Teknologji
Kush është Mira Murati, shqiptarja që qëndron prapa zhvillimit të Inteligjencës Artificiale?
Mira Murati, një grua nga Shqipëria, është shumë e rëndësishme në zhvillimin e Inteligjencës Artificiale.
Published
3 years agoon
By
Betim GashiMe ChatGPT, OpenAI shënoi histori suksesi të paparë. Mira Murati, një grua nga Shqipëria, është shumë e rëndësishme në zhvillimin e Inteligjencës Artificiale.
Kompania OpenAI ka shkaktuar bujë me bashkëbiseduesin e mençur të inteligjencës Artificiale të njohur si “ChatGPT”. Inteligjenca artificiale pushtoi internetin me natyrën elokuente dhe përgjigjet progresive – madje kaloi pa problem edhe një provim përfundimtar në njërin prej universiteteve elitare botërore.
Teknologjia bazë është nën drejtimin e Mira Muratit. Si kryeshefe e Teknologjisë, ajo drejton zhvillimin dhe zbatimin e teknologjisë së OpenAI. Për shkak të kësaj, ajo konsiderohet si një nga gratë më me ndikim në industrinë e AI. Por kush është ajo?
Mira Murati u lind në Shqipëri në vitin 1988. Edhe si fëmijë, ajo shfaqi interes për matematikën dhe zbatimin e saj praktik. Megjithatë, kishte një problem: “Kur u rrita në Shqipëri, nuk kishte shumë mundësi, që teorinë ta aplikoje në praktikë”, shpjegoi Murati në një video në “YouTube”, shkruan 20 minuten.
Për këtë arsye, ajo u zhvendos në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku studioi inxhinierinë në Kolegjin Dartmouth në New Hampshire. Më pas Murati nisi karrierën e saj profesionale si analiste në gjigantin e investimeve “Goldman Sachs”, para se të niste karrierën në industrinë e teknologjisë. Ajo ka mbajtur pozita në kompani të ndryshme, përfshirë edhe postin e menaxheres së lartë të produkteve për Modelin X në Tesla e po ashtu zëvendëspresidente e inxhinierisë në Leap Motion.
Në vitin 2018, ajo iu bashkua Open AI. Ajo ka mbajtur pozitën e zhvillimit e zbatimit të teknologjisë që nga maji i vitit 2022 dhe është përgjegjëse për zhvillimin e ChatGPT, përveç tjerash. Ajo është optimiste për zhvillimin e teknologjisë, por sheh edhe rreziqet që mund të vijnë nga ajo.
“AI mund të keqpërdoret, ose mund të përdoret nga akterë me qëllime të dyshimta”, deklaroi Murati në një intervistë.
Për këtë arsye ajo po angazhohet në rregullimin e inteligjencës artificiale.
Pyetja e saj kryesore është: “Si ta rregulloni përdorimin e inteligjencës artificiale në një mënyrë që të jetë në përputhje me vlerat njerëzore?”
Përgjigjet për këtë pyetje nuk duhet të jepen vetëm nga një kompani si OpenAI, por edhe nga rregullatorët dhe qeveritë. Për këtë arsye ajo nuk e përkrah mendimin se është herët që qeveritë të ndërhyjnë.
“Marrë parasysh ndikimin që do të kenë këto teknologji, është shumë e rëndësishme që të gjitha të përfshihen”, thotë Murati./UBTNews/
Teknologji
Pse Google dëshiron t’ju pengojë të përdorni ChatGPT?
Published
4 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Në përditësimin e fundit të shfletuesit Chrome, Google ka shtuar një buton të ri të quajtur “AI Mode”, i cili shfaqet direkt nën fushën e kërkimit në telefonat inteligjentë.
Ky opsion aktualisht është i disponueshëm për përdoruesit në SHBA në pajisjet iOS dhe Android, ndërsa Google planifikon ta zgjasë përhapjen globale në deri 160 vende në javët në vijim.
Butoni ndodhet mbi shkurtesat e faqeve më të vizituara, duke e bërë të lehtë qasjen për përdoruesit sapo të hapin një tab të ri.
Qëllimi është i qartë: Google synon që përdoruesit të klikojnë “AI Mode” para se të përdorin shërbime si ChatGPT ose Perplexity.
AI Mode ofron qasje të shpejtë në kërkimin me AI të Google e mbështet disa gjuhë. Në praktikë, kjo do të thotë se përdoruesit bëjnë pyetje dhe të marrin përgjigje, përmbledhje apo rekomandime pa pasur nevojë të hapin aplikacione të tjera.
Google ka prezantuar përmirësime të reja me “agentic AI”, që mundësojnë që AI Mode të rezervojë automatikisht bileta për ngjarje ose termine në sallonet e bukurisë. Ndërkohë, konkurenca nuk qëndron pasive – Perplexity po zhvillon shfletuesin e vet, Comet, ndërsa OpenAI po punon në Atlas, një shfletues me bazë AI që mund të ndryshojë mënyrën e përdorimit të internetit.
Përdoruesit e Chrome përfitojnë nga kjo veçori duke përditësuar shfletuesin; AI Mode duhet të shfaqet automatikisht kur hapin një tab të ri. /A.Z/UBT News/
Teknologji
Italia bëhet vendi i parë i BE-së që miraton ligj gjithëpërfshirës për Inteligjencën Artificiale
Published
7 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Italia ka bërë histori duke u bërë vendi i parë në Bashkimin Evropian që miraton një ligj të plotë për Inteligjencën Artificiale, vendosur rregulla të qarta dhe dënime të rrepta për abuzimet me teknologjinë.
Sipas ligjit të ri, përdorimi i AI për të krijuar ose shpërndarë përmbajtje të manipuluar, si “deepfakes”, mund të sjellë dënime nga 1 deri në 5 vjet burg. Masat bëhen edhe më të rënda nëse teknologjia përdoret për krime si mashtrimi, vjedhja e identitetit ose dëmtimi i reputacionit.
Ligji vendos rregulla për transparencën dhe mbikëqyrjen njerëzore në vendet e punës, për të siguruar që AI të mos dëmtojë proceset sociale dhe të drejtësisë. Kryeministrja Giorgia Meloni e konsideroi hap vendimtar për të ardhmen e Italisë dhe të BE-së.
“Qëllimi ynë është një inteligjencë artificiale e përqendruar te njeriu, transparente dhe e sigurt, që ruan privatësinë dhe sigurinë kibernetike, ndërsa nxit inovacionin”, tha ajo.
Një pikë kyçe e ligjit është mbrojtja e të miturve: fëmijët nën 14 vjeç nuk mund të përdorin AI pa miratimin e prindërve.
Ky ligj, i harmonizuar me Aktin Evropian për Inteligjencën Artificiale, pritet të shërbejë si model për vendet e tjera anëtare, duke vendosur Italinë në qendër të diskutimeve mbi përdorimin etik dhe të sigurt të teknologjisë. /A.Z/UBT News/
Teknologji
WhatsApp teston “drynin” për siguri maksimale
Published
9 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
WhatsApp po përgatit një veçori të re, të quajtur përkohësisht “dryn”, që synon të ofrojë mbrojtje të avancuar për përdoruesit që mund të jenë në rrezik nga sulmet kibernetike a ndërhyrjet e programeve spiune Pegasus apo Graphite.
Sipas faqes së specializuar WaBetaInfo, funksioni është zbuluar në versionin beta 2.25.33.4 të aplikacionit për Android, dhe aktualisht ndodhet në fazën e testimit.
“Dryni” përfshin një kombinim të opsioneve të sigurisë dhe privatësisë, që aktivizohen automatikisht për të forcuar mbrojtjen e përdoruesit.
Këto përfshijnë:
Bllokimin e skedarëve mediatikë dhe bashkëngjitjeve nga dërgues të panjohur;
Çaktivizimin e pamjeve paraprake të lidhjeve në mesazhe;
Heshtjen e thirrjeve hyrëse nga persona që nuk janë në listën e kontakteve;
Kufizimin e shtimit në grupe vetëm nga kontaktet tuaja;
Njoftime automatike kur ndryshon kodi i sigurisë në një bisedë të enkriptuar nga fillimi në fund;
Aktivizimin e verifikimit me dy hapa;
Kufizimin e dukshmërisë së fotos së profilit, informacionit, statusit dhe datës së fundit të lidhjes vetëm për kontaktet;
Dhe madje fshehjen e adresës IP gjatë thirrjeve, duke i bërë ato të kalojnë përmes serverëve të WhatsApp-it.
Nëse zbatohet. kjo veçori do të rrisë ndjeshëm nivelin e mbrojtjes kundër kërcënimeve të mundshme, pa qenë nevoja që përdoruesit të ndryshojnë manualisht shumë cilësime të privatësisë.
Aktualisht, nuk dihet ende se kur WhatsApp do ta lëshojë këtë funksion për të gjithë përdoruesit, por pritet të jetë hap i rëndësishëm drejt sigurisë së avancuar në komunikimet digjitale. /A.Z/UBT News/
Automobilizëm elektrikë
Këto janë veturat elektrike dhe hibride me bateritë më të qëndrueshme
Published
10 hours agoon
November 7, 2025By
UBT News
Platforma suedeze e ankandeve të automjeteve Kvdbil ka kryer një hulumtim mbi gjendjen e baterive të më shumë se 1300 veturave elektrike dhe hibride plug-in të përdorura.
Rezultatet tregojnë se tetë nga dhjetë automjete janë ende në gjendje të shkëlqyer, sipas testimeve të “gjendjes së shëndetit të baterisë” (SOH – State of Health), që mat se sa kapacitet ka mbetur në krahasim me një bateri të re.
Sipas raportit të publikuar nga Göteborgs-Posten, shumica e makinave elektrike të përdorura ruajnë mbi 90% të kapacitetit fillestar të baterisë, edhe pas disa vitesh përdorimi.
Drejtuesi i testimit, Martin Reinholdsson, theksoi se ky rezultat është meritë e teknologjisë së përparuar të ftohjes dhe menaxhimit të temperaturës, që përdoret në paketat moderne të baterive.
Sipas tij, këto të dhëna rrëzojnë mitin se makinat elektrike të përdorura janë të pasigurta apo jo të qëndrueshme.
Për blerësit potencialë të automjeteve elektrike të përdorura, raporti thekson se Kia del si marka më e besueshme, duke arritur rezultatet më të larta si në kategorinë e hibrideve plug-in ashtu edhe në atë të veturave elektrike.
Hulumtimi konkludon se frika për degradimin e shpejtë të baterive është në masë të madhe e pabazuar. Në fakt, makinat elektrike të përdorura mund të jenë një zgjedhje e mençur ekonomike dhe ekologjike.
Reinholdsson shton se, përveç markës dhe modelit, zakonet e drejtuesit, kushtet klimatike dhe mosha e automjetit janë faktorë kyç për jetëgjatësinë e baterisë. Ai këshillon që:
të shmanget karikimi i shpeshtë mbi 80%,
të ruhet automjeti nga temperaturat ekstreme,
dhe të përdoren me kujdes karikuesit e shpejtë.
Nëse këto rregulla respektohen, kapaciteti i baterisë humbet vetëm disa për qind çdo vit.
Kvdbil nuk ka zbuluar listën e plotë të modeleve pas dhjetëshes më të mirë, por ka publikuar renditjet kryesore:
Top 10 hibride plug-in me bateritë më të mira:
Kia Sportage
Kia Optima
Volvo XC60
Kia Ceed
Volvo V60
Peugeot 3008
BMW 530e
Volkswagen Passat GTE
BMW X1
BMW 330e
Top 10 makina elektrike me bateritë më të mira
Kia EV6
Kia e-Niro
Tesla Model Y
Opel Mokka-e
Mazda MX-30
Audi Q4 e-tron
Fiat 500
Volvo XC40 Recharge
Citroën ë-C4
Volkswagen ID.4
Duke u bazuar në këto të dhëna, Kia del si lider i qartë në besueshmëri dhe qëndrueshmëri të baterive, ndërsa rezultatet në përgjithësi tregojnë se automjetet elektrike të përdorura janë shumë më të qëndrueshme sesa mendohej më parë. /A.Z/UBT News/
2 hapa të thjeshtë për të parandaluar formimin e mykut në lavatriçe
Messi, rikthim i shkurtër te Barcelona?
Kura shtëpiake për gjunjë të fortë dhe pa inflamacion
Sonte në UBT TV: Podcast me Profesorin Gaz Ejupi
Mike Tyson kërkon revansh me Jake Paul
Jennifer Lawrence flet për bashkëpunimin e qetë dhe profesional me Robert Pattinson
Si të ulni shtypjen e gjakut me vetëm këtë ushqim?
Bellingham dhe Foden rikthehen në kombëtaren e Anglisë
Bruce Willis, buzëqesh në plazh gjatë një daljeje të rrallë publike
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 weeks agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
