Nëse do të flisnim për disa probleme të përbashkëta që na shqetësojnë në këtë stinë, padyshim që do të ishin: zymtësia, melankolia, dhimbja e kokës etj. Këto simptoma cilësohen ndryshe edhe simptomat e “depresionit të vjeshtës”.

Artikulli më poshtë ju sugjeron disa këshilla për ta kapërcyer atë…

Ndryshimi i stinës

Ditët sa vijnë dhe po bëhen më të shkurtra, shiu u kthye përsëri. Pas diellit dhe të nxehtit erdhi vjeshta, e cila të gjithëve u merr humorin e mirë dhe i bën të zymtë. Ekspozimi më i paktë në diell influencon negativisht në humor. Është llogaritur se rreth 15% e popullsisë vuan nga ndryshimi i sezonit, duke përjetuar një rritje të humorit të keq, dhimbje koke, nervozizëm… pra një “depresion vjeshte”. Nuk është supozim në realitet, se zvogëlimi i intensitetit të dritës ul nivelet e serotoninës në organizëm e ju bën të lodhur, të humbur, madje dhe depresivë.

Simptomat

Depresioni i vjeshtës manifestohet me hipersoninë (gjumë i tepruar që vazhdon për një muaj), uljen e humorit, me rritjen e oreksit, që për pasojë çon në shtim në peshë, humbjen e kënaqësisë, frenim psikomotor, përqendrim të dobët, ndjenjë faji, madje edhe me mendime për vdekjen.

Por si mund të luftohet ky depresion?

Ushqim i shëndetshëm

Duhet mbajtur një regjim i shëndetshëm, pa i “besuar” duhanit, kafeinës dhe pijeve alkoolike për t’ju mbajtur në formë apo humor të mirë. Preferoni ushqime energjike dhe të gjalla. Shijoni produktet e stinës, jo vetëm ju ndihmon të qëndroni në formë, por ju “integron” me periudhën që po jetojmë. Rrushi, dardha, hurmat e agrumet janë ilaçi më i mirë. Edhe perimet ju dhurojnë humorin e mirë, falë përmbajtjes së hekurit, beta-karotenit, luteinës dhe mos harroni bishtajoret. Një supë e mirë me perime jo vetëm furnizon organizmin, por me ngjyrat dhe ngrohtësinë e saj, ju përmirëson ndjesitë e jashtme dhe largon mendimet e trishtuara.

Qëndroni ulur sa më pak të mundeni

Duhet të mos qëndroni ulur shumë, se do të dekurajoheni nga koha e keqe. Edhe pse koha është ashtu duhet të dilni, apo të merreni me diçka, ndërsa qëndroni në shtëpi. Lëvizni gjithmonë.

Jetojeni fundjavën

E shtuna dhe e diela duhet të jetohet sa më shumë. Organizoni fundjavat jashtë, me miqtë ose vetëm, duke vizituar qytete artesh, vende interesante etj. Por një mënyrë e mirë për fundjavat janë edhe qendrat e mirëqenies, të estetikës. Fjala më me vend është të qëndroni aktiv.

Bëni fitnes

Aktiviteti fizik është një nga metodat natyrale më efikase për të luftuar atë që anglezët e quajnë “gjendje e dëshpëruar”. Shumë simulant është ambienti i palestrës, i pëlqyeshëm, i frekuentuar nga shumë persona, me të cilët mund të shkëmbehet ndonjë fjalë, ndërsa koha kalon shumë shpejt. Kështu që lëvizja është një antidot i fuqishëm.

Qeshni

Qeshni edhe kur nuk ju qeshet. Kujtoni situata qesharake, momente të bukura kur ishit të lumtur. Mund të lexoni revista a katalogë për të vendosur se ku do të shkoni me pushime verën e ardhshme. Ndizni qirinj, pini një gotë verë, lexoni një libër, apo shihni një film teksa qëndroni të mbuluar me një batanije të ngrohtë.

Një reaksion kimik i padëmshëm, por i bezdisshëm për lëkurën. Për të shmangur zverdhjen ose gjelbërimin e saj lyeni pjesën e bizhuterisë me shtresë llaku transparent për thonj e pastroni bizhuteritë për të hequr mbetjet e losionit, djersës dhe papastërtive.

Është zhgënjyes kur gjeni unazën, varësen, vathët a byzylykun e përsosur, i mbani gjithë ditën e lëkura juaj nën to bëhet e gjelbër. Pasi të kalojë ndjenja e bezdisjes, pyesni veten: pse ndodh kjo? Përgjigjja është e thjeshtë dhe më poshtë gjeni disa këshilla si ta parandaloni.

Pse lëkura bëhet e gjelbër kur mbani disa bizhuteri?

Bakri është fajtor në shumicën e rasteve. Bizhuteritë prej bakri reagon me djersën, losionet apo produktet tjera në lëkurë dhe të oksidohen.

Gjatë oksidimit ndodhin reaksione kimike që krijojnë një shtresë të gjelbër në sipërfaqen e bizhuterisë, e cila më pas ngjitet mbi lëkurë.

Megjithatë, bakri nuk është gjithmonë arsyeja e vetme.

“Duhet të jemi të kujdesshëm me çdo lloj bizhuterie që nuk është ar nga i pastër se përbërja e saktë e aliazheve nuk është e qartë. Shumë njerëz kanë probleme me niklin po aq sa me bakrin, pasi alergjitë ndaj niklit janë të zakonshme,” tha Tori Dundas, themeluese dhe presidente e True Curated Designs.

Ngjyra e gjelbër nuk është alergji

Shumë e ngatërrojnë këtë dukuri me alergjinë ndaj bakrit, por nuk është e tillë.

“Është e rëndësishme të kuptohet se kjo është reaksion oksidimi, jo alergji e lëkurës. Është shtresë e mbetur që vendoset mbi lëkurë. Mund të fshihet, por ndonjëherë është kokëfortë,” thotë Beatrix Bell nga Beatrixbell Handcrafted Jewelry.

Meqë djersitja është e pashmangshme, është e mundshme që bakri të reagojë me lëkurën. Ka edhe përjashtime: nëse pas mbajtjes së bizhuterive prej bakri shfaqen kruarje apo skuqje, kjo mund të jetë shenjë alergjie.

Si të parandaloni gjelbërimin e bizhuterive?

▪ Lyeni pjesën e bizhuterisë që prek lëkurën me shtresë llaku transparent për thonj, për të krijuar një barrierë.
▪ Pastroni bizhuteritë për të hequr djersën, losionet dhe papastërtitë.
▪ Ruajini në ambient të thatë.
▪ Mbajeni lëkurën sa më të thatë kur mbani bizhuteri.
▪ Shmangni t’i mbani në ditë të nxehta, kur djersitja është më e madhe.
▪ Hiqni bizhuteritë gjatë larjes ose pastrimit.
▪ Preferoni bizhuteri prej çeliku inox, platini ose prej metaleve të çmuara si ari dhe argjendi i pastër. 

6 këshilla për të mbrojtur trurin tuaj nga degradimi që i shkakton koha. Ashtu si çdo makinë të mirë, edhe truri ka nevojë për një farë kujdesi dhe vëmendje teksa koha kalon, për të garantuar që ai të vazhdojë të jetë në gjendje të mirë pune.

Sikur të kishte një manual të vetëm për mirëmbajtjen e tij, që të mund na tregonte sesi të kryhej rregullimi i imët i qarqeve të tij.

Fatkeqësisht, këshillat në dispozicion janë skontradiktore por “BBC Future” ka analizuar disa prej tyre nëpërmjet provave faktike.

Mos humbisni besimin tek aftësitë tuaja

A ju ndodh të ecni vërdallë në dhomë, vetëm për të zbuluar se keni harruar pse gjendeshit atje? Teksa njerëzit plaken, është e lehtë të kuptojnë përmes disa shenjave, se kujtesa e tyre tashmë po venitet. Në fakt, kjo ka po kaq gjasa të ndodhë si për të rinjtë, ashtu edhe për të moshuarit.

Dhe ne nuk duhet të jemi aq të shpejtë, sa të arrijmë në përfundimin më të keq, pasi dyshimet mund të bëhen një vetë-përmbushje e profecisë.

Gjatë 10 viteve të fundit, Daina Turon në Universitetin e Karolinës së Veriut, ka zbuluar se me kalimin e moshës, humbasin besimin në aftësitë tona mendore.

Ne mbështetemi në shumë paterica, si GPS i makinës apo blloku i shënimit në telefon. Duke dështuar të testojmë vetveten, përshpejtojmë rënien tonë.

Pra, nëse ju nguroni në hyrje të një dere, që në fakt nuk e dini se çfarë është, vetëm e shihni atë si një moment që ngacmon kujtesën tuaj.

Mbroni veshët tuaj

Mendja vuan, nëse ajo izolohet nga shqisat, ndoshta duke e tendosur me një vëmendje shtesë, e bllokuar nga stimulimi i dobishëm, humbja e dëgjimit duket se shkakton humbjen e materies gri të trurit. Sipas një studimi, kjo rrit rrezikun e dëmtimit njohës gjatë një periudhe 6-vjeçare me 24 përqind.

Cilado qoftë mosha tuaj, ia vlen që të marrësh parasysh situatat që mund të kontribuojnë në gjendjen e mirë të veshit tuaj. Dëgjimi i muzikës rok me zë të lartë për vetëm 15 sekonda në ditë, do të ishte i mjaftueshëm për të dëmtuar dëgjimin tuaj; madje edhe duke përdorur një tharëse flokësh për 15 minuta në ditë, mund të dëmtoni qelizat e vogla që perceptojnë tingujt.

Nëse mendoni se mezi dëgjoni, kërkoni ndihmë mjekësore duke prekur problemin në rrënjë, çka mund të frenojë dobësimin e mëtejshëm të dëgjimit.

Mësoni një gjuhë të huaj ose një instrument muzikor

Në vend të ndonjë trajnimi të pavlerë të trurit apo zgjidhjes së një fjalëkryqi, merrni në konsideratë një stërvitje më ambicioze mendore, si të mësuarit e pianos apo fillimi i përvetësimit të një gjuhë të re. Të dyja mbështeten tek një grup i gjerë aftësish, duke ushtruar kujtesën, vëmendjen, perceptimin tuaj ndijor dhe kontrollin motorik, teksa përpiqeni të përballoni shkallë të reja vështirësish ose tingujt e panjohur të fjalëve të reja.

Muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për të vuajtur nga skleroza

Kjo praktikë duhet të t’iu ndihmojë për t’u bërë më të shkathët, me përfitime që zgjasin deri në moshën e thyer. Një studim vitin e kaluar, zbuloi se muzikantët kanë 60 përqind më pak gjasa për t’u prekur nga skleroza, sesa njerëzit që nuk luajnë asnjë instrument muzikor; një tjetër studim tregoi se mësimi i një gjuhë tjetër, mund të vonojë me 5 vjet fillimin e sëmundjes së Alzaimerit.

Duke e nxitur veten në këtë mënyrë ju ndihmon të vlerësoni aftësitë aktuale, nëse zbuloni se puna juaj është kërkuese, sa nuk ju lejon të përfitoni një aftësi të re, konsiderojeni veten me fat :profesionet më stimuluese, duket se i ndihmojnë njerëzit të ruajnë fuqitë mendore, edhe pse përfitimet nuk mund të zgjasin.

Shmangni ushqimet e rënda

Obeziteti mund të dëmtojë në shumë mënyra trurin. Rritja e nivelit të kolesterolit në arterie, mund të kufizojë rrjedhën e gjakut në tru, duke e privuar nga ushqimi dhe oksigjeni për të cilinka nevojë për të funksionuar. Për më tepër, neuronet janë të ndjeshme ndaj nivelit të hormonit insulinë.

Një dietë e rregullt me ëmbëlsira, ushqim kalorifik prishë sinjalizimin e insulinës, duke shkaktuar një reaksion zinxhir që shkakton krijimin në tru të pllakave vdekjeprurëse. Lajm i mirë është se disa ushqyes – si omega 3, acidet yndyrore dhe vitaminat D dhe B12, riparojnë dëmtimet në tru që lidhen me plakjen.

Kjo mund të shpjegojë arsyen, pse njerëzit e moshuar që hanë sipas një diete tipike mesdhetare, priren të shfaqin të njëjtat aftësi njohëse si njerëzit që janë 7 vite e gjysmë më të rinj.

Ndërtoni trupin tuaj

Bëjmë dallim ndërmjet trurit e muskulit. Fitimi i formave të mira, është një nga mënyrat më të sigurta për të ndërtuar mendjen. Aktiviteti jo vetëm që mundëson qarkullim të mirë të gjakut, shkakton rritje të nivelit të proteinave “faktori i rritjes nervore”, që stimulojë rritjen e mirëmbajtjen e lidhjeve nervore.

Përfitimet duken se shtrihen që nga djepi deri në varr: fëmijët që ecin në këmbë për të shkuar në shkollë, marrin nota më të mira, ndërsa shëtitja duket se rrit përqendrimin dhe kujtesën e pensionistit. Një shumëllojshmëri e gjerë ushtrimesh mund të ndihmojë, nga ushtrimet e lehta aerobike, te stërvitja përmes ngritjes së peshave dhe badibilldingut; thjesht zgjidhni një regjim trajnimi, që i përshtatet palestër tuaj aktuale.

Organizoni festa sikur të ishit 21-vjeç

E thënë thjesht, njerëzit janë qenie sociale, miqtë e të afërmit na stimulojnë sfidojnë të provojmë eksperienca të reja, na lehtësojnë stresin dhe pakënaqësitë.

Një studim mbi 70-vjeçarët zbuloi se individët më aktivë në aspektin shoqëror, kishin 70 përqind më pak gjasa të përjetonin rënien e aftësisë gjatë një periudhe prej 12 vjetësh, në krahasim me njerëzit me jetë më pak aktive sociale. Nga kujtesa te vëmendja në shpejtësinë e ërpunimit mendor, duket se përfiton nga kontaktet të rregullta me njerëzit e tjerë. Shkencëtarët dyshojnë se nuk ka asnjë plumb magjik për të trajnuar trurin tuaj.

Njerëzit që mplaken më mirë, kanë mënyrë jetese që përfshin pak nga të gjitha:një dietë të larmishme, aktivitete stimuluese, dhe një rreth miqsh të dashur.

Dhe, kjo nuk është një recetë për një tru të zgjuar, sesa për një jetë të shëndetshme dhe të lumtur.