

Kulturë
Kolë Idromeno, mjeshtri i pikturës shqiptare
Published
10 months agoon
By
EAd SulSot mbushen 85 vite që mjeshtri i pikturës shqiptare, Nikolla (Kolë) Idromeno, u nda nga jeta. Edhe pas më shumë se një shekulli, emri i tij mbetet një ndër më të shquarit në historinë e artit shqiptar. Ai është një artist universal, i njohur për shkrimet e tij në shumë fusha, nga piktura deri tek arkitektura, skulptura, fotografia, muzika dhe inxhinieria.
Kolë Idromeno është përjetësuar si një nga figurat më të kompletuara dhe më të rëndësishme që ka pasur Shqipëria. Si piktor, ai ka realizuar vepra që janë themel i traditës të pikturës shqiptare të shekujve XIX-XX, ndërsa si skulptor e arkitekt ka lënë pas shumë vepra të rëndësishme, përfshirë ndërtime që ende sot mbajnë shenjën e tij të padiskutueshme në qytetin e Shkodrës. Për të, është thënë se ishte gjithçka që një artist mund të ishte, dhe më shumë se kaq një krijues që u bë njëkohësisht frymëzim dhe udhërrëfyes për brezat që pasuan.
Një nga pikturat më të njohura të Idromenos, “Motra Tone”, është quajtur nga kritikët e artit si “Xhokonda shqiptare”, duke e krahasuar figurën e saj me krijimin më të njohur të Leonardo da Vincit. Kjo vepër, si dhe shumë të tjera si “Autoportret”, “Portreti i së shoqes”, “Portret i Mati Kodhelit”, “Dy rrugët” dhe “Dasma shkodrane”, pasqyrojnë qartë thelbin e një piktori që depërton thellë në shpirtin e njeriut dhe kulturën shqiptare.
Idromeno lindi më 15 gusht 1860 në Shkodër, në një familje me origjinë nga Parga, në Çameri, dhe është njohur si “Piktor i Popullit”. Gjatë karrierës së tij, ai ka realizuar piktura, skulptura dhe ndihmoi në krijimin e një arkitekture të re për Shkodrën, ku lëvizi kufijtë e stilit dhe ngjyrës, duke sjellë në këtë qytet një frymë të re, më të hapur ndaj ndikimeve perëndimore.
Një aspekt tjetër i rëndësishëm i trashëgimisë së Idromenos është angazhimi i tij në kinematografi. Ai ishte i pari që solli shfaqjet kinematografike në Shqipëri, duke sjellë një pasuri të re kulturore për shoqërinë shqiptare. Më 1919, ai realizoi shfaqjet e para të filmit, që paraqitën një hap të rëndësishëm në zhvillimin e arteve vizuale në vend.
Në fushën e pikturës, Idromeno ishte themelues i shkollës realiste të pikturës shqiptare të shekujve XIX-XX, një periudhë që përkonte me Rilindjen dhe Pavarësinë e Shqipërisë. Piktura e tij “Motra Tone” (1883), e konsideruar si një nga krijimet më të rëndësishme të realizmit shqiptar, është një simbol i shprehjes së thellë të ndjenjave dhe pasqyrë e jetës dhe dashurisë për popullin shqiptar.
Përveç kontributit të tij në art, Idromeno kishte gjithashtu një ndikim të thellë në zhvillimin e infrastrukturës dhe arkitekturës. Me projektet e tij, ai ka lënë një pasuri të paçmuar të ndërtimeve, shumë prej të cilave janë ende në përdorim në Shkodër. Në total, ai ka realizuar më shumë se 60 projekte ndërtesash private dhe publike, duke e transformuar qytetin e tij të lindjes në një qendër me arkitekturë unike dhe tërheqëse.
Kolë Idromeno ka vdekur më 12 dhjetor 1939, por kontributi i tij në artin shqiptar dhe kulturën botërore është i paharrueshëm. Mjeshtri i pikturës shqiptare mbetet një pikë referimi për artistët dhe pasuesit e tij, dhe do të kujtohet gjithmonë si një nga personalitetet më të rëndësishme që ka mbushur me ngjyrë dhe thellësi historinë e artit shqiptar./UBTNews/
Magazinë
Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI
Published
13 hours agoon
September 30, 2025By
UBT News
Spotify ka njoftuar një operacion të gjerë kundër keqpërdorimit të inteligjencës artificiale, duke bërë të ditur se gjatë vitit të kaluar ka hequr më shumë se 75 milionë këngë “spam”.
Sipas kompanisë, ky hap synon të mbrojë artistët nga paraqitjet e rreme, mashtrimet dhe përmbajtja e dobët e gjeneruar nga AI. Spotify ka prezantuar gjithashtu rregulla dhe mjete të reja që synojnë të mbrojnë identitetin e artistëve dhe të rrisin transparencën për dëgjuesit.
Këto masa vijnë në një kohë kur teknologjia gjenerative e AI po ndryshon rrënjësisht industrinë e muzikës, duke sjellë shqetësime për përmbajtje të padëshiruar, vokale “deepfake” dhe publikime mashtruese.
Spotify ka miratuar politikë të re që ndalon klonimin e zërit të artistëve dhe incizimet “deepfake”, përveç rasteve kur ato janë të licencuara zyrtarisht. Kompania po merr masa për të ndaluar publikimet e rreme që paraqiten si krijime të artistëve të tjerë.
Për të parandaluar manipulimet, këtë vjeshtë Spotify prezanton një sistem të ri që identifikon përmbajtjen e padëshiruar.
Ky filtër do të zbulojë llogaritë që përdorin taktika të tilla si duplikimet, këngët shumë të shkurtra dhe strategjitë mashtruese, duke i ndaluar këto materiale nga rekomandimet e platformës. Gjithashtu, Spotify mbështet standardin e ri për etiketimin e përmbajtjes së krijuar me AI, që u lejon artistëve dhe shtëpive botuese të tregojnë se si është përdorur gjatë krijimit të një kënge, qoftë tek vokalet apo instrumentalet.
Etiketat do të shfaqen direkt në aplikacion, sipas informacionit të dhënë nga distributorët dhe partnerët.
Që nga qershori, përdoruesit e Spotify vunë re një grup të ri të quajtur The Velvet Sundown, dhe shumë dyshuan se ishte i krijuar nga AI.
Megjithëse grupi e mohoi këtë në rrjetet sociale, më vonë u zbulua se këngët ishin vërtet të gjeneruara nga inteligjenca artificiale, duke treguar se publiku nuk është gjithmonë i lehtë për t’u mashtruar. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Premiera e “Bukuria e gomarit” në Festivalin e Filmit në Cyrih
Published
16 hours agoon
September 30, 2025By
UBT News
Filmi dokumentar-artistik “Bukuria e gomarit”, i mbështetur nga Qendra Kinematografike e Kosovës, ka pasur premierën e tij në Festivalin prestigjioz të Filmit në Cyrih.
Ky produksion sjell një reflektim të ndjerë mbi brishtësinë e kujtesës, duke ndërthurur elementin dokumentar me një gjuhë vizuale që ngjan me përrallën.
Filmi mban firmën e regjisores dhe skenaristes Dea Gjinovci, ndërsa producent është Ilir Hasanaj. Në rolet kryesore paraqiten Asllan Gjinovci dhe Leart Gjinovci, të shoqëruar nga aktorë të tjerë nga Makermali dhe Skenderaj.
Në ekipin krijues veçohen emra të njohur si Samir Karahoda dhe Samir Ljuma në kinematografi, Valmira Hyseni në produksion, si dhe një grup i gjerë profesionistësh nga Kosova, Zvicra, Franca dhe SHBA. Muzikën origjinale e ka realizuar Gael Kyriakidis me vokale arbëreshe, ndërsa për ngjyrat është kujdesur Raphaël Dubach.
Filmi është bashkë-produksion i Astrae Productions, Unseen Films, Haut et Court Doc, Facet (US) dhe RTS, me mbështetje nga institucione të rëndësishme si Suissimage, Sundance Documentary Fund, Cineforom, Qendra Kinematografike e Kosovës, si dhe nga komuna të ndryshme në Kosovë e Zvicër.
Përndryshe, premiera në Cyrih u prit me interes të madh, duke shënuar një hap të rëndësishëm për prezencën e kinematografisë kosovare në arenën ndërkombëtare. /A.Z/UBT News/
Lifestyle
30 shtatori – Dita Kombëtare e dashurisë për njerëzit
Published
19 hours agoon
September 30, 2025By
UBT News
Çdo vit, më 30 shtator, shënohet Dita Kombëtare e Dashurisë për Njerëzit (National Love People Day), një ditë që promovon dashurinë pa kushte dhe mirësinë njerëzore.
Ajo na fton të japim dashuri pa pritur asgjë në këmbim, duke nxjerrë në pah vlerat universale që na bashkojnë pavarësisht prejardhjes, besimit apo bindjeve tona.
Kjo ditë u shpall për herë të parë në vitin 2017 nga New Life Covenant Church në Çikago, me synimin për të përhapur idenë se dashuria duhet të praktikohet çdo ditë dhe ndaj kujtdo.
Qëllimi i saj është të frymëzojë njerëzit të tregohen zemërgjerë, të ndihmojnë komunitetin dhe të ndërtojnë marrëdhënie të bazuara në respekt e mirëkuptim.
Dashuria pa kushte është vlerë që gjendet në shumë tradita fetare e praktika shpirtërore, por kjo ditë na kujton se ajo duhet të reflektohet edhe në përditshmëri: një gjest i vogël mirësie, një fjalë mbështetjeje apo një akt solidariteti mund të ndryshojë ditën e dikujt dhe të krijojë një zinxhir pozitiv tek të tjerët.
Si mund ta shënojmë këtë ditë?
Duke shprehur mirënjohje për njerëzit pranë nesh.
Duke ndihmuar ata që kanë nevojë.
Duke dhuruar kohë, buzëqeshje apo fjalë të ngrohta.
Duke përhapur dashuri pa kushte në familje, shoqëri dhe komunitet.
Në një botë shpesh të mbushur me ndarje e tensione, 30 shtatori na rikujton se dashuria dhe humanizmi mbeten forcat më të fuqishme për të kapërcyer çdo pengesë. /A.Z/UBT News/
Kulturë
Edi Rama për Ditën e Trashëgimisë: Një pasuri që lidh të kaluarën me të ardhmen
Published
2 days agoon
September 29, 2025By
UBT News
Kryeministri i Shqipërisë, Edi Rama, ka përkujtuar Ditën Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore me një mesazh të veçantë dhe një dedikim mbi rëndësinë e saj për identitetin kombëtar.
Ai ndau me publikun pamje që përfaqësojnë motive tradicionale shqiptare, duke theksuar se kjo trashëgimi është një pasuri e çmuar që lidhet ngushtë me rrënjët, historinë dhe shpirtin e popullit tonë.
”Sot kremtojmë Ditën Kombëtare të Trashëgimisë Kulturore, një ditë që na kujton pasurinë më të çmuar të identitetit tonë kombëtar. Trashëgimia jonë kulturore është lidhja jonë me të kaluarën, një pasqyrë e historisë dhe frymëzim për të ardhmen. Ajo na kujton rrënjët tona, traditat e gjyshërve, dhe forcon lidhjen me shpirtin e vendit tonë. Ruajtja dhe vlerësimi i saj nuk është vetëm një detyrë historike, por edhe një angazhim për të kultivuar krenarinë dhe për të trasmetuar gjallërinë e kulturës shqiptare brez pas brezi”, shkroi Rama.
Ai theksoi se ruajtja e trashëgimisë kulturore është një detyrë kolektive që kërkon bashkëpunim dhe vëmendje nga të gjithë qytetarët, institucionet dhe komunitetet, duke e bërë këtë ditë një mundësi për të reflektuar mbi vlerat që na lidhin si komb. /A.Z/UBT News/

Parashikimi i motit

Vazhdon sot procesi gjyqësor në Hagë

Spotify heq masivisht përmbajtjen e krijuar nga AI

Flet drejtori i KH Rahovecit: Vendimi për të na përjashtuar nga palestra i pakuptimtë

Facebook dhe Messenger me rregulla të reja

Studimi: Edhe pse e ëmbël, mangoja ul rrezikun e diabetit

Bashkimi kërkon suksesin historik në Evropë

UBT hap thirrjen për pjesëmarrje në Konferencën Ndërkombëtare të Gazetarisë, Medias dhe Komunikimit 2025

Madonna rrëfen përvojën tronditëse me infeksionin bakterial
Të kërkuara
-
Aktualitet1 month ago
Profesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Aktualitet2 months ago
BSc në Shëndet Publik dhe Shkenca Mjekësore në UBT – Investim për të ardhmen e shëndetit të popullatës
-
Kërkime3 months ago
Profesori i UBT-së, Musa Sabedini, publikon punim shkencor në revistën ndërkombëtare JGPSCD në SHBA
-
Aktualitet3 months ago
UBT sjell për herë të parë në Kosovë ekspozitën kushtuar vizionarit dhe inxhinierit Karl Gega