

Kuriozitete
Josephine Baker: Balerina e famshme e shndërruar në spiune gjatë Luftës së Dytë Botërore
Baker ishte spiune e Rezistencës Franceze, aktiviste për të drejtat civile dhe nënë birësuese e disa fëmijëve.
Published
3 years agoon
By
UBT newsImazhi i Josephine Baker njihet si imazh i një artisteje të guximshme, e cila shpesh tronditi audiencën duke sfiduar të gjitha konventat e kohës. Por pas shfaqjeve të saj dramatike në skenë dhe stilit të jetesës magjepsëse – përfshirë një gatopard të përkëdhelur – ishte një grua komplekse që shumë nga fansat e saj nuk e panë kurrë.
Baker ishte një spiune e Rezistencës Franceze, aktiviste për të drejtat civile dhe nënë birësuese e disa fëmijëve.
“Ajo kurrë nuk mendoi se diçka ishte e pamundur”, vëren Bennetta Jules-Rosette. “Ajo mund të bënte gjëra që ne do t’i konsideronim përpara kohës së tyre, sepse ajo kurrë nuk e kishte menduar se do të dështonte”.
Josephine Baker lindi si Freda Josephine McDonald. Ajo filloi të punojë që në moshë të hershme, ndërsa në moshën trembëdhjetë, ajo kishte ikurnga shtëpia, punonte si kamariere dhe jetonte në rrugë. Në moshën katërmbëdhjetë vjeç, Baker u martua për herë të parë dhe u divorcua nga burri i saj i parë vitin e ardhshëm.
Ajo gjeti punë me një grup shfaqjesh në rrugë, grupin Jones Family Band dhe u martua përsëri në vitin 1921 në moshën 15-vjeçare. Edhe ajo martesë ishte jetëshkurtër, por në kohën kur përfundoi, ajo kishte krijuar një reputacion me mbiemrin Baker, kështu që ajo e mbajti atë për gjithë jetën.
Gjatë Harlem Renaissance, Baker shkoi në New York dhe filloi të ndërtonte karrierën e saj; brenda pak vitesh, ajo ishte “vajza e korit më të paguar”. Më pas, ajo pati një mundësi të bëjë turne në Paris, ku publiku ishte i emocionuar nga performancat e saj. Ajo u bashkua me Folies Bergère dhe u bë e famshme për “Danse sauvage”.
Por ajo donte të njihej më shumë se një akt “ekzotik” apo “primitiv”, ndaj mori drejtimin e vokalit dhe transformoi personazhet e saj, si në skenë ashtu edhe jashtë saj.
Suksesi i Baker në Paris, megjithatë, nuk u përkthye me sukses në shtëpi. Pas vlerësimeve të dobëta të shfaqjeve të saj në SHBA në fund të viteve 30-ta, ajo u kthye në Francë, duke u martuar me francezin hebre Jean Lion dhe duke u bërë shtetase franceze në vitin 1937.
Pasi Franca i shpalli luftë Gjermanisë në 1939 si përgjigje ndaj pushtimit të Polonisë, Baker u rekrutua nga Deuxième Bureau, agjencia e inteligjencës ushtarake franceze, si një “korrespondente”.
Përgjatë pjesës më të madhe të luftës, ajo mbajti një orar të ngjeshur performancash, gjë që i siguroi një mbulesë të shkëlqyer për aktivitetet e saj të fshehta si nëntogere.
Ajo ndihmoi në mbështetjen e lëvizjes së lirë të gjeneralit Charles de Gaulle duke mbledhur informacione për Rezistencën në ngjarjet e shoqërisë së lartë të mbajtura në ambasada. Fama i dha asaj mundësinë për të vizituar kombet neutrale gjatë luftës, pasi ajo punonte si spiune për Rezistencën Franceze, duke kontrabanduar informacione për instalimet gjermane dhe lëvizjet e trupave.
Për shërbimin e saj në Francë gjatë luftës, Baker u nderua me Croix de guerre dhe Medaljen e Rezistencës Franceze , dhe de Gaulle e emëroi atë një Kalorëse të Légion d’Honneur, dekorata më e lartë e vendit.
Pas luftës, Baker ishte e etur për t’u kthyer në karrierën e saj performuese, por ajo gjithashtu kishte një dëshirë të sapogjetur për të mbrojtur kauzat e të drejtave civile.
Në vitin 1963, ajo u bë e vetmja folëse zyrtare femër në marshin e famshëm në Uashington, duke i thënë turmës, “Ju e dini që unë kam marrë gjithmonë rrugën ‘shkëmbore’. Unë kurrë nuk kam marrë atë të lehtën, por teksa po rritem, dhe duke e ditur që kisha fuqinë dhe forcën, mora rrugën shkëmbore dhe u përpoqa ta lëmoj pak. Doja ta bëja më të lehtë për ju”.
Gjatë punës së saj me Lëvizjen për të Drejtat Civile, Baker formoi një familje adoptuese që ajo e quajti Rainbow Tribe; ajo shpresonte se dy vajzat dhe dhjetë djemtë e saj do të tregonin se “fëmijët e etnive dhe feve të ndryshme mund të jenë ende vëllezër”.
Pasi u vra Martin Luther King, Jr., Coretta Scott King madje i kërkoi Bakerit të merrte në konsideratë marrjen e vendit të King si udhëheqëse e Lëvizjes për të Drejtat Civile; megjithatë, Baker nuk pranoi, duke thënë se fëmijët e saj ishin “shumë të vegjël për të humbur nënën e tyre”.
Baker performoi deri në fund të jetës së saj në shumë nga vendet më të njohura në botë, përfshirë Carnegie Hall në Nju Jork, Palladiumin e Londrës dhe Gala du Cirque në Paris.
Më 8 prill 1975, ajo mbajti një shfaqje ‘retrospektive’ në Bobino në Paris, e cila u financua nga Princi Rainier dhe Princesha Grace e Monakos dhe Jacqueline Kennedy Onassis. Kishte aq shumë kërkesa për ndenjëse saqë u shtuan karrige të palosshme për të lejuar më shumë shitje biletash.
Katër ditë më vonë, ajo u gjet në shtratin e saj, e rrethuar nga recensionet e gazetave që lavdëronin emisionin e saj, në koma nga një hemorragji cerebrale; ajo vdiq po atë ditë.
Pas vdekjes së saj, vendi birësues i Baker e nderoi atë për shërbimin e saj gjatë luftës edhe një herë kur ajo u bë gruaja e parë e lindur në Amerikë që mori nderime të plota ushtarake franceze.
Dhe, në fund, vdekja e saj ka të ngjarë ta kishte kënaqur atë; “Unë do të kërcej gjithë jetën time” tha ajo një herë. “Do të doja të vdisja, pa frymë dhe e harxhuar, në fund të një kërcimi”./UBTNews/
Kuriozitete
Nga numri i telefonit te analizat mjekësore, cilat informacione nuk duhet të ndajmë me ChatGPT
Published
1 day agoon
June 4, 2025
Inteligjenca artificiale mund të jetë mjet i vlefshëm gjatë përditshmërisë, por rekomandohet që duhet të kemi kujdes në përdorimin e saj.
Prania e ChatGPT në jetë po bëhet më e dukshme. Siç mësojnë njerëzit nga chatbot-e, po ashtu edhe këta të fundit mësojnë prej nesh përmes bisedave që bëjmë. Ekspertët në fushën e inteligjencës bëjnë thirrje për kujdes, pasi ka informacione si psh nga numri i telefonit, adresa e shtëpisë apo testet mjekësore nuk duhet të ndahen me chatbot – jo vetëm për arsye privatësie, por edhe për të shmangur keqpërdorimin ose rrjedhjen e mundshme të të dhënave.
Paralajmërime nga vetë krijuesit
Edhe vetë kompanitë që zhvillojnë sistemet e AI i njohin rreziqet. OpenAI thotë: “ Ju lutemi mos ndani informacione të rëndësishme në biseda”, ndërsa Google u bën thirrje përdoruesve të Gemini të jenë të kujdesshëm: “ Mos vendosni informacione konfidenciale ose të dhëna që nuk do donit t’i shihte askush”
Siç vë në dukje WSJ, bisedat me chatbot mund të përdoren për të trajnuar modelet e ardhshme dhe fjalë kyçe që lidhen me çështjet e sigurisë si dhuna mund të shkaktojnë auditime të brendshme nga vetë kompania.
Pesë kategori të dhënash që nuk duhet të ndani
Informacioni personal identifikimi – ID ose numri i pasaportës, data e lindjes, adresa e shtëpisë dhe numri i telefonit janë informacione që duhet të mbahen jashtë bisedave me AI.
Të dhënat mjekësore – Asnjëherë mos kërkoni të bëni interpretim të testeve mjekësore në Chat GPT.
Informacioni financiar – Shmangni futjen e numrave të llogarive bankare ose informacioneve të tjera të ndjeshme financiare.
Detajet e punës suaj – Përdoruesit që përdorin chatbot në rutinën e tyre të përditshme të punës ekspozojnë pa vetëdije të dhënat e klientëve ose informacionet e brendshme të kompanive të tyre. Nëse përdorimi i AI është thelbësor për punën, rekomandohet që të përdoren abonimet profesionale.
Detajet e hyrjes – Chatbot-et nuk janë ndërtuar për të vepruar si vend për fjalëkalime, PIN ose kredenciale të tjera aksesi.
Kuriozitete
Princesha Diana: Letra që zbulon sa e vetmuar ndihej në pallat
Published
3 days agoon
June 2, 2025
Të gjitha objektet që tregojnë historinë e jetës së Princeshës Diana dhe ofrojnë informacion mbi familjen mbretërore britanike tani janë në ankand. Midis tyre është një letër e shkruar me dorë dy ditë pas dasmës së saj me Mbretin e ardhshëm Charles.
Ankandet Julien’s prezantojnë koleksionin e jashtëzakonshëm, “Stili i Princeshës Diana dhe një Koleksion Mbretëror”, me më shumë se 300 pjesë historike në një nga ankandet më të mëdha të artikujve që dikur i përkisnin Princeshës së ndjerë të Uellsit.
Së bashku me shumë artikuj të modës të paraqitur në ankand, i cili fillon më 26 qershor në The Peninsula Beverly Hills, ka edhe një artikull veçanërisht të veçantë. Koleksioni përfshin një letër të shkruar me dorë dhe të nënshkruar nga Princesha Diana drejtuar Mark Simpson, një punonjës i Pallatit Buckingham.
Letra mban datën 31 korrik 1981, vetëm dy ditë pas dasmës së saj me Princin e atëhershëm Charles.
“Kjo është një nga veprat e mia të preferuara”, thotë Martin Nolan, bashkëthemelues dhe drejtor ekzekutiv i Julien’s Auctions, për revistën PEOPLE gjatë një parapamjeje të artikujve të ankandit.
“Është disa ditë pas dasmës së saj.” “Ajo jetonte në Pallatin e Buckinghamit, ishte periudha kur po përshtatej nga jeta normale në jetë pallati”, tha Nolan.
“Kështu që ajo duhej të mësonte nga mbretëresha të përkulej dhe të gjitha këto.” Por, ajo po kalonte mirë me Mark Simpsonin.”Ata ishin pothuajse në të njëjtën moshë, ai ishte pak më i madh se ajo “, shton Nolan. “Në letër ajo flet për sa e vetmuar ishte kur ishte në pallat.”
Letra thotë: “I dashur Mark, doja vetëm të të falënderoja për gjithë mirësinë dhe durimin që më ke treguar që kur u zhvendosa në Pallatin e Buckinghamit. Qëndrimi im u bë shumë më i lehtë nga shoqëria jote, pasi ishte shumë e vetmuar dhe qeshëm aq shumë, saqë nuk mund të të falënderoj mjaftueshëm. Shpresoj se ke mundur ta shijosh të mërkurën dhe se të ka pëlqyer fustani im.”
Nesër do të nisem për në Britani, me të gjithë këta burra përreth. Duhet të kem kujdes nga Evelina! Lajmi i keq është se nuk kam ngrënë asnjë drithëra – më vjen keq. Si do t’ia dal pa tasat me drithëra? [fytyrë që qesh]. Një falënderim i madh që je vetvetja – Me shumë dashuri, Diana.”
Letra tregon se ditët e para të Dianës si princeshë nuk ishin aspak argëtuese.
Kuriozitete
Pse bllokohen veshët në avion? Ja si ta zgjidhni këtë problem
Published
1 week agoon
May 28, 2025
Nuk ka rëndësi se pse po e bëni udhëtimin e radhës! Mund të jenë pushimet, udhëtim pune apo çështje tjetër, me siguri që ka fenomen me të cilin jeni përballuar sa herë që keni bërë udhëtime të tilla: bllokimi i veshëve apo ajo që nga auditologët quhet “veshi i avionit”.
Ndryshe quhet “barotrauma e veshit”, veshi i avionit është zhurma e dhimbshme e veshit që ndodh kur avioni është në ngjitje ose zbritje. Nëse për disa persona kjo është një ndjesi irrituese, për të tjerë është shqetësim që zgjat edhe pas daljes nga avioni.
Për të shmangur fluturimet, auditologia Sarah Lundstrom shpjegon më shumë rreth këtij fenomeni.
Çfarë është “veshi i avionit”?
“Kjo ndodh kur “veshi mbyllet për shkak të ndryshimeve të presionit të ajrit gjatë fluturimit,” shpjegon mjekja Lundstrom. Lajmi i mirë është se ndërkohë që kjo gjendje krijon njëfarë shqetësimi, kjo nuk dëmton daullet e veshit tuaj.
Pse kumbojnë veshët në avion?
Arsyeja pse përjetoni dhimbje veshi gjatë udhëtimeve me avion është për shkak të ndryshimit të presionit të ajrit. “Kur ka një ndryshim në presionin e ajrit të jashtëm, kjo shkakton shtyrjen e daulles së veshit dhe mbylljen e tubit eustachian,” shton mjekja.
Si ta parandaloni si fenomen?
Sipas mjekes Lundstrom, mund të përtypni çamçakëz ose mbani karamele gjatë fluturimit për të ndihmuar në mbajtjen e “veshit të mesëm dhe tubit eustachian në lëvizje dhe të hapur”. Megjithatë, nëse nuk keni çamçakëz ose karamele me vete, mos u frikësoni.
“Gjatë fluturimit, gëlltisni diçka ose mbyllni hundën e të fryni ajrin për të nxitur tubit eustachian të hapet që të lehtësojë presionin,” përfundon Lundstrom.
Kuriozitete
NASA zbulon pasuri të pallogaritshme ari në thellësitë e oqeanit
Published
1 week agoon
May 27, 2025
Oqeanet mbajnë rezervat më të mëdha të arit në botë, por ato janë ende të paarritshme.
Një ekip shkencëtarësh të NASA-s ka zbuluar se oqeanet “mbajnë” rezervën më të madhe të arit, e cila vlerësohet në 20 milionë ton. Nxjerrja e metalit të çmuar që zotërojnë, sjell sfida për shkak të përqendrimit të tij të ulët në ujin e detit.
Sasia e raportuar ka tronditur botën, pasi tejkalon sasinë totale të arit të gjetur nga njeriu gjatë gjithë historisë së tij.
Teknologjia që i është vënë në dispozicion njerëzimit nuk lejon një mekanizëm minerar ekonomikisht të qëndrueshëm, uji i detit përmban metale që e bëjnë të vështirë ndarjen e arit. Ari i tretur nuk është i vetmi burim i vlefshëm që deti “ruan”.
Elemente tjera të rëndësishme që detet dhe oqeanet kanë janë depozitat e sulfurit hidrotermal. Këto janë depozita që janë më të arritshme sesa ari i tretur dhe mund të nxirren përmes minierave nënujore.
Minierat në det paraqesin rreziqe shkatërruese për ekosistemet detare, kjo rrezikon mijëra specie të reja, shkatërron shumë habitate detare dhe ndryshimi i zinxhirëve ushqimorë paraqet rreziqe të konsiderueshme.
Disa territore, si Papua Guinea e Re, filluan ta zbatojnë këtë praktikë. Debati mjedisor përqendrohet në ndikimet tragjike që aktivitetet minerare kanë në ekosistemet detare, duke lënë anash mundësitë ekonomike që j’u ofrojnë vendeve.
Mundësi reale që deti mund të na ofrojë burimet e tij më të vlefshme
Disa shkencëtarë mbajnë gjallë shpresën se zhvillimet teknologjike do të na lejojnë të arrijmë në zgjidhje të qëndrueshme në të ardhmen për shfrytëzimin e burimeve detare. Nuk është e pamundur që një ditë të shfaqen teknologji që do të lejojnë nxjerrjen e arit nga deti pa shkaktuar dëme të konsiderueshme në mjedisin detar.
Derisa të ndodhë kjo, ari vazhdon të fshihet në thellësitë e detit, madje edhe për vende si Spanja, me disa dete dhe oqeane që lagen në plazhet e saj, gjë që mund t’i sjellë vendit iberik miliona ose miliarda euro.
Thesari më i madh i njerëzimit qëndron i fshehur në det, e në të njëjtën kohë, Kina ka surprizuar me zbulimin e 230 miliardë ton ari të bardhë në shtratin e detit.

Jackie Chan: Mësova anglisht përmes muzikës ‘country’ pasi u zhvendos në SHBA!

Bill Gates do të dhurojë 99% të pasurisë së tij për Afrikën

FSHF: Vijon procesi i shpërndarjes së biletave përmes shortit elektronik për ndeshjen Shqipëri – Serbi

Ardian Ismajli mund t’i bashkohet Rashicës te Besiktasi?

Tërnava u uron besimtarëve Kurban Bajramin

Bajrami: Nuk kemi nevojë që ta përsërisim një proces zgjedhor

Kryeziu-Hyseni: Qëllimi i partive opozitare nuk është zgjidhja por vazhdimi i bllokadës

Vendimet e fundit të Qeverisë në detyrë

Dështon për herë të 27-të konstituimi i Kuvendit
Të kërkuara
-
Lajmet nga UBT1 month ago
Profesori, Arsim Hajdari, doktoron me temën “New Perspective of Biological Therapy in Treatment of Age-Related Macular Degeneration”
-
Lajmet2 months ago
Studentët e Psikologjisë në UBT zhvilluan një vizitë studimore në qendrën psikologjike “Radix” dhe Asociacionin Kosovar për Psikoterapi Trupore
-
Kulturë2 months ago
Shkëlqeu me rolin e tij në ‘Kontesha Arduini’, intervistë me Mirsad Ferati
-
Kulturë2 months ago
27 marsi/Dita Ndërkombëtare e Teatrit! Mitrovica sjell shfaqjen “Kontesha Arduini”, histori magjepëse që nuk duhet humbur