Rrjeti i OJQ-ve për Avancimin e të Drejtave të Komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian, ka kërkuar veprime konkrete nga institucionet për luftimin e diskriminimit dhe sfidave me të cilat përballen këto komunitete në Kosovë. Përmes një deklarate publike, u bë thirrje që të respektohen të drejtat e njeriut, në fokus të veçantë ato të komuniteteve Rom, Ashkali dhe Egjiptian.

Zëdhënësja e këtij rrjeti të OJQ-ve, Kiki Rrahmani, tha se institucionet duhet të zhvillojnë politika të punësimit për këto komunitete.

Ajo tha se vetëm vitin e kaluar kanë evidentuar mbi 70 raste të diskriminimit ndaj këtyre tri komuniteteve jo shumicë. Sipas saj, këto raste theksojnë nevojën për një reagim të menjëhershëm dhe të qëndrueshëm të institucioneve për të parandaluar përsëritjen e tyre.

“Këto raste theksojnë nevojën për një reagim të menjëhershëm dhe të qëndrueshëm nga institucionet për të parandaluar përsëritjen e tyre. Rrjeti ynë bën thirrje për zbatimin efektiv të ligjit kundër diskriminimit, sigurimi i mundësive të barabarta për çdo qytetarë pa marrë parasysh përkatësinë etnike. Përmirësimin e mekanizmave të monitorimit dhe ndëshkimit. Ne theksojmë nevojën për mekanizma më të fuqishëm që të monitorojnë dhe ndëshkojnë rastet e diskriminimit institucional… Investime në arsim dhe programe mbështetëse për të siguruar që fëmijët e komuniteteve të kenë qasje më të barabartë në arsimim cilësor. Zhvillime të politikave të punësimit, përfshirja e kuota të punësimit dhe programeve për të mundësuar pozicionim ekonomik të komuniteteve”, tha ajo.

Detaje për rastet e diskriminimeve, dha drejtoresha e këtij rrjeti të OJQ-ve, Vesa Batalli.

“Një prej rasteve të diskriminimit sidomos në arsim ka qenë rasti në Pejë, me nxënësit e një shkolle të cilët nuk kanë marrë pjesë në festën e abetares…Rastet e tilla marrin vëmendjen prej institucioneve vetëm atëherë kur bëhen publike prej mediave. E njëjta ka ndodhur edhe në Ferizaj, ku janë therur me thikë tre persona të komuniteteve jo shumicë prej një personi i cili sapo ishte liruar nga burgu. Kjo ka qenë me motive etnike….Ka tendencë edhe institucionet në një formë me ruajt qetësinë dhe mos me reagua dhe me bërë senet e mëdha”, tha ajo.

Megjithatë, ajo tha se pjesëmarrja e fëmijëve të komuniteteve në arsim është në rritje, mirëpo ende ka tendencë që prej klasës së gjashtë dhe në shkollë të mesme fëmijët nga këto tri komunitete të braktisin shkollimin.

Sipas saj, diskriminimi i fëmijëve në shkolla ndodh më shumë nga bashkëmoshatarët e tyre shqiptar sesa nga mësimdhënësit.

“Pjesëmarrja e fëmijëve të komuniteteve në arsim qoftë në fillor dhe atë të mesëm është në rritje. Diku rreth 87 për qind ka qenë pjesëmarrja e fëmijëve të komuniteteve në shkolla fillore. Rënia vjen në vazhdimësi në shkollën e mesme, apo prej klasës së pestë apo gjashtë kemi një braktisje të shkollës. Në parim pjesëmarrja është në rritje. Në teren kemi pa sfida dhe ankesa të nxënësve që përjetojnë diskriminim jo nga mësimdhënësit por nga fëmijët e komunitetit shumicë”, theksoi ajo.

Mes tjerash, u kërkua edhe nga mediat të shmangin përdorimin stereotipave për këto tri komunitete.

Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani ka përkujtuar 24 banorët që u vranë në masakrën e Likoshanit dhe Qirezit.

“Më 28 shkurt 1998, regjimi gjenocidal i Millosheviqit kreu një nga aktet më të rënda të terrorit shtetëror, duke vrarë mizorisht 24 banorë të Likoshanit dhe Qirezit, në vatrën e rezistencës, në Drenicë. Aty ku dhimbja dhe guximi u ndërthurën, vajzat dhe djemtë e UÇK-së, bënë sakrificën më të madhe për çlirimin e Kosovës, ndaj në këtë 27-vjetor nderojmë me respekt të thellë ata që ranë për liri’, ka shkruar Osmani.

Masakra në Likoshan dhe Qirez, ajo ka thënë se mbetet një dëshmi e brutalitetit të ushtruar mbi popullin tonë, por edhe një moment kur vendosmëria për liri u bë e pathyeshme.

“Kujtimi për martirët mbetet i gjallë, ndërsa amaneti i tyre na obligon të vazhdojmë kërkimin e drejtësisë!”, ka shkruar Osmani.

Përfaqësimi i komuniteteve në Kuvendin e Kosovës bëhet në kuadër të ulëseve të garantuara, 20 sosh. Komuniteti me më së shumti deputetë është ai serb me 10 mandate. Në organin më të lartë legjislativ, komuniteti rom, ashkali dhe egjiptian ka të garantuara nga një ulëse dhe një (1) vend shtesë i jepet njërit nga këto tri komunitete që ka numrin më të madh të votave të përgjithshme. Ndërkaq, komuniteti boshnjak ka të garantuara tri ulëse, ai turk dy ulëse dhe komuniteti goran një ulëse.

Ndarja e ulëseve në Kuvendin e Kosovës parashihet sipas Ligjit për Zgjedhjet e Përgjithshme në Republikën e Kosovës, gjegjësisht sipas nenit 111.1.

Në rezultatet e deritanishme të Lista Serbe me mbi 38 mijë vota ka siguruar nëntë ulëse në Kuvendin e Kosovës.

Pas saj radhiten partitë e komunitetit egjiptian, Iniciativa e Re Demokratike e Kosovës me mbi 4 mijë vota dhe Partia Liberale Egjiptiane me mbi 2400 vota, ku janë siguruar dy mandate.

Komuniteti Boshnjak ka siguruar tri ulëse, ku “Nova Demokratska Stranka” ka marrë 3599 vota, “Koalicija Vakat” 3255 vota dhe “Socijaldemokratska Unija” është votuar nga 2531 qytetarë.

Dy ulëse ka siguruar “Kosova Demokratik Türk Partisi” nga komuniteti turk, e cila ka grumbulluar 4699 vota.

Komuniteti rom do të përfaqësohet nga Partia Rome e Bashkuar e Kosovës, e cila ka 1261 vota.

Partia e Ashkalinjëve për Integrim ka siguruar një mandat me 1821 vota, ndërkaq “Jedinstvena Goranska Partija” ka një mandat me 1673 vota.

Vullnet Bugaqku nga Instituti Demokratik i Kosovës (KDI) tregon procedurat e ndarjes së ulëseve për komunitetet në Kuvend.

“Kemi një specifikë në sistemin tonë ligjor dhe kushtetues faktin që ndarja e vendeve për partitë e komuniteteve jo shumicë është planifikuar dhe është standard tashmë edhe sipas kushtetutës që të jetë nëpërmjet përfaqësimit në kuadër të vendeve të garantuara. Dhe në këtë rast i bie që komuniteti serb të përfaqësohet me gjithsejtë 10 vende të garantuara në Parlamentin e Kosovës. Pra, partitë e komuniteteve jo-shumicë që garojnë në zgjedhje nuk kanë nevojë të kalojnë pragun zgjedhor që të përfaqësohen në Kuvendin e Kosovës, përjashtimisht nga partitë e shumicës shqiptare”, deklaron Bugaqku.

Përfaqësimi i komuniteteve në parlament, siç shton Bugaqku, është e përcaktuar me Kushtetutën e Kosovës.

“Mënyra e përfaqësimit është e sqaruar sipas Kushtetutës së Republikës së Kosovës. Komuniteti serb është i përfaqësuar me 10 vende të garantuara në Kuvendin e Kosovës. Komuniteti rom, ashkali dhe egjiptian e kanë të garantuara secila prej tyre nga një ulëse në Kuvendin e Kosovës, përpos në ato raste siç thotë edhe vet Kushtetuta që nëse gjatë numërimit të votave rezulton që njëra nga këto komunitetet ka fituar ulëse më shumë se komuniteti tjetër, atëherë i takon edhe një ulëse shtesë, plus një ulëse karshi asaj që i ka të garantuara. Kurse komuniteti boshnjak i ka të garantuara tri vende në Parlamentin e Kosovës, komuniteti turk dy ulëse dhe komuniteti goran një ulëse”, u shpreh ai.

Kuvendi ka 120 deputetë, ku 20 prej tyre janë të garantuara për përfaqësim të komuniteteve që nuk janë shumicë në Kosovë

Zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi ka konfirmuar se ka filluar numërimi i fletëvotimeve nga votimi përmes postës.

“Mund t’iu konfirmoj se në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve është duke vazhduar numërimi i vendvotimeve të fundit nga votimi në përfaqësi diplomatike dhe tani kemi filluar edhe numërimin e fletëvotimeve nga votimi përmes postës”, ka thënë ai.