Kuriozitete
“Ju keni orët, por ne kemi kohën” – Motoja e talibanëve nga viti 2001
Published
3 years agoon
By
UBT newsTeoricienti i përgjithshëm dhe ushtarak prusian Carl von Clausewitz deklaroi në gjysmën e parë të shekullit XIX se një nga mënyrat për të fituar një luftë ishte thyerja e vullnetit të armikut për të luftuar.
Kjo mund të arrihet në disa mënyra – një nga më brutale dhe efektive ishte hedhja e bombave atomike në Hiroshima dhe Nagasaki – ndër të cilat sigurisht që është këmbëngulja.
Kur bëhet fjalë për kaosin aktual në Afganistan, është e qartë se talibanët kanë treguar një vullnet shumë më të madh për të luftuar, i cili nuk është zhdukur as kur ata ishin mundur ushtarakisht bindshëm njëzet vjet më parë.
Ky vullnet ndoshta shprehet më së miri në një fjali që i atribuohet nga burime të ndryshme të mediave një ushtari të panjohur të talibanëve, ose i përshkruar si një thënie popullore afgane: “Ju keni orët, por ne kemi kohën”. Disa versione thonë se talibanët e kapur thanë: “Amerikanët kanë orët, por ne kemi kohën”.
Kjo fjali është cituar rregullisht në mediat perëndimore që nga fillimi i këtij shekulli, në fakt që nga fillimi i ndërhyrjes perëndimore. Në fillim dukej si një kërcënim bosh për fanatikët talibanë, por me kalimin e kohës filloi të tingëllojë si një shpjegim profetik i gjithçka që ndodhi në Afganistan gjatë dy dekadave të fundit.
Fjalia është cituar në analizat e situatës në Afganistan të botuara më shumë se dhjetë vjet më parë në Guardian britanik, sipas revistës amerikane Newsweek në artikullin e saj në të cilin pyeti “Si është e mundur që talibanët të këmbëngulin?”
Në vitin 2011, Newsweek foli me komandantin e atëhershëm 28-vjeçar të talibanëve të rangut të mesëm, Mujahideen Rahman, i cili u tha atyre se “as nuk e mban mend sa kohë ka luftuar me amerikanët”.
Rahman i tha një reporteri të Newsweek se amerikanët e mbajtën rob në aeroportin Bagram nga fillimi i vitit 2009 deri në gusht 2010 dhe se ai më pas kaloi një muaj e gjysmë edhe më të errët në një qendër pyetjeje të drejtuar nga agjencia e atëhershme e inteligjencës qeveritare në Kabul. Ai foli për shokët e tij, të cilët ishin vrarë, të paaftë ose ishin kapur, dhe se ai dhe grupi i tij i vogël i luftëtarëve ishin dëbuar nga baza e tyre në provincën fqinje të Ghazniut.
“Duket e rraskapitur, sikur të ishte në prag të heqjes dorë?”, tha një reporter i Newsweek, derisa pyeti një luftëtar talibanë nëse talibanët duhet të bien dakord me amerikanët dhe autoritetet afgane për t’i dhënë fund luftës.
Papritur, talibanët bërtitën: “Jo! Lufta do të vazhdojë derisa amerikanët të mposhten, pavarësisht se sa kohë zgjat dhe sado që të sakrifikohet”.
“Koha në burg dhe koha në xhihad nuk do të thotë asgjë për ne”, tha Mujahideen Rahman për Newsweek. “Bateria e orës tuaj do të shkarkohet dhe duart e saj do të ndalen. Por koha jonë në betejë nuk do të përfundojë kurrë. Ne do të fitojmë”, ishte i sigurt ai në vitin 2011.
“Rebelët duket se janë plotësisht të bindur se edhe Zoti edhe koha janë në anën e tyre. Çdo gjë tjetër është detaje të parëndësishme: përvjetorët, afatet kohore, dhe të gjitha kufizimet ekonomike, financiare dhe politike që marrin vigjilencën e politikëbërësve amerikanë. Rebelët nuk tregojnë interes për numrat, statistikat ose oraret, ata përqendrohen vetëm në fitore, për të cilin ata janë të sigurt se një ditë do të jenë të tyret”, vuri në dukje Newsweek me skepticizëm në vitin 2011. E gjithë kjo atëherë u dukej shumëkujt si fanatizëm pa mbulesë, dhe sot rezulton të jetë një e vërtetë pothuajse banale.
Këto ditë, ne jemi dëshmitarë se bateritë e Perëndimit kanë mbaruar dhe se, të paktën në këtë pikë, këmbëngulja e talibanëve ka triumfuar.
Ekziston një aspekt tjetër interesant i kësaj fjalie të cituar shpesh. Ora është një pajisje, një makinë, një produkt teknologjik, i cili mund të simbolizojë epërsinë teknike të Perëndimit në kuptimin ushtarak, ndërsa koha është një kategori e veçantë, madje metafizike, e cila kapërcen çdo makinë, madje edhe vetë natyrën.
Pikat e ujit nuk shpërthejnë nëpër shkëmbinj sepse janë gjithmonë të fortë, por sepse ato pikojnë me këmbëngulje për shekuj me radhë. Nuk ka asnjë pajisje të tillë, pavarësisht sa teknikisht e përsosur dhe e mirëmbajtur me zell, që mund të mbijetojë me kalimin e kohës përgjithmonë.
Mungesa e këmbënguljes së Perëndimit u vu në dukje në komentin e tij të fundit për gazetën prestigjioze kanadeze The Globe and Mail dhe David Mack, një ish- oficer britanik që shërbeu, ndër të tjera, në Afganistan.
“Ndërtimi i një kombi nuk është një ushtrim prej 10 ose 20 vjetësh. Është një angazhim prej 30 ose 50 vjetësh, madje edhe më i gjatë. Është një partneritet i qëndrueshëm dhe brezash që zgjat një jetë të tërë. Për gati 50 vjet, ushtarët e NATO -s kanë qëndruar stoikisht pranë Rhine gjatë luftës së ftohtë, duke pranuar se jeta e tyre humbi pas pushtimit sovjetik në Evropën Perëndimore. E njëjta gjë vlen edhe për 28.500 trupat amerikane që mbetën të vendosur në një ngërç 70-vjeçar në Gadishullin Korean. Ushtria mund të sigurojë siguri, por qeveritë dhe politikanët duhet të ruajnë vendosmërinë e tyre”, shkroi Mack, duke shtuar se “kur ne e humbim durimin në fund të fundit, atëherë të këqijtë fitojnë”.
Mack vëren se talibanët ishin të gatshëm të prisnin me durim, për të luftuar përgjithmonë, që do të thotë se ata kishin një avantazh të madh strategjik ndaj Perëndimit.
Në mënyrë domethënëse, në kritikën e tij ndaj lëvizjes së presidentit amerikan Joe Biden, Ryan C. Crocker, i cili ishte ambasador i Barack Obama në Kabul, i referohet gjithashtu fjalisë së famshme për orët dhe kohën.
Crocker botoi një artikull në New York Times në të cilin ai menjëherë deklaroi në titull se “mungesa e durimit strategjik të Biden çoi në katastrofë”.
“Mbaj mend një koment që i atribuohet një luftëtari talibanë të kapur disa vjet më parë: ‘Ju amerikanët keni orët, por ne kemi kohën’. Fatkeqësisht, kjo pikëpamje doli e saktë – talibanët na mbijetuan neve dhe padurimit tonë”, shkruan Crocker.
Ai kujton se padurimi amerikan ka qenë një problem që nga humbja sovjetike në Afganistan në vitin 1989.
“Pas disfatës sovjetike në Afganistan nga muxhahedinët e mbështetur nga SHBA, të stërvitur nga Pakistani, ne vendosëm se kishim mbaruar. Ne mund të shihnim që po vinte lufta civile afgane – e vetmja gjë që mbante grupet e ndryshme afgane së bashku ishte një armik i përbashkët. Por kjo nuk ishte problemi ynë – ne u larguam. Me largimin tonë ne ndaluam ndihmën e Pakistanit në një mënyrë vendimtare: ne ndërprenë ndihmën e sigurisë dhe ekonomike për shkak të programit të saj të armëve bërthamore, diçka që kishim toleruar më parë. Kështu Pakistani, sipas perceptimit të tij, u bë aleati më i afërt, aleati më ngushtë i talibanëve. Kjo është arsyeja pse Pakistani u dha mbështetje talibanëve kur ata filluan të forcoheshin në vitet 1990: mund të përfundojë një konflikt të rrezikshëm përgjatë kufijve të paqëndrueshëm të Pakistanit”, shpjegon ambasadori Crocker.
Ai gjithashtu kujton se më vonë, kur Shtetet e Bashkuara vendosën të afroheshin përsëri me Pakistanin pas sulmit në Qendrën Botërore të Tregtisë në Nju Jork, ai u përpoq të bindte politikanët pakistanezë dhe udhëheqjen ushtarake që të mohonin mbështetjen ndaj talibanëve.
Ai mori këtë përgjigje: “Ne ju njohim juve amerikanëve. Ne e dimë që ju nuk keni durim për një luftë të gjatë. Ne e dimë se do të vijë dita kur thjesht do të lodheni dhe do të shkoni në shtëpi – kjo është ajo që bëni. Por ne nuk do të shkojmë askund – ne jetojmë këtu. Pra, nëse mendoni se do t’i bëjmë talibanët armiq të vdekshëm, ju jeni plotësisht të çmendur”.
Kjo është pikërisht ajo që ndodhi, aleatët perëndimorë u lodhën dhe humbën vullnetin për të luftuar në Afganistan. Talibanët, nga ana tjetër, nuk e humbën vullnetin për të luftuar, edhe kur u mundën. Ata ishin të bindur se koha ishte në anën e tyre dhe, për fat të keq – ata kishin të drejtë.
Kuriozitete
Vdiq si pasagjer në Titanik, shitet për çmimin marramendës ora e xhepit të tij
Published
8 hours agoon
November 15, 2024Një orë xhepi që është “ngrirë në kohë” kur pronari i saj përfundoi thellë në ujë së bashku me anijen Titanic, pritet të dalë në ankand për 80 mijë dollarë. Ramon Gomez, ishte një prej 1.521 pasagjerëve që humbi jetën kur anija goditi ajsbergun dhe u fundos më 1912. Gomez një shtetas nga Urugai, ishte pasagjer në klasin e parë dhe që besohej se ishte hedhur nga anija duke tentuar ta shpëtojë vetën.
Por, doli se trupi i tij u gjet në det një javë më vonë nga anija MacKay-Bennett.
Gjërat i ishin larguar nga trupi me qëllim që t’i dërgohen familjes së tij, përfshirë dhe orën e argjendtë zvicerane Zenith. Por, ora kishte mbetur e “ngrirë në kohë” në 4:52 të mëngjesit, që ishte dy orë e 33 minuta, pasi ishte fundosur anija.
Familja e tij e mbajti orën për 112 vite, por tani po e shesin në ankand në Wiltshire të Britanisë së Madhe.
Është interesant se Gomez i kishte mbijetuar një katastrofe tjetër me anije, kur zjarri e përfshiu atë në Shtetet e Bashkuara duke e detyruar të hidhet në det.
Nëse jeni jashtë dhe dielli fillon të perëndojë, gratë janë gjithmonë të parat që ankohen se kanë ftohtë. Shkencëtarët më në fund e kanë zgjidhur misterin dhe i janë përgjigjur pyetjes pse është kështu. Ata zbuluan se i njëjti tipar është i pranishëm në shumë zogj dhe gjitarë, me femrat që preferojnë një fole ose strofull komode dhe të ngrohtë, ndërsa meshkujt nuk e shqetësojnë edhe aq dimrin.
Studiuesit besojnë se kjo gjendje e grave i ndalon përplasjet e çifteve, ata zbuluan se e njëjta tipar është e pranishme në shumë lloje zogjsh dhe gjitarësh femra të cilat preferojnë një strofull më të ngrohtë dhe komode.
DrEran Levin nga Universiteti i Tel Avivit tha se burrat dhe gratë temperaturat i ndjejnë ndryshe.
“Burrat dhe gratë e ndiejnë temperaturën ndryshe. Ky ndryshim në ndjesinë termike. Studimi ka treguar se fenomeni nuk është unik për njerëzit, por edhe në mesin e shumë llojeve të shpendëve dhe gjitarëve, femrat preferojnë një mjedis më të ngrohtë sesa meshkujt dhe në periudha të caktuara këto preferenca shkaktojnë ndarje midis dy gjinive”, u shpreh ai.
Ai shtoi se fenomeni lidhet me disa tipare të tjera që shihen tek kafshët dhe njerëzit. P.sh, femrat kanë më shumë gjasa të grumbullohen për ngrohtësi e kur meshkujt mbajnë më shumë distancë dhe i shmangen kontaktit me njëri -tjetrin. /UBT News/
Kuriozitete
Ja arsyet pse njerëzit nuk respektojnë kufijtë tuaj
Published
1 day agoon
November 14, 2024Vendosja e kufijve është thelbësore për mirëqenien tuaj fizike dhe mendore. Por, sigurisht që të gjithëve na ka ndodhur në jetë që njerëzit rrotull nesh të mos i respektojnë ato. Çfarë të bëjmë atëherë?
Sipas psikologes klinike Bethany Ruby, vendosja e kufijve personalë është linja që vendosim në raport me nivelet e rehatisë. Por, ky është momenti për të kuptuar pse njerëzit nuk i respektojnë kufijtë tuaj qofshin ato fizik, psikologjik etj.
Ju u tregoni të tjerëve çfarë të ndryshojnë, jo atë që nevojitet – Kur vendosni kufij duhet të jeni të kujdesshëm. Mos harroni se përcaktimi i kufijve nuk përdoret për të ndryshuar të tjerët, por për të shprehur nevojat tuaja. Jini të qartë për to dhe kujtojuni të tjerëve se ku janë kufijtë tuaj.
Qeshni me nevojat tuaja – Nuk është çudi pse njerëzit nuk ju dëgjojnë kur qeshni ose kërkoni falje për kufijtë tuaj. Duhet të ndiheni të sigurt kur shprehni nevojat apo dëshirat tuaja, duke rritur vetëvlerësimin dhe jo vetëm.
Nuk merrni përgjegjësi për zbatimin e kufijve tuaj – Mos harroni se vendosja dhe mbajtja e kufijve është përgjegjësia juaj. Kjo lidhet me vendosjen e standardeve në jetë. Mos prisni deri në minutën e fundit për të përforcuar kufijtë. Bëni menjëherë kur dikush tenton t’i zhvendosë ato.
Më shumë kritikoni se flitni për kufijtë – E gjeni veten duke e humbur “fillin” e bisedës rrugës? Atëherë, sigurohuni mos të ndodhë. Para një bisede, shkruani pikat kryesore e vendosni një alarm. Lërini vetes disa minuta për të shpjeguar situatën përpara se të kaloni te pika kryesore.
Nuk interesoheni nëse njerëzit vërtet kanë interes për kufijtë tuaj – Nuk mund t’i detyroni njerëzit të respektojnë kufijtë tuaj, nëse vetë nuk i zbatoni dhe respektoni ato. Sigurohuni që të vendosni kufizime dhe pasoja kur bëhet fjalë për to.
Nuk u besoni instinkteve tuaja – Kur luftoni për të krijuar kufij, është thelbësore t’i krijoni ato kufij nga e para. Ju mund të kapeni pas idesë së zbatimit të kufijve, por çfarë ndodh nëse ato nuk përputhen me nevojat tuaja? Atëherë, besojini thjesht instinktit. /UBT News/
Kuriozitete
Si të flasimme fëmijët për tragjeditë që ata shohin në media?
Published
1 day agoon
November 14, 2024Të rriturit janë mësuar aq shumë të shohin lajme për tragjedi të mëdha në televizion, saqë, në një farë mënyre, ne bëhemi imun ndaj tyre. Por a jeni ndalur së menduari për ndikimin që mund të kenë tek fëmijët imazhet e regjistruara pas një sulmi terrorist , një tërmeti, një bombardimi ose një kamp refugjatësh, për të mos përmendur skenat potencialisht më të afërta, të tilla si një aksident trafiku ose një zjarr në një shtëpi?
Uria, dhimbja, frika, mjerimi, vdekja, gjaku, shkatërrimi janë pamje tragjedish të transmetuara nga mediat dhe këto gjëra do të zgjojnë dyshime dhe kuriozitet tek fëmijët, por edhe frikë, madje ankth të mundshëm.
Fëmijët janë të rrethuar nga lajme tragjike
Është interesante të ngremë dyshim të arsyeshëm që nuk mund ta injorojmë. Nëse nuk i lejoni fëmijët të shikojnë filma ku ka dhunë, vdekje, seks apo shkatërrim, pse i lejoni të shikojnë lajmet pa e ditur se çka transmetojnë, duke e ditur se mund të shfaqen imazhe dhe lajme të ndjeshme? Shmangia e kësaj nuk është nën kontrollin tonë dhe, që në një moshë të caktuar, fëmijët fillojnë të dinë çfarë po ndodh sepse e dëgjojnë në rrugë, në shkollë ose në bisedat e të rriturve.
Duhet të sqarohen të gjitha dyshimet që i lindin fëmijës e të jemi të vëmendshëm ndaj reagimit, pasi edhe nëse ai nuk thotë asgjë, pamjet ndikojnë tek ai. Nëse tema nuk trajtohet, fëmija ka frikë dhe ankth. Mijëra ide mund të lindin në kokën tuaj që nëse nuk sqarohen në kohë, mund të jenë të dëmshme për fëmijën.
Ide për t’u shpjeguar fëmijëve tragjeditë që shohin në media
Fëmijët e vegjël nuk kanë aftësinë për të kuptuar atë që shohin në kontekstin e tij, aq më pak e dinë nëse është apo jo burim i besueshëm informacioni. Sa i përket adoleshentëve, megjithëse janë të aftë për të kuptuar ngjarjet, ende përballen me sfida si formimi i mendimit për këtë temë. Pavarësisht sa vjeç është fëmija ndikohet emocionalisht nga lajmi i tragjedisë. Idetë e mëposhtme do t’i ndihmojnë të rriturit që të kenë sa më të lehtë komunikimin.
Ji i sinqertë
Fëmijët duhet të kuptojnë çka po ndodh rreth tyre që të ndihen të sigurt. Nëse janë të vetëdijshëm për atë, duhet ta sqarojnë atë. Në varësi të moshës së tyre, ka gjëra që ata mund t’i kuptojnë dhe të tjera që nuk do t’i kuptojnë. Nuk duhet t’u jepni atyre më shumë informacion sesa duhet, por t’i sqaroni dyshimet. Nuk është e këshillueshme të “rivizatoni” skenën dhe ta ktheni në ngjarje që duket si trillim me qëllimin për t’i mbrojtur ata nga emocionet e tyre negative dhe frika/
Ndihmoni të ndajnë ndjenjat e tyre
Lajmet dhe imazhet nuk prekin të gjithë fëmijët në mënyrë të barabartë. Kjo është arsyeja pse ata duhet të inkurajohen të ndajnë ndjenjat e tyre, të shprehin frikën e të pyesin çdo gjë që ngre dyshime. Nëse fëmija ndikohet emocionalisht, duhet ta lini ta shprehë dhe të përballet me të. Nuk fitojmë asgjë, mundohem ta fsheh ose ta shpërfill, se frika dhe dyshimet mbeten aty. Nëse nuk mund të shmangej më parë, duhet të përballemi me pasojat.
Lërini të jetojnë emocionet e tyre
Ndjenjat negative janë normale. Fëmijët duhet të përballen herët a vonë për të mësuar t’i kapërcejnë ato. Nëse fëmija zemërohet, qan a ndihet i dobët, duhet të ndihmohet të përjetojë ato emocione. Nuk bëhet fjalë për ta lënë atë vetëm, por për ta lejuar të ketë përvojën, duke e ndihmuar ta kuptojë e ta kapërcejë atë. Është koha për t’i mësuar të kanalizojnë emocionet e tyre e të mos i ftojnë t’i shpërfillin ato. Është koha për t’u ofruar atyre një përqafim dhe fjalë të ngrohta.
Jini të vëmendshëm ndaj ndryshimeve në sjellje dhe/ose qëndrim
Nëse jemi të vetëdijshëm se kanë dëgjuar lajmin e një tragjedie ose parë imazhe të saj apo jo, nëse fëmija shfaq ndryshime të papritura në sjellje, frikë natën, qëndrime të dhunshme ose nëse ai duket i trishtuar, merreni parasysh. se mund të jetë për këtë arsye. Duhet të flisni me fëmijën, të përpiqeni ta “mashtroni” pse është i tillë, pa u inatosur me të, pa ndëshkime apo kërcënime. Duke gjetur origjinën e frikës së tij, mund ta ndihmojmë ta kuptojë atë. /UBT News/
BE: Çështjet e arsimit dhe shëndetësisë në veri të Kosovës të adresohen në dialog
Jetëgjatësia, shtoni 9 vjet të jetën suaj me vetëm një lëvizje
Kuvendi me seancë të hënën, Osmani pritet tu adresohet deputetëve
Kurti: Qeveria është për familjen, synojmë barazinë dhe nxitjen e punësimit
Studentët e Media dhe Komunikimit në UBT vizitojnë bibliotekën, radion dhe shtypshkronjën e kampusit për praktikën gazetareske
Federata rumune u tregon tifozëve se si të sillen në ndeshjen me Kosovën
FFK ka një njoftim të rëndësishëm për tifozët para ndeshje Rumani-Kosovë
Qeveritë e Kosovës dhe Maqedonisë së Veriut caktojnë ditën për mbledhjen e përbashkët
Komuna e Prishtinës i reagon ashpër MKRS-së, dëmtoi hapësirat afër Teatrit Kombëtar
Të kërkuara
-
Bota2 weeks ago
Trump premton paqe në Liban nëse rikthehet në Shtëpinë e Bardhë
-
Lajmet3 months ago
Zgjedh Menaxhment, Biznes dhe Ekonomi në UBT – Ferizaj dhe bëhuni liderët e së ardhmes
-
Lajmet2 months ago
Kurti: Përdhunimi është mjeti që përdori Serbia në Kosovë në mënyrë që të lë pasoja të përhershme në familje
-
Kulturë1 month ago
Marigona Ferati, profesoresha e UBT-së, zëri i artit në jurinë ndërkombëtare në festivalin e teatrove në Oman