Klima ju ndihmon të freskoheni, por nëse nuk e përdorni siç duhet, rrezikoni inflamacion të sinuseve, dhimbje koke dhe probleme me frymëmarrjen.

Ditëve më të nxehta, shumë prej nesh përdorin kondicionerët, në makina, në zyra, por edhe në shtëpi. Përdorimi i klimës mund të ketë ndikime të dëmshme në shëndet, sidomos nëse nuk mirëmbahen ose nuk përdoren siç duhet.

Një nga problemet shëndetësore të lidhura me përdorimin e kondicionerëve është inflamacioni i sinuseve, që shkaktohet nga disa faktorë të lidhur drejtpërdrejt me mënyrën si i përdorim pajisjet.

Si ndikon klima në zhvillimin e inflamacionit të sinuseve?

Sinuset janë zgavra të mbuluara me mukozë, të vendosura në kockat e kafkës, kanë funksionin për të lagështuar, ngrohur e pastruar ajrin. Kur klima përdoret në mënyrë të gabuar ose nuk pastrohet, ndikon negativisht në struktura delikate.

Këtu janë disa nga faktorët që kontribuojnë në inflamacionin e sinuseve:

• Thatësia e tepërt e ajrit – klima mund të thajë ajrin, duke shkaktuar tharje të mukozës së hundës dhe sinuseve, gjë që i bën ato më të ndjeshme ndaj infeksioneve.
• Filtra të papastër – nëse filtrat nuk pastrohen apo nuk ndërrohen rregullisht, ato mbledhin pluhur, myk, alergjenë dhe baktere, të cilat më pas qarkullojnë në ajër dhe irritojnë mukozën.
• Temperaturat shumë të ulëta – ekspozimi i gjatë ndaj ajrit të ftohtë mund të dobësojë imunitetin lokal dhe të rrisë rrezikun e infeksioneve të sinuseve.

Shenjat mund të jenë të lehta apo të rënda, disa nga simptomat më të zakonshme përfshijnë:

• Dhimbje koke – kryesisht në ballë, rreth syve, faqeve apo hundës, që mund të jetë pulsuese ose e vazhdueshme.
• Dhimbje në zonën e sinuseve – shtohet gjatë përkuljes ose prekjes së fytyrës.
• Hundë e bllokuar ose rrjedhje e hundës – që e bën frymëmarrjen të vështirë.
• Dhimbje fyti dhe kollë – për shkak të sekretit që rrjedh nga sinuset në fyt.
• Dobësi dhe lodhje – ndjesi e përgjithshme e mungesës së energjisë.
• Temperaturë e lartë – në rastet kur shkaktari është infeksion bakterial.

Si trajtohet inflamacioni i sinuseve?

Nëse shfaqen simptomat, është e rëndësishme të konsultoheni me një mjek otorinolaringolog. Ai do të bëjë ekzaminimin, vlerëson gjendjen e mukozës e përshkruan trajtimin e duhur, në varësi të shkakut dhe ashpërsisë së gjendjes.

Në rastin e infeksioneve bakteriale, mund të përshkruhen antibiotikë. Përdoren barna anti-inflamatore kundër dhimbjes për të lehtësuar simptomat. Rekomandohet shpëlarja e hundës me solucion fiziologjik, si dhe përdorimi i pikave për hundë për të mbajtur mukozën të lagësht dhe për të përmirësuar frymëmarrjen.

Si ta përdorni kondicionerin pa rrezikuar shëndetin?

Pastroni filtrat – së paku një herë në muaj gjatë verës. Filtrat e ndotur janë burim bakteresh dhe myku.

Mos e vendosni temperaturën e ulët – rekomandohet që diferenca me jashtë të mos jetë më e madhe se 6-8°C.

Ajrosni ambientet shpesh – pavarësisht përdorimit të klimës, hapni dritaret shpesh për të qarkulluar ajrin natyral.

Përdorni lagështues ajri (humidifikator) – për të shmangur tharjen e mukozës, sidomos në dhomat ku qëndroni gjatë.

Shmangni qëndrimin direkt përballë ajrit të ftohtë – veçanërisht kur jeni të djersitur, për të mos rrezikuar ftohje apo infeksione të sinuseve.

Shikoni për simptomat herët – dhimbja e kokës, hundët e bllokuara apo sekrecionet e pazakonta janë sinjale për t’u konsultuar me mjekun.

Uji është thelbësor për çdo qelizë të trupit të njeriut, por sasia e tepërt shkakton hidratim të tepërt, gjendje që mund të bëhet serioze

Sa ujë duhet të pirë në ditë?

Nuk ka formulë të saktë për të gjithë. Sipas ekspertëve, nëse pini ujë kur keni etje dhe urina është me ngjyrë të verdhë të çelët, jeni në nivel të mirë hidratimi.

Një udhëzim i përgjithshëm është tetë gota ujë në ditë, por kjo sasi ndryshon sipas aktivitetit fizik, klimës, shëndetit, shtatzënisë ose gjidhënies.

Çfarë ndodh kur pini shumë ujë?

Kur pini sasi të mëdha uji shpejt, kaloni në një gjendje që quhet mbihidratim i lehtë në intoksikim ujor, ose helmim nga uji. Kjo ndodh kur uji hyn me tepricë në qeliza, duke i bërë të fryhen. Kur qelizat e trurit fryhen, përjetoni përgjumje, dhimbje koke, presion të lartë të gjakut ose rrahje të ngadalta të zemrës.

Natriumi, elektrolit i rëndësishëm që ruan ekuilibrin e lëngjeve në trup, bie kur pini shumë ujë, duke shkaktuar një gjendje të rrezikshme të quajtur hiponatremi. Në raste të rënda, kjo mund të çojë në konvulsione, komë ose vdekje.

A ka pasur raste vdekjesh nga pirja e tepërt e ujit?

Rastet më të zakonshme ndodhin në situata ekstreme si gara për pirjen e ujit ose pas një nate që kalohet duke festuar e kërcyer ndërkohë që njeriu djersin e konsumon drogën e quajtur ekstazi.

Kush rrezikohet më shumë?

Gjatë ushtrimeve ekstreme: si maratonat, ku njerëzit pinë shumë ujë nga frika e dehidrimit, në sëmundje; si ato të zemrës, sëmundjet e veshkave, cirroza e mëlçisë, diabeti me sheqer shumë të lartë dhe probleme hormonale si SIADH dhe sëmundja Addison.

Shenjat që tregojnë se po konsumoni ujë së tepërmi:

Urinë e tejdukshme

Shkoni shpesh në tualet (më shumë se 8-10 herë në ditë)

Të përziera, të vjella, diarre

Dhimbje koke pulsuese që nuk kalon

Konfuzion dhe mjegull në tru

Fryrje ose zbardhje e duarve, këmbëve dhe buzëve

Dobësi dhe ngërçe muskulore

Lodhje ekstreme

Po te foshnjat?

Nuk kanë nevojë për ujë shtesë gjatë muajve të parë të jetës, përveç qumështit të gjirit ose formulës. Pirja e tepërt e ujit shkakton irritim, temperaturë të ulët trupore, fryrje të fytyrës, konvulsione dhe urie të tejdukshme. Nëse dyshoni për intoksikim ujor te një foshnjë, duhet të kontaktoni menjëherë mjekun.

Sa ujë duhet pirë?

Gratë nga 19 deri në 30 vjeç, duhet të pinë rreth 2.7 litra ujë në ditë;

Burrat nga 19 deri në 30 vjeç duhet të pinë rreth 3.7 litra ujë në ditë;

Nëse jeni aktiv ose jetoni në klimë të nxehtë, mund të keni nevojë për më shumë ujë;

Sipas WebMD , në këto kushte gratë mund të pinë 3 shishe uji nga 1 litër në ditë dhe burrat mund të pinë 4 shishe uji nga 1 litër në ditë.

Rreth 2 litra ujë nuk është e mjaftueshme për shumicën e njerëzve, sidomos nëse kanë shenja të dehidrimit si etja, urina e errët, marramendja, lodhja, goja e thatë dhe sytë e lodhur.

Vezët e ziera janë një nga opsionet më të shëndetshme për të nisur ditën. Ato janë të ulëta në kalori e të pasura me proteina, duke ofruar një kombinim të shkëlqyer ushqyes për organizmin.

Çfarë përmban një vezë e zier?

Një vezë e madhe e zier fort ka rreth 72 kalori, 5 gramë yndyrë (nga të cilat rreth 1.5 gramë janë yndyrna të ngopura) dhe 6 deri në 7 gramë proteina. E verdha është veçanërisht e pasur me vitamina dhe minerale si vitamina A, vitaminat B, riboflavina, folati, hekuri dhe zinku, sipas Jeremy O’Neal, dietolog dhe specialist i çertifikuar për menaxhimin e peshës.

Vezët janë një nga burimet më të mira të kolinës, mineral thelbësor gjatë shtatzënisë, i cili ndihmon në prodhimin e acetilkolinës. Sipas Dr. Amar Dave, kolina është e lidhur me përmirësimin e funksioneve njohëse, sidomos te të moshuarit.

Rëndësia e proteinës në vezë

Një vezë e zier siguron sasi të konsiderueshme proteinash, nuk është e mjaftueshme për të mbuluar nevojat. Sasia e nevojshme e proteinave ndryshon sipas peshës trupore dhe nivelit të aktivitetit fizik. Rekomandohet të konsumohet 0.8 gramë proteina për çdo kilogram të peshës trupore në ditë, më shumë për ata që ushtrojnë rregullisht apo janë shtatzënë.

Sa vezë të ziera mund të konsumoni në ditë?

Shumica e njerëzve mund të hanë dy deri tre vezë të ziera në ditë, në kuadër të një diete të ekuilibruar. Dr. Dave sugjeron të alternohen burimet e proteinës – duke përfshirë mishin e ligët, shpendët dhe vezët, por edhe alternativa bimore si tërshëra, bishtajore, thjerrëza, fara dhe tofu.

Po kolesteroli?

Shqetësimi për kolesterolin lidhet me të verdhën e vezës, që përmban 200 mg kolesterol. Nuk ka prova që lidhin konsumimin e kolesterolit nga ushqimi me rritjen e kolesterolit në gjak. Një rishikim i vitit 2022 i botuar në revistën Nutrients thekson se lidhja mes kolesterolit ushqimor dhe atij në gjak nuk është e qartë dhe mbetet temë diskutimi.

Ekspertët sugjerojnë të përqendroheni më shumë te kontrolli i marrjes së yndyrnave të ngopura dhe stili i përgjithshëm i të ushqyerit sesa te konsumimi i vetë vezëve.  Nëse ushqeheni shëndetshëm, me shumë perime, fibra, pak ushqime të përpunuara dhe burime të pasura proteinash, vezët e ziera mund të jenë pjesë e rregullt e dietës suaj.

Për çdo paqartësi apo shqetësim shëndetësor, është mirë të konsultoheni me mjekun.

Me rritjen e temperaturave dhe ardhjen e ditëve më të nxehta të verës, shumë prej nesh i drejtohen kondicionerëve për të krijuar një ambient më të freskët dhe të rehatshëm brenda shtëpisë apo zyrës.

Porm shpesh lind pyetja: cila është temperatura ideale të ndiheni mirë, të kurseni energji dhe të mos rrezikoni shëndetin?

Sipas ekspertëve të klimës dhe shëndetit, temperatura optimale për kondicionerin gjatë ditëve të nxehta është 24-26°C gjatë ditës dhe rreth 25-27°C gjatë natës.

Kjo temperaturë ndihmon trupin të përshtatet me ambientin, shmang goditjen termike e mbron nga ndryshimet e befta të temperaturës që mund të ndikojnë në sistemin respirator apo të shkaktojnë dhimbje koke dhe lodhje.

Një tjetër arsye për të mbajtur një temperaturë të moderuar është kursimi i energjisë elektrike. Sa më i ulët të jetë temperatura e vendosur në kondicioner, aq më shumë punon pajisja dhe aq më i lartë bëhet fatura mujore.

Një ndryshim prej vetëm një grade mund të sjellë deri në 5-7% më shumë konsum energjie.

Gjithashtu, është e rëndësishme të mos qëndroni direkt përballë rrymës së ftohtë të ajrit dhe të kontrolloni rregullisht filtrat e kondicionerit për të shmangur shpërndarjen e mikrobeve apo alergeneve në ajër.

Për një verë më të shëndetshme, mos e teproni me ftohjen. Freskia e tepërt bëhet po aq e dëmshme sa nxehtësia, gjithçka ka të bëjë me balancën, mos harroni të pini ujë, të vishni rroba të lehta dhe të qëndroni në ambiente të ajrosura mirë.