Lajmet

Krime lufte, krime kundër njerëzimit, gjenocid: Cili është dallimi mes tyre?

Krimet e luftës janë shkelje serioze e ligjit ndërkombëtar kundër civilëve dhe luftëtarëve gjatë konfliktit të armatosur.

Published

on

Presidenti amerikan, Joe Biden ka akuzuar forcat ruse për kryerje të “gjenocidit” në Ukrainë, duke thënë se Vladimir Putin duket se synon “të përpiqet të zhdukë idenë” e një identiteti të veçantë ukrainas.

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky gjithashtu ka akuzuar Rusinë për gjenocid, pas zbulimit të qindra trupave të civilëve në zonat që kontrolloheshin nga forcat ruse dhe e cilësoi rrethimin e përgjakshëm të portit jugor të Mariupolit si “krim kundër njerëzimit”.

Ne shikojmë kategoritë e ndryshme të krimeve më të rënda të njohura për njeriun, për të cilat Gjykata Ndërkombëtare Penale (ICC) në Hagë u krijua për t’i ndjekur penalisht.

As Rusia dhe as Ukraina nuk janë palë në ICC, por Kievi e ka pranuar juridiksionin e gjykatës për krimet e kryera në territorin e saj që nga pushtimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014.

Gjykata hapi një hetim mbi krimet e dyshuara të luftës në Ukrainë më 3 mars të këtij viti.

Çfarë është një krim lufte?
Krimet e luftës janë shkelje serioze e ligjit ndërkombëtar kundër civilëve dhe luftëtarëve gjatë konfliktit të armatosur.

Parametrat se çfarë përbën një krim lufte përcaktohen në nenin 8 të Statutit të Romës të vitit 1998 që themeloi ICC-në.

Ai i përcakton ato si “shkelje të rënda” të Konventave të Gjenevës të vitit 1949 që mbulojnë më shumë se 50 skenarë, duke përfshirë vrasjen, torturën, përdhunimin dhe marrjen e pengjeve, si dhe sulmet ndaj misioneve humanitare.

Neni 8 mbulon gjithashtu sulmet e qëllimshme ndaj civilëve ose “qyteteve, fshatrave, banesave ose ndërtesave që janë të pambrojtura dhe që nuk janë objektiva ushtarake”, si dhe “deportimin ose transferimin e të gjithë ose pjesëve të popullsisë” të një territori të pushtuar.

Autoritetet e Ukrainës thonë se kanë marrë 5600 ankesa për krime lufte të dyshuara nga forcat ruse që nga fillimi i pushtimit më 24 shkurt.

Çfarë është një krim kundër njerëzimit?
Nocioni i një krimi të tillë u parashtrua për herë të parë më 8 gusht 1945 dhe u kodifikua në nenin 7 të Statutit të Romës. Ai përfshin “një sulm të gjerë ose sistematik të drejtuar kundër çdo popullsie civile” duke përfshirë “vrasjen” dhe “shfarosjen” si dhe “skllavërimin” dhe “deportimin ose transferimin me forcë”.

Krimet kundër njerëzimit mund të ndodhin në kohë paqeje dhe përfshijnë torturën, përdhunimin dhe diskriminimin, qoftë racor, etnik, kulturor, fetar apo me bazë gjinore.

Çfarë është gjenocidi?
Gjenocidi si një koncept ligjor që daton që nga gjyqet e Nuremburgut të kriminelëve nazistë të luftës, me avokatin polako-hebre Raphael Lemkin që shpiku termin për të përshkruar shfarosjen naziste të gjashtë milionë hebrenjve.

Krimi i gjenocidit u krijua zyrtarisht në Konventën e Gjenocidit të vitit 1948 për të përshkruar “aktet e kryera me qëllim për të shkatërruar, tërësisht ose pjesërisht, një grup kombëtar, etnik, racor ose fetar”.

Gjenocidi është një “krim ndërkombëtar shumë specifik” i cili është i vështirë për t’u provuar, thotë Cecily Rose, profesoreshë e së drejtës ndërkombëtare në Universitetin e Leiden në Holandë, duke vënë në dukje se ai kërkon prova të “motivimit mendor” pas tij.

I ri: Krimi i agresionit
ICC shtoi një krim agresioni në kompetencën e saj në 2017 për të përfshirë sulmet ndaj “sovranitetit, integritetit territorial ose pavarësisë politike” të një vendi tjetër.

Kjo ka për qëllim të sigurojë që udhëheqësit politikë dhe ushtarakë të mbahen përgjegjës për pushtimet, por nuk mund të përdoret kundër dhjetëra anëtarëve të GJNP-së që nuk e kanë njohur juridiksionin e gjykatës për krimin, as kundër joanëtarëve.

Ekspertët ligjorë thonë se ngritja e një çështjeje të tillë kundër presidentit rus mund të kërkojë ngritjen e një gjykate speciale për Ukrainën./UBTNews/

Lajmet

Sonte në UBT TV: Podcast me Profesorin Ibush Luzha

Published

on

Sonte në UBT TV, nga ora 20:00, vjen një episod i veçantë i podcastit me profesorin dhe ekspertin e teknologjisë inorganike, Prof. Ibush Luzha, një nga njohësit më të thellë të fushës së mjedisit, ndotjes dhe menaxhimit të cilësisë në Kosovë.

Në këtë podcast, Profesori Luzha sjell një qasje shkencore dhe profesionale mbi zhvillimin industrial dhe sfidat mjedisore të vendit tonë. Ai flet për rëndësinë e teknologjisë inorganike, ndikimin e saj në industri dhe në mbrojtjen e mjedisit, si dhe për arsyet që e shtynë t’i përkushtohet kërkimit shkencor në ndotjen e ujit dhe ajrit.

Diskutimi hapet me çështje thelbësore si:

  • Gjendja e ujërave sipërfaqësore në Kosovë, duke u bazuar në hulumtime dhe matje të detajuara.
  • Ndikimi i ujërave industriale në lumenjtë tanë, dhe çfarë tregojnë analizat viteve të fundit.
  • Masat që duhet të ndërmarrin komunat dhe industria për të ulur ndotjen e ujit dhe përmirësuar menaxhimin mjedisor.
  • Rëndësia e arsimit universitar për ndërgjegjësimin e studentëve mbi teknologjitë e pastra dhe ruajtjen e mjedisit.
  • Kontributi i UBT-së në formimin e kuadrove profesionale për mjedis, cilësi dhe teknologji të qëndrueshme.

Continue Reading

Lajmet

​UEFA cakton gjyqtarët e ndeshjes Slloveni – Kosovë

Published

on

UEFA ka deleguar një ekip elitar gjyqtarësh nga Franca për ndeshjen kualifikuese të Kupës së Botës mes Sllovenisë dhe Kosovës, që zhvillohet të shtunën në stadiumin “Stozice”.

Clement Turpin, një nga arbitrat më me përvojë në arenën evropiane, do të drejtojë këtë përballje tejet të rëndësishme për të dyja ekipet. Atij do t’i asistojnë Nicolas Danos dhe Benjamin Pages, ndërsa gjyqtare e katërt do të jetë Stéphanie Frappart.

Sistemi VAR do të menaxhohet nga Jerome Brisard dhe Jeremie Pignard.

Kosova udhëton në Lubjanë me objektivin për të siguruar të paktën një pikë, rezultat i cili do t’i mjaftonte për t’u kualifikuar në fazën “play-off” të Botërorit 2026.

Në anën tjetër, Sllovenia ka nevojë patjetër për fitore për të mbajtur gjallë shanset për pozitën e dytë në grup.

Ndeshja nis të shtunën në orën 20:45./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

OSHP konfirmon shkeljet për kontratën “Shërbime me ushqim për nevojat e Policisë së Kosovës”

Published

on

Organizata INPO ka monitoruar procedurën e tenderimit për kontratën “Shërbime me ushqim (furnizim, përgatitje dhe servim) për nevojat e Policisë së Kosovës”, me vlerë të parashikuar 2.7 milionë euro, dhe ka identifikuar një varg shkeljesh ligjore serioze dhe manovrimesh teknike që dëmtojnë konkurrencën, barazinë dhe integritetin e prokurimit publik.

Gjatë gjithë procesit, INPO ka zhvilluar komunikim të drejtpërdrejtë me Policinë e Kosovës, duke e informuar me prova dhe argumente konkrete për shkeljet në dosjen e tenderit.

“Në kopje të këtij komunikimi ka qenë edhe Ministria e Punëve të Brendshme dhe Komisioni Rregullativ i Prokurimit. Pavarësisht këtij komunikimi profesional dhe institucional, Policia e Kosovës i ka mohuar të gjitha gjetjet, nuk ka pranuar asnjë problematikë dhe nuk ka shprehur asnjë gatishmëri për korrigjim apo rishikim të procedurës. Kjo qasje përbën refuzim të hapur për të adresuar gabimet dhe për të garantuar një proces të drejtë, transparent dhe ligjor. Ndërkohë, gjatë monitorimit, një operator ekonomik ka deponuar ankesë në OSHP për dy çështje, afatin e tenderimit dhe kriteret e kapaciteteve teknike e financiare. INPO, në respekt të pavarësisë së OShP-së, ka vendosur të mos publikojë gjetjet e saj derisa lënda të shqyrtohej, për të mos ndikuar në vendimmarrje apo për të mos krijuar pritshmëri publike. Megjithatë, vendimi Nr.2025-0984 i OShP-së ka konfirmuar se Policia e Kosovës ka vepruar në kundërshtim me ligjin, duke anuluar njoftimin për kontratë dhe duke i kërkuar Policisë së Kosovës korrigjimin e procedurës dhe zgjatjen e afatit të tenderimit. Ky vendim e vërteton se së paku një pjesë e gjetjeve të INPO-s kanë qenë plotësisht të bazuara dhe të drejta, të cilat Policia e Kosovës i kishte mohuar në tërësi”, thuhet në komunikatë.

Përkundër kësaj, pas vendimit të OShP-së, Policia e Kosovës ka bërë vetëm disa korrigjime minimale dhe formale, me ç’rast ka ulur kërkesat për kapacitet teknik e financiar dhe ka zgjatur afatin e tenderimit por asnjë nga gjetjet e tjera të ngritura nga INPO nuk janë adresuar.

“Dosja e tenderit mbetet e pandryshuar në pjesët më problematike dhe thelbësore, duke përfshirë: keqklasifikimin e kontratës si “shërbime”, edhe pse mbi 70% e objektit janë furnizime ushqimore; peshimin e pikëve që krijon mundësi reale për manipulim me çmime dhe favorizim teknik; zhvendosjen artificiale të artikujve midis grupeve, që ndryshon peshët dhe vlerat financiare; intervalet e gjera në specifikimet teknike që lejojnë produkte me cilësi të ulët; uljen dramatike të vlerës së kontratës pa arsyetim të qartë dhe profesional. Këto elemente e bëjnë tenderin të pambrojtur, të pasigurt dhe të paorientuar drejt cilësisë, duke e ekspozuar Policinë e Kosovës ndaj rrezikut të furnizimeve të dobëta dhe buxhetin e shtetit ndaj kostove të fryera. Duke qenë se OShP-ja tashmë ka vërtetuar shkelje ligjore, refuzimi i Policisë së Kosovës për të pranuar ose adresuar gjetjet e INPO-s është i pajustifikueshëm dhe bie ndesh me standardet e përgjegjësisë institucionale. Kësisoj, INPO vlerëson se tenderi aktual nuk është në përputhje me Ligjin për Prokurim Publik dhe kërkon rishikimin e plotë të dosjes, jo vetëm korrigjime sipërfaqësore të disa kritereve. Vetëm një rishikim i thellë, profesional dhe i paanshëm mund të garantojë konkurrencë të ndershme, parandalim të manipulimeve dhe përdorim korrekt të parasë publike. Në këtë drejtim, INPO i bën thirrje institucioneve mbikëqyrëse, si Komisionit Rregullativ të Prokurimit Publik (KRPP) dhe Prokurorit të Shtetit, që të ushtrojnë mandatin e tyre ligjor dhe të mbikëqyrin me kujdes këtë proces, duke ndërmarrë masat e nevojshme në bazë të autorizimeve të tyre”, thuhet në njoftim.

Shkeljet e evidentuara nuk janë vetëm çështje administrative por ato prekin thelbin e integritetit të prokurimit publik, garantimin e konkurrencës, përdorimin e parasë publike dhe sigurinë ushqimore për një nga institucionet më të rëndësishme të vendit.

INPO pret që organet mbikëqyrëse dhe ato të zbatimit të ligjit të mos qëndrojnë indiferente dhe të veprojnë në përputhje me përgjegjësitë e tyre./S.K/KP/

Continue Reading

Lajmet

​Hetimet për atentatin në Rinas, zbulohet arsenal armësh në Fushë-Krujë

Published

on

Një arsenal armësh dhe lëndësh plasëse u zbulua sot në një banesë në fshatin Zall, Fushë-Krujë, në kuadër të operacionit policor të koduar “Tracking”.

Gjatë kontrolleve, policia njoftoi se u gjetën në këtë banesë: 3 kallëpe tritol; 12 granata dore sulmuese; sasi lëndësh plasëse gati për shpërthim, të montuara me kapsolla detonatore, fitil zjarrpërcjellës dhe celularë (mina); 3 ndezës granatash, kapsolla detonatore dhe 5 celularë; 4 armë zjarri (2 automatikë dhe 2 pushkë), 8 krehra dhe pjesë armësh; 6000 fishekë të kalibrave të ndryshëm; 2 kg e 25 gramë kanabis”.

Në vijim të veprimeve procedurale për rastin, sipas policisë është shpallur në kërkim pronari i banesës, shtetasi Y. Z., 48 vjeç.

Punohet intensivisht për kapjen e tij, si dhe po hetohet me qëllim zbardhjen e lidhjes së mundshme që mund të ketë 48-vjeçari me ngjarjen e ndodhur te rrethrrotullimi i Rinasit.

Operacioni “Tracking”, është ende në vijim në Krujë dhe po kryhet në kuadër hetimeve për zbardhjen e atentatit në rrethrrotullimin e Rinasit dy ditë më parë.

Materialet procedurale iu referuan Prokurorisë së Tiranës, për veprime të mëtejshme./S.K/KP/ATSH/

Continue Reading

Të kërkuara