Lajmet

Kush dhe çfarë humb nga dështimi i dialogut Kosovë-Serbi?

Published

on

Para nisjes së takimit midis udhëheqësve të Kosovës dhe Serbisë më 19 korrik në Bruksel, shefi i diplomacisë evropiane, Josep Borrell tha se kohëzgjatja e këtij takimi do të varet nga atmosfera që të mbizotërojë gjatë bisedimeve.

Atmosfera që e përcolli takimin u bë e ditur gjatë deklarimeve të udhëheqësve të Kosovës dhe Serbisë. Ishte e qartë se takimi i dytë brenda një muaji, dështoi.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq kanë akuzuar njëri-tjetrin për mungesë të vullnetit që procesi i dialogut të ecë përpara.

Megjithatë, pavarësisht pikëpamjeve të ndryshme lidhur me të ardhmen e dialogut, të dy palët janë dakord për një gjë: që dialogu duhet të vazhdojë.

Çfarë po rrezikon Serbia?

Serbia, së bashku me Malin e Zi, janë vendet e Ballkanit Perëndimor që kanë avancuar më së shumti në negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Megjithatë, për dallim nga shtetet e tjera që janë në procesin e bisedimeve për anëtarësim, Serbia ka “rreth qafës” një peshë të rëndë, Kapitullin 35, që në kornizën e përgjithshme negociuse të BE-së quhet “çështje të tjera”.

Kjo është një hapësirë ku shtetet anëtare mund, por jo detyrimisht, të prezantojnë një prej çështjeve që e konsiderojnë të rëndësishme dhe që për të mund të diskutohet edhe në bisedimet për anëtarësim në bllokun evropian. Po ashtu është e mundur që një kapitull të mbetet bosh dhe që zyrtarisht të hapet dhe të mbyllet.

Në rastin e Serbisë, Kapitulli 35 është thelbësor sepse e gjithë BE-ja në të ka përfshirë normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën.

Kjo çështje konsiderohet si çështje kyçe në zgjidhje të çështjes së Ballkanit Perëndimor dhe normalizimit të situatës pas përfundimit të luftërave gjatë viteve të 90-ta.

Serbia që një vit pa kapituj të rinj

Në vitet paraprake, për një raport pozitiv nga Zyra e përfaqësuesit të lartë të BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri mbi qasjen konstruktive të Serbisë ndaj dialogut, ishte e mjaftueshme paraqitja fizike e palëve në ndërtesën e BE-së, që vendet anëtare të hapnin kapitujt.

Që nga nisja e negociatave për anëtarësim në BE më 2012, Beogradi ka hapur 18 nga gjithsej 35 kapituj. Me sukses janë mbyllur dy kapituj. Megjithatë, Serbia për më shumë se një vit nuk ka hapur asnjë kapitull të ri për shkak të mungesës së përparimit në fushën e sundimit të ligjit. Sidoqoftë, situata e sundimit të ligjit ishte pothuajse identike si më parë dhe BE-ja lejoi që procesi për anëtarësim të vazhdonte për shkak të “atmosferës pozitive” që u tha se mbretëronte në dialog.

Raporti i fundit mbi sundimin e ligjit në Serbi shfaqi një pamje të errët të situatës në këtë fushë dhe negociatat u bllokuan. Prandaj, tërheqja nga dialogu me Kosovën nuk është opsion për palën serbe sepse në mungesë të përparimit në kapitujt 23 dhe 24, e vetmja rrugëdalje për Beogradin është që të ketë një qasje konstruktive në procesin e normalizimit të marrëdhënieve me Kosovën.

Presidenti serb, Vuçiq, të hënën, më 19 korrik, përsëriti qëndrimin që Serbia nuk e ka ndërmend që të heqë dorë nga ky proces, por paralajmëroi se strategjia e palës kosovare është që “ta bëjë të pakuptimtë (dialogun) dhe t’i japë fund” bisedimeve.

Çfarë rrezikon Kosova?

Si në dialog, ashtu edhe në procesin e integrimeve evropiane, Kosova ka një status të pabarabartë me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Jo vetëm që Serbia po e sfidon pavarësinë e Kosovës, por këtë e bëjnë edhe pesë shtete anëtare të BE-së (Greqia, Rumani, Sllovakia, Qiproja dhe Spanja). Dy ndërmjetësit evropianë, (Josep Borrell dhe Miroslav Lajçak) që marrin pjesë në dialog, vijnë nga shtete që nuk e kanë njohur Kosovën (Spanja dhe Sllovakia).

Pavarësisht nga qasja jo-unike ndaj statusit të Kosovës, të gjitha vendet anëtare të BE-së në vazhdimësi përsërisin qëndrimin se Kosova gjithashtu ka një perspektivë evropiane (por, jo perspektivë për anëtarësim të plotë në BE).

Për këtë arsye, Kosova renditet e fundit, në listën e vendeve që duan të anëtarësohen në BE.

Në vitin 2014, BE-ja “negocioi” Marrëveshjen për Stabilizim Asociim (MSA) me Kosovën, duke pasur për bazë mendimin ligjor të ekspertëve evropianë, sipas të cilit BE-ja mund të hyjë në marrëdhënie tregtare me entitetet jo-shtetërore, përfshirë edhe entitetin kinez të Hong Kongut ose Makaon.

Ndryshe nga MSA-të e tjera, që kanë të gjitha vendet e rajonit, në preambulën e marrëveshjes me Kosovën, nuk ka formulime që parashikojnë anëtarësimin e mundshëm, të plotë në BE. Përveç kësaj, nënshkruesit e MSA-së janë të gjitha shtetet anëtare të BE-së së bashku me shtetin me të cilin nënshkruhet marrëveshja, por në rastin e Kosovës, teksti u nënshkrua vetëm nga përfaqësuesit e institucioneve evropiane (Komisioni Evropian dhe Këshilli Evropian).

Me përfundimin e MSA-së më 2014, Brukseli, praktikisht, nuk ka çka t’i ofrojë Kosovës, në kuptimin e integrimit, bazuar në rrethanat aktuale sa i përket statusit.

Çështja e liberalizimit të vizave

Kosova është shteti i vetëm në rajon që nuk ka liberalizim të vizave dhe këtë privilegj, qytetarët e të gjitha shteteve të tjera të Ballkanit Perëndimor e gëzojnë nga viti 2009, përkatësisht 2010.

Që nga viti 2018, Komisioni Evropian në vazhdimësi ka thënë se Kosova ka përmbushur të gjitha kushtet për liberalizim të vizave, megjithatë, vendimi në nivelin politik, deri më tani ka qenë i pamundur për shkak të çështjeve të brendshme në disa shtete anëtare.

Vendet që po hezitojnë lidhur me çështjen e liberalizimit janë edhe shtetet që ndër të parat e kishin njohur pavarësinë e Kosovës, siç është Franca dhe Holanda.

Gjatë takimit të parë midis shefit të diplomacisë evropiane, Josep Borrell dhe kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, takim i mbajtur në fund të prillit, zyrtari i lartë evropian paralajmëroi se dialogu nuk ka alternativë dhe se arritja e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse, ligjërisht të obligueshme për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë është thelbësore për përparimin drejt perspektivës evropiane.

“Pa një marrëveshje, kjo rrugë është e bllokuar”, paralajmëroi Borrell.

Megjithatë, në rrethanat aktuale, ku Kosova nuk ka një perspektivë për anëtarësim, por vetëm një “perspektivë evropiane”, Brukselit i mungon fuqia që të detyrojë autoritetet në Prishtinë që të jenë konstruktive në dialog, për hir të integrimit evropian.

Liberalizimi i vizave, si karota e vetme, mund të bëhet një lloj i ri i shantazhit, për ta detyruar Qeverinë e Kosovës që t’i qaset ndryshe procesit të normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë.

Çfarë ka ndryshuar me Vuçiqin dhe Kurtin?

Gjatë dhjetë vjetëve të bisedimeve, ka pasur tendenca për hedhjen e fajit, por asnjë akuzë nuk ka qenë më serioze, sesa ato që u bënë më 19 korrik.

Kurti tha se Vuçiqi kishte “gënjyer”, ndërkaq presidenti serb, tha se Kurti ishte “joracional”.

Megjithatë, asnjëri në paraqitjet publike nuk flasin për largim nga procesi. Nëse do të ndodhte një gjë e tillë, kjo do të ishte heqje dorë nga procesi i integrimit evropian.

Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, në politikën e jashtme të BE-së është një nga projektet më të rëndësishme. I gjithë rajoni është i rrethuar me vende anëtare të BE-së dhe një destabilizim i mundshëm në rajon, do të reflektohej edhe në territoret e shteteve anëtare të bllokut evropian.

Megjithëse rajoni thuhet se në një të ardhme do të bëhet pjesë e bllokut evropian, megjithatë ka kritere për pranimin e anëtarëve të rinj në BE.

Prandaj, më 2018, gjatë përpilimit të strategjisë së zgjerimit, u tha qartë se të gjitha vendet që duan të anëtarësohen në BE, fillimisht duhet të zgjidhin të gjitha çështjet e hapura që kanë me fqinjët e tyre.

“Politika e zgjerimit të BE-së duhet të vazhdojë të sjellë stabilitet. Prandaj, BE-ja nuk mund dhe nuk do të importojë mosmarrëveshje dypalëshe”, thuhet në strategjinë e zgjerimit të BE-së./Radio Evropa e Lire

Lajmet

Protestë e re kundër shtrenjtimit të rrymës në Prishtinë

Published

on

By

Grupi “Asnjë cent më shumë” ka njoftuar se do të organizojë një protestë të re më 19 prill, kundër rritjes së çmimit të energjisë elektrike. Protesta do të mbahet në sheshin “Skënderbeu” në orën 12:00, dhe organizatorët kanë ftuar qytetarët të marrin pjesë në masë.

Besnik Shabiu, organizatori i protestës, ka deklaruar se protesta është një reagim ndaj vendimit të ZRRE-së për rritjen e çmimit të energjisë elektrike, duke theksuar se, nëse autoritetet nuk reagojnë, grupi nuk përjashton mundësinë e përshkallëzimit të aksioneve. Ai paralajmëroi se mund të ndodhin bllokime të rrugëve dhe institucioneve, për të siguruar që zëri i qytetarëve të dëgjohet.

Shabiu ka shtuar se protesta e nesërme vjen në një moment të rëndësishëm, pasi të njëjtën orë mbahet edhe vazhdimi i seancës konstituive të Kuvendit të Kosovës. Ai bëri thirrje për deputetët e zgjedhur që, sapo Kuvendi të konstituohet, të thirret komisioni për energji dhe ZRRE-ja për të raportuar mbi çështjen e rritjes së çmimit të energjisë.

“Zëri i qytetarëve duhet të dëgjohet pa ndërprerë. Ne do të vazhdojmë të jemi të zëshëm, dhe nëse pas kësaj proteste nuk ka reagim, do të jemi të detyruar të përshkallëzojmë aksionet”, tha Shabiu.

Ai gjithashtu njoftoi se po shqyrtohen mundësitë e pezullimit të pagesave për energjinë elektrike për qytetarët si një masë për të mbrojtur interesat e tyre. “Ky është një kërkesë legjitime e qytetarëve. Kur institucionet nuk punojnë për qytetarët, pse duhet të funksionojnë?”, shtoi ai.

Në anën tjetër, Ardian Bajraktari, një nga përfaqësuesit e grupit, ka bërë të ditur se ekipi i tij po punon për hartimin e padisë për anulimin e vendimit të aktit administrativ nga ZRRE. Sipas tij, ky vendim është marrë në shpërputhje me autorizimet e këtij institucioni dhe ka dëme të mëdha për qytetarët. Ai ka njoftuar se janë duke përgatitur gjithashtu një propozim për një masë të përkohshme, për të shtyrë ekzekutimin e vendimit derisa të shqyrtohet nga gjykatat.

Ky zhvillim vjen pas njoftimit të ZRRE-së për një rritje të çmimit të energjisë elektrike për 16%, që do të hyjë në fuqi nga muaji maj. Ky vendim ka shkaktuar reagime të shumta nga qytetarët, bizneset dhe subjektet politike, që po kundërshtojnë një rritje të tillë. Protesta të ngjashme janë mbajtur tashmë dhe grupet e aktivistëve po kërkojnë anulimin e këtij vendimi.

Për më shumë, grupi “Asnjë cent më shumë” ka paralajmëruar se do të vazhdojnë aksionet deri në arritjen e kërkesave të tyre dhe kanë ftuar qytetarët të bashkohen në protestën e nesërme për të shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj shtrenjtimit të rrymës.

Continue Reading

Lajmet

Osmani dekoron me medalje tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës

Published

on

By

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka dekoruar me medaljen “Nderi i Republikës së Kosovës” tre të mbijetuar të dhunës seksuale gjatë luftës së fundit në Kosovë. Në një ceremoni të organizuar në Presidencë, medalja iu dorëzua Vasfije Krasniqi-Goodman, Shyrete Tahiri-Sylejmani dhe Ramadan Nishori, të cilët kanë folur publikisht për përvojat e tyre të dhunës nga forcat serbe gjatë luftës.

Në fjalimin e saj, Presidentja Osmani ka vlerësuar guximin e të mbijetuarve për të ndarë me publikun përvojat e tyre dhe ka theksuar rëndësinë e dëshmive të tyre për drejtësinë dhe të vërtetën historike të Kosovës. Ajo ka shtuar se këta individë janë dëshmi e gjallë e luftës për drejtësi dhe kanë kontribuar në ndriçimin e rrugës së drejtë të historisë së vendit.

“Ka momente ku fjalët nuk mjaftojnë për të shprehur mirënjohjen, siç ka edhe njerëz që me guximin e tyre të lënë pa fjalë. Sot jemi këtu për t’iu përulur me respektin më të thellë përballë tre individëve që janë më shumë se thjesht individë, sepse me dhimbjen e tyre kanë ndriçuar rrugën e drejtë së vërtetës, drejtësisë dhe shpresës. Ju jeni zëri që keni zgjedhur dinjitetin, jeni zëri i të mbijetuarve që kanë zgjedhur heshtjen. Ky është një premtim i gjallë se historia nuk do t’i harrojë,” tha Osmani.

Pas dekoratës, Ramadan Nishori shprehu mirënjohjen për përkrahjen nga populli, duke theksuar se ndihej mirë që kishte marrë mbështetje në këtë rrugëtim të vështirë. “E përshëndes gjithë popullin tonë që më ka përkrahur këto ditë,” tha ai shkurt.

Vasfije Krasniqi, një tjetër e dekoruar, bëri thirrje që viktimat e dhunës seksuale të flasin hapur dhe të kërkojnë drejtësi. “Dua të falënderoj për qasjen, angazhimin. Të dashura viktima, ju lutem, ku do që jeni, ka ardhur koha të kërkojmë drejtësi. Lirojeni shpirtin që të mos ia falim Serbisë krimin që ka kryer,” tha Krasniqi.

Shyrete Tahiri-Sylejmani, gjithashtu e dekoruar, theksoi rëndësinë e drejtësisë për arritjen e paqes. “Kur të kemi drejtësi, kemi paqe. Faleminderit për kurajën që na jepni,” përfundoi ajo.

Continue Reading

Lajmet

Prokuroria kërkon vazhdimin e paraburgimit për Selimin dhe Krasniqin

Published

on

By

Prokuroria në Hagë ka kërkuar vazhdimin e paraburgimit për Rexhep Selimin dhe Jakup Krasniqin edhe për dy muaj të tjerë.

Në kërkesën për Krasniqin e ngjashëm edhe për Selimin, Prokuroria thotë se përfundimi i paraqitjes së provave nga ana e tyre rrit rrezikun e pengimit të drejtësisë dhe kryerjes së krimeve të tjera.

Veç kësaj, ZPS ka thënë se kjo justifikon edhe rishqyrtimin e rrezikut të arratisjes në vendimet për vazhdimin e paraburgimit. E njëjta gjë është theksuat edhe tek vendimi për Rexhep Selimin.

Sipas tyre vazhdon të ekzistojnë dyshime të bazuara se Jakup Krasniqi ka kryer një ose më shumë prej krimeve që bien në jurisdiksiomin e DHSK-së. Madje, Prokuroria thotë se ky dyshim është përforcuar edhe nga provat e ZPS-së që tashme janë përfshirë në dosjen e gjykimit.

Ata thonë se, fakti që Krasniqi dhe Selimi tani kanë njohuri të veçantë mbi rastin dhe provat kundër tij e rrit rrezikun që ai mund të kryejë krime të tjera, përfshirë kundër dëshmitarëve që kanë dhënë ose mund të japin dëshmi në çështje dhe/ose që mund të paraqiten para këtij Paneli në faza të ardhshme të procedurave.

“Për më tepër, Selimi tashmë është në dijeni të identitetit të të gjithë dëshmitarëve të ZPS-së dhe të provave të tyre. Përfundimi i çështjes së ZPS-së nuk e zvogëlon rrezikun e pengimit, por e rrit atë, pasi i akuzuari tashmë ka njohuri të plotë për përmbajtjen e çështjes ndaj tij. Siç është theksuar nga Trupi Gjykues, ekziston rreziku që ndërhyrjet me qëllim për të siguruar tërheqje të dëshmive dhe/ose për të dekurajuar dëshmitarët e ardhshëm nga dhënia e dëshmive mund të pengojnë përparimin e procedurës. Më tej, ekziston mundësia që dëshmitarët të thirren sërish, duke i bërë ata të cenueshëm ndaj përpjekjeve për ndërhyrje”, thuhet në kërkesën e Prokurorisë për Selimin.

Përveç rrezikut të arratisjes dhe pengimit të procedurave, Prokuroria ka thënë se masat e vendosura ne objektet e paraburgimit kanë ofruar garanci kundër vizitave dhe komunikimeve të pa-monitoruara si masa për të minimizuar rreziqet përkatëse.

Ata thonë se paraburgimi mbetet proporcional dhe i arsyeshëm veçanërisht që procedurat tashmë kanë përparuar.

Ndryshe, Prokuroria më 15 prill 2025 ka njoftuar se ka përfunduar paraqitjen e provave në këtë rast.

Zyra e Prokurorit të Specializuar, më 30 shtator 2022 ka dorëzuar aktakuzën e konfirmuar të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Jakup Krasniqit dhe Rexhep Selimit, e cila përbëhet nga dhjetë pika me akuza, ku këta të fundit ngarkohen për krime lufte e krime kundër njerëzimit.

Më 29 prill 2022, Zyra e Prokurorit të Specializuar kishte dorëzuar një aktakuzë të ndryshuar ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit e Jakup Krasniqit, ku pretendohet se katër të akuzuarit kanë kryer krime lufte edhe në Gjilan, Budakovë e Semetishtë.

Më 9 nëntor të vitit 2020, në paraqitjet e tyre të para, Jakup Krasniqi e Hashim Thaçi janë deklaruar të pafajshëm për akuzat që u vihen në barrë. Njëjtë është deklaruar edhe Veseli në paraqitjen e tij më 10 nëntor, sikurse edhe Rexhep Selimi më 11 nëntor.

Aktakuza ndaj Hashim Thaçit, Kadri Veselit, Rexhep Selimit dhe Jakup Krasniqit është konfirmuar më 26 tetor 2020. /Betimi për Drejtësi/

Continue Reading

Lajmet

Rama: Vendimi për ndërprerjen e projektit në shesh nuk është i mbështetur ligjërisht

Published

on

By

Kryetari i Prishtinës, Përparim Rama, ka deklaruar se vendimi për ndalimin e punimeve në sheshin “Xhorxh Bush” është i paligjshëm dhe i pambështetur në argumente juridike. Ai tha se institucionet që morën këtë vendim po ndikohen nga qëllime politike, edhe pse duhet të veprojnë në mënyrë të pavarur.

“Për herë të dytë janë ndërprerë punimet në një projekt të planifikuar për transformimin e hapësirës publike. Arsyetimet për këtë ndërhyrje nuk qëndrojnë në bazë ligjore dhe nuk janë ngritur nga palët përkatëse,” tha Rama në një konferencë për media.

Ai theksoi se projekti ka për qëllim përmirësimin e hapësirës publike dhe integrimin e trashëgimisë kulturore në zhvillimin urban të qytetit.

“Ka munguar përgjigjja nga Ministri për një debat publik për këtë çështje, edhe pse kemi qenë të hapur për diskutim,” shtoi ai.

Rama njoftoi se Komuna e Prishtinës do të ndjekë rrugë ligjore ndaj veprimeve që, sipas tij, bien ndesh me ligjin.

“Kryeqyteti do të vazhdojë procedurat ligjore ndaj të gjithë atyre që shkelin ligjin,” përfundoi ai.

Continue Reading

Të kërkuara