

Shëndet
Kujdes nga helmimi! Rreziku i padukshëm nga shalqiri dhe pjepri
Published
4 months agoon
By
UBT NewsEdhe pse për shumëkënd janë simbol i verës, shalqiri e pjepri fshehin rreziqe serioze për shëndetin, nëse nuk ndiqni një hap të thjeshtë para se t’i prisni.
Ekspertët tërheqin vëmendjen se larja e frutit, edhe pse duket e panevojshme, pasi nuk e konsumojmë lëkurën, është thelbësore për të shmangur helmimin.
Frutat rriten në tokë, ekspozohen ndaj dheut, pluhurit, ujit të ndotur e plehrave, gjatë korrjes ruajtjes dhe transportit grumbullojnë edhe më shumë mikrobe. Nga ara deri në tezgë, e në kuzhinën tuaj, kalojnë nëpër duart e shumë personave dhe askush nuk mund të dijë se sa herë janë prekur me duar të palara.
“Kur e prisni një shalqi ose pjepër pa e larë më parë, të gjitha bakteret nga lëkura transferohen përmes thikës direkt te pjesa e brendshme që e hani të gjallë”, shpjegon Dr. Darin Detwiler, profesor i sigurisë ushqimore në Universitetin Northeastern.
Dallimi i vetëm mes tyre është se lëkura e pjeprit, për shkak të strukturës së ashpër, mban edhe më shumë papastërti dhe mikrobe sesa ajo e shalqirit, prandaj kërkon larje edhe më të kujdesshme, transmeton Telegrafi.
Ndryshe nga shumë produkte tjera ushqimore, këto fruta nuk gatuhen kështu që bakteret si salmonela, listeria apo E. coli mund të mbijetojnë dhe të përfundojnë direkt në organizëm. Pasojat janë të njohura: nauze, të vjella, diarre, që shfaqen disa orë deri disa ditë pas konsumit.
Para se t’i ndani në feta, lani mirë, fërkoni me një furçë kuzhine nëse është e nevojshme e thani me letër kuzhine. Pasi t’i keni prerë, frutat duhen konsumuar menjëherë ose duhet të ruhen në frigorifer brenda dy orësh, në temperaturë më të ulët se 4 °C dhe të konsumohen brenda 3-4 ditësh.
Kur blini gjysma ose çerek fruti të gatshëm nga shitësit ambulantë, rreziku është më i madh, pasi ruhen në kushte të papërshtatshme.
Vetëm një hap i thjeshtë si larja, mund t’ju mbrojë nga helmimi i panevojshëm dhe kështu, shalqiri e pjepri vazhdojnë të mbeten sinonim i freskisë dhe verës, jo i shtratit dhe të përzierave!
Shëndet
Mungesa e magnezit, shenjat që trupi juaj nuk duhet t’i injorojë
Published
2 hours agoon
October 13, 2025By
UBT News
Magnezi është një mineral jetik që merr pjesë në mbi 300 procese të rëndësishme në organizmin e njeriut, nga funksionimi i duhur i muskujve dhe nervave, deri te shëndeti i zemrës dhe forcimi i kockave.
Megjithëse është thelbësor për trupin, studimet tregojnë se rreth 15 deri në 20 për qind e njerëzve, madje edhe në vendet më të zhvilluara, nuk marrin sasinë e nevojshme të magnezit.
Shumë persona nuk e vërejnë mungesën deri në momentin kur simptomat bëhen më serioze dhe fillojnë të ndikojnë në jetën e përditshme.
Dhimbje dhe dridhje muskulore
Nëse ndjeni shpesh krampa a dridhje në muskuj, veçanërisht në këmbë, pulpa a qepalla, kjo mund të jetë shenjë e mungesës së magnezit. Ky mineral ndihmon në balancimin e kalciumit dhe siguron që muskujt të tkurren dhe relaksohen siç duhet. Kur mungon magnezi, muskujt mund të reagojnë me spazma të pavullnetshme dhe të dhimbshme.
Lodhje e vazhdueshme
Nëse ndiheni të lodhur vazhdimisht, edhe pse flini mjaftueshëm, shkaku mund të jetë mungesa e magnezit. Ai luan rol kyç në prodhimin e energjisë nga ushqimi që konsumojmë. Pa mjaftueshëm magnez, trupi prodhon energji më ngadalë, gjë që çon në ndjesi rraskapitjeje.
Rrahje të parregullta të zemrës
Mungesa mund të ndikojë në ritmin e zemrës, nëse ndjeni që ju rreh shpejt ose ngadalë mund të bëhet fjalë për aritmi. Meqë magnezi ndihmon në rregullimin e impulseve elektrike të zemrës, mungesa mund të shkaktojë çrregullime të rrezikshme. Nëse përjetoni këto simptoma, është e rëndësishme të konsultoheni me mjekun.
Humbje oreksi dhe ndjesi të përziera
Rënie e papritur e oreksit, shoqëruar me të përziera apo edhe të vjella, mund të jenë shenja të tjera paralajmëruese. Këto simptoma lidhen me lodhjen apo stresin, por në fakt mund të tregojnë mungesë të magnezit që ndikon në metabolizëm dhe prodhimin e energjisë.
Luhatje humori dhe ankth
Magnezi është i rëndësishëm për funksionin e trurit dhe ekuilibrin emocional, mungesa e tij sjellë nervozizëm, ankth apo depresion, pasi ndikon në prodhimin e hormoneve dhe neurotransmetuesve që rregullojnë humorin. Për pasojë, personi bëhet më i ndjeshëm ndaj stresit dhe më pak i qëndrueshëm emocionalisht. /A.Z/UBT News/
Kuriozitete
Shkencëtarët austriakë paralajmërojnë: Mikroplastika në ushqim mund të dëmtojë zorrët
Published
3 hours agoon
October 13, 2025By
UBT News
Kërkime të reja nga shkencëtarët austriakë tregojnë se mikroplastika e përdorur në paketimin e ushqimeve mund të dëmtojë zorrët, duke rritur rrezikun për kancerin e zorrëve dhe depresionin.
Studiuesit analizuan mostra të materialit të jashtëm të zorrëve të vullnetarëve të shëndetshëm dhe zbuluan se grimcat e vogla mund të ndikojnë në aktivitetin e mikrobiomës së zorrëve. Disa nga këto ndryshime lidhen me sëmundje si depresioni dhe kanceri i zorrëve.
Kjo është hera e parë që një studim në njerëz tregon se mikroplastikat ndryshon mikrobiomën e njeriut. Megjithatë, ekspertët nga Mail Online theksojnë se nevojiten studime të mëtejshme për të kuptuar mënyrën se si këto grimca shkaktojnë dëme.
Mikroplastikat janë të pranishme gjerësisht në ushqim, ujë dhe ajër, shumë njerëz ekspozohen ndaj tyre çdo ditë. Studimi tregon gjithashtu se këto grimca mund të ndikojnë në mikrobiomën, e cila luan një rol kyç në shëndetin e përgjithshëm, nga tretja deri te shëndeti mendor.
Prandaj, reduktimi i ekspozimit ndaj mikroplastikave mund të jetë një masë parandaluese e mençur. /A.Z/UBT News/
Lajmet
Rreth 330 raste me kancer të gjirit në 2025, Kurtishi: Identifikimi i hershëm çelës për jetëgjatësi
Published
8 hours agoon
October 13, 2025By
UBT News
Në kuadër të muajit të ndërgjegjësimit për kancerin e gjirit, institucione shëndetësore dhe profesionistë të fushës kanë theksuar rëndësinë e identifikimit të hershëm të kësaj sëmundjeje, duke bërë thirrje për kontrolle të rregullta dhe edukim shëndetësor në popullatë.
Drejtori i Klinikës së Onkologjisë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës (QKUK), Ilir Kurtishi, ka deklaruar se gjatë këtij viti është regjistruar një numër i ngjashëm i rasteve të reja me vitin paraprak, ku në nëntë mujorin e parë të këtij viti janë regjistruar mbi 320 raste.
Kurtishi ka theksuar se këtë vit janë identifikuar dhe trajtuar tre meshkuj në Klinikën e Onkologjisë.
“Këtë vit kemi regjistruar numër të njëjtë për nëntë muajt e vitit 2025, me vitin 2024, rreth 320-330 pacientë. Kemi një plato sa i përket incidencës të rasteve të reja të sëmundjes së kancerit të gjirit, vlen të theksohet se këtë vit kemi identifikuar dhe trajtuar tre meshkuj, të cilët kanë marrë trajtim onkologjik në klinikën tonë”, ka thënë Kurtishi.
Ai ka theksuar se diagnostikimi i hershëm luan rol kyç në trajtimin e suksesshëm dhe rritjen e jetëgjatësisë tek pacientët.
Shqetësuese sipas tij është edhe prekja e kancerit të gjirit në mosha më të reja. Kurtishi, ka thënë se tre vitet e fundit, po prekën gratë nga mosha 40-50 vjeçare.
“Çelësi i trajtimit të suksesshëm i kësaj sëmundje është pikërisht identifikimi i hershëm i sëmundjes sidomos në fazën zero apo një, ku jetëgjatësia e pacientëve është shumë e madhe.. Këto dy tre vitet e fundit kemi femra të atakuara me kancerin e gjirit, me një numër më të lartë sesa viteve paraprake, nga mosha 40-50 vjeçare që është fenomen i ngjashëm me vendet e rajonit, sidomos me Shqipërinë dhe Maqedoninë e Veriut.. Duhet të bëhet dhe të ngulitet në kokë të kemi një edukim shëndetësorë të mirëfilltë, që duhet të bëjmë kontroll të gjirit pa pas ndonjë shenjë apo ndryshim, por një kontroll kur gjiri është i pa sëmurë”, ka nënvizuar ai.
Ndërkohë, për raportimet mbi mungesën e terapisë imunologjike, Kurtishi ka sqaruar se furnizimi ka qenë i rregullt përveç një periudhe të shkurtër.
Sipas tij, numri i pacientëve është në ngritje dhe se trajtimet me këtë terapi marrin kosto të lartë.
“Terapia imunologjike në Klinikën e Onkologjisë jepet për rastin të cilët kanë indikacion. Furnizimi ka qenë i rregullt përpos një periudhe shumë të shkurtër, por pacientët e marrin këtë terapi për një kohë të gjatë.. Numri i pacientëve është në ngritje, trajtimet me këtë terapi marrin kosto të lartë dhe numri i pacientëve që kanë nevojë për këtë terapi furnizohen dhe trajtohen në mënyrë të rregullt me këto barna’, ka thënë Kurtishi.
Në anën tjetër, Ministria e Shëndetësisë, në një përgjigje me shkrim ka bërë të ditur se edhe këtë vit janë ndërmarrë një sërë aktivitetesh për vetëdijesim rreth kancerit të gjirit, përfshirë mamografinë falas dhe mamografinë mobile në komuna pa qasje në këtë shërbim.
Ministria bënë thirrje grave që të konsultojnë faqet zyrtare të Ministrisë së Shëndetësisë dhe IKShPK-së për kalendarin e mamografisë dhe të kryejnë mamografinë sipas indikacioneve mjekësore./S.K/KP/
Shëndet
Çka shkakton mungesa e proteinave në trup?
Published
3 days agoon
October 10, 2025By
UBT News
Proteina është një nga ushqyesit më të rëndësishëm për organizmin. Ajo është thelbësore për ndërtimin dhe mirëmbajtjen e muskujve, energjinë e qelizave dhe indet e trupit.
Pa proteinë, shëndeti dhe jetëgjatësia janë të rrezikuara. Sportistët dhe ata që kryejnë aktivitete fizike të rënda sigurojnë sasi të mjaftueshme proteinash, ndërsa shumë persona nuk e njohin rëndësinë e saj.
Çka është proteina?
Përbëhet nga aminoacide, molekula të domosdoshme që organizmi i merr nga ushqimi.
Burime të mira proteinash janë: Produkte shtazore: mishi, vezët, produktet e bulmetit, peshku dhe vezët me Omega-3.
Produkte bimore: arrorë, fara dhe bishtajore.
Ushqimet e pasura me proteinë ndihmojnë në parandalimin e mbipeshës, janë të nevojshme për funksionimin e trurit dhe të trupit.
Mungesa e proteinave çojë në luhatje të sheqerit në gjak, humbje të kujtesës dhe dobësi të përgjithshme. Thënë thjesht, pa proteinë, njeriu nuk mund të funksionojë normalisht.
Sa proteinë nevojitet?
Për një person të rritur me peshë 60 kg, rekomandohet të paktën 30 gramë proteinë në ditë.
Shenjat e pamjaftueshmërisë së proteinave
1. Nepsi i shtuar
Nëse ndjeni dëshirë për ushqime të shpejta ose ëmbëlsira, kjo mund të jetë shenjë se nuk merrni mjaftueshëm proteinë ose po konsumoni shumë karbohidrate.
2. Probleme me trurin
“Mjegullnaja e trurit”, vështirësi për t’u përqendruar e humbje e energjisë mendore lidhen me mungesën e proteinave. Karbohidratet japin energji afat-shkurtër, proteina është e nevojshme për prodhimin e neurotransmetuesve; dopamina, epinefrina, norepinefrina e serotonina.
3. Pagjumësia
Mungesa e saj mund të shkaktojë probleme me gjumin, për shkak të niveleve të paqëndrueshme të sheqerit në gjak dhe serotoninës.
4. Kolesterol i lartë
Pa proteinë, ndiheni të uritur shpesh, duke çuar në konsum të tepërt dhe rritje të kolesterolit, inflamacion dhe probleme kardiovaskulare.
5. Rënie e flokëve
Proteina është baza e të gjitha qelizave, përfshirë edhe ato të flokëve, prandaj mungesa shkakton rënie të flokëve.
6. Çrregullime menstruale
Mungesa e proteinës mund të shkaktojë inflamacion, lodhje dhe çrregullime hormonale, duke ndikuar në ciklin menstrual dhe fertilitetin.
7. Imunitet i dobët
Një sistem imunitar i dobët dhe rritje e shpeshtë e sëmundjeve lidhet me mungesën e proteinave. Mund të shfaqen këputje të thonjve.
8. Kocka të dobëta
Proteina ndihmon në përthithjen e kalciumit. Pa të, kockat bëhen më të dobëta dhe më të prira ndaj frakturave.
Proteina është element thelbësor për shëndetin, energjinë e mirëqenien, sigurohuni të përfshini mjaftueshëm në dietë. /A.Z/UBT News/

Pas suksesit të ‘Zgjoit’, Blerta Basholli nis xhirimet e filmit të ri ‘DUA’

Samsung ndjek gjurmët e Apple? Ja çfarë pritet nga seria e re Galaxy S26

“Është koha për një kapitull të ri”, Angelina Jolie gati të largohet nga SHBA-ja

Temë për nisjen e edicioni te ri të Superligës në futsall

12 fakte për mënyrën se si muzika ndikon në trurin tonë

Mungesa e magnezit, shenjat që trupi juaj nuk duhet t’i injorojë

Aksident në Peran të Podujevës, lëndohen dy persona

Osmani nderohet me Çmimin e Asamblesë Parlamentare të NATO-s për Gratë, Paqen e Sigurinë

Lecornu, sërish kryeministër i Francës
Të kërkuara
-
Vendi2 months ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Lajmet3 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Votoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Rajoni3 weeks ago
Policia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT