Lajmet

Kush dhe çfarë humb nga dështimi i dialogut Kosovë-Serbi?

Published

on

Para nisjes së takimit midis udhëheqësve të Kosovës dhe Serbisë më 19 korrik në Bruksel, shefi i diplomacisë evropiane, Josep Borrell tha se kohëzgjatja e këtij takimi do të varet nga atmosfera që të mbizotërojë gjatë bisedimeve.

Atmosfera që e përcolli takimin u bë e ditur gjatë deklarimeve të udhëheqësve të Kosovës dhe Serbisë. Ishte e qartë se takimi i dytë brenda një muaji, dështoi.

Kryeministri i Kosovës, Albin Kurti dhe presidenti i Serbisë, Aleksandar Vuçiq kanë akuzuar njëri-tjetrin për mungesë të vullnetit që procesi i dialogut të ecë përpara.

Megjithatë, pavarësisht pikëpamjeve të ndryshme lidhur me të ardhmen e dialogut, të dy palët janë dakord për një gjë: që dialogu duhet të vazhdojë.

Çfarë po rrezikon Serbia?

Serbia, së bashku me Malin e Zi, janë vendet e Ballkanit Perëndimor që kanë avancuar më së shumti në negociatat për anëtarësim në Bashkimin Evropian.

Megjithatë, për dallim nga shtetet e tjera që janë në procesin e bisedimeve për anëtarësim, Serbia ka “rreth qafës” një peshë të rëndë, Kapitullin 35, që në kornizën e përgjithshme negociuse të BE-së quhet “çështje të tjera”.

Kjo është një hapësirë ku shtetet anëtare mund, por jo detyrimisht, të prezantojnë një prej çështjeve që e konsiderojnë të rëndësishme dhe që për të mund të diskutohet edhe në bisedimet për anëtarësim në bllokun evropian. Po ashtu është e mundur që një kapitull të mbetet bosh dhe që zyrtarisht të hapet dhe të mbyllet.

Në rastin e Serbisë, Kapitulli 35 është thelbësor sepse e gjithë BE-ja në të ka përfshirë normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën.

Kjo çështje konsiderohet si çështje kyçe në zgjidhje të çështjes së Ballkanit Perëndimor dhe normalizimit të situatës pas përfundimit të luftërave gjatë viteve të 90-ta.

Serbia që një vit pa kapituj të rinj

Në vitet paraprake, për një raport pozitiv nga Zyra e përfaqësuesit të lartë të BE-së për Politikë të Jashtme dhe Siguri mbi qasjen konstruktive të Serbisë ndaj dialogut, ishte e mjaftueshme paraqitja fizike e palëve në ndërtesën e BE-së, që vendet anëtare të hapnin kapitujt.

Që nga nisja e negociatave për anëtarësim në BE më 2012, Beogradi ka hapur 18 nga gjithsej 35 kapituj. Me sukses janë mbyllur dy kapituj. Megjithatë, Serbia për më shumë se një vit nuk ka hapur asnjë kapitull të ri për shkak të mungesës së përparimit në fushën e sundimit të ligjit. Sidoqoftë, situata e sundimit të ligjit ishte pothuajse identike si më parë dhe BE-ja lejoi që procesi për anëtarësim të vazhdonte për shkak të “atmosferës pozitive” që u tha se mbretëronte në dialog.

Raporti i fundit mbi sundimin e ligjit në Serbi shfaqi një pamje të errët të situatës në këtë fushë dhe negociatat u bllokuan. Prandaj, tërheqja nga dialogu me Kosovën nuk është opsion për palën serbe sepse në mungesë të përparimit në kapitujt 23 dhe 24, e vetmja rrugëdalje për Beogradin është që të ketë një qasje konstruktive në procesin e normalizimit të marrëdhënieve me Kosovën.

Presidenti serb, Vuçiq, të hënën, më 19 korrik, përsëriti qëndrimin që Serbia nuk e ka ndërmend që të heqë dorë nga ky proces, por paralajmëroi se strategjia e palës kosovare është që “ta bëjë të pakuptimtë (dialogun) dhe t’i japë fund” bisedimeve.

Çfarë rrezikon Kosova?

Si në dialog, ashtu edhe në procesin e integrimeve evropiane, Kosova ka një status të pabarabartë me vendet e tjera të Ballkanit Perëndimor. Jo vetëm që Serbia po e sfidon pavarësinë e Kosovës, por këtë e bëjnë edhe pesë shtete anëtare të BE-së (Greqia, Rumani, Sllovakia, Qiproja dhe Spanja). Dy ndërmjetësit evropianë, (Josep Borrell dhe Miroslav Lajçak) që marrin pjesë në dialog, vijnë nga shtete që nuk e kanë njohur Kosovën (Spanja dhe Sllovakia).

Pavarësisht nga qasja jo-unike ndaj statusit të Kosovës, të gjitha vendet anëtare të BE-së në vazhdimësi përsërisin qëndrimin se Kosova gjithashtu ka një perspektivë evropiane (por, jo perspektivë për anëtarësim të plotë në BE).

Për këtë arsye, Kosova renditet e fundit, në listën e vendeve që duan të anëtarësohen në BE.

Në vitin 2014, BE-ja “negocioi” Marrëveshjen për Stabilizim Asociim (MSA) me Kosovën, duke pasur për bazë mendimin ligjor të ekspertëve evropianë, sipas të cilit BE-ja mund të hyjë në marrëdhënie tregtare me entitetet jo-shtetërore, përfshirë edhe entitetin kinez të Hong Kongut ose Makaon.

Ndryshe nga MSA-të e tjera, që kanë të gjitha vendet e rajonit, në preambulën e marrëveshjes me Kosovën, nuk ka formulime që parashikojnë anëtarësimin e mundshëm, të plotë në BE. Përveç kësaj, nënshkruesit e MSA-së janë të gjitha shtetet anëtare të BE-së së bashku me shtetin me të cilin nënshkruhet marrëveshja, por në rastin e Kosovës, teksti u nënshkrua vetëm nga përfaqësuesit e institucioneve evropiane (Komisioni Evropian dhe Këshilli Evropian).

Me përfundimin e MSA-së më 2014, Brukseli, praktikisht, nuk ka çka t’i ofrojë Kosovës, në kuptimin e integrimit, bazuar në rrethanat aktuale sa i përket statusit.

Çështja e liberalizimit të vizave

Kosova është shteti i vetëm në rajon që nuk ka liberalizim të vizave dhe këtë privilegj, qytetarët e të gjitha shteteve të tjera të Ballkanit Perëndimor e gëzojnë nga viti 2009, përkatësisht 2010.

Që nga viti 2018, Komisioni Evropian në vazhdimësi ka thënë se Kosova ka përmbushur të gjitha kushtet për liberalizim të vizave, megjithatë, vendimi në nivelin politik, deri më tani ka qenë i pamundur për shkak të çështjeve të brendshme në disa shtete anëtare.

Vendet që po hezitojnë lidhur me çështjen e liberalizimit janë edhe shtetet që ndër të parat e kishin njohur pavarësinë e Kosovës, siç është Franca dhe Holanda.

Gjatë takimit të parë midis shefit të diplomacisë evropiane, Josep Borrell dhe kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, takim i mbajtur në fund të prillit, zyrtari i lartë evropian paralajmëroi se dialogu nuk ka alternativë dhe se arritja e një marrëveshjeje gjithëpërfshirëse, ligjërisht të obligueshme për normalizimin e marrëdhënieve me Serbinë është thelbësore për përparimin drejt perspektivës evropiane.

“Pa një marrëveshje, kjo rrugë është e bllokuar”, paralajmëroi Borrell.

Megjithatë, në rrethanat aktuale, ku Kosova nuk ka një perspektivë për anëtarësim, por vetëm një “perspektivë evropiane”, Brukselit i mungon fuqia që të detyrojë autoritetet në Prishtinë që të jenë konstruktive në dialog, për hir të integrimit evropian.

Liberalizimi i vizave, si karota e vetme, mund të bëhet një lloj i ri i shantazhit, për ta detyruar Qeverinë e Kosovës që t’i qaset ndryshe procesit të normalizimit të marrëdhënieve me Serbinë.

Çfarë ka ndryshuar me Vuçiqin dhe Kurtin?

Gjatë dhjetë vjetëve të bisedimeve, ka pasur tendenca për hedhjen e fajit, por asnjë akuzë nuk ka qenë më serioze, sesa ato që u bënë më 19 korrik.

Kurti tha se Vuçiqi kishte “gënjyer”, ndërkaq presidenti serb, tha se Kurti ishte “joracional”.

Megjithatë, asnjëri në paraqitjet publike nuk flasin për largim nga procesi. Nëse do të ndodhte një gjë e tillë, kjo do të ishte heqje dorë nga procesi i integrimit evropian.

Dialogu ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, në politikën e jashtme të BE-së është një nga projektet më të rëndësishme. I gjithë rajoni është i rrethuar me vende anëtare të BE-së dhe një destabilizim i mundshëm në rajon, do të reflektohej edhe në territoret e shteteve anëtare të bllokut evropian.

Megjithëse rajoni thuhet se në një të ardhme do të bëhet pjesë e bllokut evropian, megjithatë ka kritere për pranimin e anëtarëve të rinj në BE.

Prandaj, më 2018, gjatë përpilimit të strategjisë së zgjerimit, u tha qartë se të gjitha vendet që duan të anëtarësohen në BE, fillimisht duhet të zgjidhin të gjitha çështjet e hapura që kanë me fqinjët e tyre.

“Politika e zgjerimit të BE-së duhet të vazhdojë të sjellë stabilitet. Prandaj, BE-ja nuk mund dhe nuk do të importojë mosmarrëveshje dypalëshe”, thuhet në strategjinë e zgjerimit të BE-së./Radio Evropa e Lire

Bota

Izraeli sulmon Bejrutin, zbaton formulën diktatoriale

Published

on

Izraeli ka realizuar një sulm ajror mbi periferitë jugore të Bejrutit, duke zbatuar një formulë që kritikët e konsiderojnë si diktatoriale, ku me mbështetje të fuqishme amerikane, ai vepron në territorin libanez pa patur një miratim të drejtpërdrejtë ndërkombëtar. Sipas një raporti nga një gazetar i Al Jazeera, Ushtria Izraelite ka bombarduar zonat e dendura dhe të banuara të qytetit.

Para fillimit të sulmit, ushtria izraelite ka dhënë tre të shtëna paralajmëruese, për të sinjalizuar banorët për rrezikun e afërt. Pasi shpalli alarmin, ushtria ka kërkuar evakuimin e detyruar të qytetarëve, duke u urdhëruar ata që të largohen të paktën 300 metra larg objekteve që Izraeli pretendon se i përkasin Hezbollahut. Sipas raporteve, qindra banorë janë larguar nga zona, duke u përpjekur të shpëtojnë nga sulmet.

Izraeli ka pohuar se sulmet ishin të fokusuara në një magazinë drone të Hezbollahut, por ky veprim ka ngjallur shqetësime të mëdha ndërkombëtare për pasojat e mundshme të rritjes së tensioneve mes Izraelit dhe grupeve të armatosura libaneze. Presidenti i Libanit ka dënuar këto sulme, duke i konsideruar ato si shkelje të drejtpërdrejta të marrëveshjes së armëpushimit, që ndalon përdorimin e forcës nga ana e Izraelit në territorin libanez.

Ky incident është pjesë e një cikli të vazhdueshëm tensionesh mes Izraelit dhe Hezbollahut, ndërsa dy shtetet janë përfshirë në një konflikt të gjatë që ka shkaktuar pasoja të rënda për civilët në rajon.

Continue Reading

Lajmet

​Gjatë 2024 qytetarët adresuan 1410 ankesa, Avokati i Popullit dorëzoi raportin në Kuvend

Published

on

By

Avokati i Popullit, Naim Qelaj ka dorëzuar sot raportin vjetor për vitin 2024 në Kuvendin e Kosovës.

Raporti paraqet gjendjen e të drejtave të njeriut në vend dhe punën e Institucionit të Avokatit të Popullit, si dhe ofron një analizë dhe vlerësim të situatës në lidhje me forma të caktuara të shkeljes së të drejtave të individëve apo të grupeve të caktuara shoqërore.

Gjatë vitit 2024, qytetarët kanë adresuar 1410 ankesa, prej të cilave 110 janë adresuar nga qytetarë të nacionalitetit serb dhe 104 nga qytetarë të komuniteteve të tjera jo-shumicë. Nga hetimi i ankesave dhe hetimet sipas detyrës zyrtare, janë adresuar gjithsej 176 rekomandime.

Në përgjithësi nga analiza e rasteve të hetuara del se vazhdon të mbetet shqetësues fakti i pamundësisë që institucionet e drejtësisë të garantojnë gjykim të drejtë, për shkak të kohëzgjatjes dhe zvarritjeve të procedurave gjyqësore.

Numri i madh i ankesave të qytetarëve, për shkak të mos përgjigjeve nga ana e autoriteteve publike, është tregues i mosfunksionimit të mekanizmave të përgjegjësisë për zbatim të ligjit, mungesës së efikasitetit dhe neglizhencës së administratës publike në shqyrtim të ankesave të qytetarëve, gjë që ndikon edhe në rritjen e numrit të rasteve në gjykata.

Raporti po ashtu ka konstatuar se në disa raste ka pasur mungesë të trajtimit me dinjitet të disa kategorive të ndjeshme që janë përballur me sfida gjatë realizimit të të drejtave të tyre.

Raporti thekson mungesën e mbulimit të trajtimit mjekësor për persona me status të invalidit të luftës; pengesat që kanë hasur viktimat e dhunës seksuale gjatë realizimit të statusit të tyre, si në fazën e aplikimit, ashtu edhe gjatë marrjes së shërbimeve që u takojnë; detyrimi i personave tetraplegjikë dhe paraplegjikë që të paraqiten për rivlerësim në komisionet mjekësore janë disa nga shqetësimet që Avokati i Popullit i ka ngritur këtë vit.

Avokati i Popullit thekson se mbrojtja e të drejtave të njeriut është një proces i vazhdueshëm që kërkon përkushtim dhe bashkëpunim të gjerë për të garantuar sundimin e ligjit dhe respektimin e standardeve demokratike të garantuara me Kushtetutë.

Continue Reading

Bota

Tërmeti i fuqishëm në Azinë Juglindore, rritet numri i viktimave, spitalet nevojë urgjente për gjak

Published

on

Tërmeti i fuqishëm që goditi Azinë Juglindore mesditën e së premtes ka shkaktuar një tragjedi të madhe, me magnitudë 7.7, duke prekur kryesisht Tajlandën dhe Mianmarin. Dëmet janë të mëdha dhe numri i viktimave po rritet vazhdimisht.

Nga Mianmari raportohet për të paktën 21 të vdekur deri tani. Këto informacione janë dhënë nga organizatat e ndihmës dhe burime lokale në rajonet e Taungo, Bago, Pyavbve dhe Mandalay, ndërsa numri i viktimave pritet të rritet ndërsa vijon operacioni i shpëtimit.

Gjenerali Zaw Min Tun, zëdhënës i juntës ushtarake të Mianmarit, ka njoftuar se në spitalet e vendit po mbërrijnë një numër të madh të plagosurve. Kjo ka çuar në një thirrje urgjente për furnizime me gjak, pasi spitalet po përballen me një ngarkesë të madhe dhe kërkojnë mbështetje.

Në Mianmar, tërmeti ka shkaktuar shembjen e një ure dhe disa ndërtesave, ndërsa në qytetin Aung Ban është rrëzuar një hotel, duke bllokuar shumë njerëz brenda tij. Operacionet e shpëtimit janë në vijim, por situata është shumë e vështirë për shkak të kushteve të kufizuara të informacionit nga ky vend i drejtuar nga një juntë ushtarake.

Përveç Mianmarit, në Bangkok të Tajlandës gjithashtu janë regjistruar dëme të mëdha. Një ndërtesë shumëkatëshe është shembur, duke lënë të bllokuar 43 punëtorë nën rrënoja. Për këtë arsye, kryeministri tajlandez shpalli gjendjen e jashtëzakonshme për qytetin e Bangkokut, ndërsa ekipet e shpëtimit po punojnë pa pushim për të nxjerrë të mbijetuarit.

Sipas të dhënave paraprake të Shërbimit Gjeologjik të SHBA-së dhe qendrës gjermane për shkenca gjeologjike (GFZ), tërmeti ka qenë i cekët, me një thellësi prej vetëm 10 kilometrash, dhe epiqendra e tij ndodhej në Mianmar, duke shtuar kështu rrezikun dhe pasojat për zonat e prekura.

Kjo tragjedi ka sjellë një kërkesë urgjente për ndihma ndërkombëtare, ndërsa autoritetet e të dyja shteteve po bëjnë thirrje për solidaritet dhe mbështetje për të përballuar pasojat e këtij tërmeti shkatërrues.

 

Continue Reading

Lajmet

​ZRrE thotë nuk ka trajtuar sot çështjen e tarifave të rrymës

Published

on

By

Kryetari i Bordit të Zyrës së Rregullatorit të Energjisë, Ymer Fejzullahu nuk ka pranuar t’i përgjigjet pyetjeve të gazetarëve, para dhe në fund të mbledhjes së bordit të këtij institucioni.

Ai pas përfundimit të mbledhjes, ka thënë se nuk ka konferencë për media.

“Treguam në fillim të këtij takimi besoj e keni marrë konfirmimin”, tha Fejzullahu.

ZRRE-ja është në proces të shqyrtimit të tarifave të energjisë elektrike, të cilat pritet të ngritën për rreth 15% nga muaji prill.

Ndërkohë, në një komunikatë për media të ZRrE-së, bëhet e ditur se bordi i ZRRE-së ka shqyrtuar dhe miratuar bilancin vjetor të Energjisë Termike për NQ Termokos për 2025 dhe bilancin vjetor të energjisë termike për NQ Gjakova për vitin 2025.

“Gjatë kësaj seance janë shqyrtuar dhe miratuar edhe dokumentet në vijim: Plani dhjetë-vjeçar për zhvillimin e rrjetit të transmetimit, Plani dhjetë-vjeçar për zhvillimin e rrjetit të shpërndarjes, Plani pesë-vjeçar për zhvillimin e rrjetit të transmetimit, Plani pesë-vjeçar për zhvillimin e rrjetit të shpërndarjes, si dhe procedura e rregullave të Tregut në Para-kualifikimin e Ofruesit të Shërbimit Balancues. Po ashtu, është miratuar edhe propozimi për hapjen e procedurës së tenderimit për përzgjedhjen e Furnizuesit të Mundësisë së Fundit. Në këtë seancë, bordi ka miratuar kërkesën e “Statkraft Markets GMbH Branch in Kosovo” për licencim të aktivitetit të furnizimit me shumicë të energjisë elektrike. Sa i përket zhvillimit të burimeve të ripërtëritshme të energjisë, në këtë seancë është shqyrtuar kërkesa e “LURN” sh.p.k për lëshimin e autorizimit për gjenerim të energjisë elektrike nga panelet solare/fotovoltaike si dhe janë aprovuar 7 kërkesa të subjekteve juridike dhe 21 kërkesa të personave fizik për marrje të autorizimeve për vetë-konsum me kapacitet total të instaluar prej 418.8 kËh. Në këtë seancë janë shqyrtuar edhe ankesat e konsumatorëve dhe janë marrë vendimet përkatëse. Pjesë e shqyrtimit nga bordi ka qenë edhe raporti vjetor i ZRRE-së për vitin 2024 dhe çështje të tjera që lidhen me funksionimin e Zyrës së Rregullatorit për Energji”, thuhet në komunikatë.

Sipas komunikatës, sa i përket procesit të shqyrtimit tarifor, gjatë kësaj seance nuk është trajtuar ndonjë pikë lidhur me këtë çështje, pasi afati për dorëzimin e komenteve është ende i hapur dhe do të mbyllet sot deri në ora 16:00. ZRRE thekson se do t’iu mbajë të informuar për të gjitha zhvillimet në vazhdim, duke synuar një proces transparent dhe të hapur të shqyrtimit tarifor.

Continue Reading

Të kërkuara