Shëndet
Katër faza të migrenës që ndryojnë nga një dhimbje koke e zakonshme
Është tri herë më e zakonshme te gratë sesa te burrat.
Published
4 years agoon
By
Betim GashiMigrena është një lloj dhimbje koke primare, karakteristika kryesore e së cilës është dhimbja e fortë, pulsuese në pjesën e kokës, zakonisht në njërën anë. Ajo zgjat nga disa orë në disa ditë, dhe shpesh shoqërohet me disa simptoma të tjera të pakëndshme të cilat, ndër të tjera, e dallojnë atë nga dhimbjet e kokës “të zakonshme”.
Sipas disa vlerësimeve, migrena përballet me çdo person të shtatë – shumë prej tyre shfaqen në fëmijëri ose pubertet dhe i ndjekin ato me frekuencë të ndryshme gjatë gjithë jetës së tyre.
Është tri herë më e zakonshme te gratë sesa te burrat. Në më shumë se 60 për qind të rasteve, rezulton të jetë e trashëgueshme, dhe megjithëse nuk dihet se cili është saktësisht shkaktari, janë identifikuar disa “shkaktarë” – stresi, depresioni ose ankthi, ndryshimet hormonale, pagjumësia ose problemet e gjumit, uria, konsumimi i alkoolit, në disa madje edhe ushqime të caktuara.
Sulmi i migrenës zhvillohet në katër faza të ndryshme, megjithëse jo të gjitha fazat janë gjithmonë të pranishme.
Para dhimbje koke
Përfshin një grup simptomash që nuk janë të dhimbshme, dhe ato shfaqen orë ose ditë para se të shfaqet dhimbja e kokës.
Simptomat në fazën paraprake mund të përfshijnë luhatje të pashpjegueshme të humorit, dëshira për ushqime të caktuara, ngurtësim të qafës, zverdhje të shpeshta, probleme të tretjes, kapsllëk ose diarre, ndjeshmëri ndaj dritës, zërit ose erës. Kjo fazë është e pranishme në shumicën e njerëzve që vuajnë nga migrena, por vetëm gjysma e tyre janë të vetëdijshëm për të.
Faza e aurës
Faza e aurës ndodh në një të tretën e pacientëve me migrenë. Aura i referohet shqetësimeve shqisore që ndodhin para ose gjatë një sulmi të migrenës.
Zakonisht ato zgjasin 10 deri në 30 minuta. Ato mund të jenë vizuale, shqisore, motorike. Ato janë më shpesh vizuale – shqetësime të caktuara të papritura në shikim, siç janë drita që pulson në njërin ose të dy sytë, shikim të turbullt, njolla të zeza që përhapen ose pika me shkëlqim, vizion mozaik…
Aurat shqisore nënkuptojnë mpirje, domethënë ndjesi shpimi gjilpërash që fillon nga gishtat e njërës dorë, në mënyrë që të përhapet mbi krah dhe shpatull deri në fytyrë.
Aurat motorike ndikojnë në aftësinë e një personi për të komunikuar dhe menduar qartë – të folur të turbullt ose të hutuar, vështirësi në gjetjen e fjalës së duhur, vështirësi në kuptimin e asaj që thonë të tjerët, vështirësi në shkrimin e fjalëve ose fjalive, probleme me të menduarit të qartë, ulje të vëmendjes ose përqendrimit.
Faza e dhimbjes së kokës
Dhimbjet e kokës nga migrena mund të shkojnë nga të lehta në të rënda, me aktivitetin fizik dhe ekspozimin ndaj dritës, zërit dhe aromave që përkeqësojnë dhimbjen. Kjo fazë është më e vështira dhe mund të zgjasë për disa orë apo edhe ditë.
Dhimbja është gjithmonë e fortë, “shpimi gjilpërash” dhe më së shpeshti ndodh në zonën e tempullit në njërën anë, por mund të ndodhë edhe në çdo pjesë tjetër të kokës ose në të dy anët. Shpesh shoqërohet me mbindjeshmëri ndaj dritës dhe zhurmës, ndaj aromave, marramendja është e pranishme dhe nganjëherë të vjella.
Faza postdromike
Ndodh pasi dhimbja e kokës të qetësohet. Personi ndihet i rraskapitur, i lodhur ose në përgjithësi i sëmurë. Kjo fazë gjithashtu mund të zgjasë për disa ditë.
Nuk ka shërim për migrenën, por ilaçe të caktuara ndihmojnë në zbutjen e simptomave. Gjithashtu, ndryshimet në stilin e jetës, të tilla si ushtrimet e rregullta dhe teknikat e relaksimit, mund të kenë një efekt parandalues në episodet e dhimbshme të ardhshme.
Shëndet
Mjekët: Matja e qafës mund të zbulojë rrezikun për sëmundje të zemrës dhe trurit
Published
4 hours agoon
October 29, 2025By
UBT News
Ekspertët britanikë po u bëjnë thirrje mjekëve që të fillojnë të matin perimetrin e qafës së pacientëve, pasi kjo mund të ofrojë një tregues më të saktë të rrezikut për sëmundje të zemrës, trurit dhe diabetit, krahasuar me metodat tradicionale si indeksi i masës trupore (BMI) apo raporti bel–vithe.
Sipas profesorëve Ahmed Elbediwy, biokimist, dhe Nadine Wehida, eksperte në gjenetikë dhe mikrobiologji nga Universiteti Kingston në Mbretërinë e Bashkuar, një qafë më e trashë mund të sinjalizojë probleme serioze shëndetësore, përfshirë:
tension të lartë të gjakut
ritëm të çrregullt të zemrës (fibrilacion atrial)
nivele të larta të sheqerit gjatë shtatzënisë
diabet të tipit 2
Këto gjendje lidhen drejtpërdrejt me rritjen e rrezikut për sulm në zemër, në tru apo dështim të zemrës.
Lidhja mes trashësisë së qafës dhe sëmundjeve të zemrës
Një qafë e gjerë lidhet edhe me apne të gjumit, çrregullim i rrezikshëm ku frymëmarrja ndalon për disa sekonda gjatë gjumit, duke ulur nivelin e oksigjenit në trup dhe duke shtuar rrezikun për sëmundje kardiake.
Ekspertët sugjerojnë kufijtë e mëposhtëm si tregues të rrezikut:
Për meshkujt, mbi 43 cm (17 inç)
Për femrat, mbi 35.5 cm (14 inç)
Matja është e thjeshtë dhe zgjat vetëm disa sekonda:
“Vendosni metrin rreth pjesës më të ngushtë të qafës, duke u siguruar që të jetë i ngjitur, por jo i ngushtë,” shpjegojnë profesorët. Ata shtojnë se një rezultat mbi këto vlera nuk duhet të shkaktojë panik, por të merret si sinjal paralajmërues për kujdes më të madh ndaj shëndetit.
Pse qafa ka rëndësi?
Sipas kërkuesve, qafa pasqyron shpërndarjen e dhjamit në pjesën e sipërme të trupit, i cili ndikon në metabolizmin e kolesterolit dhe të sheqerit në gjak.
Kjo zonë lidhet ngushtë me dhjamin visceral, dhjami i brendshëm që grumbullohet rreth organeve vitale rrit ndjeshëm rrezikun për sëmundje të rënda apo vdekje të parakohshme. Një studim i vitit 2019 tregoi se personat me qafë më të trashë kishin përqindje më të lartë të presionit të lartë të gjakut dhe fibrilacionit atrial – gjendje që mund të çojnë në mpiksje gjaku, goditje në tru dhe dështim të zemrës.
Si mund të përmirësoni gjendjen?
Profesorët theksojnë se rreziku ulet përmes ndryshimeve në stilin e jetesës: Aktivitet fizik: vrap, not, çiklizëm ose ushtrime për forcimin e pjesës së sipërme të trupit. Gjumë cilësor: ndihmon në ruajtjen e funksioneve të zemrës. Ushqyerje e shëndetshme: e pasur me perime e fruta duke shmangur kaloritë e tepërta.
Një sinjal për shëndetin publik
Në Mbretërinë e Bashkuar, rastet e sëmundjeve të zemrës janë në rritje të ndjeshme. Sipas Fondacionit Britanik të Zemrës, numri i vdekjeve nga sëmundjet kardiovaskulare është rritur me 18% në pesë vitet e fundit, ndërsa rastet e dështimit të zemrës janë shtuar me 21% që nga viti 2020.
Shkaktarët përfshijnë jetesën sedentare, stresin pas pandemisë, problemet e sistemit shëndetësor dhe efektet afatgjata të COVID-19, që dëmtojë sistemin kardiovaskular. Ekspertët përfundojnë se një matje e thjeshtë e qafës mund të bëhet një mjet i vlefshëm parandalues, pa pasur nevojë për analiza të ndërlikuara apo pajisje të shtrenjta – mjafton pak kujdes dhe disa sekonda vëmendje për trupin tuaj. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Pijet mëngjesore që ndihmojnë në ekuilibrin e sheqerit në gjak
Published
5 hours agoon
October 29, 2025By
UBT News
Diabeti është një gjendje kronike ku nivelet e sheqerit në gjak mbeten të larta, qoftë për shkak se trupi nuk prodhon mjaftueshëm insulinë, qoftë sepse nuk e përdor atë siç duhet.
Personat me diabet, prediabet ose predispozitë gjenetike duhet të monitorojnë rregullisht glukozën për të parandaluar dëmtimet afatgjata të zemrës, veshkave, shikimit dhe nervave.
Përveç trajtimit mjekësor dhe zakoneve të shëndetshme, disa pije mëngjesore mund të ndihmojnë në ruajtjen e niveleve të qëndrueshme të sheqerit në gjak.
Është e rëndësishme të theksohet se ato nuk zëvendësojnë ilaçet, por mund të jenë një mbështetje shtesë.
Uji i farave të lirit
I pasur me fibra dhe acide yndyrore omega-3, ndihmojnë në përmirësimin e ndjeshmërisë ndaj insulinës e rregullimin e glukozës. Ai mbështet tretjen dhe shëndetin e zemrës.
Selino me lëng limoni
E pasur me antioksidantë, vitaminë K dhe kalium, duke mbështetur shëndetin kardiovaskular dhe të veshkave. Ka veti anti-inflamatore, ndihmon në uljen e sheqerit në gjak. Kur përzihet me lëng limoni, ofron vitaminë C, ndihmon thithjen e lëndëve ushqyese, krijohet një pije që forcon metabolizmin.
Lëng limoni ose portokalli i freskët
Ato përmbajnë antioksidantë e vitaminë C, ndihmojnë në uljen e stresit oksidativ të lidhur me diabetin. Edhe pse portokalli ka sheqerna natyrale, ka indeks glicemik të ulët, kur konsumohet pa aditivë në sasi të vogla. Këto lëngje mbajnë trupin të hidratuar, gjë që është e rëndësishme për rregullimin e glukozës.
Ujë me kanellë
Kanella përmban përbërës që përmirësojnë ndjeshmërinë ndaj insulinës, ndihmojnë në uljen e sheqerit në gjak gjatë mëngjesit. Ajo ka veti anti-inflamatore.
Përgatitja: Hidhni një lugë çaji kanellë të bluar në një gotë ujë të ngrohtë e lëreni të qëndrojë gjatë natës. Përzieni dhe pijeni në mëngjes.
Çaji jeshil
I pasur me polifenole, veçanërisht katekina, të cilat ndihmojnë në rregullimin e sheqerit dhe nxisin metabolizmin. Konsumi i rregullt mund të ulë rrezikun e diabetit të tipit 2 dhe të mbështesë shëndetin e zemrës. /A.Z/UBT News/
Shëndet
Përfitimet e pabesueshme të karotave që ndoshta nuk i dinit
Published
18 hours agoon
October 28, 2025By
UBT News
Karotat shpesh keqkuptohen, por nga ana ushqyese ato janë ideale, madje edhe për ata që duan të qëndrojnë në formë.
Kur shtohen të gjalla në sallata, përmbajtja e tyre e fibrave ndihmon në nxitjen e ngopjes.
Të konsumuara si ushqime të lehta, ato janë të shkëlqyera për të luftuar urinë dhe ofrojnë sasi të madhe karbohidratesh, vitaminash, mineralesh dhe lëndësh tjera ushqyese që ndihmojnë në luftimin e lodhjes dhe “mungesës” së energjisë.
E mirë për zemrën:
Qofshin të gatuara apo të gjalla, ofrojnë antioksidantë , duke përfshirë karotenoide si beta-karoteni, i cili shndërrohet në vitaminë A dhe përmirëson qarkullimin e gjakut. Përveç kësaj, ofrojnë kalcium e magnez.
Forcon kockat:
Ato kontribuojnë në shëndetin e mirë të kockave , pasi beta-karoteni dhe magnezi lehtësojnë thithjen e kalciumit .
Ndihmon me gjumin:
Karotat, veçanërisht kur hahen të gjalla, janë të mira për gjumin falë përmbajtjes së tyre të vitaminës C. Magnezi ndihmon në relaksimin e sistemit nervor dhe përmbajnë melatoninë, e cila nxit gjumin.
Ato mbrojnë trurin:
Ato përmbajnë antioksidantë, siç janë karotenoidet që u japin ngjyrën portokalli. Këto ndihmojnë në luftimin e stresit oksidativ parandalojnë degjenerimin neuronal. Ato ofrojnë vitamina B, që mbështesin kujtesën e zvogëlojnë nervozizmin.
Përfitimet për flokët:
Falë përmbajtjes së lartë të mineraleve dhe antioksidantëve si vitamina E , karotat ndihmojnë në ruajtjen e shëndetit dhe bukurisë së flokëve , duke parandaluar plakjen e tyre. Ato përmbajnë vitamina B , si B6 , të cilat i forcojnë flokët. /A.Z/UBT News/
Shëndet
A i shkakton uji i gazuar gurët në veshka?
Published
19 hours agoon
October 28, 2025By
UBT News
Meqenëse uji i gazuar përmban minerale, a duhet të shqetësoheni se shumë ujë i gazuar mund të shkaktojë gurë në veshka?
Gurët në veshka janë depozita jonormale të forta të mineraleve dhe kripërave që formohen në veshka, përbëhen nga depozitat e kalciumit dhe oksalateve. Mund të jenë të dhimbshëm pasi lëvizin nëpër traktin urinar, shkaktojnë bllokim të veshkave.
“Gurët që mbeten në veshka nuk shkaktojnë dhimbje, por çojnë në dëmtime të veshkave ose infeksione serioze të traktit urinar”, thotë urologu Scott D. Miller.
Gurët në veshka formohen kur përqendrimi i mineraleve dhe përbërësve që formojnë gurë në urinë bëhet shumë i lartë.
A mundet uji i gazuar të shkaktojë gurë në veshka?
Uji i gazuar përmban minerale natyrore dhe elementë gjurmë, nga burime nëntokësore. Mendimi i gabuar se uji mineral i gazuar shkakton gurë në veshka vjen nga fakti se përmban minerale. Megjithatë, mineralet janë natyrale në doza të vogla.
Miller shprehet se sasitë e vogla të mineraleve nuk ndikojnë në formimin e gurëve.
Megjithatë, pirja e tepërt e sodës së ëmbël rrit marrjen e sheqerit, duke rritur rrezikun e disa kushteve, siç është diabeti i tipit 2. Dr. Miller thekson se kjo lidhje e ujit të gazuar dhe gurëve është një keqkuptim i madh dhe shton se çdo gjë në moderim nuk mund të dëmtojë, duke përfshirë edhe marrjen e ujit të gazuar. /A.Z/UBT News/
Njolla çaji në rroba? Ja 5 zgjidhje natyrale që japin rezultat
Januzaj kthehet në skenë me dy gola
Maqedonci takohet me ambasadorin gjerman, diskutojnë për sigurinë dhe kapacitetet aktuale të FSK-së
Quentin Tarantino lë regjinë për t’u rikthyer si aktor
Arrestime në Fushë Kosovë dhe Ferizaj për posedim dhe shitje të narkotikëve
Gjenden eshtra në Veri, dyshohet se i përkasin luftës së fundit
Sekreti për geta që nuk grisen, dy truke që duhet t’i provoni
Nga sot nis pushimi vjeshtor 2025/26
Rrjedhja masive e të dhënave, 183 milionë llogari Gmail në rrezik
Të kërkuara
-
Lajmet2 months agoProfesori i UBT-së, Bahri Gashi, pjesë e rrjetit prestigjioz ndërkombëtar të recensimit shkencor në Taylor & Francis
-
Rajoni1 month agoPolicia, FSK-ja dhe Shërbyesit Civilë përfitojnë bursë 20 për qind në programet Master Shkenca Politike dhe Studime të Sigurisë në UBT
-
Vendi2 months agoVotoni për UBT-në dhe Rektorin Hajrizi në Triple E Awards: Dy nominime të reja ndërkombëtare për institucionin dhe Kosovën
-
Aktualitet6 days agoProfesoresha e UBT-së, Marigona Bekteshi-Ferati, fituese e bursës prestigjioze Fullbright Visiting Scholar, Profesor Vizitor dhe Post Doktoraturë
