Kulturë

Katër ‘jo’ për lirinë: Aktivizmi i grave në luftën kundër patriarkalizmit!

Published

on

Në një akt të guximshëm dhe të mbushur me mesazh, gra në Shtetet e Bashkuara, të frymëzuara nga feministët e Koresë së Jugut, po përdorin abstinencën si një formë rezistence kundër mizogjinisë dhe dhunës ndaj grave. Ky fenomen ka nxitur një lëvizje të re, e cila ka për synim të theksojë dhe kundërshtojë padrejtësitë dhe diskriminimin gjinor që vazhdojnë të mbizotërojnë në shoqëri. Lëvizja 4B, që ka lindur në Kore të Jugut në vitet 2010, po bëhet gjithnjë e më e njohur në platforma si TikTok, ku mijëra gra ndajnë përvojat e tyre dhe bashkohen për të shprehur të drejtën për trupat e tyre.

Ky akt i përfshin katër “Jo”-ja kryesore: Jo martesave, Jo fëmijëve, Jo takimeve dhe marrëdhënieve seksuale me burra, dhe Jo për angazhime që i japin përsëri kontrollin një kulture patriarkale dhe mizogjine. Ky është një akt që shpreh jo vetëm një lëvizje personale për emancipimin e grave, por gjithashtu një akt kolektiv për të sfiduar strukturat e fuqisë që e kufizojnë lirinë dhe të drejtat e grave.

Një ndër përfaqësueset e kësaj lëvizjeje është Christine Ivans, e cila ka vendosur të praktikojë abstinencën nga marrëdhëniet me burra dhe të përqendrohet tek vetvetja. Ajo pohon se ky akt ka sjellë përfitime në jetën e saj personale, duke përfshirë një avancim në karrierën e saj dhe një përmirësim të shëndetit mendor. Pavarësisht sfidave, ajo thekson se ky vendim është një mënyrë për të rimarrë kontrollin mbi jetën e saj, në një kohë kur të drejtat e grave janë kërcënuar, veçanërisht pas shfuqizimit të rastit Roe v. Wade në SHBA.

Për të mbështetur këtë lëvizje, aktorja e njohur Julia Fox gjithashtu shpalli abstinencën si një akt politike, duke e lidhur këtë me heqjen e të drejtës për abort në SHBA. Ajo e ka quajtur këtë një mënyrë për t’u bërë “pjesë e një rezistence” ndaj atyre që po e kufizojnë lirinë e grave.

Mingyeong Lee, një shkrimtare feministe nga Koreja e Jugut dhe një nga themelueset e lëvizjes 4B, shprehet se ishte e kënaqur që lëvizja po arrin të depërtojë në Shtetet e Bashkuara. Ajo thekson se ajo që ka ndodhur në Kore të Jugut, ku dhuna ndaj grave dhe patriarkalizmi janë në një nivel të lartë, është gjithashtu një sfidë që gratë në SHBA e përjetojnë, përveç se në një mënyrë tjetër.

Lëvizja 4B u bë një simbol i forcës dhe bashkëpunimit midis grave që refuzojnë të jenë të trajtuara si makineri riprodhuese, dhe kjo i ka bashkuar gratë nga të dyja anët e globit. Aktivistët e lëvizjes theksojnë se përmes kësaj abstinence, gratë po bëjnë një akt të fuqishëm që u jep atyre mundësinë për të krijuar një botë më të drejtë dhe më të sigurt për veten dhe brezat e ardhshëm.

Përballë sfidave të mëdha, ky akt i abstinencës nuk është vetëm një deklaratë personale, por gjithashtu një mesazh kolektiv që fton shoqërinë të reflektojë mbi mënyrën se si gratë trajtohen dhe si mund të përmirësohet barazia gjinore në çdo aspekt të jetës./DW/

Continue Reading

Lifestyle

Këshilla e thjeshtë për të tharë rrobat më shpejt në dimër pa tharëse

Published

on

Me uljen e temperaturave dhe lagështinë e dimrit, tharja e rrobave në ambiente të mbyllura mund të bëhet një sfidë e vërtetë.

Ekspertja e organizimit të shtëpisë, Nicola Lewis, ka një këshillë që mund të përshpejtojë procesin pa nevojën e tharëses elektrike.

Sipas saj, pas përfundimit të ciklit të larjes në lavatriçe, është e dobishme të vendosni rrobat për një cikël shtesë rrotullimi, pa shtuar ujë.

Ky hap ndihmon që lagështia e mbetur të nxirret më shumë, duke i bërë rrobat më të thata dhe më të shpejta për t’u tharë.

“Vendosini rrobat dy herë në ciklin e rrotullimit! Do të dalin më pak të lagura dhe do të thahen shumë më shpejt,” këshillon Lewis.

Ky funksion, i pranishëm në shumicën e lavatriçeve moderne, shpesh injorohet, por është një zgjidhje ideale për ata që nuk kanë hapësira të jashtme ose tharëse elektrike gjatë muajve të ftohtë.

Në këtë mënyrë, mund të kurseni kohë dhe energji, duke mbajtur rrobat të thata dhe të freskëta edhe në dimër. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

Posta e Kosovës nderon arkitektin Bashkim Fehmiu me pullë të re postare

Published

on

Posta e Kosovës, përmes sektorit të saj të Filatelisë, ka lëshuar sot në qarkullim një pullë të re postare kushtuar arkitektit të shquar Bashkim Fehmiu (1930–2008).

Në historinë e Prishtinës moderne, emri i Bashkim Fehmiut mbetet gur themeli jo vetëm në arkitekturë, por edhe në vetë shpirtin e qytetit.

Ai nuk ishte thjesht një arkitekt që vizatonte ndërtesa dhe lagje; ai ishte një vizionar që mendonte përtej betonit, duke krijuar hapësira ku njerëzit mund të jetonin, mësonin dhe ëndërronin.

Kontributet e tij lënë gjurmë të pashlyeshme, që nga lagjet e mëdha të banimit e deri te kampusi i Universitetit të Prishtinës dhe ndërtimet ikonike si hoteli “Grand”. Falë projekteve të tij, kryeqyteti i Kosovës filloi të merrte formën urbane që e karakterizon sot.

Fehmiu themeloi Entin e Urbanizmit të Prishtinës dhe udhëhoqi zhvillime urbane dhe arkitekturore të rëndësishme në kryeqytet. Ai drejtoi Katedrën për Urbanizim dhe Planifikim Hapësinor deri në pensionimin e tij në vitin 1991.

Si pionier i arkitekturës moderne në Kosovë, Fehmiu e bëri arkitekturën pjesë të jetës së përditshme, duke u siguruar që çdo ndërtim të kishte jo vetëm funksion, por edhe shpirt. Punimet karakterizohen nga harmonia mes modernitetit dhe nevojave të njeriut, duke kthyer arkitekturën në një gjuhë të përbashkët për qytetarët e Prishtinës.

Librat e Bashkim Fehmiut janë dhuruar Fakultetit të Arkitekturës, ku është hapur një bibliotekë dhe ekspozitë që mban emrin e tij.

Me këtë emision filatelik, Posta e Kosovës vazhdon të promovojë vlerat kulturore dhe historike të vendit, duke ftuar koleksionistët, institucionet, bizneset dhe qytetarët të pasurojnë koleksionet e tyre me këtë nder të veçantë për figurën e arkitektit Bashkim Fehmiu. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Kulturë

‘Espressiva Impresione’ ndez Amfiteatrin e ri në Kosova KamerFest 2025

Published

on

Në kuadër të edicionit të 24-të të Kosova KamerFest 2025, mbrëmë në Amfiteatrin e ri të Bibliotekës Universitare në Prishtinë u zhvillua koncerti i shtatë me titull ‘Espressiva Impresione’, një mbrëmje e mbushur me emocione dhe virtuozitet të lartë interpretues.

Në skenë u ngjit trioja e përbërë nga Leonard Simaku (violinë), Alexander Zyumbrovskiy (violonçel) dhe Veronika Koprivica (piano), e cila ofroi një interpretim të përkryer dhe bashkëpunim të shkëlqyer.

Programi përfshiu vepra të ndërlikuara të repertorit klasik, duke krijuar një udhëtim emocional për publikun. Koncerti nisi me ‘Piano Trio No.1 në d minor, Op.49’ të Felix Mendelssohn, ku lëvizjet Molto allegro agitato, Andante con moto tranquillo, Scherzo dhe Allegro assai appassionato u interpretuan me energji, ndjeshmëri dhe dinamizëm, duke nxjerrë në pah gjallërinë e romantizmit të hershëm.

Kulmi i mbrëmjes u arrit me premierën e veprës shqiptare ‘Moj e bukura More’, kompozuar nga Thomas Simaku posaçërisht për këtë trio.

Pjesa, e frymëzuar nga kënga tradicionale arbëreshe e vitit 1400, u prit me duartrokitje të zjarrta dhe solli një përzierje të autentikës shqiptare me elemente moderne.

Koncerti përfundoi me interpretimin e ‘Piano Trio në G major’ të Claude Debussy, ku tingujt impresionistë u sollën me delikatesë dhe ndjeshmëri, duke lënë një atmosferë të ngrohtë reflektimi dhe entuziazmi tek publiku.

Përndryshe, Kosova KamerFest 2025 përmbyllet sot me koncertin ‘Schostakovich Anniversary’. /A.Z/UBT News/

 

Continue Reading

Kulturë

“Oda Dibrane” – Festivali që bashkoi shqiptarët përmes trashëgimisë kulturore

Published

on

Festivali folklorik mbarëkombëtar “Oda Dibrane” zhvilloi edicionin e tij të 31-të më 10 dhe 11 tetor, duke e përforcuar pozicionin si një nga ngjarjet më jetëgjata dhe më të rëndësishme kulturore shqiptare, pas atij të Gjirokastrës.

Këtë vit, festivali u mbajt në qytetet e Dibrës së Madhe (Maqedonia e Veriut) dhe në Peshkopi, ku u bashkuan artistë nga të gjitha trevat shqiptare.

Për dy ditë, rrugët dhe sheshet e qyteteve u kthyen në skena të gjalla me këngë, valle dhe parada kostumesh tradicionale, duke sjellë larminë dhe bukurinë e trashëgimisë folklorike shqiptare.

Atmosfera u shoqërua nga entuziazmi i qytetarëve, vizitorëve dhe turistëve të huaj, që ndoqën me interes aktivitetet e shumta, përfshirë “Festën e të vjelave”, ku u promovuan prodhimet bujqësore të zonës.

Në këtë edicion morën pjesë 11 grupe, ansamble dhe shoqëri kulturore nga Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Greqia. Ndër më të spikaturit ishin Ansambli “Kastriotët” nga Ferizaj, i cili u shpall fitues i festivalit, dhe ansambli “Duflla” nga Shkupi, që u nderua me çmimin “Hazis Ndreu”.

Artistë tjerë të vlerësuar për kontributin e tyre ishin edhe Ansambli Shtetëror i Këngëve dhe Valleve nga Shkupi, grupi i këngëtarëve “Teuta”, orkestra e SHKA “Xheladin Zeqiri” nga Tetova, dhe Shoqata Kulturore Artistike “Avjerinos” nga Janina – të gjithë të dekoruar me medaljen e “Mirënjohjes”.

Pjesë e festivalit ishin Qendrat Kulturore të Peshkopisë, Bulqizës dhe Vlorës, ansambli “Brez pas brezi, Sazet e Përmetit dhe shumë të tjerë, që sollën në skenë një mozaik të kulturës shpirtërore shqiptare.

“Oda Dibrane” konfirmon edhe një herë rolin e saj si urë lidhëse ndërmjet shqiptarëve të të gjitha trojeve dhe një platformë e fuqishme për promovimin e identitetit kulturor kombëtar. /A.Z/UBT News/

Continue Reading

Të kërkuara