Kulturë

Kolë Idromeno, mjeshtri i pikturës shqiptare

Published

on

Sot mbushen 85 vite që mjeshtri i pikturës shqiptare, Nikolla (Kolë) Idromeno, u nda nga jeta. Edhe pas më shumë se një shekulli, emri i tij mbetet një ndër më të shquarit në historinë e artit shqiptar. Ai është një artist universal, i njohur për shkrimet e tij në shumë fusha, nga piktura deri tek arkitektura, skulptura, fotografia, muzika dhe inxhinieria.

Kolë Idromeno është përjetësuar si një nga figurat më të kompletuara dhe më të rëndësishme që ka pasur Shqipëria. Si piktor, ai ka realizuar vepra që janë themel i traditës të pikturës shqiptare të shekujve XIX-XX, ndërsa si skulptor e arkitekt ka lënë pas shumë vepra të rëndësishme, përfshirë ndërtime që ende sot mbajnë shenjën e tij të padiskutueshme në qytetin e Shkodrës. Për të, është thënë se ishte gjithçka që një artist mund të ishte, dhe më shumë se kaq një krijues që u bë njëkohësisht frymëzim dhe udhërrëfyes për brezat që pasuan.

Një nga pikturat më të njohura të Idromenos, “Motra Tone”, është quajtur nga kritikët e artit si “Xhokonda shqiptare”, duke e krahasuar figurën e saj me krijimin më të njohur të Leonardo da Vincit. Kjo vepër, si dhe shumë të tjera si “Autoportret”, “Portreti i së shoqes”, “Portret i Mati Kodhelit”, “Dy rrugët” dhe “Dasma shkodrane”, pasqyrojnë qartë thelbin e një piktori që depërton thellë në shpirtin e njeriut dhe kulturën shqiptare.

Idromeno lindi më 15 gusht 1860 në Shkodër, në një familje me origjinë nga Parga, në Çameri, dhe është njohur si “Piktor i Popullit”. Gjatë karrierës së tij, ai ka realizuar piktura, skulptura dhe ndihmoi në krijimin e një arkitekture të re për Shkodrën, ku lëvizi kufijtë e stilit dhe ngjyrës, duke sjellë në këtë qytet një frymë të re, më të hapur ndaj ndikimeve perëndimore.

Një aspekt tjetër i rëndësishëm i trashëgimisë së Idromenos është angazhimi i tij në kinematografi. Ai ishte i pari që solli shfaqjet kinematografike në Shqipëri, duke sjellë një pasuri të re kulturore për shoqërinë shqiptare. Më 1919, ai realizoi shfaqjet e para të filmit, që paraqitën një hap të rëndësishëm në zhvillimin e arteve vizuale në vend.

Në fushën e pikturës, Idromeno ishte themelues i shkollës realiste të pikturës shqiptare të shekujve XIX-XX, një periudhë që përkonte me Rilindjen dhe Pavarësinë e Shqipërisë. Piktura e tij “Motra Tone” (1883), e konsideruar si një nga krijimet më të rëndësishme të realizmit shqiptar, është një simbol i shprehjes së thellë të ndjenjave dhe pasqyrë e jetës dhe dashurisë për popullin shqiptar.

Përveç kontributit të tij në art, Idromeno kishte gjithashtu një ndikim të thellë në zhvillimin e infrastrukturës dhe arkitekturës. Me projektet e tij, ai ka lënë një pasuri të paçmuar të ndërtimeve, shumë prej të cilave janë ende në përdorim në Shkodër. Në total, ai ka realizuar më shumë se 60 projekte ndërtesash private dhe publike, duke e transformuar qytetin e tij të lindjes në një qendër me arkitekturë unike dhe tërheqëse.

Kolë Idromeno ka vdekur më 12 dhjetor 1939, por kontributi i tij në artin shqiptar dhe kulturën botërore është i paharrueshëm. Mjeshtri i pikturës shqiptare mbetet një pikë referimi për artistët dhe pasuesit e tij, dhe do të kujtohet gjithmonë si një nga personalitetet më të rëndësishme që ka mbushur me ngjyrë dhe thellësi historinë e artit shqiptar./UBTNews/

Kulturë

Botohen veprat e Xhemail Mustafës, një jetë e përkushtuar për dijen dhe atdheun

Published

on

Në Bibliotekën “Hivzi Sulejmani” në Prishtinë u promovua kompleti i veprave të Xhemail Mustafës (1953-2000) në pesë vëllime, botuar nga PEN-Qendra e Kosovës.

Ky komplet përfshin veprat: “Një lutje për Prishtinën”, “Mrekullia e shkrimit”, “Metafora e absurdit”, “Trumfi i mendjes” dhe “Iluzionet e politikës”, dhe është përgatitur nën kujdesin e bashkëpunëtorit të tij, Ibrahim Berisha.

Gjatë promovimit u diskutua për jetën dhe veprën e intelektualit Xhemail Mustafa, njohur si njeri i letrave, ndër iniciatorët dhe themeluesit e LDK-së, bashkëpunëtor i Presidentit Ibrahim Rugova, i cili u vra para shtëpisë së tij në Prishtinë para 25 vitesh.

Në panelin diskutues morën pjesë ish-Presidenti Fatmir Sejdiu, gazetari Avni Spahiu, profesori Sali Bashota, Ibrahim Berisha dhe Muhamet Hamiti, të cilët vlerësuan lart kontributin intelektual dhe veprimtarinë atdhetare të Mustafës.

Ibrahim Berisha theksoi se vepra e Xhemail Mustafës spikat për autenticitet, thellësi përmbajtësore dhe stil të qartë. Prof. Sali Bashota vuri në dukje rëndësinë e veprës “Një lutje për Prishtinën”, si një nga veprat më të rëndësishme për sfidat që ka përjetuar vendi.

Po ashtu, gazetari Avni Spahiu dhe profesori Muhamet Hamiti theksuan se vepra e Mustafës duhet të lexohet dhe rilexohet, duke reflektuar dimensionin e gjerë të krijimtarisë së tij intelektuale.

Përndryshe, Xhemail Mustafa ishte gazetar, publicist dhe këshilltar politik, një nga figurat më të shquara intelektuale shqiptare në Kosovë, dhe një ndër penat më të fuqishme të LDK-së. Ai u vra më 23 nëntor 2000 pranë banesës së tij në Prishtinë. /A.Z/Foto: Besnik Hamiti/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Maratona e Vlorës mbledh 400 vrapues nën moton “Vrapojmë për Pavarësinë”

Published

on

Në qytetin bregdetar të Vlorës u mbajt një nga ngjarjet sportive më të rëndësishme të vitit – Maratona e Vlorës, e cila këtë vit u zhvillua nën moton “Vrapojmë për Pavarësinë”.

Rreth 400 vrapues nga Shqipëria dhe vende të ndryshme të botës iu bashkuan aktivitetit që u organizua në kuadër të festimeve të Nëntorit.

Kryeministri Edi Rama publikoi momente nga atmosfera energjike e maratonës, e cila shënoi mbylljen e festimeve të Pavarësisë në qytet.

Edhe pse moti ishte me reshje shiu, tradita e fund-nëntorit në Vlorë vijoi me tre gara: 5 km, 10 km dhe 21 km.

Fitues në distancën prej 21 kilometrash, në edicionin e pestë të maratonës, u shpall atleti ukrainasi Bogdan Simonoviç.

Eventi u organizua nga Bashkia Vlorë dhe u përshëndet nga kryetarja Brunilda Mersini dhe presidenti i KOKSH-it, Fidel Ylli, të cilët vlerësuan pjesëmarrjen e lartë dhe rëndësinë e këtij aktiviteti sportiv për promovimin e qytetit. /atsh/ ubt news/

Continue Reading

Kulturë

Orkestra “Amadeus” promovon Kosovën në skenat më të njohura botërore

Published

on

Orkestra “Amadeus” nga Prishtina ka konfirmuar pjesëmarrjen në dy festivale ndërkombëtare orkestrash që do të zhvillohen në Spanjë dhe Çeki gjatë vitit 2026.

Ky sukses vjen pas fitimit të Çmimit të Argjendtë dhe vendit të dytë në botë në një konkurs të mbajtur në Vjenë.

Nxënësit dhe të rinjtë do të përfaqësojnë Kosovën në skena evropiane, duke ndarë talentin e tyre me orkestrat më të mira nga e gjithë bota.

Orkestra thekson se pas çdo performancë qëndrojnë orë të gjata prove, përkushtim i prindërve, mësuesve dhe vetë nxënësve.

  Për të mundësuar pjesëmarrjen, Orkestra “Amadeus” bën thirrje për mbështetje nga institucionet shtetërore e komunale.

“Ftojmë të gjithë të bashkohen në këtë nismë, për t’u dhënë nxënësve tanë mundësinë të përfaqësojnë Kosovën në skenat evropiane,” thuhet në njoftimin e orkestrës. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Kultura dhe tradita në Pogradeci rikthen varietetet autoktone të rrushit

Published

on

Pogradeci po ringjall varietetet autoktone të rrushit si Muskat Kanell, Gëms dhe veçanërisht Serina e Bardhë, falë projektit Typic-al, i financuar nga Qeveria Italiane përmes Agjencisë Italiane për Bashkëpunim dhe Zhvillim (AICS), dhe i zbatuar nga CIHEAM Bari në bashkëpunim me Ministrinë e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural.

Kryetari i Bashkisë së Pogradecit, Ilir Xhakolli, deklaroi se projekti nuk është i kufizuar vetëm në identifikimin dhe ruajtjen e varieteteve tradicionale të rrushit, por përfshin edhe financimin për blerjen e makinerive bujqësore moderne dhe pajisjeve teknologjike.

Kjo i mundëson fermerëve të punojnë me mjete më efikase dhe sipas standardeve europiane.

Projekti mbështeti krijimin e një strukture bashkëpunimi midis fermerëve përmes shoqërive bujqësore, duke ndihmuar në uljen e kostove të prodhimit, ndarjen e teknologjisë së avancuar, përfitimin nga trajnimet profesionale të ofruara nga ekspertët e CIHEAM Bari dhe MBZHR.

Përfitimet për komunitetin rural janë të dukshme: rritje e prodhimit të rrushit autokton, rikthim i kultivimit të varieteteve të rralla, akses më i mirë në treg, rritje e të ardhurave dhe krijim i mundësive të reja për punësim në sektorin bujqësor dhe atë të agro-përpunimit.

Ky projekt përfaqëson një shembull të bashkëpunimit të suksesshëm midis institucioneve shqiptare dhe partnerëve ndërkombëtarë. Bashkëpunimi me Italinë, CIHEAM Bari dhe Ministrinë e Bujqësisë riafirmon përkushtimin për të mbështetur fermerët e Pogradecit, për të ruajtur biodiversitetin dhe për të zhvilluar një bujqësi më të qëndrueshme dhe konkurruese.

Krijimi i SHBB Grabovicë dhe bashkimi i fermerëve konsiderohet si një hap i rëndësishëm drejt forcimit të kapaciteteve të prodhuesve lokalë.

Përfaqësuesit e projektit theksuan se vetëm përmes bashkëpunimit, fermerët mund të përfitojnë më shumë nga programet e BE-së dhe projektet e mbështetura nga qeveria shqiptare. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara