, dhe komuniteteve tjera më të vogla në Kosovë.

KQZ-ja duhet t’i konfirmojë listat më së voni deri më 25 dhjetor./REL/

Continue Reading

Lajmet

Berisha: Çdo ndërhyrje e Shqipërisë në dialogun Kosovë-Serbi është antikombëtare

Published

on

By

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha, gjatë një konference për gazetarët të mbajtur këtë të premte ka kritikuar ashpër qeverinë për ndërhyrjen në procesin e dialogut mes Prishtinës dhe Beogradit.

Reagimi i tij vjen ndërkohë që në Prishtinë është zhvilluara seanca e përbashkët mes dy kuvendeve Kosovë-Shqipëri.

Ai ka cilësuar çdo përpjekje të Shqipërisë për të ndërmjetësuar në këtë çështje si antikombëtare dhe bllokuese. Berisha theksoi se propozimet dhe qëndrimet e Edi Ramës kanë sjellë “vendnumëro” dhe acarime mes Kosovës dhe Serbisë.

Çdo ndërhyrje të Shqipërisë në problemin e dialogut Prishtinë-Beograd e konsideroj antikombëtare. E konsideroj absolutisht bllokuese dhe jo nxitëse për zgjidhjet.

Të gjitha propozimet e Edi Ramës, qëndrimet e bashkërenduara me Aleksandër Vuçiçin si argat i tij, kanë sjellë vendnumëro në procesin e negociatave, madje edhe acarime serioze midis këtyre dy vendeve.

Shqipëria nuk mund të jetë as ndërmjetës, as pjesëmarrës. Shqipëria qëndron në anën e Kosovës.

Shprehet për dialogun, por çdo hap tjetër i Shqipërisë e dëmton dialogun. Nuk ka asnjë tagër qeveria e Tiranës të japë formula apo skema, aq më tepër një qeveri që shpallte Dnjepër veriun e Kosovës.

Aq më tepër një qeveri, e cila i thoshte Kosovës nënshtrohu ose do shkosh në kohën e bronzit. Aq më tepër një njeri, që i vendosi i pari në Europë sanksione Kosovës. Aq më tepër një njeri, i cili u përzie në plane për ndarjen, copëtimin e Kosovës me Beogradin. Një njeri që përkrahu Ballkanin e Hapur, një projekt të qartë ruso-serb.

Por ka një zhvillim pozitiv këtu. Qeveria aktuale e Kosovës ka dëshmuar meritën për t’i shumëzuar me zero, për t’ia kthyer reston Pashiqit të Tiranës, njëlloj si Pashiqit të Beogradit”,-u shpreh Berisha.

Continue Reading

Të kërkuara