Kulturë

Kinemaja në zi: Vdes David Lynch, mjeshtri i simbolizmit të errët

Published

on

Mbrëmja e 16 janarit shënoi një kthesë të heshtur në historinë e artit kinematografik, ndërsa bota i dha lamtumirën David Lynch, një artist që ripërcaktoi kufijtë e imagjinatës njerëzore. Regjisori, skenaristi, producenti, muzikanti dhe artisti pamor ndërroi jetë në moshën 78-vjeçare, duke lënë pas një trashëgimi të pakrahasueshme artistike.

I lindur në Missoula, Montana, Lynch ishte një shpirt që shihte më shumë se sa duket në sipërfaqe. I nominuar tri herë për çmimin Oscar, dhe nderuar me një Oscar Honorary në 2019, ai ishte më shumë se një regjisor. Ishte një poet vizual, një mjeshtër që ndërthurte ëndrrat, frikën dhe të fshehtën në çdo vepër të tij. Filmat si Blue Velvet, Mulholland Drive dhe seriali revolucionar Twin Peaks mbeten përjetësisht monumente të narrativave enigmatike dhe atmosferave që sfidojnë perceptimin.

Nga piktura dhe xhirimet eksperimentale, Lynch shpërtheu në skenën kinematografike me filmin Eraserhead (1977), një vepër që përqafoi absurditetin dhe të panjohurën, duke u bërë menjëherë një klasik i kultit. Nominimi i tij i parë për Oscar erdhi me The Elephant Man (1980), një rrëfim tronditës i jetës së Joseph Merrick. Ky sukses e pozicionoi Lynch-in si një artist që guxonte të prekë zemrën e njerëzimit, por gjithmonë me një kthesë të papritur.

Filmografia e Lynch-it është një univers paralel. Mulholland Drive (2001) ishte një letër dashurie dhe hakmarrjeje për Hollivudin, ndërsa Twin Peaks, qoftë seriali origjinal apo rikthimi mahnitës i vitit 2017, përfaqësoi një epokë të re të televizionit, ku kufijtë mes realitetit dhe imagjinatës ishin të paqartë.

Përtej kamerës, Lynch ishte një personazh kompleks. Një duhanpirës i pasionuar për dekada, ai i dha fund këtij zakoni tri vite para se të largohej, duke përmendur dashurinë dhe dëmin që i shkaktonte ajo. Praktikues i meditimit transcendental, ai e kishte kthyer këtë formë të brendshme paqeje në një filozofi jetësore.

Në gusht të 2024, Lynch njoftoi se vuante nga emfizema, një sëmundje që ia kufizoi lëvizjet dhe krijimtarinë. “Pirja e duhanit ishte diçka që e doja shumë. Asgjë në botë nuk është aq e bukur, por ndërkohë po më vriste”, pranoi ai me sinqeritet për gazetën britanike Sight and Sound.

“Ka një boshllëk të madh në botë tani që ai nuk është më me ne”, shkroi familja e tij. Por boshllëku që lë pas është i mbushur me artin e tij  një pasqyrë e shpirtit njerëzor, e cila do të ndriçojë brez pas brezi./UBTNews/

 

Kulturë

“Art” rrugëtoi edhe në Tetovë, kjo ishte atmosfera e premierës

Published

on

Mbrëmjen e 2 tetorit, Teatri i Tetovës mirëpriti shfaqjen teatrale “Art”, një nga veprat më të njohura dhe të vlerësuara të teatrit bashkëkohor.

Premiera filloi në ora 19:00 duke ofruar një përvojë teatrale të pasur me humor, emocione dhe reflektime mbi miqësinë, perceptimin e artit dhe marrëdhëniet njerëzore.

“Art” vepër me me autore Yasemina Reza dhe regjisor, Bashkim Ramadani, kurse Kreshnike Osmani është asistente e regjisë dhe dramaturge Zoga Çeta Çitaku.

 Kjo shfaqje me aktorët: Ard Islami, Ylber Bardhi e Butrint Lumi paraqet miqësinë që përplaset kur arti sfidon çdo perceptim, dhe a mund të mbijetosh në një botë ku vlerat janë të ndryshme.

Përndryshe, adhuruesit e teatrit u argëtuan me shfaqjen në skenën e Teatrit të Tetovës. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

Orkestra shqiptare ngjitet për herë të parë në skenën prestigjioze të Bolonjës

Published

on

Orkestra Simfonike e Teatrit Kombëtar të Operës dhe Baletit do të ngjitet për herë të parë në skenën prestigjioze të Teatro Auditorium Manzoni në Bolonjë, Itali, si pjesë e Festivalit Respighi Bologna 2025, një nga festivalet më të rëndësishme muzikore në Evropë.

Ky festival është i pari rezident i kushtuar Ottorino Respighi-t, një prej kompozitorëve më të shquar italianë të shekullit të 20-të.

Debutimi i orkestrës shqiptare më 13 tetor 2025 do ta vendosë atë në qendër të vëmendjes së një audience ndërkombëtare.

Orkestrën do ta dirigjojë spanjolli Sergio Alapont, ndërsa violinisti i talentuar Giuseppe Gibboni do të performojë si solist.

Në program janë përfshirë:

Nikolaj Rimskij-Korsakov – Ouverture, op. 28

Niccolò Paganini – Koncerti për violinë nr. 2 në si minor, op. 7 (solist Giuseppe Gibboni)

Sergej Rachmaninov / Ottorino Respighi – Cinq Études-tableaux, P 160

Igor Stravinskij – Suite nga L’Uccello di fuoco (The Firebird)

Përpara debutimit në Itali, orkestra do të prezantojë të njëjtin program për publikun shqiptar më 9 tetor 2025 në Teatrin Kombëtar të Operas dhe Baletit në Tiranë, duke shënuar një ngjarje të jashtëzakonshme për skenën muzikore shqiptare.

Violinisti Giuseppe Gibboni do të performojë menjëherë pas dy shfaqjeve të tij me Orkestrën Filarmonike të Teatrit “La Scala” të Milanos.

Në këtë projekt do të përfshihen edhe instrumentistë të rinj të Orkestrës Simfonike të Forcave të Armatosura, duke dhënë një kontribut të veçantë në performancën e orkestrës.

Si festival rezident, Festival Respighi është i fokusuar në jetën dhe veprën e kompozitorit italian, duke e zhvilluar brenda vendit të tij të lindjes dhe në kontekstin e kulturës që e frymëzoi. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Sonte mbrëmje klasike me “Orchestra of Campania” në Mitrovicë

Published

on

Sonte, në Muzeun e Mitrovicës, nga ora 19:00, publiku do të ketë mundësinë të shijojë një performancë të veçantë me “Orchestra of Campania”, nën drejtimin e dirigjentit të njohur italian, Leonardo Quadrini.

Koncerti, i organizuar nga Akademia Ndërkombëtare e Pianos në Ballkan, do të sjellë në skenë soprano Federica D’Antonino, mezzo-soprano Orsolla Russo, tenor Giuseppe Maiorano dhe bass Giuseppe Montanaro, të cilët do të interpretojnë veprat e kompozitorit austriak Sigismond Thalberg, një nga pianistët më virtuozë të shekullit të 19-të.

Ky aktivitet zhvillohet në kuadër të Mitrovica Piano Fest dhe përkrahet nga Drejtoria për Kulturë, Rini dhe Sport në Mitrovicë, duke ofruar një mbrëmje muzikore të paharrueshme për të gjithë adhuruesit e muzikës klasike. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Kino Armata prezanton kryeveprën e Saimir Kumbaros: “Koncert në vitin 1936”

Published

on

Kino Armata vazhdon programin e saj retrospektiv “Netët e Filmit Shqiptar”, duke sjellë për publikun një nga kryeveprat e kinemasë shqiptare – “Koncert në vitin 1936” të regjisorit Saimir Kumbaro.

Filmi do të shfaqet më 8 tetor, në orën 20:00, në versionin e restauruar dhe me titra në gjuhën angleze.

Historia rrëfen udhëtimin e dy artisteve të reja – një këngëtare dhe një pianiste nga Tirana drejt qyteteve të provincës për të dhënë koncerte.

Gjatë rrugëtimit përballen me mikpritjen e njerëzve të thjeshtë, por edhe me pengesa nga autoritetet lokale, të cilët përpiqen të kontrollojnë artin sipas logjikës burokratike dhe konservatore.

Konflikti arrin kulmin në qytetin e Lushnjës, ku autoritetet tentojnë të ndalojnë koncertin, duke imponuar pushtetin e tyre mbi artistët.

Regjisori Saimir Kumbaro, një nga emrat më të rëndësishëm të kinemasë shqiptare, afirmoi veten pikërisht me këtë film të vitit 1978, që mbetet një vepër ikonike e artit shqiptar.

Me një karrierë që përfshin mbi 90 dokumentarë, Kumbaro ka lënë gjurmë të pashlyeshme në historinë e kinemasë në vend.

Cikli i filmave organizohet në bashkëpunim me Ambasadën e Republikës së Shqipërisë në Kosovë dhe Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, duke sjellë për publikun kosovar prodhime të rëndësishme të viteve ’70–’90. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara