Published
3 years agoon
By
UBT news“Jam një grua në mesin e të 40-ave, dhe kam dy fëmijë të vegjël. Nëna ime pati probleme me kujtesën që në fillim të 60-ave, dhe ajo është përkeqësuar gradualisht. Edhe motrat e saj kanë probleme të ngjashme. Si mund ta zvogëloj rrezikun tim, por edhe rrezikun e fëmijëve të mi nga demenca? A ka disa ushqime, suplemente apo aktivitete që duhet t’i përfshijmë në jetën tonë për të reduktuar shanset e humbjes së kujtesës?”
Përgjigja e dr. Gregory Day, neurolog në “Mayo Clinic”, Florida të SHBA-së:
Demenca karakterizohet nga simptoma që ndikojnë tek kujtesa, të menduarit dhe aftësitë sociale të një personi, deri në pikën që mund të jetë e vështirë të kryesh aktivitete normale të jetës së përditshme. Demenca shkaktohet nga sëmundjet e trurit. Sëmundja e Alzheimerit, është më e zakonshme dhe më e njohura për publikun.
Sëmundjet që prekin enët e gjakut – të njëjtat që shkaktojnë sulme në zemër dhe goditje në tru– janë shkaku i dytë më i zakonshëm i demencës. Pasja e një historie familjare me demencë, errit rrezikun e zhvillimit të kësaj gjendjeje. Por shumë njerëz me histori familjare nuk shfaqin asnjëherë simptoma. Edhe ata që nuk kanë një histori familjare, mund të përjetojnë probleme me kujtesën kur plaken. Ja cilat janë 4 këshillat,që unë ju rekomandoj të ndiqni për të zvogëluar rrezikun e përgjithshëm.
1. Merrni pjesë në aktivitete që stimulojnë trurin
Angazhohuni në zgjidhjen e fjalëkryqeve, enigmave, apo edhe në lojëra kompjuterike. Por bëjeni këtë një zakon gjatë gjithë jetës suaj, pasi studimet tregojnë se vlera e aktiviteteve stimuluese konjitive rritet gjatë gjithë jetës. Kjo do të thotë se pasja e një arsimimi të mirë; e një pune që të stimulon mendërisht; dhe pjesëmarrja në zbavitje, hobi dhe aktivitete sociale që kërkojnë përqendrim mendor, janë të rëndësishme për të reduktuar rrezikun e zhvillimit të demencës.
2. Përqendrohuni tek arsimimi i vazhdueshëm dhe mësoni aftësi të reja
Studimet kanë treguar se sa më shumë vite arsimim të ketë një person, aq më i ulët është rreziku i demencës. Kjo duket të jetë për shkak se njerëzit që kalojnë më shumë kohë të përfshirë në përvetësim dijesh të reja, kanë tendencën të zhvillojnë rrjete më të forta të qelizave nervore dhe lidhje midis atyre qelizave nervore brenda trurit të tyre. Këto rrjete,
janë më të pajisura për të kuruar dëmtimin e qelizave që mund të ndodhë për shkak të çrregullimeve të trurit, të cilat mund të çojnë tek demenca.
3. Kini një mënyrë jetese të shëndetshme
Ashtu si me probleme të tjera shëndetësore, një mënyrë jetese e shëndetshme, është po aq e rëndësishme për ruajtjen e shëndetit të trurit. Ushqimi i mirë, ruajtja e një peshe trupore të shëndetshme, stërvitja e rregullt fizike, dhe shmangia e kushteve që rrisin rrezikun për sulme në zemër dhe goditje në tru, mund të zvogëlojnë rrezikun e demencës.
Menaxhimi në mënyrë efektive i kolesterolit dhe i presionit të gjakut, mos–pirja e duhanit dhe kufizimi i konsumit të alkoolit, kanë treguar gjithashtu se e përmirësojnë shëndetin e aftësive njohëse në periudhën e mëvonshme të jetës. Dhe kjo sepse këto masa ndikojnë në shëndetin e enëve të gjakut në trurin, qafën dhe zemrën tuaj. Ndërkaq, është e rëndësishme të bëni një gjumë të mirë gjatë natës, dhe të trajtoni çrregullimet e gjumit si p.sh Apnea e gjumit. Nëse keni një dietë të ekuilibruar, nuk keni nevojë të merrni suplemente për një gjumë më të mirë.
4. Ruani ndërveprimin social
Hulumtimet tregojnë se ndërveprimi social në çdo moshë, ka përfitime pozitive sa i përket aftësive njohëse. Ndërveprimi i rregullt me të tjerët, përfshirë familjen, miqtë, fqinjët, bashkëpunëtorët dhe anëtarët e komunitetit, mund të përmirësojë gjendjen tuaj psikologjike, pikëpamjen tuaj mbi jetën, dhe ta vërë trurin vazhdimisht në punë.
Këto ndërveprime të rregullta ndikojnë pozitivisht në aftësitë tuaja njohëse, dhe është provuar se kjo i lehtëson simptomat e demencës. Sa i përket fëmijëve tuaj në mënyrë specifike, zakonet e mira fillojnë që herët. Sa më herët të filloni t’i praktikoni ato, aq më shumë ka gjasa të shmangni demencën./bota.al
Lajmet
Ditë e natë në terren, forcat e NATO-s dërgojnë mesazh stabiliteti
Published
1 hour agoon
December 16, 2025By
UBTnews
Ushtarët gjermanë të caktuar në Komandën Rajonale-Lindje (RC-E) të misionit të KFOR-it, të udhëhequr nga NATO, po vazhdojnë patrullimet e tyre të rregullta ditën dhe natën në disa komuna brenda zonës së përgjegjësisë.
Sipas njoftimit, këto patrullime sigurojnë një prani të dukshme dhe qetësuese në terren, rrisin ndërgjegjësimin situativ dhe kontribuojnë drejtpërdrejt në ruajtjen e stabilitetit rajonal. Patrullat janë pjesë thelbësore e misionit të vazhdueshëm të KFOR-it për të garantuar një mjedis të sigurt dhe të qëndrueshëm për të gjithë qytetarët që jetojnë në Kosovë.
KFOR-i thekson se vazhdon zbatimin e mandatit të tij, të bazuar në Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara të vitit 1999, me qëllim sigurimin e një ambienti të qetë dhe të sigurt, si dhe garantimin e lirisë së lëvizjes për të gjithë, në çdo kohë.
Po ashtu, KFOR-i vepron në koordinim të ngushtë me Policinë e Kosovës dhe Misionin e Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX), në përputhje me rolet e tyre përkatëse si reagues të sigurisë, duke synuar ruajtjen e paqes dhe stabilitetit në vend.
Lajmet
Nesër samiti mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, Rama niset drejt Brukselit
Published
1 hour agoon
December 16, 2025By
UBTnews
Kryeministri Edi Rama është nisur pasditen e kësaj të marte drejt Brukselit. Rama nesër do të marrë pjesë në samitin mes BE dhe vendeve te Ballkanit Perëndimor.
Takimi pritet të përqëndrohet në gjetjet më të fundit të paketës së zgjerimit 2025. Gjatë takimit do të dikutohet edhe Plani i Rritjes për Ballkanin Perëndimor prej 6 miliard eurosh.
Ndërkaq, nga Kosova europianët i çuan ftesë presidentes Vjosa Osmani, e cila ka konfirmuar se do të marrë pjesë në këtë samit.
Lajmet
Spiropali në Greqi, rihapet dialogu për kufirin detar
Published
2 hours agoon
December 16, 2025By
UBTnews
Ministrja e Jashtme e Shqipërisë, Elisa Spiropali nisi sot një vizitë dyditore në Greqi me ftesë të homologut grek, George Gerapetritis. Vizita e Ministres Spiropali nisi në Presidencën greke, ku u prit nga Presidenti Konstantinos Tasoulas.
Gjatë takimit Spiropali theksoi se “Shqipëria beson fort se nën udhëheqjen greke të Presidencës së BE, Ballkani Perëndimor do të mbetet në krye të agjendës europiane”.
Më pas Spiropali zhvilloi një takim dypalësh me homologun e saj Gerapetritis, të fokusuar në forcimin e marrëdhënieve ndërmjet Shqipërisë dhe Greqisë. Në konferencën për shtyp, Spiropali tha se Greqia duhet të heqë ligjin e luftës, duke theksuar se dy vendet janë pjesë e NATO-s.
“Duke qenë partnerë në NATO, të lidhur nga një Traktat Miqësie dhe me perspektivë të përbashkët europiane, Shqipëria mbështet përfundimin sa më parë të çdo reference ligjore atavike nga Lufta e dytë Botërore, me pasoja në marrëdhëniet aktuale, e cila nuk pasqyron realitetin e marrëdhënieve tona si aleatë dhe si miq”, tha Spiropali.
Ministrja theksoi se Shqipëria është e hapur për dialog për çështjen e detit dhe shtoi se duan të vijojnë negociatat për njohjen e pensioneve.
“Shqipëria mbetet po ashtu e përkushtuar për zgjidhjen e çështjeve të lidhura me kufirin (përfshirë edhe delimitimin e hapësirave detare) në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe parimet e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë, ku palët janë plotësisht të hapura për dialog konstruktiv. Ne do të vijojmë të udhëhiqemi nga vlerat thelbësore të BE-së, nga respekti për normat e të drejtës ndërkombëtare për zgjidhjen paqësore të mosmarrëveshjeve dhe promovimin e stabilitetit në rajon”, shtoi ajo.
Mëngjesin e së mërkurës, në orën 09.00, Spiropali do të takohet me Ministrin e Mbrojtjes, Niko Dendias. Në orën 09.45, Spiropali do të takohet me përfaqësues të bizneseve dhe sipërmarrjeve që operojnë mes Shqipërisë dhe Greqisë, për potencialin e bashkëpunimit ekonomik mes dy vendeve.
Lajmet
Dyshohet abuzim i të miturit në Ferizaj përmes rrjeteve sociale
Published
3 hours agoon
December 16, 2025By
UBTnews
Policia e Kosovës ka nisur hetimet lidhur me një rast të dyshuar të abuzimit ndaj një të mituri, i cili dyshohet se është kontaktuar përmes rrjeteve sociale.
Zëdhënësi i Policisë për rajonin e Prishtinës, Agron Borovci, bëri të ditur se rasti është raportuar më 15 dhjetor 2025, rreth orës 11:00, në stacionin policor të Fushë Kosovës.
Sipas policisë, ngjarja dyshohet të ketë ndodhur në territorin e Ferizajt. Me autorizim të Prokurorit të Shtetit, është iniciuar hetim për veprën penale “Dhunimi”, ndërsa policia, në bashkëpunim me institucionet relevante, po punon intensivisht për identifikimin e të dyshuarit dhe sqarimin e plotë të rastit, duke garantuar konfidencialitetin dhe mbrojtjen e viktimës.
“Më datë 15.12.2025, rreth orës 11:00, policia e stacionit policor në Fushë Kosovë, ka pranuar informacionin lidhur me një rast të dyshuar të abuzimit ndaj një të mituri. Dyshimet e ngritura sugjerojnë se i mituri është kontaktuar përmes rrjeteve sociale dhe se ngjarja dyshohet të ketë ndodhur diku në territorin e Ferizajt. Specialist të policisë për hetimin e rasteve të tilla, në bashkëpunim me institucionet relevante, janë duke ndërmarrë të gjitha veprimet e nevojshme për zbardhjen e plotë të rastit. Me autorizim të Prokurorit të Shtetit, gjithnjë duke garantuar konfidencialitetin dhe mbrojtjen e viktimës, policia ka iniciuar një hetim në drejtim të veprës penale “Dhunimi”, përderisa po punohet intensivisht në identifikimin e të dyshuarit dhe përcaktimin e vendndodhjes së tij.”
Dronët vranë mbi 100 civilë në Sudan gjatë dhjetorit
Ditë e natë në terren, forcat e NATO-s dërgojnë mesazh stabiliteti
Nesër samiti mes BE-së dhe Ballkanit Perëndimor, Rama niset drejt Brukselit
Spiropali në Greqi, rihapet dialogu për kufirin detar
Pajisjet shtëpiake që nuk duhen ndezur kurrë njëkohësisht
Dyshohet abuzim i të miturit në Ferizaj përmes rrjeteve sociale
Kur dieta dhe pesha nuk mjaftojnë, arsyeja e fshehur e kolesterolit të lartë
Shqiptarët në jug të Serbisë: Fshirje nga adresat e banimit, mosnjohje e diplomave dhe gjuhë urrejtjeje
Gjysma e makinave të Ford do të jenë elektrike ose hibride deri në 2030
Të kërkuara
-
Aktualitet2 months agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
-
Rajoni3 months agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Rajoni3 months agoUBT shpall thirrjen për Konferencën Ndërkombëtare të Gjuhës dhe Kulturës 2025
-
Lajmet3 months agoUBT hap thirrjen për abstrakte në Konferencën Ndërkombëtare të Stomatologjisë
