Kuriozitete

“Ju keni orët, por ne kemi kohën” – Motoja e talibanëve nga viti 2001

Published

on

Teoricienti i përgjithshëm dhe ushtarak prusian Carl von Clausewitz deklaroi në gjysmën e parë të shekullit XIX se një nga mënyrat për të fituar një luftë ishte thyerja e vullnetit të armikut për të luftuar.

Kjo mund të arrihet në disa mënyra – një nga më brutale dhe efektive ishte hedhja e bombave atomike në Hiroshima dhe Nagasaki – ndër të cilat sigurisht që është këmbëngulja.

Kur bëhet fjalë për kaosin aktual në Afganistan, është e qartë se talibanët kanë treguar një vullnet shumë më të madh për të luftuar, i cili nuk është zhdukur as kur ata ishin mundur ushtarakisht bindshëm njëzet vjet më parë.

Ky vullnet ndoshta shprehet më së miri në një fjali që i atribuohet nga burime të ndryshme të mediave një ushtari të panjohur të talibanëve, ose i përshkruar si një thënie popullore afgane: “Ju keni orët, por ne kemi kohën”. Disa versione thonë se talibanët e kapur thanë: “Amerikanët kanë orët, por ne kemi kohën”.

Kjo fjali është cituar rregullisht në mediat perëndimore që nga fillimi i këtij shekulli, në fakt që nga fillimi i ndërhyrjes perëndimore. Në fillim dukej si një kërcënim bosh për fanatikët talibanë, por me kalimin e kohës filloi të tingëllojë si një shpjegim profetik i gjithçka që ndodhi në Afganistan gjatë dy dekadave të fundit.

Fjalia është cituar në analizat e situatës në Afganistan të botuara më shumë se dhjetë vjet më parë në Guardian britanik, sipas revistës amerikane Newsweek në artikullin e saj në të cilin pyeti “Si është e mundur që talibanët të këmbëngulin?”

Në vitin 2011, Newsweek foli me komandantin e atëhershëm 28-vjeçar të talibanëve të rangut të mesëm, Mujahideen Rahman, i cili u tha atyre se “as nuk e mban mend sa kohë ka luftuar me amerikanët”.

Rahman i tha një reporteri të Newsweek se amerikanët e mbajtën rob në aeroportin Bagram nga fillimi i vitit 2009 deri në gusht 2010 dhe se ai më pas kaloi një muaj e gjysmë edhe më të errët në një qendër pyetjeje të drejtuar nga agjencia e atëhershme e inteligjencës qeveritare në Kabul. Ai foli për shokët e tij, të cilët ishin vrarë, të paaftë ose ishin kapur, dhe se ai dhe grupi i tij i vogël i luftëtarëve ishin dëbuar nga baza e tyre në provincën fqinje të Ghazniut.

“Duket e rraskapitur, sikur të ishte në prag të heqjes dorë?”, tha një reporter i Newsweek, derisa pyeti një luftëtar talibanë nëse talibanët duhet të bien dakord me amerikanët dhe autoritetet afgane për t’i dhënë fund luftës.

Papritur, talibanët bërtitën: “Jo! Lufta do të vazhdojë derisa amerikanët të mposhten, pavarësisht se sa kohë zgjat dhe sado që të sakrifikohet”.

“Koha në burg dhe koha në xhihad nuk do të thotë asgjë për ne”, tha Mujahideen Rahman për Newsweek. “Bateria e orës tuaj do të shkarkohet dhe duart e saj do të ndalen. Por koha jonë në betejë nuk do të përfundojë kurrë. Ne do të fitojmë”, ishte i sigurt ai në vitin 2011.

“Rebelët duket se janë plotësisht të bindur se edhe Zoti edhe koha janë në anën e tyre. Çdo gjë tjetër është detaje të parëndësishme: përvjetorët, afatet kohore, dhe të gjitha kufizimet ekonomike, financiare dhe politike që marrin vigjilencën e politikëbërësve amerikanë. Rebelët nuk tregojnë interes për numrat, statistikat ose oraret, ata përqendrohen vetëm në fitore, për të cilin ata janë të sigurt se një ditë do të jenë të tyret”, vuri në dukje Newsweek me skepticizëm në vitin 2011. E gjithë kjo atëherë u dukej shumëkujt si fanatizëm pa mbulesë, dhe sot rezulton të jetë një e vërtetë pothuajse banale.

Këto ditë, ne jemi dëshmitarë se bateritë e Perëndimit kanë mbaruar dhe se, të paktën në këtë pikë, këmbëngulja e talibanëve ka triumfuar.

Ekziston një aspekt tjetër interesant i kësaj fjalie të cituar shpesh. Ora është një pajisje, një makinë, një produkt teknologjik, i cili mund të simbolizojë epërsinë teknike të Perëndimit në kuptimin ushtarak, ndërsa koha është një kategori e veçantë, madje metafizike, e cila kapërcen çdo makinë, madje edhe vetë natyrën.

Pikat e ujit nuk shpërthejnë nëpër shkëmbinj sepse janë gjithmonë të fortë, por sepse ato pikojnë me këmbëngulje për shekuj me radhë. Nuk ka asnjë pajisje të tillë, pavarësisht sa teknikisht e përsosur dhe e mirëmbajtur me zell, që mund të mbijetojë me kalimin e kohës përgjithmonë.

Mungesa e këmbënguljes së Perëndimit u vu në dukje në komentin e tij të fundit për gazetën prestigjioze kanadeze The Globe and Mail dhe David Mack, një ish- oficer britanik që shërbeu, ndër të tjera, në Afganistan.

“Ndërtimi i një kombi nuk është një ushtrim prej 10 ose 20 vjetësh. Është një angazhim prej 30 ose 50 vjetësh, madje edhe më i gjatë. Është një partneritet i qëndrueshëm dhe brezash që zgjat një jetë të tërë. Për gati 50 vjet, ushtarët e NATO -s kanë qëndruar stoikisht pranë Rhine gjatë luftës së ftohtë, duke pranuar se jeta e tyre humbi pas pushtimit sovjetik në Evropën Perëndimore. E njëjta gjë vlen edhe për 28.500 trupat amerikane që mbetën të vendosur në një ngërç 70-vjeçar në Gadishullin Korean. Ushtria mund të sigurojë siguri, por qeveritë dhe politikanët duhet të ruajnë vendosmërinë e tyre”, shkroi Mack, duke shtuar se “kur ne e humbim durimin në fund të fundit, atëherë të këqijtë fitojnë”.

Mack vëren se talibanët ishin të gatshëm të prisnin me durim, për të luftuar përgjithmonë, që do të thotë se ata kishin një avantazh të madh strategjik ndaj Perëndimit.

Në mënyrë domethënëse, në kritikën e tij ndaj lëvizjes së presidentit amerikan Joe Biden, Ryan C. Crocker, i cili ishte ambasador i Barack Obama në Kabul, i referohet gjithashtu fjalisë së famshme për orët dhe kohën.

Crocker botoi një artikull në New York Times në të cilin ai menjëherë deklaroi në titull se “mungesa e durimit strategjik të Biden çoi në katastrofë”.

“Mbaj mend një koment që i atribuohet një luftëtari talibanë të kapur disa vjet më parë: ‘Ju amerikanët keni orët, por ne kemi kohën’. Fatkeqësisht, kjo pikëpamje doli e saktë – talibanët na mbijetuan neve dhe padurimit tonë”, shkruan Crocker.

Ai kujton se padurimi amerikan ka qenë një problem që nga humbja sovjetike në Afganistan në vitin 1989.

“Pas disfatës sovjetike në Afganistan nga muxhahedinët e mbështetur nga SHBA, të stërvitur nga Pakistani, ne vendosëm se kishim mbaruar. Ne mund të shihnim që po vinte lufta civile afgane – e vetmja gjë që mbante grupet e ndryshme afgane së bashku ishte një armik i përbashkët. Por kjo nuk ishte problemi ynë – ne u larguam. Me largimin tonë ne ndaluam ndihmën e Pakistanit në një mënyrë vendimtare: ne ndërprenë ndihmën e sigurisë dhe ekonomike për shkak të programit të saj të armëve bërthamore, diçka që kishim toleruar më parë. Kështu Pakistani, sipas perceptimit të tij, u bë aleati më i afërt, aleati më ngushtë i talibanëve. Kjo është arsyeja pse Pakistani u dha mbështetje talibanëve kur ata filluan të forcoheshin në vitet 1990: mund të përfundojë një konflikt të rrezikshëm përgjatë kufijve të paqëndrueshëm të Pakistanit”, shpjegon ambasadori Crocker.

Ai gjithashtu kujton se më vonë, kur Shtetet e Bashkuara vendosën të afroheshin përsëri me Pakistanin pas sulmit në Qendrën Botërore të Tregtisë në Nju Jork, ai u përpoq të bindte politikanët pakistanezë dhe udhëheqjen ushtarake që të mohonin mbështetjen ndaj talibanëve.

Ai mori këtë përgjigje: “Ne ju njohim juve amerikanëve. Ne e dimë që ju nuk keni durim për një luftë të gjatë. Ne e dimë se do të vijë dita kur thjesht do të lodheni dhe do të shkoni në shtëpi – kjo është ajo që bëni. Por ne nuk do të shkojmë askund – ne jetojmë këtu. Pra, nëse mendoni se do t’i bëjmë talibanët armiq të vdekshëm, ju jeni plotësisht të çmendur”.

Kjo është pikërisht ajo që ndodhi, aleatët perëndimorë u lodhën dhe humbën vullnetin për të luftuar në Afganistan. Talibanët, nga ana tjetër, nuk e humbën vullnetin për të luftuar, edhe kur u mundën. Ata ishin të bindur se koha ishte në anën e tyre dhe, për fat të keq – ata kishin të drejtë.

Kuriozitete

Pse disa njerëz preferojnë udhëtimet e gjata vetëm?

Published

on

Shumë njerëz e gjejnë veten të tërhequr nga udhëtimet e gjata pa praninë e personave të tjerë.

Kjo zgjedhje, e cila mund të duket e pazakontë për disa, lidhet me një sërë faktorësh që kanë të bëjnë me personalitetin, mirëqenien emocionale dhe nevojën për vetëreflektim.

Kërkimi i paqes dhe qetësisë – Udhëtimet e gjata vetëm shihen si mundësi për të shmangur zhurmën dhe kërkesat e jetës së përditshme. Për shumë ky është një moment për të rigjetur paqen e brendshme e për të përjetuar një ndjenjë qetësie që është e vështirë të arrihet në prani të të tjerëve. Shumë prej tyre e përdorin këtë kohë për t’u lidhur me veten dhe për të dëgjuar mendimet e tyre pa ndërhyrje të jashtme.

Vetëreflektim dhe zhvillim personal – Udhëtimet vetëm ofrojnë hapësirë të veçantë për vetëreflektim e zhvillim personal. Individi ka mundësi të mendojë mbi përvojat, të analizojë vendimet e marra dhe të reflektojë mbi qëllimet e ardhshme.

Ndjenja e lirisë dhe pavarësisë – Një tjetër arsye kryesore pse njerëzit preferojnë udhëtimet e gjata vetëm. Kur udhëtojnë vetëm, individët kanë kontroll mbi itinerarin, kohën dhe aktivitetet. Kjo liri për të bërë zgjedhje të pavarura e për të ndryshuar planet në çdo moment është një ndjesi që shumë njerëz e vlerësojnë dhe e kërkojnë.

Përballja me frikën dhe sfida vetjake – Udhëtimi vetëm është mënyrë për të përballuar frikën e testuar kufijtë e tyre. Duke përjetuar sfida të reja pa mbështetjen e të tjerëve, forcohet vetëbesimi dhe aftësia për të përballuar situata të paparashikuara. Kjo përvojë shpesh çon në një rritje të konsiderueshme të aftësive personale dhe në ndërtimin e një karakteri më të fortë.

Kërkimi i aventurës dhe eksplorimit të së panjohurës – Disa njerëz janë të tërhequr nga aventura e dëshira për të zbuluar vende dhe kultura të reja. Udhëtimi vetëm u ofron atyre mundësinë për të përjetuar botën në mënyrë të vërtetë. Ky lloj eksplorimi ndihmon në zhvillimin e një kuptimi më të thellë të botës dhe të vendit të tyre në të.

Udhëtimet e gjata vetëm janë më shumë sesa një zgjedhje për të kaluar kohën në vetmi; ato janë një rrugë për vetëreflektim, zhvillim personal dhe eksplorim të botës.

Këto udhëtime vetëm me raste ofrojnë paqen, lirinë dhe aventurën që ata kërkojnë duke u bërë përvojë e vlefshme dhe gjithashtu e domosdoshme për rritjen dhe mirëqenien e tyre personale.

Continue Reading

Kuriozitete

Piktura rrit nivelin e inteligjencës emocionale

Published

on

Artistët zbrazin emocionet e tyre përmes procesit të pikturës. Zbrazja e emocioneve përmes veprave artistike është një përvojë katartike për shumë njerëz, në të gjitha moshat.

Shumë terapistë sugjerojnë pikturën ose vizatimin si një trajtim për pacientët që janë të “dobët” psikologjikisht.

Ata që pikturojnë përjetojnë një rritje të nivelit të inteligjencës së tyre emocionale, shkruan FoxHill.

Të luash me lloje të ndryshme ngjyrash në pikturë mund t’ju ndihmojë të kuptoni se çfarë shkakton disa ndjenja si lumturia, trishtimi, dashuria ose zemërimi.

Shpesh, emocionet që ndjeni gjatë krijimit të kësaj vepre mund të shfaqen te njerëzit që shohin pikturat tuaja.

Piktorët kanë aftësinë t’u sjellin të tjerëve lumturi, duke ndarë mendimin e tyre pozitiv me shikuesit.

Continue Reading

Kuriozitete

Koleksioni 100 milionë dollarësh i monedhave del në ankand

Published

on

Një grumbull monedhash, shumica e të cilave ishin groposur nëntokë për më shumë se 50 vjet, pritet të arrijnë shumën prej 100 milionë dollarësh në ankand, sipas ekspertëve.

Koleksioni “The Traveller”, që mendohet se është koleksioni më i shtrenjtë i monedhave ndonjëherë, do të shitet përgjatë tri vjetëve të ardhshme – me shitjen e parë që bëhet më 20 maj.

Cilido qoftë rezultati, është historia e origjinës së monedhave që vlerësohet e mahnitshme.

Janë monedha nga mbi 100 territore përreth globit, duke nisur nga kohët e lashta te epoka moderne. Por, gjëja më e jashtëzakonshme është se shumica e monedhave ishin  të groposura për gjysmë shekulli, shkroi CNN.

Koleksionuesi ka filluar t’i blejë monedhat që në vitin 1929. Ai kishte interes për monedhat, historinë prapa tyre dhe sa të rralla ishin. Përgjatë kohës ai kishte në pronësi të veten rreth 15,000 monedha.

Ai udhëtoi nga Amerika në Evropë dhe monedhat i mori me vete kudo. Gjatë regjimit nazist të Hitlerit në Gjermani, koleksionisti duket se e ndjeu kërcënimin dhe monedhat e paketuara me kujdes i groposi në tokë – ku mbetën për pesë dekada.

Kur më në fund ato u morën nga pasardhësit e tij, monedhat u prezantuan te një shtëpi ankandesh.

Continue Reading

Kuriozitete

Pse duhet të vendosni sodë buke në frigorifer?

Published

on

Frigoriferi, ashtu si shumë pajisje tjera shtëpiake, luan rol të rëndësishëm në ruajtjen e ushqimeve dhe organizimin e hapësirës në kuzhinë.

Megjithatë, ndonjëherë përballemi me një problem të zakonshëm, por të bezdisshëm: aromat e pakëndshme.

Një eksperte ka ndarë një truk, të cilin mund të mos e dini, që ju ndihmon të largoni çdo aromë të padëshiruar në frigorifer.

Për të luftuar aromat e padëshiruara, influencerja e njohur si Georgia ndau një truk të thjeshtë që përdor vetëm një përbërës natyral.

Ajo pohon se soda e bukës është zgjidhja juaj më e mirë. Thjesht shtoni një sasi të madhe sode buke në një tas dhe vendoseni në frigorifer.

Soda e bukës është konsiderohet si një nga mjetet më të mira natyrore për pastrimin e sendeve të ndryshme në shtëpinë tuaj, por gjithashtu funksionon si deodorant i fuqishëm.

Si një substancë alkaline, soda e bukës ndihmon në eliminimin e çdo ere të keqe ose të padëshiruara duke neutralizuar aromat acidike.

Kjo bëhet përmes një reaksioni kimik, duke ndryshuar nivelin e pH të erës dhe duke lëshuar komponime më me pak aromë.

Me fjalë të tjera, soda e bukës funksionon njësoj si shumë freskues të ajrit.

Continue Reading

Të kërkuara