Lajmet

Kështjella Machu Picchu është më i vjetër nga sa mendohej

Machu Picchu është një nga vendet më të mëdha arkeologjike në botë.

Published

on

Kështjella Inca e Machu Picchu në Peru u pushtua nga viti 1420-1530 pas Krishtit, disa dekada më herët nga sa mendohej më parë. Është kjo që del nga një studim i ri i udhëhequr nga Richard Burger, një profesor i antropologjisë në Universitetin Yale.

Ekipi i studiuesve përdori datimin e radiokarbonit për të zbuluar se perandori Pachacuti, i cili ndërtoi Machu Picchu, erdhi në pushtet më herët nga sa pritej

Kjo do të thotë se pushtimet e hershme të Pachacuti u zhvilluan më herët, duke ndihmuar në shpjegimin se si Perandoria Inca u bë më e madhja dhe më e fuqishmja në Amerikën para-Kolumbiane.

Bazuar në dokumentet historike, mendohej se Machu Picchu ishte ndërtuar pas vitit 1440, ose ndoshta më 1450. Megjithatë, Burger dhe ekipi i tij përdorën spektrometrinë e masës përshpejtuese (AMS) të mbetjeve njerëzore për të marrë një pamje më të saktë.

AMS punon edhe në sasi të vogla të materialit organik, i cili zgjeron grupin e skeleteve që mund të studiohen. Ekipi vëzhgoi 26 individë nga varrezat në Machu Picchu që u gjetën nga vendi gjatë gërmimeve në 1912.

Sipas studimit, trupat u varrosën nën gurë, shkëmbinj të lartë ose shpella të cekëta, të mbyllura me mure. Kishte edhe sende të rënda si qeramika dhe kapëse shalli prej bronzi dhe argjendi.

“Ky është studimi i parë i bazuar në dëshmi shkencore për të siguruar një vlerësim për themelimin e Machu Picchu dhe kohëzgjatjen e pushtimit të tij”, tha Burger në njoftimin për shtyp.

Të dhënat historike janë shkruar nga pushtuesit spanjollë pas marrjes së zonës, dhe rezultatet e studimit vënë në dyshim meritën e nxjerrjes së përfundimeve bazuar në këto lloj dokumentesh, sipas studiuesve.

Megjithëse studimi pranon “kufizimet” e datimit të radiokarbonit, studiuesit thanë se dëshmia dokumentare nuk është e besueshme.

“Ndoshta ka ardhur koha që dëshmitë e radiokarbonit të marrin përparësi në rindërtimin e kronologjisë së perandorëve Inca dhe datimin e vendeve monumentale të Inkave, siç është Machu Picchu”, thuhet në studimin e botuar në revistën “Antiquity”.

Machu Picchu është një nga vendet më të mëdha arkeologjike në botë dhe ndodhet midis dy maleve.

Vendi përbëhet nga afërsisht 200 struktura guri, muret e granitit të të cilëve mbeten në gjendje të mirë edhe pse kulmet me kashtë janë zhdukur prej kohësh.

Continue Reading

Aktualitet

19 gushti – Dita Botërore Humanitare: Miliona njerëz përballen me varfëri dhe nevojë për ndihmë

Published

on

Çdo vit, më 19 gusht, shënohet Dita Botërore Humanitare, një ditë që synon të rrisë vetëdijen për nevojat humanitare me të cilat përballet bota.

Sipas të dhënave të publikuara me këtë rast, 753 milionë njerëz jetojnë në varfëri ekstreme, ndërsa rreth dy miliardë njerëz në botë jetojnë me më pak se 3.2 dollarë në ditë.

Vetëm vitin e kaluar, për shkak të konflikteve dhe fatkeqësive natyrore, mbi 200 milionë njerëz në 134 vende u gjendën në nevojë urgjente për ndihma humanitare ndërkombëtare. Organizata për Iniciativën e Zhvillimit raporton se krizat humanitare të vitit të kaluar kanë vazhduar edhe këtë vit në të paktën 21 vende, ku popullata vazhdimisht përballet me probleme të rënda jetësore.

Konfliktet e armatosura në Siri, Jemen dhe Sudanin e Jugut kanë detyruar miliona njerëz të braktisin shtëpitë e tyre, duke shtuar numrin e atyre që kërkojnë ndihmë dhe mbështetje ndërkombëtare.

Këto të dhëna tregojnë përmasat e krizës globale dhe nevojën për solidaritet më të madh humanitar në mbarë botën.

Continue Reading

Aktualitet

Prokuroria Speciale kërkon një muaj paraburgim për të dyshuarin për krime lufte

Published

on

Prokuroria Speciale e Republikës së Kosovës ka paraqitur kërkesë në Gjykatën Themelore në Prishtinë për caktimin e masës së paraburgimit prej 30 ditësh ndaj të pandehurit S.S., i cili ndodhet në ndalim 48-orësh, për shkak të dyshimit të bazuar se ka kryer veprën penale “Krime lufte kundër popullsisë civile”.

Sipas kërkesës së Prokurorisë Speciale, S.S. dyshohet se, në bashkëpunim me pjesëtarë të tjerë të uniformuar duke vepruar në grup si zyrtarë të mobilizuar rezervist aktiv me njësi të përbëra nga Ministria e Punëve të Brendshme e Serbisë, gjatë periudhës së luftës në Kosovë ka marrë pjesë në vrasjen e civilëve të paarmatosur në Komunën e Vushtrrisë.

Ndër të tjera, S.S. dyshohet se më 06.04.1999 në bashkëkryerje, gjatë një aksioni ka plaçkitur, djegur shtëpi, si dhe ka ushtruar dhunë fizike dhe seksuale ndaj civilëve të paarmatosur.

Sipas Prokurorisë Speciale, gjatë fazës së hetimeve janë siguruar prova materiale, përfshirë edhe dëshmi të dëshmitarëve.

Continue Reading

Aktualitet

Arrestohet i dyshuari, në gjendje të dehur dyshohet se keqtrajtoi gruan

Published

on

Një person është arrestuar në Gjakovë nën dyshimin që i njëjti ka keqtrajtuar bashkëshorten e tij në gjendje të dehur.

Viktima ka pranuar tretmanin mjekësor, teksa i dyshuari është dërguar në mbajtje me vendim të prokurorit.

“Gjakovë 18.08.2025 – 19:30. Është arrestuar i dyshuari mashkull kosovar, nën dyshimin se i njëjti në gjendje të dehur ka keqtrajtuar bashkëshorten e tij. Viktimës i është ofruar tretman mjekësor, ndërsa i dyshuari me vendim të prokurorit është dërguar në mbajtje”, thuhet në raportin 24-orësh të Policisë së Kosovës.

Ngjarja ka ndodhur ditën e hënë rreth orës 19:30.

Continue Reading

Kronika e zezë

Grabitën me dhunë një çift të moshuarish në Itali, arrestohen tre shqiptarë

Published

on

Tre shqiptare janë arrestuar nga policia italiane, pasi dyshohen për kryerjen e një grabitjeje të dhunshme në një banesë në qytetin e Padovës në Itali ku u përfshi një çift i moshuar.

Pronari i shtëpisë, një 70-vjeçar, u godit me levë dhe u shkelmua sapo ra përtokë. Viktimat u grabitën për telefonat celularë dhe disa sende me vlerë, ndërsa përpjekja për të hapur një kasafortë dështoi.

Pas marrjes së ankesës, policia ndërmori hetime të shpejta që çuan në identifikimin dhe arrestimin e tre shqiptarëve. Gjatë bastisjes së banesës së tyre u gjetën çanta, bizhuteri dhe para me vlerë 15 mijë euro, si dhe mjetet e përdorura në grabitje: levë, doreza, radio dore, kaçavida dhe veshjet që kishin përdorur natën e ngjarjes.

Hetimet zbuluan gjithashtu dy shtetas të tjerë shqiptarë, 27 dhe 28 vjeç, pa precedentë penalë dhe pa vendbanim të fiksuar, të cilët kishin hyrë në Itali vetëm një ditë më parë, ndoshta për t’u bashkuar me grupin dhe për të kryer vjedhje të tjera.

Continue Reading

Të kërkuara