Shumica e njerëzve e kanë përjetuar ndjesinë e thartirës në stomak, sidomos pas një vakti të rëndë, të shpejtë ose me ushqim djegës. Ky shqetësim quhet urth e shkaktohet nga refluksi acidik, kur acidi i stomakut ngjitet në ezofag e deri në gojë.

Sipas doktoreshës Yi Qin, specialiste e traktit gastrointestinal me kalimin e moshës, muskujt që ndalojnë acidin të ngjitet lart humbin fortësinë. Shtimi i peshës ose shfaqja e hernies hiatale e bën edhe më të shpeshtë këtë problem.

“Shumë raste të urthit mund të lehtësohen me ndryshime të thjeshta në stilin e jetesës dhe përdorim afatshkurtër të barnave”, ka thënë doktori Michael S. Smith, gastroenterolog në “Icahn School of Medicine” në New York.

Nëse urthi ndodh më shumë se dy herë në javë, bëhet fjalë për sëmundjen e refluksit gastroezofageal, kërkon trajtim serioz. Sipas doktorit Kyle Staller, gastroenterolog, GERD sjellë dhimbje krahu, kollë të thatë, vështirësi në gëlltitje, dhe në raste ekstreme, rrezik për kancer në ezofag.

Ndryshime në stilin e jetesës

Hapat e përditshëm bëjnë diferencë të madhe, një studim i Harvardit i 2021 i botuar në “JAMA Internal Medicine” ka zbuluar se gratë që:

-mbanin peshë trupore të shëndetshme,

-nuk pinin duhan,

-bënin 30 minuta aktivitet fizik çdo ditë,

-konsumonin jo më shumë se dy filxhanë kafe, çaj ose pije të gazuara në ditë,

-ndiqnin dietë të pasur me fruta, perime, drithëra të plota dhe peshk,

kishin gati 40% më pak rrezik për të zhvilluar urth.

Mos u shtrini për 2 deri në 3 orë pas ngrënies, sepse kjo favorizon ngjitjen e acidit.

“Rekomandoj që pacientët ta ngrenë anën e sipërme të shtratit. Kjo pozitë shfrytëzon gravitetin për ta mbajtur acidin në stomak”, ka thënë doktori Jacob Kurlander. Qin tha: “Flini në anën e majtë, pasi e mban lëngun e stomakut larg ezofagut”.

Kur keni urth herë pas here

Nëse e ndieni urthin një-dy herë në javë, menaxhoni vetë. Shikoni kur e çfarë ushqimesh e shkaktojnë, si kafeina, ushqimet yndyrore, çokollata, alkooli dhe përpiquni t’i shmangni.

Për lehtësim të shpejtë, përdorni ilaçe si kalcium karbonati ose alumini dhe magnezi hidroksid.

“Ato neutralizojnë acidin në stomak dhe ezofag, por veprimi i tyre zgjat vetëm 30 deri në 60 minuta”, ka thënë Smith.

Nëse urthi zgjat më shumë se një orë pas ngrënies, provoni ilaçe që krijojnë barrierë mbrojtëse mbi acidin.

Për efekt më të gjatë, përdorni ilaçe bllokuese si cimetidine apo famotidine të cilat ulin prodhimin e acidit për disa orë.

Kur duhet të shkoni te mjeku?

Nëse jeni mbi 60 vjeç e nuk keni pasur më parë urth, tani po përjetoni, vizitohuni tek mjeku. Kjo sinjalizon inflamacion, ndryshime para-kanceroze apo edhe kancer në ezofag. Nëse keni urth më shumë se dy herë në javë, mjeku mund të rekomandojë një trajtim me PPI (inhibitorë të pompës protonike).

Këto bllokojnë pompën që prodhon acid në stomak. Përdorimi lidhet me fraktura kockore, infeksione serioze të veshkave. “Përdorimi për disa javë është zakonisht i sigurt”, ka thënë doktori Fouad Moawad nga Scripps Clinic.

Trajtimi afatgjatë dhe ekzaminimet

Nëse urthi vazhdon pas dy javësh, mjeku rekomandon endoskopi, tub fleksibil me kamerë që futet në ezofag për të parë në brendi e bërë biopsi. “Në raste të rënda të refluksit, mund të shohim plagë në shtresën e ezofagut”, tha doktor Staller.

Nëse gjendet “Barrett’s esophagus”, që rrit rrezikun për kancer, trajtimi afatgjatë me PPI mund të jetë i domosdoshëm.

Mjeku mund të rekomandojë edhe ilaçin më të ri, quhet vonoprazan që ul acidin, por mund të ketë rreziqe si PPI-të.

“Mjekët duhet të kontrollojnë nëse pacientët kanë nevojë për ilaçin”, thonë Shoqata Amerikane e Gastroenterologjisë.

Dhe nëse nuk ndieni urth, por keni simptoma të tjera?

Edhe pa urth të ndjeshëm, disa të moshuar mund të kenë refluks “të heshtur”, i njohur si LPR.

Simptomat përfshijnë:

-dhimbje të vazhdueshme fyti,

-kollë të thatë,

-vështirësi në gëlltitje,

-ndjesinë sikur keni një “topth” në fyt.

Analiza për të matur sasinë e acidit që kalon në ezofag ndihmon. Rënia në peshë dhe ndryshimet në stilin e jetesës ndihmojnë, dhe nëse jo, një trajtim i shkurtër me ilaçe acid-bllokuese mund të jetë i nevojshëm.

Admiruesit e çokollatës kanë një arsye më shumë të gëzohen pas këtij lajmi. Me sa duket, çokollata nuk përmbush vetëm atë shijen e ëmbëlsisë, por ka edhe vlera për shëndetin tuaj në shumë mënyra.

Një kimikat i gjetur te çokollata, i quajtur teobrominë i sjell shumë përfitime trupit dhe trurit, kjo sipas një studimi nga “Zhengzhou University” në Kinë, rezultatet e të cilit janë publikuar në “Journal of Functional Foods”.

Kimikati, i gjetur në kokrrat e kakaos është anti-inflamator, i pasur me anti-oksidantë që ndihmojnë mbrojtjen e trurit nga Alzheimeri, njëkohësisht ndikon edhe në peshën trupore. Shkencëtarët thonë se teobromina ndikon në nivelet e larta të kolesterolit në gjak, si edhe në pjesën e aftësisë njohëse te njerëzit.

Ky përbërës mund të ndikojë në funksionin gjak-tru për të rritur potencialisht funksionin e trurit, si dhe përmirësimin e humorit që lufton depresionin.

“Teobromina ka veti mbrojtëse për neuronet, si dhe shumë ndikime në kujtesën motorike dhe funksionet rregullatore njohëse,” thonë autorët e studimit.

Duke u nisur edhe nga ndikimi i ulët i efekteve anësore që mund të ketë çokollata në gjendjen e trupit, sidomos nëse konsumohet në sasi të përshtatshme, teobromina shihet si agjent në parandalimin e çrregullimeve të lidhura me trurin.

Ngrënia e çokollatës ndihmon në humbjen e peshës, teobromina ndihmon trupin që të shpërbëjë më shpejt yndyrat.

Për më tepër, çokollata forcon sistemin tuaj imunitar falë vetive inflamatore, thonë shkencëtarët!

Pirja e mjaftueshme e ujit është një nga zakonet më të thjeshta, por edhe më të rëndësishme për ruajtjen e shëndetit.

Sasia e saktë që duhet marrë shkakton konfuzion, disa rekomandojnë tetë gota në ditë, të tjerë këshillojnë të pini aq sa kërkon trupi e ka edhe formula që përfshijnë peshën e trupit.

Pse hidratimi i duhur është i rëndësishëm për funksionimin e trupit dhe shpjeguan se sa ujë duhet të pimë në të vërtetë çdo ditë?

Sa ujë duhet të pini çdo ditë?

Kur bëhet fjalë për sasinë e saktë, ajo varet nga disa faktorë: gjinia, mosha, niveli i aktivitetit fizik, gjendja shëndetësore dhe kushtet mjedisore.

Sipas udhëzimeve të Akademisë Kombëtare të Shkencave të SHBA-së, gratë duhet të konsumojnë 2.7 litra lëngje, ose rreth 11.5 gota, ndërsa për burrat është 3.7 litra lëngje, ose 15.5 gota, raporton Eating Well. Këto vlera përfshijnë të gjitha lëngjet, jo vetëm ujin, por edhe pijet e tjera dhe ujin nga ushqimet, veçanërisht frutat dhe perimet, të cilat përbëjnë afërsisht 20 përqind të marrjes ditore të lëngjeve.

Siç shpjegojnë dietologët: “Për shumicën e njerëzve, një qëllim i mirë është tetë deri në dhjetë gota ujë në ditë, por nevojat mund të ndryshojnë, veçanërisht për njerëzit fizikisht aktivë ose ata që jetojnë në klima të nxehta.” Gjatë ushtrimeve intensive, trupi mund të humbasë një deri në tre litra lëngje në orë, kështu që atletët dhe njerëzit shumë aktivë duhet t’i kushtojnë vëmendje shtesë marrjes së tyre.

Nëse nuk jeni të sigurt nëse po merrni lëngje të mjaftueshme, treguesit më të mirë janë etja dhe ngjyra e urinës. Urina e verdhë e errët mund të tregojë dehidratim. Në këtë rast, mund të përdorni aplikacione të ndryshme që gjurmojnë marrjen e ujit, gjëja më e rëndësishme është të dëgjoni nevojat tuaja.

Pse është i rëndësishëm hidratimi i përditshëm?

Uji është thelbësor për pothuajse të gjitha funksionet e trupit, nga truri deri te tretja. Marrja e rregullt e ujit mund të ndikojë ndjeshëm në energji, humor dhe shëndetin e lëkurës, dhe marrja e rregullt e lëngjeve shoqërohet me përfitimet e mëposhtme:

Përmirëson performancën fizike: Gjatë aktivitetit, humbasim lëngje përmes djersitjes. Edhe dehidratimi i lehtë shkakton lodhje, ulje të qëndrueshmërisë dhe vështirësi në rregullimin e temperaturës së trupit.

Mbështet funksionin e trurit: Truri është i ndjeshëm ndaj niveleve të hidratimit. Hulumtimet tregojnë se edhe dehidratimi i lehtë ndikon në përqendrim.

Ndihmon tretjen: Uji ndihmon në zbërthimin e ushqimit, thithjen e lëndëve ushqyese dhe parandalimin e kapsllëkut.

Përmirëson pamjen e lëkurës: Përveç përfitimeve të brendshme, uji ka efekt pozitiv dhe në pamjen e jashtme. Lëkura e hidratuar është më elastike, më e freskët dhe më pak e prirur ndaj thatësisë dhe acarimit.

Sikleti i alergjive që vijnë me stinën e pranverës është aq i madh, sa ata që e kalojnë mbi kurriz, s’do ia uronin as armiqve më të këqij. Teshtimat, irritimi i syve, fyti i acaruar dhe veshët që shpojnë janë disa nga simptomat më të bezdisshme që e bëjnë këtë gjendje për ata që e vuajnë.

Përveç pjesës së trajtimit të alergjive me ilaçe nga mjekët profesionistë, ka edhe disa ushqime që falë vlerave ndikojnë në forcimin e përgjithshëm të imunitetit dhe si pasojë edhe në lehtësimin e gjendjes së alergjisë.

Mjalti – I përkryer për trajtimin e simptomave të alergjive dhe parandalimin e tyre, ështëushqim i fuqishëm anti-inflamator, falë edhe nektarit të luleve që mund të shërbejë si terapi për lehtësimin e gjendjes së alergjive.

Xhenxhefili – I pasur me kuercetinë, përbërës që ndihmon në lehtësimin e aspektit inflamator, si pasojë në lehtësimin e simptomave të alergjisë së stinës.

Salmoni – Kur bëhet fjalë për ushqimet e pasura me omega-3 që lehtësojnë alergjinë, zgjedhja e parë është salmoni. Ky lloj peshku plotëson të gjitha nevojat për 100 gramë omega-3 në ditë, por ndërkohë ndikon edhe në lehtësimin e alergjisë.

Ananasi – Si një nga të vetmet burime ushqimore të bromelainës, ky frut është zgjedhja e duhur për të luftuar simptomat e alergjisë, është me vitaminë C.

Qepa – Një ushqim fantastik kundër alergjive, që përdoret në çdo lloj gatimi, nga salcat e ndryshme, te supa, sallatat etj., është qepa, e cila përmban bollël kuercetine, një element që lufton gjendjen e alergjive.

Shafrani i Indisë – Kjo erëz e pasur me përbërësin bimor që ndryshe njihet si kurkuma, është zgjedhje për të zvogëluar aspektin inflamator në organizëm e rritur forcimin e sistemit imunitar. Shafranimund të përzihet me ujë të ngrohtë, mjaltë, xhenxhefil, limon dhe bëhet pija e duhur për të lehtësuar alergjinë.

Agrumet – Agrumet si portokalli, qitroja, rrushi apo limoni janë disa nga burimet më të njohura të vitaminës C.

Të gjitha këto agrume janë të pasura me vitamina dhe minerale dhe si pasojë ndikojnë direkt në kontrollimin e simptomave të alergjive.

Ha oriz, quinoa dhe misër.

Uthulla e mollës – Pirja e përditshme e një luge uthull molle ndihmon shumë me alergjitë.

Rri në shtëpi – E dimë që është e para zgjidhje që të shkon në mendje, por është vërtet shpëtim. Nëse mundesh të shmangësh një pjesë të lëvizjeve, bëje.

Mbaj dritaret e mbyllura ose të mbuluara me rrjet mushkonjash, shmang futjen e polenit në shtëpi. Përdor maskë kur del nga shtëpia dhe zvogëlo mundësinë e kontaktit të urryer me polenin.