Lajmet

“Kimikate të përhershme” gjenden në më shumë se 330 lloje të kafshëve të egra

Kjo sipas një studimi.

Published

3 years ago

on

Kafshët e egra në të gjithë botën – përfshirë Britaninë e Madhe – po ekspozohen ndaj ndotësve të njohur si “kimikate të përhershme”, ka zbuluar së fundi një studim.

Studiuesit thonë se substancat per-dhe polifluoroalkil (PFAS) janë dokumentuar si kontaminuese ose potencialisht dëmtuese për 330 specie në të gjithë globin, përfshirë arinjtë polarë, tigrat, majmunët, pandat, delfinët, zogjtë dhe peshqit.

Substancat e krijuara nga njeriu quhen “kimikate të përhershme” sepse ato nuk shpërbëhen me kalimin e kohës, kështu që mund të mbeten përgjithmonë në ajër, tokë, ujë dhe në trup.

Ato janë përdorur gjerësisht që nga vitet 1940 në shumë produkte të përditshme si tiganët që nuk ngjiten, ambalazhet e ushqimit, qilimat, mobiljet dhe shkuma e zjarrfikësve.

Por ka shqetësim në mbarë botën për ndikimin që vjen nga përdorimi i tyre — në shëndetin e njeriut dhe mjedisin — me substancat që lidhen me sëmundjen e kancerit, mëlçisë, veshkave dhe tiroides.

Njerëzit mund të vijnë në kontakt me përbërjet PFAS duke pirë ujë të kontaminuar ose duke ngrënë ushqim që është prodhuar afër vendit ku prodhohen kimikatet.

Grupi i Punës Mjedisore (EWG) ka kryer një projekt të madh hartash për të nxjerrë në pah shkallën e përhapjes së tyre në mjedis duke përdorur kërkime nga më shumë se 100 studime për ndikimin e këtyre kimikateve në kafshë.

EWG gjeti më shumë se 120 përbërje unike PFAS në kafshë, duke përfshirë disa specie të rrezikuara ose të kërcënuara.

Në Mbretërinë e Bashkuar, projekti vërejti kimikatet në vidrat evropiane, një specie e mbrojtur në shumë vende.

PFAS janë gjetur në rreth 17,000 vende në të gjithë Mbretërinë e Bashkuar dhe Evropë, me nivelet më të larta në Britani, nga shkarkimet e një fabrike kimike në lumin Wyre, sipas një raporti në The Guardian.

“Nga vendi në vend dhe në të gjithë kontinentet, ndotja PFAS është kudo”, tha EWG.

“Pavarësisht vendndodhjes, pa marrë parasysh speciet, pothuajse çdo herë që bëhet testimi ne gjejmë ndotje nga këto kimikate toksike. Duke pasur parasysh shtrirjen e PFAS, jeta e egër në shumë vende të tjera në mbarë botën ka të ngjarë të kontaminohet”.

Grupi ka bërë thirrje për veprime urgjente rregullatore kombëtare dhe ndërkombëtare për të mbrojtur kafshët e egra nga kontaminimi PFAS.

Studimi zbuloi se 10 lloje të PFAS po zbuloheshin gjerësisht në mjedisin ujor anglez./UBTNews/

Related Topics:
Continue Reading

Rajoni

Me shumicë votash, Vesa Shatri zgjidhet Kryetare e re e Këshillit Studentor të UBT-së

Published

7 hours ago

on

December 3, 2025

By

Këshilli Studentor i UBT-së ka zhvilluar procesin zgjedhor për përzgjedhjen e përfaqësuesve të rinj të studentëve, në një proces të drejtë, transparent dhe të monitoruar nga autoritetet akademike të institucionit. Me shumicë votash, Vesa Shatri është zgjedhur Kryetare e Këshillit Studentor të UBT-së, duke marrë besimin e studentëve për të udhëhequr strukturën përfaqësuese të tyre.

Në përbërjen e re të kryesisë, janë zgjedhur këta përfaqësues:

  • Kryetare: Vesa Shatri
  • Nënkryetare: Eliona Kastrati
  • Sekretar: Mal Shehu
  • Këshilli Akademik: Ema Spahija
  • Komisioni për Ankesa: Elena Jashanica
  • Komisioni i Cilësisë: Odesa Mala
  • Komisioni Disiplinor: Rizgjim Sejdiu
  • Komisioni i Etikës: Arianit Hasani

Procesi zgjedhor u mbikëqyr nga përfaqësues të lartë të UBT-së, përfshirë Prorektorin e UBT-së, Prof. Dr. Binak Beqaj, sekretarin e institucionit, Prof. Dr. Artan Tahiri, këshilltarin në Zyrën e Rektorit, Prof. Dr. Elmi Kelmendi, koordinatoren për Çështje Akademike në UBT, Mirlinda Jashanica, si dhe Ismije Pllana, nga zyra e sekretarit.

Zgjedhja e kryesisë së re vjen me synimin që përfaqësimi i studentëve të jetë sa më efektiv, gjithëpërfshirës dhe i orientuar drejt përmirësimit të vazhdueshëm të jetës akademike e studentore në UBT. Përfaqësuesit e rinj do të angazhohen për të qenë zëri i studentëve, për të adresuar kërkesat e tyre dhe për të bashkëpunuar ngushtë me menaxhmentin e institucionit.

Në fjalën e saj, Kryetarja e re, Vesa Shatri, falënderoi studentët për besimin dhe theksoi angazhimin e saj për të mbrojtur interesat e tyre dhe për të ndërtuar ura komunikimi të qëndrueshme mes studentëve dhe strukturave drejtuese të UBT-së.

Continue Reading

Lajmet

BE-ja i kërkon KPK-së zbatimin e plotë të reformave: Shteti ligjor, parakusht i domosdoshëm për integrim

Published

8 hours ago

on

December 3, 2025

By

Zyra e Bashkimit Evropian ka njoftuar se në takimin e zhvilluar me Këshillin Prokurorial të Kosovës, u është bërë thirrje të gjithë anëtarëve të tij t’i zbatojnë plotësisht reformat e KPK-së.

Në njoftimin e lëshuar nga kjo zyrë, thuhet se shteti ligjor është parakusht thelbësor për Bashkimin Evropian.

“Zyra e BE-së në Kosovë u bëri thirrje sot të gjithë anëtarëve të tij që të zbatojnë plotësisht dhe së bashku reformën e KPK-së, të sigurojnë ligjshmërinë e vendimeve të tyre, të veprojnë me integritet dhe të mbrojnë besimin e publikut në sistemin e drejtësisë”, thuhet në njoftim.

Pas shkarkimit të u.d. së kryeprokurorit Besim Kelmendi dhe përplasjeve brenda KPK-së, Zyra e BE-së dje ka kërkuar takim urgjent me të gjithë anëtarët.

Ndërsa tri organizata të shoqërisë civile kanë paralajmëruar për rritje të rrezikut të kundërligjshmërisë në KPK.

Për këtë arsye ato kanë kërkuar ndërhyrjen e gjykatës./EO

Continue Reading

Lajmet

​Certifikohet NISMA

Published

10 hours ago

on

December 3, 2025

By

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve ka certifikuar sot subjektin politik Nisma Socialdemokrate, për pjesëmarrje në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të 28 dhjetorit.

Drejtori i Zyrës për Regjistrim, Certifikim dhe Kontrollin Financiar të Subjekteve Politike, Besnik Buzhala tha se Nisma ka përmbushur të gjitha kriteret sipas ligjit për zgjedhje dhe ka paguar taksën për certifikim.

“Periudha e certifikimeve politike ka përfunduar me 30 nëntor. Subjekti politik NISMA ka përmbushur kriteret për certifikim duke dorëzuar listën e nënshkrimeve dhe mbështetësve dhe ka paguar taksën për certifikim. Nuk ka gjoba nga PZAP, KQZ dhe Zyra”, tha Buzhala.

Më 2 dhjetor 2025, KQZ mori vendim për certifikimin e 22 subjekteve politike, 16 parti politike; tri koalicione, dy iniciativa qytetare dhe një kandidat i pavarur për pjesëmarrje në zgjedhjet e dhjetorit, ndërsa nuk e ka certifikuar Listën Serbe./KP

Continue Reading

Lajmet

Lista Serbe fton konferencë për media pas moscertifikimit nga KQZ

Published

10 hours ago

on

December 3, 2025

By

Lista Serbe, ka njoftuar se sot më 03.12.2025, në ora 15:00, në selinë e partisë do të mbajnë konferencë për media.

Sipas njoftimit, drejtuesit do të flasin për vendimin nga KQZ-ja i cili siç pretendojnë ata ka penguar pjesëmarrjen e subjektit në zgjedhjet e parakohshme parlamentare të 28 dhjetorit 2025, transmeton KosovaPress.

“Udhëheqja e Listës Serbe do të mbajë një konferencë të jashtëzakonshme për media, ku do të flasë për vendimin joligjor për të penguar pjesëmarrjen e Listës Serbe në zgjedhjet e parakohshme parlamentare më 28 dhjetor 2025” thuhet në njoftimin e partisë.

Ndërsa dje gjatë mbledhjes së dytë lidhur me përgatitjet për procesin zgjedhor, KQZ-së nuk ka certifikuar Listën Serbe për zgjedhjet e parakohshme parlamentare të 28 dhjetorit.

KQZ votoi certifikimin ndaras për partitë politike, meqë rast Lista Serbe me 2 vota për, 2 kundër dhe 7 abstenime nuk u certifikua./KP

Continue Reading

Të kërkuara