Lajmet

Kina dhe Rusia po testojnë kufijtë e fuqisë së BE-së

Qeveria lituaneze është dënuar nga Kina për përmirësimin e marrëdhënieve të saj me Tajvanin.

Published

on

Nga Gideon Rachman, Financial Times

A janë europianët të dënuar të kalojnë shekullin e 21-të duke u ndikuar nga fuqitë e huaja? Brukseli,  beson se fuqia kolektive e BE-së është e vetmja mënyrë për të shpëtuar kontinentin e vjetër nga ky fat.

Megjithëse asnjë vend i vetëm europian nuk mund tia dalë i vetë me Amerikën apo Kinën, dhe BE-ja së bashku me këto dy vende renditet si një nga tre ekonomitë më të mëdha në botë. Por ideja se pesha ekonomike e BE-së mund të shndërrohet lehtësisht në fuqi gjeopolitike po i nënshtrohet një kontrolli brutal të realitetit.

Kriza e Ukrainës e ka lënë mënjanë BE-në . Ndërkohë Kina ka vendosur sanksione jozyrtare ekonomike ndaj Lituanisë, një anëtare e BE-së dhe Brukseli po përpiqet të gjejë një përgjigje të përshtatshme.

Nëse gjërat shkojnë keq për BE-në gjatë javëve dhe muajve të ardhshëm, diskutimet për një Europë “gjeopolitike” do të tingëllojnë gjithnjë e më qesharake. Por gjithashtu ekziston mundësia që krizat aktuale, veçanërisht sfida lituaneze të çojnë në një hap përpara në aftësinë e BE-së për të mbrojtur interesat e saj në arenën globale, raporton abcnews.al

Kriza mbi Ukrainën është një çështje lufte dhe paqeje në kontinentin europian, kështu që disa zyrtarë të BE-së ndihen të poshtëruar që nuk morën pjesë drejtpërdrejt në negociatat e fundit. Megjithatë, nuk duhet të jetë një surprizë e madhe që Brukseli u mënjanua. BE-ja nuk është një fuqi ushtarake dhe mund të mos jetë kurrë. Dhe Ukraina nuk është anëtare e BE-së.

Përkundrazi, Lituania është një nga 27 vendet anëtare të BE-së. Ajo është gjithashtu e përfshirë në një mosmarrëveshje tregtare dhe tregtia është një nga fushat e pakta ku BE-ja është tashmë një peshë e rëndë globale.

Pra, europianët kanë një mundësi dhe një detyrim për të për të reaguar së bashku.

Qeveria lituaneze është dënuar nga Kina për përmirësimin e marrëdhënieve të saj me Tajvanin, një ishull demokratik vetëqeverisës që Pekini këmbëngul se është një provincë rebele. Si përgjigje, Pekini ka aplikuar metoda që Gabrielius Landsbergis, ministri i jashtëm lituanez, i krahason me “Inkuizicionin spanjoll”.

Kina nuk po bllokon vetëm tregtinë me Lituaninë. Gjithashtu po bllokon të gjitha produktet që përmbajnë komponentë të prodhuar në Lituani, duke shkaktuar një problem për investitorët e huaj në vend. Pekini ka zgjedhur një taktikë të zgjuar. Investitorët gjermanë në Lituani po i kërkojnë qeverisë të tërhiqet, ndërsa sondazhet sugjerojnë se opinioni publik lituanez është kthyer kundër Tajvanit.

Por politika e Kinës përmban gjithashtu rreziqe që Pekini mund të mos i ketë llogaritur plotësisht. Duke synuar zinxhirin e furnizimit të BE-së, kinezët po synojnë integritetin e tregut të vetëm europian, i cili është qendror për ekonominë dhe aspiratat strategjike të BE-së. Siç shprehet Janka Oertel nga Këshilli Europian për Marrëdhëniet me Jashtë: “Duke europianizuar problemin, Kina e ka kthyer këtë në një provë për të gjithë BE-në”.

Kjo nuk është vetëm një çështje teorike. Disa europianë kanë frikë se vendi i ardhshëm në synimet e Kinës do të jetë Republika Çeke, qeveria dhe politikanët e së cilës kanë qenë gjithashtu miqësore ndaj Tajvanit, raporton abcnews.al

Fabrikat çeke luajnë një rol kryesor në zinxhirin e furnizimit të BE-së, kështu që synimi i komponentëve të prodhimit çek mund të krijojë kaos brenda tregut të vetëm. Disa politikanë europianë janë të irrituar që lituanezët kanë vepruar pa u konsultuar me pjesën tjetër të BE-së. Por lituanezët nuk e kanë kthyer politikën e BE-së “një Kinë”.

Dhe mbështetja për demokracinë dhe mbrojtja e kombeve të vogla duhet të jenë vlerat thelbësore europiane. Zyrtarët e BE-së kanë premtuar mbështetje dhe solidaritet për Lituaninë. Me siguri do të diskutohet një çështje kundër Kinës në Organizatën Botërore të Tregtisë, por mund të duhen vite që të realizohet.

Pra, në vend të kësaj, francezët, të cilët aktualisht mbajnë presidencën e BE-së, po kërkojnë të përshpejtojnë miratimin e legjislacionit kundër masa shtrenguese. Kjo do t’i lejonte BE-së të hakmerrej kundër masave shtrënguese tregtare, nga Kina apo çdo vend tjetër, me një sërë masash që mund të përfshijnë bllokime mbi investimet dhe tarifat.

E veçanta e këtyre  masave për sa i përket Brukselit, është se janë masa tregtare. Ndryshe nga çështjet e thjeshta të politikës së jashtme, të cilat kërkojnë unanimitet, vendimet për tregtinë mund të merren me shumicë votash, raporton abcnews.al

Kjo do të nënkuptonte se miqtë e Kinës brenda BE-së – veçanërisht Hungaria dhe Greqia  nuk do të ishin në gjendje të parandalonin miratimin e legjislacionit kundër shtrëngimit ose vendosjen e tij. Reinhard Bütikofer, një anëtar me ndikim i Parlamentit Europian, i cili është sanksionuar personalisht nga Kina, beson se kriza e Lituanisë mund të çojë në një hap përpara në aftësinë e Europës për të projektuar fuqi.

Sipas tij: “Ndërlidhja midis tregtisë dhe politikës së jashtme na lejon të përdorim politikën tregtare për një ndjekje më efektive të politikës së jashtme”.

Por proceset legjislative të BE-së janë komplekse, duke e bërë të pamundur që masat të miratohen para verës. Deri atëherë Lituania mund të jetë detyruar të tërhiqet. Për interesat e tyre, europianët duhet ta ndalojnë këtë.

Nëse Kina ia del me sukses me Lituaninë, ndërsa BE-ja vetëm e shikon pa mundur të bëjë asgjë, diçka e tillë do të ndikojë vetëm në Pekin, por edhe në Moskë dhe Uashington.

Continue Reading

Rajoni

UBT nënshkruan Deklaratën “Brighton Plus Helsinki” për fuqizimin e rolit të gruas në sport

Published

on

Me qëllim të promovimit dhe fuqizimit të rolit të gruas brenda dhe jashtë fushës sportive, UBT ka nënshkruar Deklaratën ndërkombëtare “Brighton Plus Helsinki”, një dokument i rëndësishëm që synon të avancojë barazinë gjinore në sport dhe të sigurojë përfshirjen e plotë të grave dhe vajzave në të gjitha nivelet e veprimtarisë sportive.

Kjo deklaratë, e iniciuar nga IWG Women and Sport, ka për qëllim krijimin e një kulture të qëndrueshme sportive që vlerëson, fuqizon dhe inkurajon kontributin e grave dhe vajzave në të gjitha aspektet e sportit dhe aktivitetit fizik.

Nënshkrimi i kësaj deklarate nga UBT shënon një hap të rëndësishëm drejt zhvillimit të politikave gjithëpërfshirëse dhe krijimit të mundësive të barabarta për vajzat dhe gratë, si në pjesëmarrje, ashtu edhe në ndërtimin e karrierës profesionale. Me këtë veprim, UBT riafirmon përkushtimin për një sistem edukativ dhe sportiv të drejtë, të barabartë dhe motivues, ku talenti dhe pasioni i çdo të reje vlerësohen pa dallim gjinie.

Në këtë ngjarje, Annamarie Phelps, kryetare e Sekretariatit të Mbretërisë së Bashkuar dhe bashkëkryesuese e Komitetit Ekzekutiv Global të “IWG Women and Sport”, vlerësoi rolin e grave të suksesshme në sportin kosovar dhe theksoi se është koha që institucionet të garantojnë hapësirën e merituar për to. Ajo tha se për shumë kohë sporti ka qenë “një derë e mbyllur” për gratë, por sot po fillon një epokë e re e barazisë dhe përfshirjes, ku gratë janë pjesë thelbësore e zhvillimit sportiv global.

UBT, si institucion lider në arsim, inovacion dhe zhvillim shoqëror, mbetet i përkushtuar në mbështetjen e iniciativave që promovojnë zhvillimin e sportit, barazinë gjinore dhe fuqizimin e grave si faktorë aktivë të ndryshimit pozitiv në shoqëri.

Kjo ceremoni e nënshkrimit u organizua nga Komiteti Olimpik i Kosovës.

Continue Reading

Lajmet

​Drafti i Raportit të Progresit për Kosovën: Përparim i kufizuar për shkak të ngërçit politik

Published

on

By

Përparimi i Kosovës në agjendën e Bashkimit Evropian është penguar nga politikat e brendshme përçarëse dhe nga ngërçi politik pas zgjedhjeve parlamentare të 9 shkurtit, pavarësisht se Kosova është e përkushtuar në rrugën evropiane, me nivel të lartë të mbështetjes publike.

Kështu thuhet në një draft të Raportit të Progresit në pjesën për Kosovën për vitin 2024, të cilin e ka siguruar Radio Evropa e Lirë, transmeton KosovaPress.

BE-ja i përpilon këto raporte për vendet që synojnë anëtarësimin në bllokun evropian.

Kosova, për dallim prej vendeve tjera të Ballkanit Perëndimor, nuk e ka statusin e vendit kandidat, ndonëse ka aplikuar për anëtarësim në dhjetor të vitit 2022.

Në dokument përmendet se Kosova e ka përshtatur në mënyrë vullnetare politikën e saj të jashtme me atë të Bashkimit Evropian, çka sinjalizon përkushtim të qartë për vlerat e BE-së, veprim shumë i mirëpritur.

Mes tjerash në draft-raport përmendet se Komisioni Evropian i ka marrë hapat e parë drejt heqjes graduale të masave ndëshkuese.

Kosova ishte ndëshkuar me masa prej BE-së në verën e vitit 2023, meqë blloku kishte vlerësuar se autoritetet kosovare nuk kishin bërë mjaftueshëm për t’i parandaluar trazirat që patën shpërthyer në veriun e banuar me shumicë serbe.

“Hapat tjerë do të varen nga shtensionimi i vazhdueshëm në veri. Komisioni synon t’i heqë masat financiare kur të ketë transferim të rregullt të qeverisjes lokale në veri, pas zgjedhjeve të mbajtura”.

Në zgjedhjet lokale të mbajtura më 12 tetor, katër komunat me shumicë serbe në veri – Mitrovicë e Veriut, Zveçan, Leposaviq dhe Zubin Potok – i ka fituar Lista Serbe, partia më e madhe e serbëve në Kosovë, e cila gëzon mbështetjen e Beogradit zyrtar.

Këto komuna janë udhëhequr nga shqiptarët prej vitit 2022, kur kryetarët serbë dhe serbë tjerë kishin hequr dorë nga institucionet e Kosovës, si shenjë proteste për disa vendime të marra nga Qeveria e Kosovës.

Një raport i publikuar në maj nga Instituti për Studime të Avancuara GAP në Prishtinë ka nxjerr në pah se masat ndëshkuese të BE-së i kanë kushtuar Kosovës rreth 613.4 milionë euro për projekte të pezulluara ose të shtyra për një afat të pacaktuar. Nga kjo shumë, 7.1 milionë euro janë humbur tërësisht, ndërsa sektorët më të prekur janë: mjedisi, energjia, digjitalizimi dhe kultura.

Në draftin e raportit të BE-së është përmendur edhe dialogu mes Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e raporteve që ndërmjetësohet nga vetë blloku.

Dyja vendeve u kërkohet që t’i zbatojnë të gjitha obligimet që dalin nga Marrëveshja për normalizim marrëdhëniesh, të arritur më 2023 dhe aneksin e zbatimit, të arritur po atë vit.

Kosovës i kërkohet të angazhohet në gjetjen e zgjidhjeve afatgjata që të gjitha komunitetet të kenë qasje në shërbime publike bazike, në përputhje me obligimet e dialogut të nisur qysh më 2011.

Dialogu në nivelin e lartë është zhvilluar për herë të fundit në shtator të vitit 2023, ndërsa në nivel teknik palët janë takuar disa herë, por pa arritur ndonjë marrëveshje.

Kritikat ndaj Serbisë

Në pjesën për Serbinë përmendet se ky vend, ndonëse i ka hapur 22 prej 35 kapitujve në kuadër të negociatave për anëtarësim, ai duhet të marrë më shumë përgjegjësi për komunikim më proaktiv dhe objektiv në procesin e anëtarësimit dhe që duhet ta shmangë retorikën kundër BE-së.

“Polarizimi i shoqërisë serbe është thelluar për shkak të protestave masive që janë organizuar nga studentët dhe qytetarët tjerë prej nëntorit të vitit 2024, duke reflektuar zhgënjimin e qytetarëve lidhur me çështje si korrupsioni dhe perceptimi për mungesë të transparencës dhe llogaridhënies, shoqëruar me raste të përdorimit të tepruar të dhunës kundër protestuesve si dhe presionit ndaj shoqërisë civile”.

Mes tjerash, Serbia është kritikuar për mospërshtatje të politikës së saj të jashtme me atë të BE-së, andaj i është kërkuar që të përafrohet me bllokun.

“Sigurimi i shpejtë i të drejtave të udhëtimit pa viza në BE për shtetasit e Rusisë duke u dhënë atyre shtetësi serbe, paraqet rreziqe potenciale sigurie për BE-në”, është përmendur gjithashtu në raport.

Serbia është vendi i vetëm në Ballkanin Perëndimor që nuk i ka vënë sanksione Rusisë për luftën e nisur në Ukrainë, dhe vazhdon të kultivojë lidhje të ngrohta me Moskën.

Serbia është kritikuar edhe për tentimet për të zvogëluar pavarësinë e gjyqësorit, çka më pas minon sundimin e ligjit dhe demokracinë, si dhe për kufizimet në liritë e tubimit dhe shprehjes.

Përparimi i shpejtë i Shqipërisë

Bashkimi Evropian përmend se procesi i zgjerimit është duke u zhvilluar me ritmin më të shpejtë në 15 vjetët e fundit, dhe që prej fillimit të vitit 2024 janë zhvilluar 11 konferenca ndërqeveritare – prej tyre pesë vetëm me Shqipërinë.

Shqipëria përmendet për përparim të madh në reforma, dhe që ky vend ka arritur me shpejtësi të pashembullt që t’i hapë negociatat në pesë grupe kapitujsh.

“Kjo e reflekton përkushtimin e madh të Shqipërisë. Shqipëria ka vazhduar të shënojë përparim në reforma, veçanërisht në reformën gjithëpërfshirëse në drejtësi dhe me përfundimin e procesit të vettigut”, përmendet në draft-raport, pa harruar edhe rezultat e Prokurorisë Speciale kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) në rastet kundër korrupsionit, bashkëpunimin aktiv ndërkombëtar kundër krimit të organizuar dhe zhvillimin e kapaciteteve për hetime financiare.

Mes tjerash përmendet se Shqipëria tashmë e ka shprehur ambicien për t’i mbyllur të gjitha negociatat për anëtarësim më 2027 dhe që Komisioni Evropian është i përkushtuar në mbështetjen e shteteve në plotësimin e kushteve që janë të domosdoshme për anëtarësim në BE, dhe që procesi bazohet vetëm në parimin e meritave.

Sa u përket vendeve tjera të Ballkanit, në raport përmendet edhe përparimi i dukshëm i Malit të Zi.

Mali i Zi përshkruhet si vendi që ka arritur përparimin më të madh në procesin e anëtarësimit në BE me hapjen e pothuajse të gjithë kapitujve të nevojshëm dhe mbylljen e shtatë prej tyre.

Si Shqipëria, ashtu edhe Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Bosnje-Hercegovina janë lavdëruar për përputhjen e politikës së jashtme me atë të bllokut evropian.

Në pjesën për Maqedoninë e Veriut përmendet se ky shtet ende nuk i ka miratuar ndryshimet e nevojshme kushtetuese për t’i përfshirë në Kushtetutë edhe banorët që jetojnë në zonat kufitare dhe e identifikojnë veten me shtetësi tjera, përfshirë atë bullgare.

Sipas draftit të raportit, autoritetet maqedonase kanë vazhduar të punojnë për të shënuar përparim në fushën e sundimit të ligjit, në reformën e administratës publike, funksionimin e institucioneve demokratike dhe mbrojtjen e minoriteteve.

“Maqedonia e Veriut duhet t’i intensifikojë përpjekjet për mbështetje të sundimit të ligjit, sidomos për ruajtje të pavarësisë dhe integritetit të gjyqësorit, si dhe të rrisë luftën kundër korrupsionit”.

Në pjesën për Bosnje-Hercegovinën, përmenden tensionet e brendshme gjatë gjithë vitit 2024 për shkak të veprimeve të Republikës Sërpska – entitetit serb – përfshirë miratimin e ligjeve që më pas janë rrëzuar nga Gjykata Kushtetuese vendore.

“Vendi duhet të ndërmarrë hapa relevantë për të mbajtur konferencën e parë ndër-qeveritare, duke nisur me miratimin e reformës në drejtësi dhe emërimin e një shefi negociator”.

Sa u përket vendeve tjera që synojnë BE-në, janë lavdëruar përparimet e Moldavisë dhe Ukrainës, megjithëse po përballet me pushtimin rus, ndërsa është kritikuar Gjeorgjia për kthimin e madh mbrapa.

Kritika ka pasur edhe për Turqinë, vend që e ka statusin e vendit kandidat prej vitit 1999.

BE-ja ka vlerësuar se sfidat gjeopolitike në përgjithësi e kanë përforcuar idenë e një Evrope të bashkuar dhe që evropianet duhet të bëjnë më shumë për t’i mbrojtur vlerat e tyre.

“Kjo mund të arrihet vetëm duke punuar ngushtë me fqinjët tanë për të krijuar një Evropë të fuqishme, stabile, të sigurt dhe të bashkuar, bazuar në vlerat e përbashkëta demokratike. Në botën e sotme, politika e zgjerimit është mjeti kryesor gjeopolitik që kontribuon në siguri dhe prosperitet të përbashkët”, është thënë mes tjerash në draft-raport.

Në këtë drejtim, në dokument është theksuar se teksa vendet e ardhshme anëtare përgatiten për përgjegjësitë e anëtarësimit, BE-ja duhet të mësohet me një familje më të madhe, dhe të punojë në kryerjen e detyrave të nevojshme.

Kroacia është vendi i fundit që është anëtarësuar në bllokun evropian, më 2013./KP

Continue Reading

Lajmet

Theret me thikë një person në Podujevë

Published

on

By

Një person është therur me thikë këtë të hënë në rrugën “Zahir Pajaziti” në Podujevë.

Rastin e ka konfirmuar zëdhënësja e Policisë për rajonin e Prishtinës, Flora Ahmeti, e cila bëri të ditur se janë arrestuar dy të dyshuar.

Ajo njoftoi se janë sekuestruar edhe dy thika.

Sot rreth orës  14:30, kemi marrë informatën për një  lëndim trupor të ndodhur në rrugën Zahir Pajaziti në Podujevë. Bazuar në të dhënat fillestare, në këtë rast nga një mjet i mprehtë është lënduar një person.  I njëjti është dërguar për trajtim mjekësor, ndërkohë që policia ka arrestuar dy persona të dyshuar lidhur me këtë rast dhe ka sekuestruar dy thika”, bëri të ditur Ahmeti.

Hetuesit policorë në koordinim me Prokurorinë janë duke punuar për sqarimin e rrethanave të këtij rasti./EO

Continue Reading

Lajmet

​Gjiganti anglez ofron 120 milionë euro për Rafael Leãon

Published

on

By

Rafael Leão po kalon një sezon të shkëlqyer me Milanin dhe kjo ka rikthyer interesimin e klubeve të mëdha evropiane. Sipas raportimeve nga “Estadio Deportivo”, Chelsea është gati të bëjë një ofertë të madhe prej 120 milionë eurosh për sulmuesin portugez.

Leão, i cili ka kontratë me Milanin deri në vitin 2028, ka treguar formë të lartë me gola dhe asiste të shumta, duke u bërë përsëri një nga lojtarët më vendimtarë në Serie A.

Trajneri i Chelseat, Enzo Maresca, e sheh 26-vjeçarin si pjesë kyçe të projektit të tij për rindërtimin e skuadrës. Ai dëshiron një lojtar me shpejtësi, forcë dhe kreativitet – cilësi që Leão i posedon në maksimum.

Nëse oferta prej 120 milionë eurosh arrin në tavolinën e Milanit, klubi italian mund ta konsiderojë seriozisht shitjen, sidomos për shkak të situatës financiare.

Mbetet të shihet nëse transferimi do të ndodhë në janar apo në verë, por një gjë është e sigurt: emri i Rafael Leão do të jetë një nga më të përfolurit në tregun e ardhshëm të transferimeve./KP

Continue Reading

Të kërkuara