Lajmet

Krahas përfitimeve financiare, pija vdekjeprurëse solli shumë dhimbje në rrugët e Kenias

“Kjo luftë duhet fituar… ne kemi një problem dhe një përgjegjësi për të shpëtuar një brez”, tha Gachagua.

Published

2 years ago

on

Përgjatë një lumi të ndotur, kazanët e vajit të djegur në Mathare po gatuajnë chang’aa, një pije e fuqishme që është edhe një plagë dhe një mjet shpëtimi.

Njëzet shilinga keniane (15 centë amerikan) do t’ju blejnë një gotë alkool super të fortë, e njohur si chang’aa.

Qeveria e Kenias dëshiron të eliminojë pijet e paligjshme, por mbrojtësit e chang’aa-s thonë se biznesi sjell punë shumë të nevojshme në vende si Mathare, ku rreth 200,000 njerëz jetojnë në varfëri të rëndë.

Të tjerë, megjithatë, pranojnë se chang’aa sjell gjithashtu probleme të thella shëndetësore dhe sociale — dhe disa ligje mund të kishin ndikim të mirë për t’i trajtuar ato.

E gjithë çështja është komplekse, thotë Moses Kimani, njëri nga prodhuesit e pijes në fjalë.

Ai hoqi dorë nga aktiviteti për të ndihmuar të rinjtë e komunitetit të gjejnë mjete jetese alternative.

“Ne gjithashtu e dimë se chang’aa nuk është e keqe, sepse në fund të ditës sjell diçka në tryezë dhe lejon familjet të mbijetojnë”, tha ai për AFP.

Por efekti i tij te ata që pinë është padiskutim i dëmshëm dhe Kimani u betua të mos pijë kurrë asnjë pikë pasi pa nga afër ndikimin e saj shkatërrues te miqtë dhe fqinjët.

“Brenda tre viteve as që mund t’i njihje. Madje fytyrat e tyre kishin ndryshuar”, tha 30-vjeçari, i cili themeloi Grupin Rinor Vision Bearerz në 2017.

Chang’aa-ja e ditëve moderne zakonisht lidhet me substanca toksike për të shpejtuar fermentimin dhe për të shtuar fuqinë, tha Kimani.

Chang’aa – e njohur në gjuhën e folur si “më vrit shpejt” – ka qenë e njohur pikërisht për këtë.

Në Mathare, nuk është e pazakonshme të shohësh njerëz duke pirë chang’aa, teksa ecin të humbur në rrugë dhe në dukje të pajetë.

Mathias, i cili dha vetëm emrin e tij të parë, ka shenja treguese të pirjes së madhe të kësaj pijeje.

Duke mërmëritur dhe i hutuar, me sy të gjakosur thellë dhe me një pamje të dëshpëruar shumë përtej viteve të tij, 27-vjeçari thotë se filloi të pinte pas vdekjes së fëmijës dhe dështimit së martesës së tij.

Zëvendës presidenti Rigathi Gachagua — një i krishterë i devotshëm që thotë se lënia e alkoolit e ndihmoi atë në rrugën drejt posteve të larta — po udhëheq qeverinë kundër kësaj tregtie.

Ai kërkon gjoba të ashpra dhe dënime me burg për këdo që kapet duke bërë, shitur ose konsumuar pije alkoolike të paligjshme.

“Kjo luftë duhet fituar… ne kemi një problem dhe një përgjegjësi për të shpëtuar një brez”, u tha Gachagua zyrtarëve të lartë të qeverisë në prill.

Por dërgimi i policisë për të shkatërruar stampat në Mathare do t’i shkaktonte vetëm dhimbje ekonomike një komuniteti me pak opsione të tjera, thonë aktivistët dhe prodhuesit.

“Kjo është e vetmja punë e disponueshme për ne”, tha një prodhues 34-vjeçar. Ai tha se fitonte ekuivalentin e rreth 2 deri në 3 dollarë në ditë.

“Është një punë e mirë, sepse nuk të duhet arsim për ta bërë këtë”.

Gratë sjellin dru për të mbajtur zjarrin e nevojshëm për djegien e kazanëve ditën dhe natën, punëtorët vrapojnë duke transportuar dërgesat dhe bizneset aty pranë ua shesin mallrat e tyre prodhuesve të birrës dhe pijeve.

“Chang’aa është gjithçka”, thotë Kimani, i cili u rrit në një familje prodhuese dhe ende ka anëtarë të familjes në biznes.

“Nëse chang’aa zhduket, do të ketë uri dhe shumë krime. Askush nuk do të jetë në gjendje të paguajë qiranë e tyre”.

Qeveria u përpoq të legalizonte chang’aa-n në vitin 2010 për të zbutur tregun e zi, por operacionet në anë të rrugës vazhduan të lulëzojnë dhe përpjekjet rregullatore përfundimisht dështuan.

Kimani ende mendon se standardizimi i produktit do ta bënte atë më të sigurt.

Felix Orwaka, një aktivist rinor 24-vjeçar i Mathares, ra dakord se kjo temë është një enigmë.

“Çdo aktivitet që zhvillohet këtu varet nga biznesi i chang’aa-s” tha ai.

“Por ne nuk duhet të normalizojmë chang’aa-n si një aktivitet ekonomik për rininë tonë”, tha Orwaka./UBTNews/

Related Topics:
Continue Reading

Lajmet

​Rritet importi i energjisë elektrike, bie prodhimi i thëngjillit në Kosovë

Published

6 hours ago

on

October 16, 2025

By

Agjencia e Statistikave të Kosovës bën të ditur se gjatë muajit gusht të vitit 2025, energjia elektrike bruto në dispozicion ishte 502.12 GWh, kurse konsumi i energjisë elektrike ishte 411.92 GWh ose 1.29 për qind më i madh sesa në muajin e njëjtë të vitit paraprak.

Sipas ASK-së, pjesëmarrja e energjisë elektrike alternative në kuadër të konsumit të përgjithshëm ishte 7.78 për qind.

Agjencia e Statistikave të Kosovës njofton se importi i energjisë elektrike në gusht të këtij viti është rritur 69.95 për qind krahasuar me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar. Sipas ASK-së ka shënuar rënie prodhimi bruto nga termocentralet në KEK.

ASK njofton po ashtu se importi i energjisë elektrike në gusht të vitit 2025 ishte 360.623 GWh, ndërsa në periudhën e njëjtë të vitit të kaluar, importi ishte 212,197 GWh ose 148. 432 GWh më shumë.

Kurse eksporti i energjisë elektrike në të njëjtën periudhë ishte 243.28 GWh (këtu janë të përfshira edhe sasitë e transmisionit).

Ndërsa, sipas ASK-së prodhimi i thëngjillit për muajin gusht 2025 ishte rreth 495.66 mijë ton, që paraqet një rënie prej 18.68 për qind në krahasim me të njëjtin muaj të vitit të kaluar./KP

Continue Reading

Lajmet

Gjermania konfiskon 720 milionë euro nga asetet e ngrira të bankës ruse

Published

6 hours ago

on

October 16, 2025

By

Gjykata e Lartë gjermane synon të konfiskojë rreth 720 milionë euro nga asetet e ngrira të një institucioni financiar rus, njoftoi sot sistemi gjyqësor në landin qendror Hesen.

Sipas autoriteteve, janë hapur procedura të posaçme me kërkesë të Zyrës Federale të Prokurorit të Përgjithshëm, raporton ATSH.

Banka ishte përfshirë në listën e embargos së Bashkimit Evropian ndaj Rusisë në qershor të vitit 2022, pas pushtimit të plotë të Ukrainës nga Rusia në shkurt të atij viti, thuhet në një deklaratë.

Si pasojë, të gjitha pasuritë e kompanisë në institucionet financiare dhe kreditore evropiane u ngrinë në përgjigje të sulmit ndaj Ukrainës.

Pak pas vendosjes së sanksioneve, persona të panjohur në bankë thuhet se kanë tentuar të tërheqin fondet, por urdhri përkatës elektronik i transferimit nuk është ekzekutuar.

Sipas procedurave, paratë do të konfiskohen në favor të arkës shtetërore./KP

Continue Reading

Lajmet

Bie numri i lindjeve në Kosovë

Published

6 hours ago

on

October 16, 2025

By

Në muajin gusht të këtij viti janë regjistruar 2 mijë e 516 lindje (brenda dhe jashtë Kosovës). Prej këtyre lindjeve të regjistruara, 1 mijë e 284 lindje janë meshkuj dhe 1 mijë e 232 lindje janë femra.

Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës (ASK), në muajin gusht 2025 ka rënie të numrit të lindjeve me rreth 6.4 për qind, krahasuar me muajin korrik 2025.

Ndërkaq, gjatë muajit gusht 2025 janë regjistruar gjithsej 914 raste të vdekjeve (brenda dhe jashtë Kosovës). Nga gjithsej vdekje të regjistruara, 515 janë meshkuj dhe 399 janë femra. Krahasuar me muajin korrik 2025, në muajin gusht janë regjistruar 4,3% më shumë raste të vdekjeve.

Po ashtu sipas ASK-së, në muajin gusht 2025 janë regjistruar gjithsej 1 mijë 972 kurorëzime (brenda dhe jashtë Kosovës). Krahasuar me muajin korrik 2025, në muajin gusht ka rritje të numrit të kurorëzimeve për 59,5%.

Ndërsa, në këtë periudhë janë regjistruar 97 raste të shkurorëzimeve në Kosovë, ku krahasuar me muajin korrik 2025 ka rënie të numrit të shkurorëzimeve për (-45,2%)./KP

Continue Reading

Lajmet

Debat i ashpër për Kosovën në Kuvendin e Shqipërisë

Published

7 hours ago

on

October 16, 2025

By

Kuvendi i Shqipërisë ka rrëzuar kërkesën e opozitës për një mocion me debat në lidhje me programin qeverisës për katër vitet e ardhshme. Me 73 vota kundër nga shumica, mocioni nuk kaloi, duke nxitur kështu reagime nga përfaqësues të opozitës.

Kryetari i Grupit Parlamentar të Partisë Socialiste, Taulant Balla, u shpreh se kërkesa e opozitës ishte e mangët dhe në kundërshtim me rregulloren e Kuvendit.

“Opozita nuk ka vullnet për debat real, ndaj dhe kërkesat e tyre nuk janë të plota”, tha Balla.

Debatet në seancë gjatë ditës së sotme, u përqendruan edhe rreth Kosovës, ka raportuar Euronews.

Kryetari i Partisë Demokratike, Sali Berisha e quajti kryeministrin Edi Rama “shërbëtor të Vuçiçit”, ndërsa kritikoi edhe mungesën e një rezolute në Kuvend për gjenocidin serb në Kosovë. Poashtu edhe deputeti demokrat Tomor Alizoti e kritikoi mungesën e trajtimit të çështjes së Kosovës në programin qeverisës.

“Asnjë fjalë për Kosovën, asnjë qëndrim i qartë për rezolutën për gjenocidin. Kjo është një turp publik”, tha Alizoti.

Pjesë e debatit u bë edhe deputeti i PS-së, Ardit Bido, i cili tha se në Kuvend po dëgjohen deklarata që përshkruajnë liderët e UÇK-së si të akuzuar për gjenocid në Serbi – një gjë që, sipas tij, nuk e ka bërë as vetë Serbia. Berisha e mohoi këtë, duke e akuzuar Bidon për deformim të deklaratave.

Më vonë, përmes një video-mesazhi, Bido tha se nuk iu përgjigj dot Berishës në foltore për shkak të një problemi familjar, ndërsa sqaroi se deklarata për gjenocidin ishte bërë nga Tritan Shehu, jo nga Berisha.

Tutje gjatë këtij debati dhe në këtë seancë të Kuvendit, kreu i Partisë Republikane, Fatmir Mediu, deklaroi se do të marrë pjesë në protestën e së premtes në Tiranë në mbështetje të UÇK-së, duke theksuar se atje do të jetë si qytetar, jo si politikan.

Balla konfirmoi se kryeministri Edi Rama nuk do të marrë pjesë në protestë me arsyetimin se prezenca e tij do të politizonte ngjarjen./EO

Continue Reading

Të kërkuara