

Published
3 years agoon
By
UBT news“Jam një grua në mesin e të 40-ave, dhe kam dy fëmijë të vegjël. Nëna ime pati probleme me kujtesën që në fillim të 60-ave, dhe ajo është përkeqësuar gradualisht. Edhe motrat e saj kanë probleme të ngjashme. Si mund ta zvogëloj rrezikun tim, por edhe rrezikun e fëmijëve të mi nga demenca? A ka disa ushqime, suplemente apo aktivitete që duhet t’i përfshijmë në jetën tonë për të reduktuar shanset e humbjes së kujtesës?”
Përgjigja e dr. Gregory Day, neurolog në “Mayo Clinic”, Florida të SHBA-së:
Demenca karakterizohet nga simptoma që ndikojnë tek kujtesa, të menduarit dhe aftësitë sociale të një personi, deri në pikën që mund të jetë e vështirë të kryesh aktivitete normale të jetës së përditshme. Demenca shkaktohet nga sëmundjet e trurit. Sëmundja e Alzheimerit, është më e zakonshme dhe më e njohura për publikun.
Sëmundjet që prekin enët e gjakut – të njëjtat që shkaktojnë sulme në zemër dhe goditje në tru– janë shkaku i dytë më i zakonshëm i demencës. Pasja e një historie familjare me demencë, errit rrezikun e zhvillimit të kësaj gjendjeje. Por shumë njerëz me histori familjare nuk shfaqin asnjëherë simptoma. Edhe ata që nuk kanë një histori familjare, mund të përjetojnë probleme me kujtesën kur plaken. Ja cilat janë 4 këshillat,që unë ju rekomandoj të ndiqni për të zvogëluar rrezikun e përgjithshëm.
1. Merrni pjesë në aktivitete që stimulojnë trurin
Angazhohuni në zgjidhjen e fjalëkryqeve, enigmave, apo edhe në lojëra kompjuterike. Por bëjeni këtë një zakon gjatë gjithë jetës suaj, pasi studimet tregojnë se vlera e aktiviteteve stimuluese konjitive rritet gjatë gjithë jetës. Kjo do të thotë se pasja e një arsimimi të mirë; e një pune që të stimulon mendërisht; dhe pjesëmarrja në zbavitje, hobi dhe aktivitete sociale që kërkojnë përqendrim mendor, janë të rëndësishme për të reduktuar rrezikun e zhvillimit të demencës.
2. Përqendrohuni tek arsimimi i vazhdueshëm dhe mësoni aftësi të reja
Studimet kanë treguar se sa më shumë vite arsimim të ketë një person, aq më i ulët është rreziku i demencës. Kjo duket të jetë për shkak se njerëzit që kalojnë më shumë kohë të përfshirë në përvetësim dijesh të reja, kanë tendencën të zhvillojnë rrjete më të forta të qelizave nervore dhe lidhje midis atyre qelizave nervore brenda trurit të tyre. Këto rrjete,
janë më të pajisura për të kuruar dëmtimin e qelizave që mund të ndodhë për shkak të çrregullimeve të trurit, të cilat mund të çojnë tek demenca.
3. Kini një mënyrë jetese të shëndetshme
Ashtu si me probleme të tjera shëndetësore, një mënyrë jetese e shëndetshme, është po aq e rëndësishme për ruajtjen e shëndetit të trurit. Ushqimi i mirë, ruajtja e një peshe trupore të shëndetshme, stërvitja e rregullt fizike, dhe shmangia e kushteve që rrisin rrezikun për sulme në zemër dhe goditje në tru, mund të zvogëlojnë rrezikun e demencës.
Menaxhimi në mënyrë efektive i kolesterolit dhe i presionit të gjakut, mos–pirja e duhanit dhe kufizimi i konsumit të alkoolit, kanë treguar gjithashtu se e përmirësojnë shëndetin e aftësive njohëse në periudhën e mëvonshme të jetës. Dhe kjo sepse këto masa ndikojnë në shëndetin e enëve të gjakut në trurin, qafën dhe zemrën tuaj. Ndërkaq, është e rëndësishme të bëni një gjumë të mirë gjatë natës, dhe të trajtoni çrregullimet e gjumit si p.sh Apnea e gjumit. Nëse keni një dietë të ekuilibruar, nuk keni nevojë të merrni suplemente për një gjumë më të mirë.
4. Ruani ndërveprimin social
Hulumtimet tregojnë se ndërveprimi social në çdo moshë, ka përfitime pozitive sa i përket aftësive njohëse. Ndërveprimi i rregullt me të tjerët, përfshirë familjen, miqtë, fqinjët, bashkëpunëtorët dhe anëtarët e komunitetit, mund të përmirësojë gjendjen tuaj psikologjike, pikëpamjen tuaj mbi jetën, dhe ta vërë trurin vazhdimisht në punë.
Këto ndërveprime të rregullta ndikojnë pozitivisht në aftësitë tuaja njohëse, dhe është provuar se kjo i lehtëson simptomat e demencës. Sa i përket fëmijëve tuaj në mënyrë specifike, zakonet e mira fillojnë që herët. Sa më herët të filloni t’i praktikoni ato, aq më shumë ka gjasa të shmangni demencën./bota.al
Lajmet
Zëvendëssekretari i Shtetit njofton për takimin me presidenten Osmani
Published
1 hour agoon
July 11, 2025By
UBTnews
Zëvendëssekretari i Shtetit, Christopher Landau ka njoftuar për takimin që ka zhvilluar me presidenten e Kosovës, Vjosa Osmani.
Ai, përmes një postimi në X, ka bërë të ditur se kanë diskutuar për fushat e mundshme të bashkëpunimet ekonomik.
“Në takimin tim me Presidenten e Kosovës Vjosa Osmani, diskutuam fushat e mundshme të bashkëpunimit ekonomik në të ardhmen dhe shprehëm besimin se prosperiteti dhe bashkëpunimi ekonomik do të ndihmojnë në largimin e Ballkanit Perëndimor nga përçarjet e së kaluarës dhe do të promovojnë paqe dhe stabilitet të qëndrueshëm në rajon”.
Për këtë takim më herët ka njoftuar edhe presidentja Osmani duke thënë se “Kosova qëndron krah për krah me Shtetet e Bashkuara për “të ndërtuar kapituj të rinj të bashkëpunimit strategjik, në përputhje me vizionin e fortë të Presidentit Trump”.
“Më shumë siguri. Më shumë zhvillim. Më shumë mundësi për qytetarët tanë dhe bizneset tona”, ka shkruar Osmani në Facebook.
Lajmet
Kusari-Lila kritikon opozitën pas dështimit të Kuvendit, bën thirrje për votim
Published
5 hours agoon
July 11, 2025By
UBTnews
Deputetja e Vetëvendosjes, Mimoza Kusari-Lila, ka kritikuar opozitën pas dështimit të 45-të me radhë të konstituimit të Kuvendit të Kosovës.
Ajo theksoi se seanca konstituive sipas rregullores nuk parasheh debat parlamentar, por vetëm proces votimi, ndërsa opozita nuk po merr pjesë në votim dhe po mban diskutime, gjë që sipas saj është shkelje e rregullores.
“Është e qartë në rregullore se seanca konstituive nuk parasheh debat parlamentar. Ka vetëm proces votimi. Opozita nuk po merr pjesë në votim dhe për më tepër po mban diskutime, çka përbën shkelje të dytë”, tha Kusari-Lila.
Lajmet
Bahtiri: Urat po ndërtohen, nuk mundet askush me i ndal
Published
5 hours agoon
July 11, 2025By
UBTnews
Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Agim Bahtiri deklaroi se askush nuk mund të ndalë ndërtimin e dy urave mbi lumin Ibër.
Prokuroria Speciale ka filluar hetim lidhur me procesin e urave të reja në Mitrovicë.
Megjithatë, Bahtiri u shpreh i kënaqur me ndërtimin e tyre dhe u shpreh i bindur se nuk do të ndalet ndërtimi i tyre.
“Jam i kënaqur që po ndërtohen urat mbi lumin Ibër dhe jam shumë i lumtur për këtë. Çka do që ndodhë urat po ndërtohen, kjo është dhe nuk mundet askush me i ndal, këtë ta dini”, deklaroi ai.
Këto deklarata Bahtiri i bëri para fillimit të seancës, ku për herë të 45-të po tentohet konstituimi i legjislaturës së nëntë të Kuvendit.
Lajmet
LVV-ja vazhdon akuzat kundër PDK-së, LDK-së dhe AAK-së
Published
5 hours agoon
July 11, 2025By
UBTnews
Lëvizja Vetëvendosje ka vazhduar akuzat ndaj Partisë Demokratike të Kosovës, Lidhjes Demokratike të Kosovës dhe Aleancës për Ardhmërinë e Kosovës se “po bllokojnë konstituimin e Kuvendit të Kosovës”.
Para nisjes së seancës konstituive për herë të 45-të, në LVV thanë që partitë, të cilat deri tani ishin në opozitë, “janë destruktive dhe nuk po punojnë” në funksion të zgjidhjes së krizës politike, edhe pas aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese.
Kosova është në krizë politike tash e gjashtë muaj, pasi partitë parlamentare pas zgjedhjeve të 9 shkurtit assesi nuk po merren vesh për zgjedhjen e trupave të Kuvendit, proces që do t’i hapte rrugë formimit të qeverisë.
Deputeti i LVV-së, Artan Abrashi, tha se partia e tij nuk është fajtore për bllokadën në Kuvend, derisa tha se deputetët e partive që deri tani ishin në opozitë po vijnë kot në Kuvend, pasi nuk po marrin pjesë në votim.
“Pyetja është sesi do të veprojnë PDK, LDK dhe AAK. A do të vazhdojnë me këtë destruktivitet apo do të kemi reflektim të zërave të arsyes. Bllokimi i Kuvendit të Kosovës qartazi është duke marrë karakter dhe ndikim financiar, duke i prekur të gjitha pjesët e jetës institucionale dhe politike. Mos të harrojmë se kjo opozitë, që më herët i ka bërë marrëveshjet ndërkombëtare në Kuvend, tani po shkakton dëm që kap miliona euro. Kjo po vazhdon edhe tash. Nuk ka faj Lëvizja Vetëvendosje në këtë çështje. Ne jemi duke bërë gjithçka që kërkohet prej nesh – jemi duke marrë pjesë në votim dhe duke ngritur dorën. Pyetja është: çfarë bëjnë deputetët e opozitës në këto seanca, ku vijnë kot. Nuk votojnë dhe nuk e marrin obligimin e tyre si deputetë në Kuvendin e Kosovës”, tha ai.
Në anën tjetër, deputetja e LVV-së, Arbëreshë Kryeziu-Hyseni, tha se sot bëhen dymbëdhjetë vjet nga miratimi i Ligjit për Amnisti në Kosovë, i cili sipas saj ishte një kompromis i dëmshëm dhe një gabim historik i ish-pushtetarëve të atëhershëm.
Sipas saj, në Kuvendin aktual ka deputetë që në atë kohë votuan për këtë ligj të dëmshëm, ndërsa sot kontribuojnë në krizën politike duke mos votuar për konstituimin e Kuvendit.
“Votimi i ligjit për amnisti ishte një kompromis i dëmshëm dhe përtej kësaj ishte një gabim historik, pasi përveç tjerash, jo vetëm që u amnistuan krimet, por u inkurajuan grupet kriminale të vazhdojnë aktivitetet e tyre. Politikanët që qeverisën vendin tonë në atë kohë u kujdesën për amnistimin e krimeve. Sot, pas më shumë se një dekade, është e qartë se shumë nga ata që u amnistuan përmes këtij ligji jo vetëm që nuk u integruan, por vazhduan veprimtarinë e tyre kriminale. Kosova u përball me sulme dhe dhunë ndaj policisë dhe me organizime kriminale e terroriste. Është shumë e rëndësishme të flasim sot për 13-vjetorin e ligjit për amnisti. Atje poshtë, në Kuvend, ka deputetë që kanë ngritur dorën dhe kanë votuar këtë ligj të dëmshëm për Kosovën. Të njëjtit kanë votuar edhe për Zajednicën dhe Gjykatën Speciale. Sot, ata të njëjtit deputetë nuk po e ngrenë dorën për konstituimin e Kuvendit”, theksoi ajo.

Zëvendëssekretari i Shtetit njofton për takimin me presidenten Osmani

Justin Bieber befasoi fansat me albumin e ri “Swag”

Interi tentoi t’i “vidhte” Milanit Jasharin, mesfushori i qëndron besnik Igli Tares

Pse trangujt janë ushqim ideal në ditë të nxehta?

Vlerë rekorde e Bitcoinit

Pesë ushqimet që mund të hani pa u shëndoshur

Nga Kosova në Valencia: Ekspertiza e UBT-së në fokusin e Evropës shkencore

Noni Madueke po kalon te Arsenali

Kusari-Lila kritikon opozitën pas dështimit të Kuvendit, bën thirrje për votim
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT2 months ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT organizon debat rreth zgjerimit të BE-së dhe ruajtjes së vlerave evropiane
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT – Institucioni privat me më së shumti programe të akredituara nga Agjencia e Akreditimit të Kosovës
-
Lajmet nga UBT1 month ago
UBT rilicencohet nga MAShTI për ofrimin e arsimit profesional në katër drejtime të rëndësishme shëndetësore