Kuriozitete

Kulti i dhunshëm që u shndërrua në një mafia globale

Black Axe ndonëse është themeluar në Nigeri, ai gjendet në disa kontinente.

Published

on

Një hetim dyvjeçar i BBC-së për Black Axe – një vëllazëri studentore nigeriane e cila evoluoi në një grup mafioz të frikshëm – ka zbuluar prova të reja të infiltrimit në politikë, operacione mashtruese dhe vrasje që përfshijnë globin, përcjell UBT News.

Gjatë ditëve të qeta, pasi ai ka mbaruar ligjeratën e ditës, Dr. John Stone kujton momente nga e kaluara. Nuk është gjaku apo zhurma e të shtënave që e ndjekin atë. Janë lutjet. Mënyra se si njerëzit luten për mëshirë kur janë duke vdekur. Duke i’u lutur atij. Duke i’u lutur Zotit.

“Është shumë e dhimbshme”, thotë ai, duke tundur kokën. “Familjet e të vdekurve, do t’ju mallkojnë. Mallkimi do të jetë mbi jetën tuaj”.

Dr. Stone ligjëron shkenca politike në Universitetin e Beninit. Por për dekada ai ishte një anëtar i lartë i Black Axe – një bandë mafioze e lidhur me trafikimin e qenieve njerëzore, mashtrimet në internet dhe shumë vrasje. Në vend, Black Axe njihet si “kult”, i famshëm për dhunën ekstreme. Imazhet e atyre që tentojnë të i’u kundërvihen atyre, që përfshijnë trupa të vdekur të gjymtuar ose që të mbuluar me shenja torture, shfaqen rregullisht në mediat sociale të vendit.

Dr. Stone pranon se ka marrë pjesë në disa mizori gjatë viteve të tij si pjesë e bandës. Në qytetin e Beninit, ai ishte i njohur si “kasapi”.

Dr. John Stone, një ish-anëtar, tani është një kritik i zëshëm i bandës.

Tmerri i këtyre viteve e ndjekë sot e kësaj dite. Sot, Dr. Stone është penduar për të kaluarën e tij dhe është një kritik i zëshëm i bandës të cilës i ka shërbyer dikur. Ai është një nga disa sinjalizuesit e Black Axe që kanë vendosur të thyejnë betimin e tyre për heshtje dhe të zbulojnë sekretet e tyre, duke folur për mediat ndërkombëtare.

Për dy vjet BBC Africa Eye ka hetuar bandën, duke krijuar një rrjet sinjalizuesish dhe duke zbuluar mijëra dokumente sekrete nga komunikimet private të bandës. Gjetjet sugjerojnë se gjatë dekadës së fundit, Black Axe është një nga grupet më të rrezikshme të krimit të organizuar në botë.

Hetimi filloi me një kërcënim me vdekje – një letër, e shkruar me dorë, dërguar një gazetari të BBC-së në vitin 2018. Ajo u hodh nga një motoçikletë në xhamin e përparmë të makinës së reporterit. Javë më parë, gazetari kishte gërmuar në tregtinë e paligjshme të opioideve në Nigeri dhe kishte takuar një numër anëtarësh të Black Axe. Më vonë, një letër e dytë iu dorëzua familjes së reporterit.

A erdhi kërcënimi nga Black Axe? Sa i fuqishëm është ky rrjet kriminal dhe kush qëndron pas tij?

Kërkimi i BBC-së për përgjigje çoi te një burrë që pretendonte se kishte hakuar dhjetëra mijëra dokumente sekrete të kësaj bande. Mesazhet, të cilat datojnë nga viti 2009 deri në vitin 2019, përfshijnë komunikime rreth vrasjeve dhe kontrabandës së drogës. Email-at detajojnë mashtrimin tejet fitimprurës në internet.

“Uche Tobias” thotë se filloi të ndiqte Black Axe pasi hasi në viktima të mashtrimit.

Sinjalizuesi pretendon se Black Axe është në kërkim për ta vrarë atë. Gjatë intervistës, ai e përdori pseudonimin Uche Tobias.

BBC kaloi muaj duke analizuar dokumentet e Tobias. Ata ishin në gjendje të verifikonin të dhënat – duke konfirmuar se individët e përmendur dhe një numër i krimeve të kryera në dokumente kanë ndodhur në të vërtetë.

Pjesa më e madhe e materialit të hakuar është shumë e tmerrshme për t’u publikuar.

Axemen (anëtarët e bandës) përdorin faqe interneti të mbrojtura me fjalëkalim – për të ndarë fotot e vrasjeve gjatë bisedave të tyre të brendshme. Në një postim të etiketuar “Hit”, shihet një burrë i shtrirë në dyshemenë e një dhome të vogël. Ai shihet se ka katër çarje në kokë, dhe është i rrethuar nga gjaku i tij.

Brenda Nigerisë, Black Axe po lufton me “kulte” rivale, pra banda të ngjashme kriminale. Mesazhet e përkthyera nga West African Pidgin tregojnë që banda i mbanë të “dokumentuara” numrin e rivalëve që kanë vrarë, duke i treguar ato shifra sikur të ishin rezultat i një ndeshjeje futbolli.

“Rezultati është aktualisht 15-2, lufta është në Benin”, thuhet në një postim. “Goditëm në shtetin Anambra. Rezultati është Aye [Axemen] 4 dhe Buccaneers 2” shkruhet në një tjetër.

Por vrasjet nuk janë burimi kryesor i të ardhurave të bandës, mashtrimet në internet janë. Dokumentet që posedon BBC përfshijnë faturat, transferet bankare dhe mijëra email-a të cilat tregojnë anëtarët e Black Axe duke bashkëpunuar në mbarë botën. Anëtarët ndajnë “formate” apo shembuj se si të kryejnë mashtrimet. Këto opsione përfshijnë mashtrime në formë romance, mashtrime në trashëgimi, mashtrime në pasuri të patundshme dhe mashtrimet në formë të email-eve të biznesit, ku autorët krijojnë llogari që duken si ato të avokatëve të viktimës, apo kontabilistë, me qëllim marrjen e pagesave.

Këto mashtrimet nuk janë në shkallë të vogël. Në mesin e email-eve të rrjedhur, ishte një rast një burr në Kaliforni i cili ishte në shënjestër nga një rrjet i dyshuar i bandës në vitin 2010. Viktima tha se ai ishte mashtruar me 3 milion dollarë në total.

“Banka që unë isha duke punuar me të nuk duket se ekziston?” kishte shkruar një nga viktimat në një email në momentin kur ai kuptoi paratë e tij ishte zhdukur. “A mund t’ua bëjë këtë edhe më të qartë? Banka në Zvicër duket të jetë mashtruese [nuk ekziston]”.

Email-et tregojnë anëtarë të dyshuar të Black Axe me emra dhe identitete të rreme duke mashtruar njerëz. Ata i’u referohen viktimave të tyre si “mugu” ose “maye,” që në zhargonin vendor do të thotë “idiotë”.

Qyteti i Beninit, vatra e Black Axe.

Rrjeti i krimit kibernetik ndërkombëtar i Black Axe thuhet të ketë gjeneruar miliarda dollarë të ardhura për anëtarët e bandës. Në vitin 2017 autoritetet kanadeze thonë se shkatërruan një skemë të pastrimit të parave lidhur me bandën në vlerë më shumë se 5 miliardë dollarë. Megjithatë, askush nuk e di se sa skema të ngjajshme të Black Axe janë atje.

“Unë do të vlerësoja [se banda] ka më shumë se 30.000 anëtarë”, tha njëri nga sinja lizuesit. “Ajo është përhapur në Evropë dhe Amerikë, Amerikën e Jugut dhe Azi”, ​​thotë Tobias.

Sipas Indeksit të Krimit të Organizuar 2021, në bazë të analizave nga 120 ekspertë në Afrikë, Nigeria ka nivelet më të larta të krimit të organizuar në kontinent – dhe këto rrjete janë duke u zgjeruar jashtë vendit.

“Krimi kibernetik është një industri triliona dollarësh, është jashtë kontrollit”, thotë Scott Augenbaum, ish-agjent i FBI-së dhe ekspert i sigurisë kibernetike.

Ai thotë se është marrë me qindra viktima të Black Axe gjatë karrierës së tij 30-vjeçare, duke hetuar raste mashtrimi të ngjashme me ato të gjetura tani.

“Kam parë jetë të shkatërruara, kompani të dalin jashtë biznesit, kursime të humbura” thekson ai. “Kjo gjë prek të gjithë”.

Sado e përhapur të jetë perandoria kriminale e Black Axe, rrënjët e saj qëndrojnë fort në Nigeri. Grupi u themelua 40 vjet më parë në qytetin Benin, shtetin e Edo-s.

Sipas komisionerit të OKB-së për refugjatët, 70% e nigerianëve që migrojnë jashtë vendit janë nga shteti Edo. Black Axe raportohet se luan një rol kryesor në trafikimin e atyre që udhëtojnë ilegalisht, duke i zhvendosur ata në bazat e tyre në qytetin e Beninit, Afrikën e Veriut dhe Italinë Jugore.

Në atdheun e tyre, studentët meshkuj – nga mosha 16 deri në 23 vjeç – janë rekrutët kryesorë të Black Axe. Procesi i fshehtë i inicimit të bandës, i njohur si “bamming”, është jashtëzakonisht brutal.

Një anëtar i Black Axe në Lagos./BBC

Ka shumë arsye pse njerëzit bashkohen me Black Axe. Disa rekrutë detyrohen, të tjerët janë vullnetarë.

Një udhëheqës i grupit tha se ishte “krenar” që ishte anëtar i Black Axe, pavarësisht se ishte rekrutuar me forcë nga një oficer policie. Një tjetër anëtar pretendoi se ai u bashkua pasi babai i tij u vra nga një bandë rivale. Pavarësisht se si ose pse anëtarët bashkohen, shumë prej tyre pretendojnë se ka përfitime.

“Fshehtësi, disiplinë dhe vëllazëri”, tha me krenari një anëtar i kultit gjatë një interviste tjetër në Lagos në prill të vitit 2021, kur u pyet pse ai ishte bashkuar me Black Axe. Ai pretendoi se fitoi më shumë para përmes ndërmarrjeve kriminale të grupit – sesa që do të fitonte duke punuar në një bankë.

“Askush nuk do të jetë në gjendje t’ju prekë – pasi t’i përkisni një kulti, ata do t’ju mbrojnë”, tha Curtis Ogbebor, aktivist në qytetin e Beninit.

Dr. Stone thotë se shumë anëtarë bashkohen vetëm për qëllime të lidhjeve. Nigeria ka shkallën e dytë më të lartë të papunësisë në botë, dhe brenda këtij mjedisi sfidues, ai thotë se bashkimi me Black Axe mund të sigurojë mbrojtje dhe lidhje biznesi. Ai pretendon se jo të gjithë anëtarët janë kriminelë.

“Ne kemi anëtarë në ushtrinë nigeriane, marinën, forcat ajrore. Ne i kemi ata në akademi. Kemi priftërinj, pastorë”, tha ai.

Grupi u rrit nga një vëllazëri studentore e quajtur Neo Black Movement of Africa (NBM) që u formua në vitet e 70-ta. Simboli i NBM ishte një sëpatë e zezë që thyente zinxhirët dhe themeluesit e saj thanë se qëllimi i tyre ishte të luftonin shtypjen.

NBM ekziston ende sot, por si një kompani e regjistruar ligjërisht. Ajo pretendon se ka tre milionë anëtarë në mbarë botën dhe publikon rregullisht aktivitete bamirëse – donacione për jetimoret, shkollat ​​dhe policinë.

Drejtuesit e NBM pretendojnë se Black Axe është një grup mashtrues, i shkëputur nga ta. Publikisht ata distancohen fuqimisht nga emri i tyre dhe çdo aktivitet kriminal, transmeton UBT News.

Drejtësia ndërkombëtare megjithatë ka një pikëpamje tjetër rreth kësaj. Deklaratat e departamentit të drejtësisë amerikane, thonë se NBM është një “organizatë kriminale” dhe “pjesë e Black Axe”. Deklarata të ngjashme janë bërë nga autoritetet në Kanada, të cilët kanë thënë se NBM dhe Black Axe janë “të njëjta”.

Dokumentet e para nga BBC gjithashtu tregojnë lidhje midis disa anëtarëve të Black Axe dhe korporatës NBM.

Shumë nga dokumentet janë marrë nga një llogari e-mail që i përkiste Augustus Bemigho-Eyeoyibo, presidentit të NBM gjatë viteve 2012 dhe 2016.

Augustus Bemigho

Këto dosje sugjerojnë se Bemigho, është përfshirë në mashtrime në shkallë të gjerë në internet. Janë dy raste të verifikuara ku Bemigho ka qenë i përfshirë duke mashtruar qytetarë të SHBA-së dhe MB-së. Viktimat pretendojnë se u mashtruan me më shumë se 3.3 milionë dollarë.

Dokumentet sugjerojnë se Bemigho dërgoi formate mashtrimi në të paktën 50 raste. Një mesazh, sugjeron se ai u kërkoi anëtarëve të themelojnë organizata joqeveritare në mbarë botën në mënyrë që “të grumbullojnë miliona”.

Dr. Stone pretendon se Black Axe dhe NBM janë e njëjta organizatë. Ai flet nga përvoja. Ai nuk ishte vetëm një anëtar i Black Axe, por edhe një kryetar i NBM në zemër të qytetit të Beninit.

“Është një dhe e njëjta”, thotë ai. “Është thjesht një lloj formaliteti për të mbuluar informalitetet. Është një monedhë me dy anë”.

Organizatat që veprojnë nën emrin e NBM janë të regjistruara në mbarë botën, duke përfshirë në Mbretërinë e Bashkuar dhe Kanada. Ekzistojnë të paktën 50 llogari në Facebook, Instagram dhe YouTube që përdorin një variant të këtij emri, përveç kanaleve zyrtare të mediave sociale të korporatës. Disa llogari kanë më shumë se 100,000 ndjekës.

Në Nigeri, thotë Dr. Stone, ndikimi i rrjetit shtrihet në sferën politike. “Ka shumë deputetë në Dhomën e Kuvendit, madje edhe ekzekutiv”, tha ai.

Politikanët e mundshëm nigerianë, pretendon z. Ogbebor, punësojnë anëtarë të Black Axe për të frikësuar rivalët, për të ruajtur kutitë e votimit dhe për të detyruar njerëzit të votojnë. Pasi të vijnë në detyrë, sipas tij, ata më pas i shpërblejnë me poste në qeveri.

Dy dokumente, sugjerojnë se 35 milionë naira (afër 75 milionë euro) iu dërguan organizatës në qytetin e Beninit për të “mbrojtur votat” dhe për të siguruar mbështetjen për zgjedhjet e guvernatorit në vitin 2012.

Tony Kabaka, një “kultist” dhe anëtar i NBM-së, kaloi vite duke punuar për qeverinë në Benin, deri më 2019. Gjatë kësaj kohe, përmes kompanisë së tij ai punësoi më shumë se 7,000 taksambledhës, duke gjeneruar miliarda të ardhura për shtetin.

Tony Kabaka është përballur me tentativa të vazhdueshme për vrasje.

Por që nga largimi i tij, ai është përballur me tentativa të vazhdueshme për vrasje. Ai pretendon se atij iu kërkua të mobilizonte grupet e kultit për të ndihmuar në fitoren e zgjedhjeve. Megjithatë, ai mohon të jetë përfshirë ndonjëherë në dhunë.

Dr. Stone beson se zbatimi i ligjit dhe politikanët nigerianë janë shumë të ngatërruar me bandën Black Axe për t’i luftuar ato në mënyrë efektive. Zgjidhja e dhunës, thotë ai, qëndron brenda vetë kultit. Ai nuk është i vetmi ish-anëtar që mendon se grupi është bërë shumë i rrezikshëm.

“Arsyeja pse disa prej nesh iu bashkuan NBM-së ishte për t’u bashkuar në luftën kundër shtypjes”, shkroi një anëtar. “Por tani, ne jemi etiketuar si një organizatë kriminale me prova gjithandej”.

Komunikatat e brendshme të Black Axe janë të mbushura me ankesa të ngjashme.

Drejtuesit e NBM-së thonë se janë të përkushtuar për të siguruar që organizata t’u qëndrojë besnike parimeve të saj themeluese dhe të promovojë paqen. Presidenti aktual i grupit, Olorogun Ese Kakor, i tha BBC-së se ai u zgjodh për të çrrënjosur “të infiltruarit” kriminalë dhe se këta njerëz po i shkaktojnë “organizatës shumë dëm”.

Në një përpjekje për të shfrytëzuar këtë shtytje për ndryshim, Dr. Stone ka formuar atë që ai e quan një “Koalicion Ylber” – një grup avokues i përbërë nga ish-pjesëtarë të kultit, qytetarë dhe profesorë nigerianë me ndikim. Ata përpiqen të zvogëlojnë tensionet kur përplasen bandat rivale dhe po përpiqen të drejtojnë bandën Black Axe drejt një të ardhmeje më paqësore.

Dr. Stone ka krijuar një grup avokues që përpiqet të zvogëlojë tensionet midis bandave rivale.

“Kontributi i koalicionit për shoqërinë është reduktimi i kriminalitetit”, thotë ai. “Për të reduktuar shkallën e vdekjes tek të rinjtë. Për të ulur shkallën e të vejave dhe jetimëve”.

Bashkëthemeluesi tjetër, Chukwuka Omessah, dëshiron që anëtarët e bandës të reflektojnë mbi shoqërinë që po krijojnë.

“Të gjithë kanë një ndërgjegje”, thotë ai. “Ju mund ta mohoni atë në kamera, ta mohoni atë në publik, por nuk mund ta mohoni në kohën tuaj të qetë – do t’ju ndjekë“.

Dr. Stone e di se shtytja e Black Axe drejt reformës është një biznes i rrezikshëm. Ai e di se ish-shokët e tij mund të vijnë për të një ditë. Ai është gati për ta nëse ata e bëjnë këtë. Profesori mban të fshehur një shpatë tre metra të gjatë dhe një pistoletë në shtëpi.

“Për siguri personale”, thotë ai duke buzëqeshur. “Nëse ata vijnë pas meje, a nuk mund të shkojë edhe unë pas tyre?”/UBTNews/

Nga Africa Eye
BBC World Service

Ky hetim është bërë nga Charlie Northcott, Sam Judah dhe Peter Macjob. Teksti është përkthyer dhe përshtatur në gjuhën shqipe nga UBT News.

Kuriozitete

Ia ndaloi rregullatori i reklamave, Zara largon imazhet e modeleve “shumë të dobëta”

Published

on

Rregullatori i reklamave në Mbretërinë e Bashkuar, Autoriteti i Standardeve të Reklamimit (ASA), ka ndaluar dy reklama të Zara-s, pasi sipas tyre përshkruajnë modele të konsideruara “jashtëzakonisht të dobëta”.

Reklamat e Zara-s të publikuara në maj, paraqisnin një modele të veshur me një këmishë të bardhë të madhe me “klavikulën e saj të spikatur” të theksuar nga dizajni i këmishës dhe një modele tjetër me një fustan të shkurtër të bardhë, pamja “e dobët” e të cilit theksohej nga dizajni.

ASA vendosi që këto imazhe janë të papërshtatshme dhe urdhëroi Zara-n të mos i përdorte më ato.

Sipas mbikëqyrësit, një efekt hijeje u përdor për ta bërë njërën nga këmbët e modeles të dukej “dukshëm e hollë”.

Ata shtuan se pozicioni i krahëve të sipërm dhe i nyjeve të bërrylave të modeles e bënte trupin e saj të dukej “jashtë proporcionit”.

Zara konfirmoi se kishte ndryshuar listat e produkteve pas marrjes së ankesës dhe kishte hequr imazhet.

 

Continue Reading

Kuriozitete

Nga strategjia te kreativiteti – përfitimet surprizuese të shahut në jetën tuaj

Published

on

Shahu nuk është vetëm një garë mendore mes dy lojtarësh, por ushtrim i thellë intelektual që ndihmon në formësimin e trurit dhe karakterit. Kjo lojë ka kaluar kohën e kufijtë gjeografikë, duke u bërë pjesë e përditshme e jetës në dhoma pritjeje, biblioteka publike, shkolla e sheshe në të gjithë botën.

Shahu është më shumë se sport intelektual, është mënyrë për të ndërtuar mendje të mprehtë, të qëndrueshme e më të aftë për të përballuar sfidat e jetës.

Pavarësisht moshës apo përvojës, një tabelë shahu është gjithmonë një ftesë për të ushtruar trurin.

Por përse shahu konsiderohet kaq i dobishëm për zhvillimin e trurit?

1. Zhvillon aftësinë për të menduar me empati

Për të qenë një lojtar i suksesshëm, nuk mjafton të mendosh vetëm për lëvizjen tënde – duhet të hysh në mendjen e kundërshtarit. Kjo aftësi për të kuptuar mendimet dhe qëllimet lidhet ngushtë me konceptin psikologjik të “teorisë së mendjes”, që është thelbësor për marrëdhënie sociale të suksesshme.

2. Forcon kujtesën afatshkurtër dhe atë vizuale

Lojtarët e shahut janë të ekspozuar ndaj kombinimeve të mundshme gjatë lojes, i detyron të mbajnë mend pozicione, skema, strategji, sfidë që stërvit kujtesën vizuale dhe atë logjike në të njëjtën kohë. Ata që luajnë hah kanë performancë më të mirë në teste që kërkojnë rikujtim e njohje të shpejtë të modeleve.

3. Nxit mendimin strategjik dhe planifikimin në afatgjatë

Çdo lëvizje në shah është një hap drejt një qëllimi të madh. Loja nxit lojtarin të planifikojë disa hapa para, duke marrë parasysh të gjitha mundësitë dhe kundërveprimet. Kjo formë mendimi është e dobishme jo vetëm në lojë, por edhe në jetë, nga menaxhimi i kohës deri tek marrja e vendimeve të rëndësishme.

4. Rrit fleksibilitetin mendor dhe zgjidhjen e problemeve të reja

Lojtarët përballen me situata të reja që kërkojnë zgjidhje. Kjo përfshin zhvillimin e asaj që quhet inteligjencë fluide, aftësia për të analizuar probleme të panjohura dhe reaguar në mënyrë efikase. Loja përmirëson shpejtësinë e përpunimit të informacionit, duke i bërë lojtarët më të shpejtë në vendimmarrje.

5. Zhvillon kreativitetin dhe mendimin divergent

Në kontrast me idenë se shahu është ogjikë e ftohtë, loja kërkon mendim krijues. Kur situatat në lojë nuk janë të zakonshme, lojtarët gjejnë zgjidhje kreative e dalin jashtë rregullave standarde. Një eksperiment në Indi tregoi se fëmijët që luanin shah kishin rezultate më të mira në teste të kreativitetit krahasuar me ata që nuk luanin.

6. Përmirëson përqendrimin dhe vetëkontrollin

Një ndeshje shahu mund të zgjasë orë të tëra, çdo gabim kushton humbjen e lojës. Kjo kërkon nivel të lartë përqendrimi dhe vetëdisiplinimi. Aftësia për të qëndruar i fokusuar për një kohë të gjatë është e rëndësishme jo vetëm në shah, por edhe në arsim, punë dhe situata të jetës së përditshme.

7. Ndihmon në rregullimin e emocioneve dhe menaxhimin e stresit

Shahu i mëson lojtarët të menaxhojnë presionin emocional e të përballen me humbjen në mënyrë konstruktive. Përmes lojës, individi mëson të ruajë qetësinë, të mendojë para se të veprojë dhe të mësojë nga gabimet pa u zhgënjyer. Këto aftësi janë të rëndësishme për mirëqenien psikologjike.

8. Mbron trurin nga plakja e hershme

Ka shumë dëshmi se aktivitetet mendore komplekse, si shahu, ndihmojnë në ruajtjen e funksioneve njohëse te të moshuarit. Studime kanë sugjeruar se njerëzit që merren rregullisht me lojëra si shahu, kanë rrezik më të ulët për zhvillimin e sëmundjeve neurodegjenerative si Alzheimeri.

Continue Reading

Kuriozitete

Regjistrohet rrufeja 829 kilometra e gjatë

Published

on

Organizata Botërore Meteorologjike ka vendosur rekord të ri botëror për rrufenë më të gjatë një rrufe e jashtëzakonshme prej 829 kilometrash në një zonë të njohur për stuhi në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Komiteti i WMO për Ekstremet e Motit njofton se rrufeja më e gjatë në botë ndodhi në tetor 2017 gjatë një stuhie të madhe në SHBA, duke përshkuar 829 km nga lindja e Teksasit deri afër Kansas City. Do të duheshin rreth 8-9 orë me veturë ose të paktën 90 minuta me avion për ta përshkuar.

“Vetëtimat janë të mrekullueshme, por dhe të rrezikshme, duke marrë shumë jetë çdo vit. Kjo ngjarje tregon sa larg mund të përhapen rrufetë, duke rrezikuar aviacionin dhe shkaktuar zjarre”, tha Celeste Saulo, sekretare e përgjithshme e WMO.

Komiteti i WMO për Ekstremet e Motit e konfirmoi rekordin me ndihmën e teknologjive të reja satelitore. Ky rekord është 61 kilometra më i gjatë se ai i mëparshmi në SHBA më 29 prill 2020 (768 km). Gabimi i matjes është ±8 km.

Rrufja ndodhi në Rrafshinat e Mëdha të Amerikës së Veriut, një zonë e njohur për stuhitë Mesoskalare Konvektive që mundësojnë “mega-rrufe”.

Ajo u zbulua përmes analizës së përsëritur me ndihmën e satelitit GOES-16.

“Ky rekord tregon fuqinë e natyrës e përparimin shkencor në dokumentimin e ekstremeve. Ka të ngjarë që në të ardhmen të zbulohen më të mëdha”, tha Randall Cerveny nga WMO. Arkivi i WMO ruan të dhënat për ekstreme, përfshirë temperaturat, erën, reshjet, breshrin, rrufetë, tornado e ciklonet tropikale.

Continue Reading

Kuriozitete

Vala e të nxehtit kaplon edhe “tokat e akullta” të Finlandës

Published

on

Laplanda finlandeze është përfshirë nga një valë të nxehti rekord, me temperatura që kanë kaluar 30°C për 14 ditë rresht, një fenomen i paprecedentë që shkencëtarët e lidhin me ndryshimet klimatike.

Në qytetin arktik të Rovaniemit, termometri ka shënuar deri në 33°C në diell, duke e bërë të pamundur që ai të dalë jashtë për pjesën më të madhe të ditës.

Sipas Institutit Meteorologjik Finlandez, kjo është vala më e gjatë e të nxehtit që është regjistruar ndonjëherë në Lapland që nga viti 1961. Temperaturat janë rreth 10 gradë Celsius mbi mesataren sezonale, me stacione në Ylitornio dhe Sodankylä që regjistruan deri në 31.7°C.

“Herën e fundit që patëm një valë të tillë ishte në vitin 1972, por zgjati më pak”, tha meteorologu Jaakko Savela, duke shtuar se kjo valë tashmë ka thyer çdo rekord në rajon.

Shkencëtarët theksojnë se, ndonëse kjo valë nuk është shkaktuar nga ndryshimet klimatike, ngrohja globale ka ndikuar fuqishëm në intensitetin dhe gjatësinë e saj. Arktiku po ngrohet 4 deri në 5 herë më shpejt se pjesa tjetër e Tokës.

Nxehtësia ka ndikuar edhe te drerët e Laplandës, të cilët tani shihen duke braktisur pyjet në kërkim të freskisë. Mushkonjat që shumohen në vapë i ndjekin, duke i shtyrë të kërkojnë strehim në fshatra dhe përgjatë rrugëve.

Ekspertët paralajmërojnë se, me përkeqësimin e kushteve klimatike, barinjtë mund të detyrohen të ndërtojnë struktura të reja për t’u ofruar hije kafshëve.

Turistët në fshatin e Babagjyshit janë gjithashtu të tronditur nga temperaturat e larta. Ndërkohë, ditët e gjata me diell deri në orën 23:00 po i mbajnë temperaturat lart për më shumë orë, duke e përkeqësuar situatën.

 

Continue Reading

Të kërkuara