Lajmet
Kush janë vendet pa ushtri dhe cilat janë përfitimet e tyre?
Shumica e vendeve të botës nuk i dëgjojnë thirrjet për eliminimin e ushtrive.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiKënga e famshme e John Lennon e vitit 1969 “Give Peace a Chance” (Jepini një shans paqes) u bë një baladë kundër luftës për një brez, madje edhe më tej. Por pavarësisht shumë lëvizjeve për paqe që ekzistojnë, shumica e vendeve të botës nuk i dëgjojnë thirrjet për eliminimin e ushtrive.
Aktualisht shpenzuesi më i madh për forcat e armatosura janë Shtetet e Bashkuara, me 801 miliardë dollarë të shpenzuara për vitin 2021. Pas saj vjen Kina me 293 miliardë dollarë. Por shumica e vendeve të botës, nuk janë lojtarë kryesorë në gjeopolitikë. Ato mbështeten për mbrojtjen tek vendet më të mëdha.
Por kur një vend eliminon ushtrinë e tij, ka jo pak përfitime. Para së gjithash, nuk shpenzon miliona apo miliarda për armë, dhe këto fonde mund të përdoren për gjëra të tjera, për të rritur ekonominë apo për të ofruar shërbime. Së dyti, vendet pa ushtri janë më të qëndrueshme, pasi shanset për një grusht shteti janë shumë të vogla. Ja cilat janë disa nga vendet pa ushtri.
Andorra
E ndodhur midis Spanjës dhe Francës, ky mikro-shtet i ka fillesat në fundin e shekullit XIII, kur, konkurrenca midis Spanjës dhe Francës, bëri që vendi të sundohej me rotacion nga dy princa, nga të cilët njëri ishte nga Franca dhe tjetri nga Spanja. Ky sistem u shpërbë vetëm në vitin 1993, kur u miratua një formë kushtetuese e qeverisjes.
Gjithsesi mbrojtja e Andorrës, një vend me vetëm 78 mijë banorë, sigurohet ende sot nga Franca dhe Spanja. Të ardhurat për frymë në Andorra janë më të larta se mesatarja midis vendeve evropiane, mbi 40.000 dollarë. Ku vend mbahet nga turizmi, shitjet me pakicë dhe sistemi bankar.
Samoa
Vendi shumë i bukur ishullor i Paqësorit, është qendra e kulturës polineziane. Samoacilësohet si Hauaiki, atdheu origjinal polinezian, nga i cili ishullorët ndërmorën udhëtime epike nëpër Paqësor për t’u vendosur ishuj aq të largët sa Rapa Nui dhe Hauai. Samoa mban lidhje të forta me Zelandën e Re.
Traktati i Miqësisë i nënshkruar në vitin 1962, i jep Samoas mundësinë t’i kërkojë Zelandës së Re ta përfaqësojë atë ndërkombëtarisht dhe ta mbrojë diplomatikisht. Mbrojtja ushtarake është e nënkuptuar. Forca e vogël policore, përgjegjëse për zbatimin e ligjit, ka në inventar vetëm 142 armë të vogla.
Qyteti i Vatikanit
Qyteti i Vatikanit është një enklavë e pazakontë, me një sipërfaqe prej 0.44 km2, e pozicionuar brenda kryeqytetit italian, Romë. Ajo është epiqendra e fuqisë së Kishës Katolike Romake. Qyteti i Vatikanit kontrollohet teknikisht nga Selia e Romës, dhe njihet për mbrojtjen nga rojet e famshme zvicerane.
Rojet zvicerane cilësohen ndonjëherë si “Ushtria e Vatikanit”. Në fakt ato janë truprojat e papës dhe rojet e qytetit të Vatikanit. Ka vetëm 100 të tillë. Vatikani ka gjithashtu edhe Korpusin e Xhandarmërisë, policinë dhe njësitë e zjarrfikësve. Puna e tyre ka të bëjë me luftimin e krimeve të vogla si për shembull grabitja e turistëve.
Kosta Rika
Konsiderohet shpesh si një shembull i stabilitetit, në një rajon që historikisht ka qenë i trazuar me revolucione dhe trazira. Kosta Rika nuk ka përjetuar që nga fundi i viteve 1940 ndonjë grusht shteti apo trazira politike serioze. Pas një lufte civile që përfundoi me një kompromis, Kosta Rika miratoi një kushtetutë të re në vitin 1949.
Ajo e eliminoi ushtrinë e saj, hera e parë që në histori për një vend modern. Ai eksperiment prodhoi një politikë të jashtme të përkushtuar në mënyrë rigoroze ndaj diplomacisë, dhe i dha mundësi vendit t’i kanalizonte shpenzimet ushtarake në zhvillimin ekonomik dhe social. Sot PBB0ja për frymë është mbi 12.000 dollarë, shumë herë më e madhe sesa fqinji i saj verior Nikaragua.
Lihtenshtajni
Ndodhet në rajonin alpin midis Austrisë dhe Zvicrës, dhe e ka shpallur pavarësinë që në vitin 1866. Ky vend shumë i vogël, nuk ka burime natyrore me vlerë, shumë pak bujqësi dhe asnjë industri të rëndë. E megjithatë ka një ekonomi të fortë, të bazuar tek turizmi dhe sektori bankar.
Në vitin 2019 ky vend i vogël me rreth 38.000 banorë kishte një PBB prej mbi 6 miliardë dollarësh ose 175.000 dollarë për frymë. Lihtenshtajni nuk ka ushtri po vetëm një forcë policore. Ushtria e tij u shpërbë menjëherë pas shpalljes së pavarësisë.
Monako
Principata është e famshme për luksin e saj përgjatë Rivierës Franceze, me shumë resorte dhe kazino. Monako është si një magnet për të pasurit. Të ardhurat për frymë këtu janë 173.000 dollarë. Ky mini-shtet drejtohet nga një princ si dhe nga një Këshill Kombëtar. Monako ekziston prej 5 shekujsh, ndërsa në vitin 1861 siguroi sovranitetin e plotë. Nuk ka ushtri por vetëm një forcë të vogël policore, prej pak më shumë se 100 personash. Edhe pse është e trajnuar në stërvitje dhe taktika ushtarake, roli i saj është të mbrojë princin.
Islanda
Islanda u sundua për herë të parë nga vikingët në fundin e shekullit IX. Përgjatë historisë është pushtuar në fillim nga Norvegjia dhe më pas nga Danimarka. E rifitoi sovranitetin e saj në vitin 1944 si rezultat i Luftës së Dytë Botërore. Vendi u anëtarësua në NATO në vitin 1949 si një nga anëtarët themelues të saj.
Po çfarë kontributi jep në aleancë duke qenë se nuk ka një ushtri të mirëfilltë? Territori i saj përdoret si një bazë ushtarake, pasi gjendet në një pozitë shumë të rëndësishme strategjike midis Amerikës së Veriut dhe Evropës.
Panamaja
Ky vend ka pasur një rëndësi të veçantë për Shtetet e Bashkuara që nga fillimi i shekullit XX-të. Deri në atë kohë, Panamaja ishte një territor që i përkiste Kolumbisë. Shtetet e Bashkuara donin të ndërtonin një kanal atje për të lidhur Oqeanin Paqësor me atë Atlantik. Kolumbia e refuzoi ofertën, ndaj të nxitur nga Shtetet e Bashkuara, revolucionarët në Panama shpallën pavarësinë në vitin 1903, dhe kanali nisi të ndërtohet shumë shpejt.
Historia e Panamasë gjatë shekullit XX-të ka qenë kaotike. Trazirat civile dhe grushtet e shtetit, sollën në shumë raste ndërhyrjen e SHBA-së, ndërsa vendi luhatej midis demokracisë dhe diktaturës ushtarake. I fundit nga këta diktatorë ishte Manuel Noriega, i njohur për manipulimin e zgjedhjeve, korrupsionin dhe përfshirjen në trafikun drogës.
Shtetet e Bashkuara e pushtuan vendin dhe e përmbysën qeverinë e tij në vitin 1989. Qeveria e re e shpërndau ushtrinë në vitin 1994. Sot Panamaja e ruan rendin përmes Policisë Kombëtare të Panamasë (PNP), e cila ka disa njësi paraushtarake. Që nga eliminimi i ushtrisë, Panamaja nuk ka përjetuar asnjë grusht shteti.
Marrë me shkurtime nga Grunge – Bota.al
Lajmet
Osmani reagon pas lajmit propagandues nga mediat serbe: Serbia përgjatë historisë ka përdorur propagandën
Published
1 hour agoon
November 17, 2025By
UBTnews
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ka reaguar ndaj lajmit propagandues që ka publikuar një medium në Serbi, duke pretenduar se 15 persona shqiptarë kanë sulmuar xhandarmërinë serbe në vijën kufitare Kosovë-Serbi.
Osmani tha se një prej mjeteve kryesore që Serbia ka përdorur përgjatë historisë përtej sulmeve me grupe paramilitare terroriste ka përdorur edhe propagandën, transmeton KosovaPress.
Osmani u bën thirrje qytetarëve që të konfirmojmë lajmet sidomos kur burimin e kanë nga Serbia.
“Një prej mjeteve kryesore që Serbia e ka përdorur përgjatë historisë është propaganda, shumë e rrezikshme sepse edhe sot me zhvillime të reja teknologjike mund të prodhoj gjithçka është në formë e luftës së vazhdueshme me mjete jo tradicionale. Përtej sulmeve me grupe paramilitare terroriste në Banjskë, përdorë edhe propagandë për të krijuar frikë provokime tensione për të tentuar që të rikthehet dhuna në shtetin tonë dhe rajonin tonë. Bëj thirrje qytetarëve që të konfirmojnë e rikonfirmojnë lajmet sidomos kur kanë burimin në Serbi. Ata gënjyen se kinse kanë pasur gjuajtje nga Kosova drejt Serbisë keni pa edhe deklaratën e policisë që ka demantuar atë”, tha Osmani./KP
Lajmet
Osmani sqarohet për deklaratën: Ka qenë një gabim i paqëllimshëm
Published
1 hour agoon
November 17, 2025By
UBTnews
Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ka sqaruar deklaratën e saj se çmontuan 900 banda kriminale për pesë vjet, duke thënë se kjo u bë pa qëllim, ku përmendi se bëhej fjalë për rastet e bandave kriminale që kanë qenë të involvuara në veri.
“Dje kemi dhënë një sqarim zyrtar. Janë bërë ndryshimet e nevojshme dhe ka qenë e qartë se ajo që kam pasur në mendje ka qenë numri i rasteve, sepse, siç e kemi thënë edhe më herët, bandat serbe kanë qenë të involvuara në qindra raste – qoftë në keqpërdorimin e votave nga viti 2021 e tutje, pastaj në presionin e vazhdueshëm ndaj qytetarëve të tjerë serbë, futjen e armëve ilegale, dhunën ndaj qytetarëve, djegien e makinave, si dhe sulmet ndaj gazetarëve. Vetëm 93 raste i kemi të evidentuara ndaj ushtarëve të KFOR-it. Pra, kemi qindra e qindra raste ku bandat serbe kanë qenë të përfshira në krime. Ajo që kam thënë ka qenë e lidhur me rastet, dhe ka qenë një gabim i paqëllimshëm. Menjëherë është bërë ndryshimi i nevojshëm në intervistë dhe as Politico nuk e ka përdorur atë pjesë. Ajo deklaratë nuk ka dalë në mediat ndërkombëtare sepse jemi siguruar që të bëhet korrigjimi zyrtar”,tha Osmani për media.
Lajmet
Prokuroria në Prizren ngrit aktakuzë për keqpërdorim të pozitës zyrtare dhe mashtrim në prokurim publik
Published
2 hours agoon
November 17, 2025By
UBTnews
Prokuroria Themelore në Prizren, Departamenti i Krimeve të Rënda, ka ngritur aktakuzë kundër të pandehurve B.K., M.B., E.Sh., A.E., dhe B.N., dhe Z.T., për shkak të dyshimit të bazuar se të njëjtit në cilësi të personave zyrtarë, në bashkëkryerje kanë kryer veprën penale “Keqpërdorimi i pozitës apo autoritetit zyrtar”, si dhe A.M., për shkak të dyshimit të bazuar mire se ka kryer veprën penale “Keqpërdorimi dhe mashtrimi në prokurim publik”.
Sipas aktakuzës, me datë 14.07.2019, në Suharekë, të pandehurit B.K., M.B., E.Sh., A.E., dhe B.N., dhe Z.T., në cilësinë e personave zyrtarë duke shfrytëzuar detyrën apo autoritetin zyrtarë i tejkalojnë kompetencat e tyre ose nuk i përmbushin detyrat e tyre zyrtare me qëllim që të mundësojnë përfitim të dobie për tjetrin dhe shkaktojnë dëm buxhetit, në atë mënyrë i pandehuri B.K., menaxher i kontratës së nënshkruar ndërmjet Komunës së Suharekës dhe operatorit ekonomik “G.” Sh.P.K lidhur me asfaltimin e rrugës që lidh fshatin Ngucat, ka marrë pjesë në përpilimin e raportit, në të cilin janë paraqitur të dhëna të pasakta lidhur me përshkrimin urës metalike. I pandehuri M.B., zyrtar i prokurimit, ka nënshkruar kontratën ku ishte paraparë ndërtimi i urës metalike, për të cilën ishte realizuar pagesa, edhe pse një urë e tillë nuk ishte ndërtuar. I pandehuri E.Sh., drejtor i shërbimeve publike dhe përfaqësues i njësisë së kërkesës, nuk i ka kryer detyrimet e tij lidhur me përgatitjen e detyrës projektuese, specifikimeve teknike si dhe para masës dhe para llogarisë, duke lejuar nënshkrimin e kontratës me mospërputhje ndërmjet dokumenteve projektuese. I pandehuri A.E., në cilësi të hartuesit të projektit, ka përgatitur para masën dhe para llogarinë projektuese në mënyrë të pasaktë, ku ka qenë i paraparë ndërtimi i urës metalike ndërsa nuk ishte i paraparë ndërtimi i murit mbrojtës, ndërsa në projekt ishte e kundërta, ishte paraparë ndërtimi i murit mbrojtës, ndërsa nuk ishte paraparë fare ndërtimi i urës metalike. Ndërsa, i pandehuri B.N., monitorues i caktuar nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, dhe i pandehuri Z.T., mbikëqyrës i përzgjedhur përmes tenderit, kanë nënshkruar raportin dhe kanë përgatitur certifikatën e pagesës, edhe pse ura metalike e paraparë nuk ishte ndërtuar.
Sipas komunikatës, të pandehurit e lartcekur, nuk i kanë përmbushur detyrat zyrtare dhe i kanë shkaktuar dëm buxhetit të Republikës së Kosovës në shumën 24,308.00 €, dhe me këto veprime të njëjtit kanë kryer veprën penale “Keqpërdorimi i pozitës apo autoritetit zyrtar” sipas KPRK-së.
Ndërkaq, i pandehuri A.M., në cilësinë e përfaqësuesit të grupit të operatorit ekonomik të lartcekur, ka vepruar në kundërshtim me procedurat dhe rregullat e prokurimit publik, ka paraqitur raportin në të cilin kishte deklaruar si të kryera punimet për ndërtimin e urës metalike, në vlerë prej 24,308.00 €, edhe pse ura metalike nuk ishte ndërtuar fare. Me këto veprime, i njëjti ka kryer veprën penale “Keqpërdorimi dhe mashtrimi në prokurim publik” sipas KPRK-së.
Prokurori i çështjes me rastin e ngritjes së aktakuzës, i ka propozuar gjykatës që pas mbajtjes së shqyrtimit gjyqësor, administrimit të provave dhe vlerësimit të tyre, të pandehurit e lartcekur për veprat penale për të cilat akuzohen të shpallen fajtorë dhe të dënohen sipas ligjit, dhe ndaj personave zyrtar të shqiptohet dënimi plotësues – ndalimi i ushtrimit të funksioneve në administratën publike ose në shërbimin publik./KP
Lajmet
Rasti i 53 milionë eurove, Lekaj dhe të tjerët në gjykatë
Published
2 hours agoon
November 17, 2025By
UBTnews
Në Gjykatën Themelore në Prishtinë është duke u mbajtur seanca e radhës e rigjykimit në rastin e njohur si “53-milionëshi” ndaj të akuzuarve Pal Lekaj, Eset Berisha, Nebih Shatri dhe Besim Tahiri, të akuzuar për keqpërdorim të detyrës lidhur me autostradën “Arbën Xhaferi”.
Sot do të jap dëshminë e tij si dëshmitar Lutfi Zharku.
Gjykata Themelore në Prishtinë më 31 janar 2024 i shpalli fajtorë dhe i dënoi me 10 vjet e 3 muaj burgim (së bashku): Pal Lekajn, Eset Berishën, Nebih Shatrin dhe Besim Tahirin për rastin e njohur si “53-milionëshi”.
Sipas aktgjykimit të Themelores, Pal Lekaj u dënua me 3 vite e 8 muaj burgim efektiv. Ndaj tij, gjykata shpalli edhe dënim plotësues, ndalimi i ushtrimit të funksionit publik në administratë publike ose në shërbimin publik në kohëzgjatje prej 3 vite e 6 muaj.
Nebih Shatri u dënua me 1 vit e 8 muaj burgim, kurse Besim Tahiri u dënua me 1 vit e 8 muaj burgim. Ndaj tyre u shpall edhe dënim plotësues, ndalim i ushtrimit të funksionit publik në administratë publike ose në shërbimin publik në kohëzgjatje prej 2 vitesh. Ndërsa, Eset Berisha u dënua me 3 vite e 3 muaj burgim.
Po ashtu, ndaj Berishës u shpall edhe dënimi plotësues ndalimi i ushtrimit të funksionit publik në administratë publike ose në shërbimin publik në kohëzgjatje prej 3 vitesh.
Por, Gjykata e Apelit e ka kthyer në rigjykim rastin ndaj Pal Lekajt, Eset Berishës, Nebih Shatrit dhe Besim Tahirit,
Sipas aktakuzës së ngritur më 4 shkurt 2022 nga Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës, Pal Lekaj, në cilësinë e ministrit të Ministrisë së Infrastrukturës (MI), Eset Berisha, këshilltar i lartë politik i tij, Nebih Shatri, si sekretar i Përgjithshëm në këtë ministri, në bashkëveprim dhe me dashje edhe me të pandehurin Besim Tahiri, drejtor i Prokurimit Publik në MI, akuzohen për keqpërdorim të detyrës zyrtare me rastin e ndarjes së 53 milionë eurove për konsorciumin “Bechtel &Enka”, për ndërtimin e autostradës Prishtinë – Hani i Elezit apo e njohur ndryshe si autostrada “Arbën Xhaferi”./EO
Mishi i kuq, miqësi afatshkurtër, pasojat afatgjata!
Si të parandaloni ndryshkun te aksesorët tuaj?
Tom Cruise nderohet me Oscar në një moment historik për karrierën e tij
Osmani reagon pas lajmit propagandues nga mediat serbe: Serbia përgjatë historisë ka përdorur propagandën
Osmani sqarohet për deklaratën: Ka qenë një gabim i paqëllimshëm
Zhgënjim me iPhone Air, por a ishte kjo pjesë e strategjisë së Apple?
Prokuroria në Prizren ngrit aktakuzë për keqpërdorim të pozitës zyrtare dhe mashtrim në prokurim publik
Elbasani, qendër e artit me Koloninë e Piktorëve 2025
Dardanët dalin me njoftim të ri për ndeshjen vendimtare ndaj Zvicrës
Të kërkuara
-
Lajmet3 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet4 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni2 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
