Lajmet

Katër mënyra për të reduktuar rrezikun e demencës

Demenca shkaktohet nga sëmundjet e trurit.

Published

3 years ago

July 30, 2022

UBT news

“Jam një grua në mesin e të 40-ave, dhe kam dy fëmijë të vegjël. Nëna ime pati probleme me kujtesën që në fillim të 60-ave, dhe ajo është përkeqësuar gradualisht. Edhe motrat e saj kanë probleme të ngjashme. Si mund ta zvogëloj rrezikun tim, por edhe rrezikun e fëmijëve të mi nga demenca? A ka disa ushqime, suplemente apo aktivitete që duhet t’i përfshijmë në jetën tonë për të reduktuar shanset e humbjes së kujtesës?”

Përgjigja e dr. Gregory Day, neurolog në “Mayo Clinic”, Florida të SHBA-së:

Demenca karakterizohet nga simptoma që ndikojnë tek kujtesa, të menduarit dhe aftësitë sociale të një personi, deri në pikën që mund të jetë e vështirë të kryesh aktivitete normale të jetës së përditshme. Demenca shkaktohet nga sëmundjet e trurit. Sëmundja e Alzheimerit, është më e zakonshme dhe më e njohura për publikun.

Sëmundjet që prekin enët e gjakut – të njëjtat që shkaktojnë sulme në zemër dhe goditje në tru– janë shkaku i dytë më i zakonshëm i demencës. Pasja e një historie familjare me demencë, errit rrezikun e zhvillimit të kësaj gjendjeje. Por shumë njerëz me histori familjare nuk shfaqin asnjëherë simptoma. Edhe ata që nuk kanë një histori familjare, mund të përjetojnë probleme me kujtesën kur plaken. Ja cilat janë 4 këshillat,që unë ju rekomandoj të ndiqni për të zvogëluar rrezikun e përgjithshëm.

1. Merrni pjesë në aktivitete që stimulojnë trurin

Angazhohuni në zgjidhjen e fjalëkryqeve, enigmave, apo edhe në lojëra kompjuterike. Por bëjeni këtë një zakon gjatë gjithë jetës suaj, pasi studimet tregojnë se vlera e aktiviteteve stimuluese konjitive rritet gjatë gjithë jetës. Kjo do të thotë se pasja e një arsimimi të mirë; e një pune që të stimulon mendërisht; dhe pjesëmarrja në zbavitje, hobi dhe aktivitete sociale që kërkojnë përqendrim mendor, janë të rëndësishme për të reduktuar rrezikun e zhvillimit të demencës.

2. Përqendrohuni tek arsimimi i vazhdueshëm dhe mësoni aftësi të reja

Studimet kanë treguar se sa më shumë vite arsimim të ketë një person, aq më i ulët është rreziku i demencës. Kjo duket të jetë për shkak se njerëzit që kalojnë më shumë kohë të përfshirë në përvetësim dijesh të reja, kanë tendencën të zhvillojnë rrjete më të forta të qelizave nervore dhe lidhje midis atyre qelizave nervore brenda trurit të tyre. Këto rrjete,

janë më të pajisura për të kuruar dëmtimin e qelizave që mund të ndodhë për shkak të çrregullimeve të trurit, të cilat mund të çojnë tek demenca.

3. Kini një mënyrë jetese të shëndetshme

Ashtu si me probleme të tjera shëndetësore, një mënyrë jetese e shëndetshme, është po aq e rëndësishme për ruajtjen e shëndetit të trurit. Ushqimi i mirë, ruajtja e një peshe trupore të shëndetshme, stërvitja e rregullt fizike, dhe shmangia e kushteve që rrisin rrezikun për sulme në zemër dhe goditje në tru, mund të zvogëlojnë rrezikun e demencës.

Menaxhimi në mënyrë efektive i kolesterolit dhe i presionit të gjakut, mos–pirja e duhanit dhe kufizimi i konsumit të alkoolit, kanë treguar gjithashtu se e përmirësojnë shëndetin e aftësive njohëse në periudhën e mëvonshme të jetës. Dhe kjo sepse këto masa ndikojnë në shëndetin e enëve të gjakut në trurin, qafën dhe zemrën tuaj. Ndërkaq, është e rëndësishme të bëni një gjumë të mirë gjatë natës, dhe të trajtoni çrregullimet e gjumit si p.sh Apnea e gjumit. Nëse keni një dietë të ekuilibruar, nuk keni nevojë të merrni suplemente për një gjumë më të mirë.

4. Ruani ndërveprimin social

Hulumtimet tregojnë se ndërveprimi social në çdo moshë, ka përfitime pozitive sa i përket aftësive njohëse. Ndërveprimi i rregullt me të tjerët, përfshirë familjen, miqtë, fqinjët, bashkëpunëtorët dhe anëtarët e komunitetit, mund të përmirësojë gjendjen tuaj psikologjike, pikëpamjen tuaj mbi jetën, dhe ta vërë trurin vazhdimisht në punë.

Këto ndërveprime të rregullta ndikojnë pozitivisht në aftësitë tuaja njohëse, dhe është provuar se kjo i lehtëson simptomat e demencës. Sa i përket fëmijëve tuaj në mënyrë specifike, zakonet e mira fillojnë që herët. Sa më herët të filloni t’i praktikoni ato, aq më shumë ka gjasa të shmangni demencën./bota.al

Bota

Ish-udhëheqësi i Hezbollah do të varroset të dielën

Published

2 days ago

February 21, 2025

UBT NEWS

Hezbollah ka njoftuar se ish-udhëheqësi i tij, Hasa Nasrallah, do të varroset të dielën pas pesë muajsh që nga vdekja e tij. Nasrallah humbi jetën më 27 shtator 2024, në një sulm ajror të kryer nga Izraeli, ndërkohë që ai ishte duke u takuar me komandantët e lëvizjes Hezbollah.

Nasrallah, i cili ka luajtur një rol të rëndësishëm në krijimin dhe drejtimin e Hezbollah, është konsideruar një nga liderët më të respektuar të botës arabe, për shkak të ndikimit të madh që ka pasur në rajon dhe përpjekjeve të tij për të krijuar një lëvizje ushtarake islamike me përmasa globale. Kjo ngjarje ka tronditur shumë komunitete, veçanërisht në Lindjen e Mesme.

Të dielën, pas pesë muajsh, trupi i tij do të varroset në një ceremoni të pritur me shumë vëmendje, që pritet të tërheqë vëmendjen e udhëheqësve politikë dhe ushtarakë nga e gjithë bota arabe.

Lajmet

Arrestohet ish-kryetarja e Nishit, Dragana Sotirovski

Published

2 days ago

February 21, 2025

UBT NEWS

Ministria e Punëve të Brendshme (MPB) ka njoftuar arrestimin e katër personave, përfshirë ish-kryetaren e Nishit, Dragana Sotirovski, dhe ish-komandantin e Shtabit të Situatave Emergjente të qytetit, nën dyshimin se kanë keqpërdorur pozitën zyrtare dhe kanë shkaktuar dëme të konsiderueshme në qytetin e Nishit.

Sipas njoftimit të MPB-së, dyshimet lidhen me një dëm të vlerësuar prej 460 milionë dinarësh (afro katër milionë euro), i cili është shkaktuar përmes angazhimit të kompanive të caktuara për punime ndërtimore. Gjatë kontrollit të zhvilluar nga policia, janë sekuestruar 11 automjete, si dhe një sërë mjetesh të tjera, duke përfshirë kamionë dhe makineri pune që dyshohet të kenë lidhje me veprimtarinë kriminale.

Sotirovski, gjatë periudhës nga 16 marsi 2022 deri më 9 korrik 2024, ka angazhuar dy kompani, “DN PR” dhe “Sim puk gradnja”, për kryerjen e punëve ndërtimore në qytetin e Nishit, duke shkelur ligjin dhe rregulloret për zvogëlimin e rrezikut nga fatkeqësitë dhe menaxhimin e emergjencave.

Dyshuarit janë ndaluar për 48 orë dhe do të dërgohen në prokurorinë kompetente me kallëzim penal.

Ish-kryetarja e Nishit, Sotirovski, ka shërbyer në këtë post nga viti 2020 deri në vitin 2024. Para arrestimit, u raportua se ajo ishte në shënjestër të hetimeve, megjithatë ajo e ka mohuar çdo akuzë./UBTNews/

Lajmet

KQZ: Votat me kusht dhe ato nga Diaspora numërohen javën e ardhshme

Published

2 days ago

February 21, 2025

UBTNews

Komisioni Qendror i Zgjedhjeve (KQZ) planifikon të fillojë numërimin e votave me kusht, votave të personave me nevoja të veçanta dhe votave nga votimi jashtë Kosovës gjatë javës së ardhshme.

Kështu e konfirmoi, zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, i cili tha se janë 12,801 fletëvotime me kusht dhe 2,597 vota nga persona me aftësi të veçanta.

Tutje ai shtoi se votat do të verifikohen dhe krahasohen me listën e votuesve të nënshkruar në vendvotimet e rregullta për të siguruar saktësinë.

“Pas përfundimit të të gjitha procedurave, siç janë: skanimi i listës së votuesve të nënshkruar në vendvotimet e rregullta me qëllim të krahasimit me votuesit nga vendvotimet me kusht; vlerësimi i pakove me fletëvotime nga votimi jashtë Kosovës, KQZ do të fillojë me numërimin e votave me kusht, votave të personave me nevoja të veçanta dhe votave nga votimi jashtë Kosovës. Kjo do të bëhet gjatë javës së ardhshme në Qendrën e Numërimit dhe Rezultateve dhe sigurisht se mediat dhe vëzhguesit do të njoftohen me kohë”, ka thënë Elezi.

Nga 48,018 pako të vlerësuara deri tani, 45,004 janë aprovuar dhe 3,014 janë refuzuar për shkak të mangësive. 20,938 pako tjera do të vlerësohen në ditët në vijim.

“Nga data 9 shkurt, kur ka filluar vlerësimi apo verifikimi i pakove me fletëvotime nga votimi jashtë Kosovës dhe deri më 20 shkurt, këtij procesi i janë nënshtruar 48,018 pako, prej të cilave janë aprovuar 45,004 ndërkaq janë refuzuar 3,014. Arsyeja se përse janë refuzuar këto dërgesa, është se ato janë janë dërguar nga persona që janë anuluar gjatë regjistrimit si votues jashtë Kosovës; u mungon dëftesa e regjistrimit; janë dërguar më shumë se një herë; kanë dërguar më shumë se një fletëvotim; etj”, ka thënë Elezi.

Zëdhënësi i KQZ-së ka deklaruar se procesit të vlerësimit do t’i nënshtrohen edhe 20,938 pako me fletëvotime.

Kështu e konfirmoi për Ekonomia Online, zëdhënësi i KQZ-së, Valmir Elezi, i cili tha se janë 12,801 fletëvotime me kusht dhe 2,597 vota nga persona me aftësi të veçanta.

Tutje ai shtoi se votat do të verifikohen dhe krahasohen me listën e votuesve të nënshkruar në vendvotimet e rregullta për të siguruar saktësinë.

Nga 48,018 pako të vlerësuara deri tani, 45,004 janë aprovuar dhe 3,014 janë refuzuar për shkak të mangësive. 20,938 pako tjera do të vlerësohen në ditët në vijim.

Zëdhënësi i KQZ-së ka deklaruar se procesit të vlerësimit do t’i nënshtrohen edhe 20,938 pako me fletëvotime.

Lajmet

Abdixhiku pas takimit me ambasadorët: LDK e respekton vullnetin qytetar, as nuk dëshiron e as nuk pretendon ta anashkalojë

Published

2 days ago

February 21, 2025

UBTNews

Kreu i Lidhjes Demokratike të Kosovës (LDK), Lumir Abdixhiku, ka njoftuar për takimet që ka zhvilluar këtë javë me ambasadorët e huaj në Kosovë, pas zhvillimeve të fundit zgjedhore.

Abdixhiku tha se është diskutuar për procesin zgjedhor dhe se partia e tij do të respektojë vullnetin e qytetarëve, duke theksuar se LDK nuk do të anashkalojë dhe do të veprojë sipas këtij vullneti.

“Gjatë kësaj jave, prita në takim ambasadorët e SHBA-ve, Britanisë së Madhe, Bashkimit Evropian, Francës e Italisë. Me të gjithë, diskutuam mbi procesin zgjedhor, rezultatet e deritanishme, e domosdoshmërinë për pritjen e numërimit të secilës votë, përfshirë dhe ato të mërgatës. Siç kam deklaruar në vazhdimësi, LDK e respekton vullnetin qytetar në plotni. As nuk dëshiron e as nuk pretendon ta anashkalojë. LDK do të sillet konform këtij vullneti me plot përgjegjësi; siç dhe do të përfaqësojë denjësisht zërin e votuesit tonë” tha Abdixhiku.

Kreu i LDK-së gjithashtu shprehu mirënjohjen për mbështetjen e vazhdueshme nga aleatët ndërkombëtarë.

“Falënderime të pafundme për mbështetjen e aleatëve tanë në çdo sfidë të Republikës,” tha Abdixhiku, duke theksuar rëndësinë e partneriteteve ndërkombëtare për zhvillimin e vendit.