Botë

Kush ishte shqiptari i parë që emigroi në Australi dhe si u kultivua gjuha amtare atje?

Published

on

Nga kujtimet e shqiptarëve të larguar prej më shumë se një shekulli thuhet se Naum Konzha nga Gjirokastra ka qenë i pari i cili arriti në Brisbane në 1885 me gruan e tij angleze dhe vendosi të qëndronte atje përgjithmonë.

Më pas mbërritën edhe emigrantë të tjera, sepse siç zakonisht ndodhte emigrantët ndihmonin njëri-tjetrin dhe tërhiqnin edhe familjet e tyre. Komuniteti u shtua dhe u shumua. Sot shqiptarët janë të integruar në jetën e vendit dhe gëzojnë të njëjtin status juridik si të gjitha pakicat e tjera etnike që jetojnë dhe punojnë atje.

Në Viktoria janë hapur katër shkolla të gjuhës shqipe në disa zona. Shteti australian financon mësimin e gjuhës plotësuese me kurse të zhvilluara një herë në javë, por kjo mundësi nuk është shfrytëzuar sa duhet nga shtetasit shqiptarë. Kjo ka ndodhur, sepse nuk është arritur numri i mjaftueshëm i nxënësve, pavarësisht se mundësitë dhe kushtet për zhvillimin e mësimit janë krijuar.

Para pak vitesh tri shkolla të gjuhës shqipe janë mbyllur. Prindërit shqiptarë nuk tregojnë një interes të lartë për ti mësuar fëmijëve gjuhën amtare. Për shembull në Greqi jetojnë shumë shqiptarë dhe gjuha shqipe sipas shifrave duhet të ishte gjuhë e dytë, por pavarësisht se ekzistojnë shumë shkolla mungon interesi. Gjithashtu edhe në Turqi, ku pjesa më e madhe e shqiptarëve të emigruar shekuj më parë pothuajse janë asimiluar.

Vala tjetër e emigrimit në Australi ishte në vitin 1960 kryesisht shqiptarë nga Maqedonia, Kosova dhe Mali i Zi. Vala tjetër e emigrimit ishte sërish nga Kosova në vitin 1990. Më pas edhe shqiptarë të tjerë emigruan në vitin 1990.

Sipas regjistrimit të popullsisë të bërë nga shteti Australian rezultojnë se në këtë vend jetojnë 13.141 shqiptarë. 2396 prej tyre janë shqiptarë të lindur në Shqipëri. Sipas rezultateve zyrtare janë afërsisht 8000 shqiptarë që flasin shqip, por këto të dhëna nuk janë shumë të sakta.

Sipas të dhënave të mbledhura nga komunitetet shqiptare llogaritet se në Australi janë rreth 20 mijë shqiptarë.

Babai i profesorit të njohur në Australi në shkencat e mjekësisë, Avni Sali emigroi nga Voskopoja e Korçës. Profesor Avni Sali ka lindur në Sheparton, por ndihet shqiptar. Karriera e tij është shumë e larmishme dhe ai është një ndër shqiptarët më të suksesshëm në Australi.

Avni Sali u emërua si profesor dhe u bë Dekan Themelues i Shkollës së Lartë të Mjekësisë Integruese në Universitetin e Teknologjisë Swinburne (Melburn) nga viti 1996 deri në mbylljen e tij në 2005.

Në 2005, Sali themeloi Institutin Kombëtar të Mjekësisë Integruese (NIIM), një “organizatë jo fitimprurëse që kryen kërkime dhe mësimdhënie në Mjekësinë Integruese”.

Gjithashtu më parë nga viti 1983, Sali ka qenë në bordin e drejtorëve të “Gawler Cancer Foundation”, themeluar nga Ian Gawler.  Ai shërbeu si president midis 1999 dhe 2002. Ai është gjithashtu president i Këshillit Ndërkombëtar të Mjekësisë Integruese.

Në 1992, Sali bashkë-themeloi Shoqatën Australasian Integrative Medicine (AIMA), ku shërbeu dy vjet si president dhe kaloi vitet e mbetura si anëtar bordi.

Në vitin 2009, Sali u emërua profesor nderi në Universitetin e Queensland. Që nga viti 2013 ai është profesor në Institutin Cairnmillar në Melburn./ Marrë nga “Thesari”.

Botë

OKB denoncon zonat e sigurisë të krijuara nga Izraeli: Janë vende vrasjeje, jo strehimi

Published

on

By

Organizata e Kombeve të Bashkuara thotë se nuk ka strehë të sigurt për palestinezët e detyruar të largohen nga qyteti i Gazës dhe i kanë përshkruar “zonat e sigurisë” që Izraeli ka krijuar në sektorin jugor të enklavës palestineze si “vende vrasjeje”.

“Ideja e një zone sigurie në jug është një farsë”, tha James Elder, një përfaqësues i UNICEF-it në Gaza, duke folur me gazetarët në Gjenevë.

Në pjesën jugore të Rripit të Gazës, “bombat po bien me frekuencë alarmante, shkollat ​​e caktuara si strehimore të përkohshme janë shndërruar në rrënoja dhe tendat po shënjestrohen sistematikisht nga sulmet ajrore”, tha ai. Nënat dhe të porsalindurit në Gaza po përballen me kushte të tmerrshme ndërsa Nasser…

Spitali në Gazën jugore është i mbingarkuar nga pacientët që ikin nga veriu dhe furnizimet mjekësore po mbarojnë, paralajmëroi një zëdhënës i UNICEF-it.

“Situata për nënat dhe të porsalindurit në Gaza nuk ka qenë kurrë më e keqe. Në Spitalin Nasser, po shohim korridore plot me gra që sapo kanë lindur”, tha James Elder.

Organizata Botërore e Shëndetësisë paralajmëroi sot se sistemi shëndetësor është në prag të kolapsit. Rick Pipercorn, përfaqësuesi i OBSH-së në territorin palestinez të pushtuar nga Izraeli, tha se nuk e kishte parë kurrë Spitalin Nasser kaq të mbushur, ndërsa pacientët nga Qyteti i Gazës, i cili po bombardohet nga ushtria izraelite, ikin në pjesën jugore të enklavës palestineze të rrethuar.

Izraeli i ka kërkuar popullsisë prej një milion banorësh të Qytetit të Gazës të shkojnë drejt jugut, ndërsa nis një nga sulmet më të rënda të luftës, me qëllim largimin e Hamasit nga ato që Tel Avivi i quan fortesat e tij të fundit të mbetura në zonën e madhe urbane të sektorit qendror të enklavës palestineze.

“Në çdo korridor shihni dyshekë dhe pacientë në dysheme. Ka një rritje të madhe të plagosurish”, tha Rick Peppercorn, duke shpjeguar se një numër i madh pacientësh po vijnë nga veriu.

Vetëm 14 nga 36 spitalet e Gazës funksionojnë pjesërisht, sipas OBSH-së. James Elder tha se pa tre foshnje të parakohshme që ndanin të njëjtën makinë oksigjeni.

“Njëzet minuta secila. Dy foshnjat e tjera qajnë kur e treta ka makinën e oksigjenit për 20 minuta”, tha Elder. Organizata Botërore e Shëndetësisë raporton se ka një mungesë të madhe të furnizimeve mjekësore.

“Po shohim një rritje të shpejtë të mungesës së artikujve thelbësorë si fasha, garza… por edhe në gjithçka që lidhet me furnizimet me gjak dhe kompletet e transfuzionit”, tha zëdhënësi i OBSH-së, duke u ankuar se problemet me hyrjen e furnizimeve në enklavë vazhdojnë./D.B/EO

Continue Reading

Botë

India dhe Kina do të rifillojnë fluturimet direkte pas një ndalimi pesëvjeçar

Published

on

By

India dhe Kina do të rifillojnë fluturimet direkte të ndërsjellta këtë muaj, tha ministria e jashtme e Indisë, në një hap tjetër drejt normalizimit gradual të marrëdhënieve.

Nuk ka pasur fluturime direkte midis dy vendeve që nga viti 2020, pas përplasjeve vdekjeprurëse të trupave në kufirin e tyre të përbashkët në Himalaje, shkruan BBC.

Por gjatë vitit të kaluar, Delhi dhe Pekini kanë punuar drejt rindërtimit të marrëdhënieve, duke përfshirë ndërmarrjen e hapave për të ulur tensionet në kufi.

Të enjten, linja ajrore më e madhe me kosto të ulët e Indisë, IndiGo, tha se do të rifillonte fluturimet direkte midis qyteteve të Kolkatës dhe Guangzhou nga 26 tetori./D.B/KP

Continue Reading

Botë

Aeroporti i Mynihut rihapet pas dronëve të dyshimtë në Gjermani

Published

on

By

Aeroporti i Mynihut në Gjermani është rihapur pasi disa pamje të dronëve e detyruan atë të mbyllej dhe të anulonte më shumë se një duzinë fluturimesh të enjten në mbrëmje.

Të paktën 17 fluturime u anuluan në Mynih, duke prekur gati 3,000 pasagjerë, ndërsa aeroporti tha se devijoi 15 fluturime të tjera në qytetet e afërta, shkruan BBC.

Të premten, një zëdhënës i kompanisë ajrore gjermane Lufthansa tha se “operacionet e fluturimit kanë rifilluar sipas orarit”.

Nuk kishte konfirmim të menjëhershëm se nga kishin ardhur dronët. Disa aeroporte në të gjithë Evropën janë mbyllur në javët e fundit për shkak të dronëve të paidentifikuar./D.B/KP

Continue Reading

Botë

​Trump heq dorë nga “Agjencitë Demokratike”, mbyllja e agjencive të SHBA-së vazhdon

Published

on

By

Presidenti amerikan Donald Trump ka thënë se ai dhe drejtori i tij i buxhetit do të përcaktojnë se cilat “Agjenci Demokratike” do të shkurtojnë, ndërsa mbyllja e qeverisë amerikane po i afrohej ditës së tretë.

Ai sugjeroi që republikanët duhet të shfrytëzojnë mundësinë për të “pastruar drurët e vdekur” dhe nuk dha asnjë shenjë lëshimesh ndaj kërkesave demokrate që legjislacioni që financon qeverinë duhet të përfshijë subvencione të sigurimeve shëndetësore.

Ndërkohë, republikanët dhe demokratët në Capitol Hill vazhduan të fajësojnë njëri-tjetrin për dështimin në mbajtjen e hapur të agjencive federale, shkruan BBC.

Qindra mijëra punonjës federalë po qëndrojnë në shtëpi, ndërsa të tjerë punojnë pa pagesë. Disa atraksione federale u mbyllën për vizitorët, ndërsa të tjerë, përfshirë Statujën e Lirisë, mbetën të hapur.

Analistët nuk presin që asnjëra palë të hartojë buxhetin pa presion nga amerikanët e zakonshëm, shumica e të cilëve ende nuk kanë ndjerë ndikime të drejtpërdrejta në jetën e tyre.

Nuk ishte e qartë se çfarë mund të vendoste saktësisht Trump në takimin e së enjtes me Russell Vought, drejtor i Zyrës Amerikane të Menaxhimit dhe Buxhetit (OMB).

Kur Kongresi nuk arrin ta mbajë qeverinë amerikane të hapur, drejtori i OMB punon me presidentin për të zgjedhur se cilat aktivitete qeveritare duhet të ndalen dhe cilat janë thelbësore.

Më pas u jep udhëzime federaleve se cilët punonjës duhet të vendosin në leje të detyruar, që do të thotë leje të papaguar.

Qëndroni larg parqeve kombëtare gjatë mbylljes së SHBA-së, paralajmërojnë ambientalistët.

A po shtyjnë vërtet demokratët për kujdes shëndetësor falas për migrantët pa dokumente?

Pse qeveria amerikane është mbyllur dhe çfarë ndodh tani?

Në ditën e parë të mbylljes, Vought tha se Shtëpia e Bardhë kishte ndërmarrë hapa për të ndaluar ose anuluar miliarda dollarë fonde të destinuara për shtetet demokratike, duke përfshirë 18 miliardë dollarë (13.4 miliardë paund) në projekte infrastrukturore në New York – shtëpia e senatorit Chuck Schumer dhe udhëheqësit demokrat të Dhomës së Përfaqësuesve, Hakeem Jeffries.

Të dyja palët duhet të bashkohen për të miratuar legjislacionin nëse qeveria do të rihapet.

Republikanët kanë nevojë për tetë senatorë demokratë që të votojnë me ta, ndërsa demokratët kanë nevojë për 13 republikanë që të mbështesin ata. Vetëm tre demokratë u bashkuan me republikanët në votimin e fundit të dështuar në Senat të mërkurën.

Ligjvënësit pritet të përpiqen përsëri të premten pasdite për të zgjidhur bllokimin me një votim në Senat.

Republikanët duan të miratojnë një masë financimi pa asgjë tjetër të bashkangjitur, por demokratët duan të përfshijnë një rinovim të subvencioneve të sigurimeve shëndetësore për individët me të ardhura të ulëta që do të skadojnë në fund të vitit./D.B/KP

Continue Reading

Të kërkuara